Rzeszów celny wybór
2 RZESZÓW CELNY WYBÓR
RZESZÓW to dynamicznie rozwijające się miasto młodych, przedsiębiorczych atrakcyjne, ludzi. Sięgające połowy XIX wieku silne tradycje demokratyczne wpłynęły znacząco na charakter współczesnej rzeszowskiej społeczności. Otwartość, gościnność i zamiłowanie rzeszowian do nowych pomysłów i przedsięwzięć stwarzają turystom i inwestorom trafiającym do Rzeszowa przyjazny klimat i miłą atmosferę. RZESZÓW jest stolicą województwa podkarpackiego, centrum Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, a także gospodarczym, naukowym i kulturalnym centrum południowo-wschodniej Polski. W położonym nad rzeką Wisłok mieście spotykają się dwie krainy geograficzne: równinna, lesista Kotlina Sandomierska i pięknie ukształtowane, pagórkowate Pogórze Karpackie. Okolice Rzeszowa obfitują w należące do najbogatszych w Polsce złoża gazu ziemnego i ropy naftowej. Umiarkowany klimat, a także bogactwo flory i fauny to dodatkowe atuty Rzeszowa i okolic. 3
RZESZÓW w rankingach Dynamiczny rozwój miasta potwierdzają wysokie lokaty Rzeszowa w rankingach i konkursach ogólnopolskich. Rzeszów znalazł się w elitarnej grupie kilku polskich miast, w których mieszkańcy najlepiej się czują, ufają swoim władzom i są zadowoleni ze zmian, jakie w tych miastach zachodziły w ciągu ostatnich lat. Tak wynika z badań, jakie zostały przeprowadzone w 32. największych polskich miastach, w ramach projektu Mój samorząd, opublikowanych przez Gazetę Wyborczą w 2010 roku. Rzeszów jest w czołówce polskich miast najlepiej sięgających po unijne fundusze w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Tak wynika z rankingu, opublikowanego przez Rzeczpospolitą. Z kwotą 5163 zł na jednego mieszkańca, Rzeszów zajmuje pierwsze miejsce. Newsweek opublikował ranking najlepszych powiatów i gmin w 2010 roku, ogłoszony przez Związek Powiatów Polskich. W kategorii miast na prawach powiatu, Rzeszów zajął szóste miejsce. W opiniach fachowców nasze miasto dobrze prowadzi działania proinwestycyjne, stale udoskonala jakość obsługi mieszkańców, dba o ekologię, świetnie pozyskuje fundusze unijne. Doceniono również fakt, że Urząd Miasta Rzeszowa posiada certyfikat ISO, co oznacza, że świadczy usługi na najwyższym poziomie. Podczas odbywającego się w maju 2011 roku II Ogólnopolskiego Kongresu Regionów w Świdnicy, miesięcznik Forbes przyznał Rzeszowowi drugie miejsce w rankingu miast najbardziej atrakcyjnych dla biznesu w kategorii od 150 tys. do 300 tys. mieszkańców. W roku poprzednim w tym samym rankingu Rzeszów zajmował również wysokie, trzecie miejsce. Nagrodzona została także miejska strona internetowa, uzyskując trzecią nagrodę w rankingu pisma Komputer Świat w kategorii Ładnie i Wygodnie Serwis przyjazny dla Internauty. W maju 2010 roku Rzeszów otrzymał także jedno z najbardziej prestiżowych wyróżnień w Polsce Godło Teraz Polska. 4
RZESZÓW w liczbach (stan na 18 kwietnia 2012 r.) Powierzchnia: 116,32 km kw. Liczba ludności: 180 tys. Wskaźnik ludności w wieku produkcyjnym: 67 % Liczba studentów: 60 tys. Stopa bezrobocia: 7,6 % Budżet Miasta Rzeszowa na 2012 rok: wydatki ogółem: 1 mld 150 mln zł w tym wydatki na inwestycje: 383,5 mln zł udział wydatków na inwestycje w wydatkach ogółem: 33 % Środki zewnętrzne pozyskane przez Rzeszów w okresie przedakcesyjnym w latach 2004-2006: 198,0 mln zł Środki zewnętrzne pozyskane przez Rzeszów w nowej perspektywie finansowej przypadającej na lata 2007-2013: Ogółem: 512,0 mln zł 710 mln zł 5
POŁOŻENIE RZESZÓW jest ważnym punktem na mapie Europy. Tu krzyżują się trakty drogowe: międzynarodowa trasa E-40 Drezno Kijów oraz drogi krajowe nr 9 i 19, umożliwiające najkrótsze połączenie krajów skandynawskich i nadbałtyckich z państwami Europy Środkowo- Wschodniej. Przez Rzeszów prowadzi również magistrala kolejowa E-30 z Zachodu na Wschód, mająca międzynarodowe znaczenie gospodarcze. Realizowana autostrada A-4 zapewni dogodne połączenie sieci dróg Europy Zachodniej z Ukrainą, w ramach III Korytarza Paneuropejskiego. Do granic z Ukrainą oraz Słowacją jest po ok. 90 km. Bardzo dużym atutem Rzeszowa jest Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka, dysponujący drugim pod względem długości w Polsce pasem startowym, na którym mogą lądować nawet największe samoloty. To jedno z trzech polskich lotnisk, z których można bezpośrednio polecieć do USA. Rzeszów posiada regularne połączenie lotnicze również z: Barceloną, Bristolem, Dublinem, East Midlands, Frankfurtem nad Menem, Londynem, Liverpoolem oraz Warszawą, a także loty czarterowe do: Egiptu, Grecji, Tunezji czy Turcji. Warto dodać, że rzeszowskie lotnisko określane jest też lotniskiem dobrej pogody. 6
ROZWÓJ MIASTA Od 2006 roku Rzeszów powiększa się co roku o przyległe sołectwa: Słocinę (2006 9,16 km kw.), Załęże (2006 5,19 km kw.), Przybyszówkę (2007 i 2008 16,24 km kw.), Zwięczycę (2008 7,23 km kw.), Białą (2009 6,06 km kw.), połowę Miłocina (2010 1,24km kw.) i Budziwój (2010 17,50 km kw.). Łącznie, w ostatnich latach, terytorium Rzeszowa zostało zwiększone o 116 %. Liczba ludności miasta wzrosła ze 159 tysięcy (2005 rok) do 180 tysięcy. Dalsze plany poszerzania granic miasta przewidują przyłączanie sąsiednich miejscowości. Miasto pozyskuje w ten sposób nowe tereny inwestycyjne, umacnia też swoją rolę ośrodka metropolitalnego. 7
LOTNICTWO i nie tylko W mieście działa ponad 20 tysięcy przedsiębiorstw, obsługiwanych przez ponad 800 instytucji finansowych i okołobiznesowych. Wiodącym rzeszowskim przedsiębiorstwem, będącym równocześnie awangardą technologicznego rozwoju regionu, jest WSK PZL-Rzeszów S.A. producent silników lotniczych, największy pracodawca w mieście. Głównym udziałowcem przedsiębiorstwa jest od kilku lat United Technologies Corporation, światowy potentat w produkcji wyrobów dla przemysłu lotniczego, energetycznego oraz budowlanego, dostawca silników do samolotów odrzutowych. Wśród firm z udziałem kapitału zagranicznego najbardziej znaczące to: ALIMA-GERBER S.A. produkująca soki i odżywki dla dzieci i niemowląt, która jest obecnie częścią grupy Nestlé oraz producenci farmaceutyków: ICN-POLFA RZESZÓW S.A. działająca w korporacji VALEANT oraz SANOFI-AVENTIS. Dużym uznaniem w Polsce i za granicą cieszy się produkowany przez rzeszowski ZELMER sprzęt gospodarstwa domowego. Oprócz tradycyjnych branż, w Rzeszowie prężnie rozwija się przemysł elektroniczny i informatyczny. ASSECO POLAND S.A. jest obecnie największą firmą informatyczną w Polsce i jedną z największych w Europie. W celu stworzenia dogodnych warunków do prowadzenia działalności gospodarczej w Rzeszowie została utworzona Podstrefa SSE EURO-PARK MIELEC. W nowej strefie, zlokalizowanej na terenach firmy WSK - Rzeszów powstaje inżynieryjne centrum badawczo-rozwojowe Hamilton Sundstrand. W zakładzie planowana jest produkcja, montaż i testy lotniczych silników pomocniczych i podzespołów dla takich firm jak: Airbus, Boeing i Embraer. Kompleks inżynieryjno-produkcyjny Hamilton Sundstrand obejmie również centrum napraw produktów dostarczanych do ponad 200 linii lotniczych na świecie. Kolejna podstrefa SSE EURO-PARK MIELEC, Rzeszów-Dworzysko zlokalizowana została w dzielnicy Przybyszówka. W przyszłości w tym rejonie przebiegać będzie droga ekspresowa S-19 (skrzyżuje się tutaj z linią kolejową E-30) oraz autostrada A-4. W bliskiej odległości położony jest także Międzynarodowy Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka. Docelowo SSE Rzeszów-Dworzysko ma objąć obszary znajdujące także na terenie gmin Świlcza i Głogów Małopolski. W obrębie strefy znajdzie się 450 ha gruntu. Tereny przemysłowe, zaplanowane do objęcia przez SSE, w obecnych granicach miasta Rzeszowa obejmują ok. 180 ha. 8
9
Celem podnoszenia konkurencyjności rzeszowskiej i podkarpackiej gospodarki oraz wdrażania innowacyjnych rozwiązań technologicznych utworzony został Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS. Park ma ułatwić podejmowanie działalności zarówno dużym inwestorom, jak i małym i średnim przedsiębiorcom, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw innowacyjnych i wprowadzających produkty lub usługi zaawansowane technologicznie. Park podzielony jest na kilka stref i dysponuje terenami przeznaczonymi pod inwestycje. Przykładem zainteresowania inwestowaniem w obrębie Parku jest firma MTU Aero Engines Polska, wiodący producent silników lotniczych i podzespołów napędowych dla lotnictwa cywilnego, która otworzyła zakład produkcyjny oraz centrum badawczo-rozwojowe w sąsiedztwie Międzynarodowego Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka. Drugim ważnym inwestorem, który ulokował swoją siedzibę na terenie Parku przy lotnisku, jest Borg Warner Turbo Systems - światowy potentat w produkcji turbosprężarek. Kolejnymi firmami, które zadecydowały o lokowaniu swoich inwestycji w obrębie Parku AEROPOLIS są: Goodrich Aerospoace Poland Sp. z o. o. - producent części do samolotów, oferujący swoje usługi producentom silników, liniom lotniczym oraz wojsku, firma VAC AERO Sp. z o. o. - specjalizująca się w działalności usługowej w zakresie lotniczych procesów specjalnych, czy OPTeam S.A. - doświadczony producent oprogramowania i systemów informatycznych, a także wielu innych. W 2003 roku, z inicjatywy Zarządu WSK PZL-Rzeszów, zostało powołane do życia Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza. W skład Stowarzyszenia wchodzi obecnie ponad około 90 członków przedsiębiorstw i ośrodków naukowo-badawczych z południowo-wschodniej Polski. Główne cele działalności Stowarzyszenia to tworzenie dogodnych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw przemysłu lotniczego, dalszy rozwój sektora badawczo-rozwojowego w przemyśle lotniczym, przyciąganie nowych inwestorów, a także przekształcenie Polski południowo-wschodniej w jeden z wiodących w Europie regionów lotniczych, który będzie dostarczał różnorodne produkty i usługi z zakresu przemysłu lotniczego dla najbardziej wymagających klientów. Przedsiębiorstwa zrzeszone w Stowarzyszeniu Dolina Lotnicza dostarczają 90% polskiej produkcji w przemyśle lotniczym. 10
Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego DOLINA LOTNICZA ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: + 48 17 85 01 935, + 48 17 85 01 937 faks: + 48 17 85 01 936 e-mail: info@dolinalotnicza.pl www.dolinalotnicza.pl Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka ul. Sucharskiego 2, 35-225 Rzeszów Biuro Zarządu - Biurowiec ICAM HOUSE ul. Rejtana 1/8, 35-327 Rzeszów tel.: +48 17 85 37 670 e-mail: stowarzyszenie@informatykapodkarpacka.pl www.informatykapodkarpacka.pl Urząd Miasta Rzeszowa Rynek 1, 35-064 Rzeszów tel.: + 48 17 87 54 000 faks: + 48 17 87 54 105 e-mail: umrz@erzeszow.pl www.rzeszow.pl Wydział Promocji i Współpracy Międzynarodowej Rynek 11, 35-064 Rzeszów tel.: + 48 17 87 54 742, + 48 17 87 54 799 faks: + 48 17 87 54 747 e-mail: promocja@erzeszow.pl www.rzeszow.pl Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny AEROPOLIS Centrum Zarządzania ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: +48 17 86 76 206 faks: +48 17 85 20 611 e-mail: aeropolis@rarr.rzeszow.pl www.aeropolis.com.pl Punkt Obsługi Przedsiębiorcy Biuro Ewidencji Działalności Gospodarczej i Zezwoleń Plac Ofiar Getta 7, 35-002 Rzeszów tel.: + 48 17 87 54 638 faks: + 48 17 87 54 641 e-mail: edg@um.rzeszow.pl www.rzeszow.pl Biuro Rozwoju Miasta Rzeszowa ul. Słowackiego 9, 35-060 Rzeszów tel.: + 48 17 74 84 900 faks: + 48 17 74 84 902 e-mail: brmr@erzeszow.pl www.rzeszow.pl Centrum Obsługi Inwestora ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów tel.: +48 17 85 24 376 faks: +48 17 85 24 374 e-mail: info@rarr.rzeszow.pl www.rarr.rzeszow.pl 11
12 RZESZÓW CELNY WYBÓR
po wiedzę i dyplom do RZESZOWA Prawdziwym bogactwem miasta nad Wisłokiem są ludzie młodzi, uczniowie i studenci. Rzeszów to jeden z największych ośrodków akademickich w Polsce. Uniwersytet Rzeszowski, Politechnika Rzeszowska, pięć niepublicznych szkół wyższych i Seminarium Duchowne kształcą łącznie ponad 60 tys. studentów na 60 kierunkach. Rzeszowskie uczelnie zapewniają wysoki poziom kadry naukowej oraz nowoczesną bazę lokalowo-techniczną. Młodzi ludzie studiujący na unikatowych, w skali kraju, kierunkach kształcenia mogą liczyć na wiele możliwości atrakcyjnej pracy. 13
ŚLADAMI przeszłości Udokumentowana historia Rzeszowa sięga roku 1354, kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał we władanie gród nad Wisłokiem rycerzowi Janowi Pakosławicowi ze Strożysk. Turyści zainteresowani przeszłością miasta mogą zwiedzić rzeszowskie zabytki, do zachowania i odnawiania których samorząd miasta przykłada szczególną wagę. Do najbardziej interesujących zabytków możemy zaliczyć: XIV-wieczny kościół farny z wolnostojącą dzwonnicą; datowany na wiek XV, wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany Ratusz; XVI-wieczny Zamek Lubomirskich; pochodzące z XVII wieku: klasztor oo. Bernardynów, Zespół Klasztorny Popijarski i letni pałacyk Lubomirskich; XVIII-wieczny kościół i klasztor oo. Reformatów; jak również kamienice w Rynku, które obecną formę architektoniczną otrzymywały stopniowo, począwszy od XVII wieku. Pod kamienicami i płytą rynku usytuowana jest Podziemna Trasa Turystyczna o długości 369 m, obejmująca 40 piwnic, położonych na trzech kondygnacjach. Czas powstania piwnic datuje się na XV XX w., w przeszłości magazynowano tu różnorodne towary, piwnice stanowiły także schronienie dla mieszkańców miasta w czasie wojen i najazdów. Społeczność Rzeszowa przez wieki była mieszanką kultur i narodów. Dowodem zamieszkiwania tutaj ludności żydowskiej są do dziś zachowane Synagogi Staromiejska z XVII i Nowomiejska z XVIII wieku. 14
15
AKTYWNY wypoczynek Rzeszów bogaty jest w liczne placówki kulturalne kina, teatry, galerie sztuki i fotografii, domy kultury, muzea. W mieście i okolicy odbywają się liczne imprezy kulturalne i sportowe, z których wiele ma charakter międzynarodowy. Szczególną renomę zyskał organizowany przez Filharmonię Podkarpacką Festiwal Muzyczny w Łańcucie. Drugą ważną rzeszowską imprezą kulturalną jest odbywający się co trzy lata, od 1969 roku, Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych, łączący nasz region z Polonią całego świata. Coraz większym zainteresowaniem cieszy się także Międzynarodowy Festiwal Piosenki Carpathia, którego laureaci stają się znani w Polsce i za granicą. Interesujący program dla mieszkańców miasta przygotowuje Teatr im. Wandy Siemaszkowej oraz Teatr Maska. W bogatym repertuarze Maski, obok przedstawień dla dzieci, prezentowane są sztuki dla młodzieży i dorosłych, realizowane najczęściej w konwencji lalkowej lub łączące plan lalkowy z żywym. W 1997 roku, w 75-lecie urodzin i 50-lecie pracy twórczej światowej sławy artysty teatru i plastyki profesora Józefa Szajny, w budynkach Teatru im. W. Siemaszkowej otwarto autorską galerię prac artysty. Ekspozycja jest retrospektywną prezentacją twórczości Józefa Szajny, znajdują się w niej także prace nowe, dotąd nie wystawiane. Z Rzeszowem związanych jest także wiele innych słynnych postaci polskiej kultury, jak Wojciech Kilar, jeden z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów, czy Adam Harasiewicz, znakomity pianista. Z Rzeszowa pochodzi ojciec polskiego bluesa Tadeusz Nalepa. Tu urodził się Jerzy Grotowski, światowej sławy reżyser i teoretyk teatru. Główną siedzibą istniejącego od 1935 roku Muzeum Okręgowego jest pochodzący z XVII w. budynek zabytkowego zespołu architektonicznego popijarskiego. Do stałych ekspozycji Muzeum należą m.in.: Galeria Dąmbskich, malarstwo europejskie XVI XIX w., Malarstwo polskie XVIII XX w., Historia Rzeszowa, Kamień, brąz, żelazo pradzieje Polski południowo-wschodniej. Muzeum Etnograficzne posiada liczące ponad 10 tys. eksponatów zbiory (jedna z najbogatszych kolekcji etnograficznych w Polsce). 16
Do najcenniejszych eksponatów należy kolekcja dawnej rzeźby i malarstwa ludowego oraz strojów i haftów będących wyróżnikiem dwóch grup etnograficznych regionu Rzeszowiaków i Lasowiaków. Zainteresowanych historią naszego miasta zaprasza Muzeum Historii Miasta Rzeszowa. Najmłodszymi placówkami muzealnymi Rzeszowa są: Muzeum Dobranocek oraz Prywatne Muzeum Techniki i Militariów powstałe w oparciu o prywatne kolekcje. Miło spędzić czas można także w licznych restauracjach, pubach i dyskotekach. Rzeszowskie restauracje oferują dania z kuchni całego świata. Romantyczne kawiarenki na rzeszowskim Rynku kuszą zwłaszcza w okresie letnim, gdy na plenerowej scenie w każdy weekend odbywają się koncerty. Fani siatkówki, koszykówki, żużla i tenisa stołowego mogą w Rzeszowie śledzić zawody w najwyższych klasach rozgrywkowych tych dyscyplin. Rzeszowianie chętnie korzystają z licznych kortów tenisowych, ośrodków SPA i położonego nieopodal miasta pola golfowego. Ogromną popularnością cieszą się parki linowe i urządzenia sportowo rekreacyjne, usytuowane w miejskich zieleńcach. 17
Ośrodki jeździeckie w Rzeszowie i regionie, oprócz nauki jazdy konnej, oferują także ciekawe zajęcia z hipoterapii. Zimą pobliskie trasy narciarskie zjazdowe i biegowe, a także sztuczne lodowisko zapewniają rozrywkę amatorom sportów zimowych. Ważną rolę w popularyzacji wśród mieszkańców miasta imprez sportowych, kulturalnych i wystawienniczych odgrywa Rzeszowski Ośrodek Sportu i Rekreacji, dysponujący Halą w Rekreacyjnym Centrum Sportowo-Widowiskowym przy ul. Podpromie jednym z najnowocześniejszych i największych tego typu obiektów w Polsce, mogącą pomieścić prawie 5 tys. widzów. W ostatnich latach miasto może pochwalić się również budową kilku nowoczesnych krytych basenów. Parki i rozległe tereny zielone w mieście, z pięknymi rzeźbami i licznymi fontannami są znakomitym miejscem wypoczynku dla mieszkańców. Atrakcją jest biegnąca wzdłuż Wisłoka ścieżka przyrodnicza im. Profesora Szafera. Można tu podziwiać wiele rzadkich okazów fauny i flory. Ścieżka przebiega niedaleko rezerwatu Lisia Góra. Jest to wysoka, zalesiona skarpa w okolicy zalewu na Wisłoku, tworząca unikatowe środowisko przyrodnicze z okazami kilkusetletnich dębów. Amatorzy sportów rowerowych mogą korzystać z ponad 80 km tras rowerowych, biegnących wzdłuż największych arterii miejskich, a także pośród parków i pobliskich lasów. W okolicach Rzeszowa nie brakuje ciekawych miejsc rekreacyjnych. Na północ od miasta, na piaszczystych terenach pokrytych lasami iglastymi (jesienią wyśmienite miejsce dla grzybiarzy) znajdują się liczne stawy i zalewy, nad którymi wybudowano ośrodki wypoczynkowe (m.in. w Wilczej Woli, w Ożannie koło Leżajska, w Kamionce koło Sędziszowa Młp.). Popularnym miejscem organizacji imprez w tych okolicach jest pałacyk myśliwski Potockich w Julinie. Zwiedzanie miasta i okolic umożliwia sześć szlaków turystycznych, m.in. Szlak dookoła Rzeszowa, długości 100 km. Oddalone od Rzeszowa o kilkadziesiąt kilometrów pasmo Bieszczadów to najbardziej interesujące miejsce wypoczynku w regionie. Znajduje się tu największy w Polsce sztuczny zbiornik wodny Jezioro Solińskie ze wspaniałymi warunkami dla amatorów sportów wodnych. Czysta woda i powietrze, malownicze krajobrazy, bogactwo historii i kultury to największe atuty tego rejonu. 18
19
Rzeszów celny wybór Urząd Miasta Rzeszowa Rynek 1, 35-064 Rzeszów, tel.: + 48 17 87 54 000, faks: + 48 17 87 54 105 e-mail: umrz@erzeszow.pl, www.rzeszow.pl SBN 978-83-7667-078-2 Zdjęcia: Tadeusz Poźniak, Irena Gałuszka, archiwum Urzędu Miasta Rzeszowa Opracowanie graficzne: P. Wisłocki (Mitel); Wydawca: Mitel Projekt współfinansowany przez Unię Europejską wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013. Inwestujemy w rozwój regionu podkarpackiego