HortIntegra Integrowana Produkcja Roślin Aspekty praktyczne i perspektywy Centrum Kongresowe Targi Kielce, 28 listopada 2014 Technika ochrony upraw ogrodniczych w kontekście integrowanej produkcji Grzegorz Doruchowski Instytut Ogrodnictwa - Skierniewice 1 Wymagania dla techniki w i. o. r. ograniczenie stosowania środków ochrony roślin do niezbędnego minimum redukcja dawek i ograniczenie liczby zabiegów ukierunkowanie środków ochrony roślin na osiągnięcie danego celu minimalizacja skutków ubocznych dla ludzi i środowiska przyznawanie pierwszeństwa najefektywniejszym technikom ochrony stosowanie urządzeń antyznoszeniowych ochrona wód oraz organizmów niebędących celem zwalczania zachowanie stref buforowych minimalizacja zagrożeń dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla środowiska bezpieczne postępowanie ze środkami ochrony roślin 2 1
REDUKCJA DAWEK 3 Redukcja dawek l/ha ; kg/ha 4 2
Redukcja dawek 0,125 l/ha/m KORONY DRZEWA 3,0 m 2,5 m 2,0 m Dawka środka na hektar sadu (zużycie) [l/ha]: 0,250 0,313 0,375 3
7 Redukcja dawek kg, l/10000 m 2 LWA 1,5 m 0,5 m 2,0 m 0,5 m -50% 3,5 m -35% LWA = 9 000 LWA = 11 400 3,5 m 2,5 m 0,5 m -20% 3,5 m LWA = 14 300 Dawka max: LWA = 18 000 m 2 /ha WYSOKOŚĆ koron 0,5 m ROZSTAWA rzędów 3,5 m 8 Redukcja DAWKI LWA < 18 000 < 0,9 m 2 /ha 3,0 m MAX LWA = 18 000 4
Redukcja dawek DAWKA CIECZY DAWKA CIECZY Masa substancji czynnej na roślinach Równomierność rozkładu substancji na roślinach Redukcja dawek DAWKA CIECZY 5 m TYP SADU: rozstawa rzędów: KARŁOWY PÓŁKARŁOWY STANDARDOWY TRADYCYJNY 3-3,5 m 4 m 4 m 5-6 m 4 m 3 m 2 m DAWKA CIECZY [l/ha]: 200 300 400 600 800 5
Redukcja dawek DAWKA CIECZY DAWKA CIECZY [l/ha]: 11 Redukcja dawek Efekt 100% Technika stosowania POWSZECHNA PRAKTYKA DOBRA PRAKTYKA odpowiedni termin sprawność i kalibracja sprzyjające warunki pogodowe PRECYZYJNA TECHNIKA ukierunkowanie na cel selektywne nanoszenie minimalne straty ½ dawki ¾ dawki pełna dawka Dawka 6
PRECYZYJNA OCHRONA ROŚLIN 13 Precyzyjna ochrona roślin INSPEKCJA i KALIBRACJA Obowiązek ustawowy Inspekcja: obowiązkowo co 3 lata Kalibracja: (wg. dobrej praktyki co najmniej raz w roku) 7
Precyzyjna ochrona roślin ROZPYLACZE SADOWNICZE WIROWE Standardowe Eżektorowe 80-90 (60 ) PŁASKOSTRUMIENIOWE Eżektorowe 80-90 15 ROZPYLACZE SADOWNICZE 16 8
Precyzyjna ochrona roślin REGULACJA WYDATKU STRUMIENIA POWIETRZA Przekładnia wentylatora Kąt łopat wirnika Precyzyjna ochrona roślin REGULACJA ZAKRESU I KIERUNKU STRUMIENIA POWIETRZA 9
Precyzyjna ochrona roślin REGULACJA STRUMIENIA POWIETRZA Precyzyjna ochrona roślin OPRYSKIWACZE SELEKTYWNE Identyfikacja obiektów 10
Precyzyjna ochrona roślin ROZPYLACZE DO UPRAW POLOWYCH PŁASKOSTRUMIENIOWE PŁASKOSTRUMIENIOWE WIROWE Precyzyjna ochrona roślin ROZPYLACZE DO UPRAW POLOWYCH PŁASKOSTRUMIENIOWE Opryskiwacze PSP PŁASKOSTRUMIENIOWE WIROWE 11
Precyzyjna ochrona roślin ROZPYLACZE DO PASOWEGO NANOSZENIA HERBICYDÓW 60-80 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 12 10 8 6 4 2 0 2 4 6 8 10 12 Oszczędność 25-50% 23 Precyzyjna ochrona roślin UKIERUNKOWANIE NA CEL - NANOSZENIE SELEKTYWNE Opryskiwacze rzędowe 24 12
Precyzyjna ochrona roślin MINIMALIZACJA STRAT Opryskiwacze PSP 25 26 13
OGRANICZENIE ZNOSZENIA 27 Ograniczenie znoszenia ZNOSZENIE W SADACH (% stosowanej dawki) PAROWANIE (4-6%) ZNOSZENIE (8-15%) NA GLEBĘ (10-60%) (potencjalny spływ i drenaż) NA UPRAWACH (19-56%) 14
Ograniczenie znoszenia CZYNNIKI WPŁYWAJACE NA ZNOSZENIE ZEWNĘTRZNE - ATMOSFERYCZNE wiatr temperatura powietrza wilgotność powietrza SPRZĘTOWE rozpylacz opryskiwacz METODYCZNE parametry zabiegu - wysokość belki polowej - prędkość robocza - ciśnienie cieczy - strumień powietrza - właściwości cieczy scenariusz zabiegu 29 Ograniczenie znoszenia METODY OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED ZNOSZENIEM BEZPOŚREDNIE Ograniczają znoszenie u źródła POŚREDNIE Ograniczają ekspozycję na znoszenie TECHNIKI OGRANICZAJĄCE ZNOSZENIE Sprzęt ochrony roślin Parametry zabiegu Scenariusze zabiegu STRUKTURY OCHRONNE Strefy buforowe Wiatrochrony 15
Ograniczenie znoszenia Standardowe rozpylacze wirowe DROBNE KROPLE UPRAWY SADOWNICZE Rozpylacze eżektorowe GRUBE KROPLE 31 Ograniczenie znoszenia UPRAWY SADOWNICZE Scenariusz niskoznoszeniowy - PRZYKŁAD Redukcja wydatku powietrza Odcięcie strumienia powietrza 16
Ograniczenie znoszenia UPRAWY SADOWNICZE OPRYSKIWACZE NAWIGOWANE Zmiana parametrów zabiegu w sąsiedztwie obiektów wrazliwych Ograniczenie znoszenia UPRAWY SADOWNICZE Opryskiwacze tunelowe 17
Ograniczenie znoszenia PARAMETRY PRACY Wysokość belki polowej Prędkość robocza 35 Opryskiwacze PSP Ograniczenie znoszenia OPRYSKIWACZE Opryskiwacze pasowe 60-80 36 18
OCHRONA OBIEKTÓW WRAŻLIWYCH STREFY BUFOROWE 37 Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem STREFY BUFOROWE Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455) Art. 35 1. Środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków. strefa buforowa PRZYKŁAD 20 m technika standardowa Rozpylacze ISO-03 Ciśnienie 3 bar Wysokość belki 50 cm Prędkość robocza 6-8 km/h 19
Ochrona obiektów wrażliwych przed znoszeniem STREFY BUFOROWE Ustawa o środkach ochrony roślin (Dz.U. 2013, poz. 455) Art. 35 2. Środki ochrony roślin mogą być stosowane w odległości mniejszej od zbiorników i cieków wodnych niż szerokość strefy buforowej ( ) wskazanej w etykietach tych środków, jeżeli zostaną określone warunki stosowania środków ochrony roślin w takiej odległości w przepisach wydanych na podstawie art. 40 ust. 2. Ograniczanie stref buforowych - warunki w opracowaniu. strefa buforowa PRZYKŁAD 5 m min. 20 m 10 m min. 20 m technika ograniczająca znoszenie technika standardowa Rozpylacze ISO-03 Ciśnienie 3 bar Wysokość belki 50 cm Prędkość robocza 6-8 km/h Klasyfikacja technik ograniczających znoszenie 40 20
41 Minimalne strefy buforowe Rozporządzenie MRiRW z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie warunków stosowania środków ochrony roślin (DzU 2014, poz. 516): Szerokość minimalnych stref buforowych: - dla dróg publicznych 3 m - dla pasiek 20 m - dla zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo 3 m w przypadku opryskiwaczy sadowniczych. 1 m w przypadku opryskiwaczy rolniczych Dopuszczalna prędkość wiatru 4 m/s 3 m 20 m 3 m 21
BEZPIECZNE POSTĘPOWANIE 43 Bezpieczne postępowanie Rozporządzenie MRiRW z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin (DzU 2013, poz. 625) przechowywanie przygotowanie do zabiegu mycie opryskiwacza zagospodarowanie pozostałości 22
przechowywanie w oryginalnych opakowaniach pod zamknięciem Bezpieczne postępowanie bez kontaktu z żywnością, napojami i paszą bez ryzyka przypadkowego spożycia przez ludzi w miejscach lub obiektach eliminujących ryzyko skażenia gruntu i wody w wyniku wycieku lub przesiąkania min 20 m od studni oraz zbiorników wodnych o ile ś.o.r nie są przechowywane na utwardzonej nawierzchni, nieprzepuszczalnej dla cieczy Bezpieczne postępowanie sporządzanie cieczy użytkowej w sposób ograniczający ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu w odległości nie mniejszej niż 20 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych 23
Bezpieczne postępowanie mycie opryskiwacza w sposób ograniczający ryzyko skażenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu w odległości nie mniejszej niż 30 m od studni, ujęć wody oraz zbiorników i cieków wodnych, o ile opryskiwacz nie jest czyszczony w myjniach urządzeń ochrony roślin Bezpieczne postępowanie zagospodarowanie opakowań PŁUCZ! PŁUCZ! PŁUCZ! ZWRÓĆ! 24
Bezpieczne postępowanie zagospodarowanie ciekłych pozostałości Bioremediacja PHYTOBAC BIOBED BIOFILTER Bezpieczne postępowanie zagospodarowanie ciekłych pozostałości Bioremediacja VERTIBAC 25
VERTIBAC Efektywność biodegradacji Substancja Liczba zabiegów Łączny wsad [mg/kg] Koncentracja [mg/kg] Dni po ostatnim zabiegu Efektywność [%] Trifloksystrobina 2 34,78 4,29 9 (15-41)* 87,7 Cyprodinil 1 21,74 0,42 148 (103-135)** 98,1 Difenokonazol 2 34,78 0,94 127 (68-879)* 97,3 Pirimetanil 1 130,44 2,47 33 (82-180)* 98,1 Deltametryna 1 43,48 0,14 153 (58-117)** 99,7 Tiachlopryd 1 17,39 n.s. 133 (31-91)* 100,0 Propargit 1 173,91 21,6 111 (149-468)* 87,6 Pirimikarb 1 65,22 4,08 99 (22-190)* 93,7 * DT90 dossier UE badania polowe ** DT90 dossier UE badania laboratoryjne WNIOSKI REDUKCJA DAWEK PRECYZYJNA OCHRONA ROŚLIN OGRANICZENIE ZNOSZENIA STREFY BUFOROWE (!) BEZPIECZNE POSTĘPOWANIE 26