Kurs: język A: literatura (Language A: Literature) na poziome podstawowym (SL) i rozszerzonym (HL) skupia się na rozwijaniu i rozumieniu technik wykorzystywanych w krytyce literackiej i rozwijaniu zdolności formułowania niezależnych opinii. Program obejmuje głównie historię literatury i kształtowanie zdolności komunikacyjnych wypowiedzi ustne i pisanie wypracowań. Jest przeznaczony dla uczniów, których językiem ojczystym jest polski. Zasadniczym celem kursu jest przygotowanie do przyszłych studiów na poziomie uniwersyteckim/ akademickim poprzez rozwój społeczny, estetyczny, kulturowy; pogłębianie umiejętności czytania, pisania i komunikowania się. Cele szczegółowe kursu: 1) przedstawienie uczniom tekstów, które pochodzą z różnych epok literackich i prezentują różnorodne konwencje, rodzaje i gatunki, 2) rozwijanie w uczniach umiejętności szczegółowego analizowania i interpretowania tekstów, odczytywania rozmaitych sensów dzieła, dostrzegania istotnych związków między utworami, 3) rozwijanie w uczniach zdolności komunikacyjnych w mowie i piśmie, 4) zachęcanie uczniów do rozpoznawania różnorodnych kontekstów, w których utwory były napisane i w jakich są odczytywane, 5) zachęcanie uczniów do uznawania różnych perspektyw ludzi innych kultur i uwzględnieniu ich przy analizie prac, 6) rozwijanie w uczniach wrażliwości estetycznej, 7) rozwijanie w uczniach świadomości własnych kompetencji językowych świadomości kryterium poprawności językowej, zarówno w tekstach pisanych jak i mówionych, 7) promowanie wśród uczniów przyjemności z czytania, satysfakcji z badania literatury i języka, 8) rozwijanie w uczniach umiejętności krytycznego myślenia i poprawnego wnioskowania, 9) rozwijanie w uczniach zdolności tworzenia niezależnych sądów. Cykl kształcenia dzieli się na cztery części: część 1: teksty w przekładzie, czyli wybrane dzieła literatury światowej (na podstawie Listy Autorów w Przekładzie PLT- przedstwionej przez International Baccalaureate Organization); część 2: studia szczegółowe, czyli dogłębne studiowanie wybranych dzieł polskich (na podstawie Listy Wyznaczonych Autorów Język Polski A PLA przedstwionej przez International Baccalaureate Organization); część 3: gatunki literackie, czyli analiza utworów należących do tego samego gatunku lit.(na podstawie Listy Wyznaczonych Autorów Język Polski A PLA przedstwionej przez International Baccalaureate Organization); część 4: opcje, czyli wolny wybór tekstów (według uznania nauczyciela konstruującego szczegółowe treści programu). Różnice pomiędzy poszczególnymi poziomami dotyczą ilości godzin przeznaczonych na dany poziom (SL 150, HL 240 w czasie 2 lat, czyli na SL 4 godziny lekcyjne w tygodniu, na HL 6 godzin/tydzień) oraz czytanych i omawianych na lekcjach prac:
Część kursu Poziom podstawowy Poziom rozszerzony 1. 2 prace 3 prace 2. 2 prace 3 prace 3. 3 prace 4 prace 4. 3 prace 3 prace Pod pojęciem praca kryje się 1 większy tekst literacki (powieść, autobiografia lub biografia) lub kilka utworów, które odpowiadają obszerniejszemu utworowi ( np. 2 lub więcej nowel, 5- -10 opowiadań, 5-8 esejów, kilka wierszy lub 1 długi minimum 600 wersów). Przedmiot: Language A: Literature HL Poziom: rozszerzony Tematyka zajęć: Teksty kultury: Część 1: Wybrane dzieła literatury światowej. Przykładowe treści: J. Conrad: Jądro ciemności w kontekście filmu F. F. Coppoli: Czas Apokalipsy. - Joseph Conrad w lekturze nowoczesnej i ponowoczesnej; recepcja twórczości w kulturze polskiej i anglosaskiej; - Problem unde malum i conradowski kodeks etyczny; - Europejczyk wobec mieszkańców Afryki, cywilizacja a natura; - Jądro ciemności utwór o opowiadaniu i słuchaniu opowieści; - Człowiek wobec zła w języku literatury i filmu. A. Camus: Dżuma. - Egzystencjalny heroizm bohaterów Dżumy Alberta Camusa; Człowiek cierpiący wobec Boga; Dżuma jako parabola; Zagrożenia współczesności: Bakcyl dżumy nigdy nie umiera - Techniki narracyjne w Dżumie. Patric Suskind: Pachnidło. - Czy cel uświęca środki? marzenia bohatera Pachnidła; Jak pachnie Paryż?- sensualna rzeczywistość w dziele P. Suskinda;
Motywy i techniki literackie oraz eksperymenty językowe. Część 2: Dogłębne studiowanie wybranych dzieł. Poezja Z. Herberta: Przesłanie Pana Cogito, Ornamentatorzy, Który skrzywdziłeś, Dlaczego klasycy, Apollo i Marsjasz. - Władcy i poddani w utworach Z. Herberta; - Dekalog Pana Cogito; - Klasycyzm i uniwersalizm w twórczości Z. Herberta. A. Mickiewicz: Dziady cz. III. - Bohaterowie III cz. Dziadów, kontekst historyczny i biograficzny; - Historiozofia romantyczna w wizji mesjanistycznej, funkcja nawiązań biblijnych; - Kreacjonizm i prometeizm, koncepcja Boga; - Obraz carskiej Rosji; - Arcydramat narodowy, realizacje teatralne i filmowe dramatu jako sposób interpretacji dzieła. B. Schulz: wybór opowiadań: Sklepy cynamonowe, Traktat o manekinach, Sierpień, Ulica Krokodyli. Kontekst: Ulica Krokodyli film animowany, reżyseria: Stephen Quay. - Łamanie konwencji prawdopodobieństwa epickiego; Człowiek w świecie symboli; - Analiza porównawcza filmu i opowiadania, język filmu a język literatury; Świat Schulza w kontekstach: biograficznym, filozoficznym, literackim, obyczajowym; - Kreacja świata przedstawionego, cechy gatunkowe, uniwersalizm. Część 3: Rodzaje i gatunki literackie. A. Fredro: Śluby panieńskie. - Komedia intrygi i charakteru; - Uniwersalizm i konwencje literackie; Śluby panieńskie- komedia romantyczna czy antyromantyczna?; Język bohaterów dzieła A. Fredry. S. Wyspiański: Wesele. Konteksty: Wesele film w reżyserii Andrzeja Wajdy, obrazy Melencholia i Błędne koło Jacka Malczewskiego. - Geneza Wesela, pierwowzory bohaterów, zjawisko chłopomanii; - Portret inteligenta i chłopa; - Co się komu w duszy gra, co kto w swoich widzi snach rola widm i chochoła w dramacie; - Wesele wobec mitów polskich i problemów narodowych; - Wyspiański jako geniusz Młodej Polski-
artystyczne walory i uniwersalna wymowa Wesela; - Korespondencja sztuk Wesele wobec malarstwa J. Malczewskiego oraz filmu A. Wajdy. S. Mrożek: Tango. - To tylko Edek- model władzy totalitarnej, rewolucja społeczna i moralna w Tangu; - Uniwersalizm dramatu: forma, rewolucja, artysta, bunt, śmierć, konflikt pokoleń, miłość i zdrada w groteskowej rzeczywistości; - Motyw tańca w Tangu i Weselu analiza porównawcza; - Konwencje literackie w utworze. S. I. Witkiewicz: Szewcy. - Motyw rewolucji w dziele Witkacego; - Teoria Czystej Formy i sposoby jej realizacji; - Szewcy wobec konwencji i tradycji literackiej; - Groteska u Witkacego i Mrożka; - Język jako tworzywo eksperymenty geniusza czy prowokacja artystyczna? Część 4: Wybór tekstów. B. Prus: Kamizelka; Z legend dawnego Egiptu. - Miłość zwyczajnych ludzi wobec tradycji romantycznej; - Arcydzieła polskiej nowelistyki; - Populizm czy despotyzm? koncepcja władzy w Z legend dawnego Egiptu; - Człowiek wobec tajemnicy istnienia; - Kreacja świata przedstawionego w nowelach. Z. Nałkowska: Granica. - Symboliczne znaczenia tytułu powieści Z. Nałkowskiej; - Świat w kategoriach filozoficznych; - Determinizm a wolność wyboru ocena postępowania bohaterów dzieła; Granica nowy typ powieści w prozie XX wieku. M. Bułhakow: Mistrz i Małgorzata w kontekście filmu Dziewiąte wrota R. Polańskiego i obrazu W. Blake a Szatan. - Miejsce artysty w państwie totalitarnym; ujęcie w kontekstach: historycznym, biograficznym, politycznym, społecznym, kulturowym; - Na świecie nie ma złych ludzi problematyka moralna powieści;
- Konwencje literackie w utworze; - Malarskie, filmowe i literackie środki wyrazu w kreowaniu postaci i świata. Ocenianie zewnętrzne: Składniki oceniania Ocenianie na poziomie HL Czas Arkusz egzaminacyjny nr 1 20 pkt. KOMENTARZ LITERACKI (20%) Arkusz zawiera dwa nieznane dla uczniów fragmenty tekstów: jeden fragment prozy, jeden poezji. Uczniowie dokonują wyboru i piszą komentarz literacki do wybranego tekstu. (20 pkt.) 2 godz. Arkusz egzaminacyjny nr 2 ESEJ (25 %) Arkusz zawiera trzy tematy odnoszące się do każdego gatunku literackiego. Uczniowie wybierają jeden i piszą esej oparty na co najmniej dwóch pracach omawianych w części trzeciej kursu. (25 pkt.) Zadanie pisemne (25%) Uczniowie na podstawie jednej lektury studiowanej w pierwszej części kursu piszą pracę, w której wyrażają własne sądy i opinie (300 400 słów) oraz esej (1200 1500 słów). (25 pkt.) Ocenianie wewnętrzne: 2 godz. Redagowane pod nadzorem nauczyciela w trakcie trwania zajęć z przedmiotu. Składniki oceniania Ocenianie na poziomie HL Czas Komentarz ustny oraz (15%) 20 min. dyskusja 20 pkt. Uczniowie prezentują komentarz ustny do fragmentu poezji omawianej w drugiej części kursu i biorą udział w dyskusji z nauczycielem o jednej z dwóch innych prac studiowanych w drugiej części kursu. 30 pkt. Ustna prezentacja 15% Prezentacja jest oparta na lekturach studiowanych w czwartej części kursu. (30 pkt.) 10 15min.
Różnice między poziomami wiążą się z systemem oceniania zewnętrznego i wewnętrznego, co obrazuje poniższa tabela. Poziom podstawowy Arkusz 1- pisemny egzamin maturalny Uczniowie piszą ukierunkowaną literacką analizę w oparciu o fragment prozy lub wiersza z uwzględnieniem w swojej pracy pytań naprowadzających Czas pisania: 90 minut Arkusz 2 pisemny egzamin maturalny Podczas egzaminu uczniowie piszą jeden esej w oparciu o co najmniej 2 utwory omawiane w części 3; Arkusz egzaminacyjny składa się z 3 pytań dla każdego gatunku i zobowiązuje ucznia do porównania i omówienia, w jaki sposób wykorzystano konwencje literackie do przedstawienia treści. Czas pisania: 90 minut Zadanie pisemne Uczniowie przygotowują pracę opartą na 1 utworze omawianym w części 1; Praca składa się z komentarza po dyskusji i jest rozwinięciem zadania pisanego pod nadzorem w szkole. Objętość komentarza indywidualnego 300-400 słów; Objętość eseju 1200-1500 słów. Poziom podstawowy Indywidualny komentarz ustny W oparciu o utwory omawiane w części 2 Czas trwania 10 minut Indywidualna prezentacja ustna W oparciu o jedną lub większą liczbę prac omawianych w części 4 Czas trwania 10-15 minut Ocenianie zewnętrzne: Poziom rozszerzony Arkusz 1- pisemny egzamin maturalny Uczniowie piszą komentarz literacki w oparciu o fragment prozy lub wiersza Czas pisania: 120 minut Arkusz 2 pisemny egzamin maturalny Podczas egzaminu uczniowie piszą jeden esej w oparciu o co najmniej 2 utwory omawiane w części 3; Arkusz egzaminacyjny składa się z 3 pytań dla każdego gatunku i zobowiązuje ucznia do porównania i omówienia, w jaki sposób wykorzystano konwencje literackie do przedstawienia treści. Czas pisania: 120 minut Zadanie pisemne Uczniowie przygotowują pracę opartą na 1 utworze omawianym w części 1; Praca składa się z komentarza po dyskusji i jest rozwinięciem zadania pisanego pod nadzorem w szkole. Objętość komentarza indywidualnego 300-400 słów; Objętość eseju 1200-1500 słów. Ocenianie wewnętrzne: Poziom rozszerzony Indywidualny komentarz ustny W oparciu o utwory omawiane w części 2 Czas trwania 10+10 minut Indywidualna prezentacja ustna W oparciu o jedną lub większą liczbę prac omawianych w części 4 Czas trwania 10-15 minut (A.G., E.BL)