Katalog Instrumentów Wsparcia Finansowego

Katalog Instrumentów Wsparcia Finansowego Suplement do Ekspertyzy realizowanej w ramach porjektu pn. Wsparcie dla rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz z krajowych i regionalnych programów operacyjnych dla Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Warszawa, listopad 2015

Autorzy: Tomasz Maciejewicz Małgorzata Porada-Rochoń

Spis treści Wstęp... 9 Część I... 10 Zwrotne i bezzwrotne instrumenty wsparcia finansowego... 10 Zestawienie zwrotnych i bezzwrotnych instrumentów wsparcia finansowego... 11 1.1. INSTRUMENTY ZWROTNE... 14 1.1.1. Inicjatywa JEREMIE... 14 1.1.1.1. Województwo zachodniopomorskie... 15 1.1.1.2. Województwo pomorskie... 17 1.1.1.3. Województwo wielkopolskie... 19 1.1.1.4. Województwo łódzkie... 22 1.1.1.5. Województwo mazowieckie... 24 1.1.1.6. Województwo dolnośląskie... 26 1.1.2. Inicjatywa JESSICA finansowanie inwestycji na obszarach miejskich... 28 1.1.3. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej... 29 1.1.3.1. Program kredytowania Wiarygodny Partner... 29 1.1.3.2. Pożyczki dla MŚP... 30 1.1.3.2. Mikrokredyty... 32 1.1.3.3. Kredyty na agroturystykę... 33 1.2. INSTRUMENTY BEZZWROTNE... 35 1.2.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej... 35 1.2.1.1. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej... 35 1.2.1.2. Dopłaty do domów energooszczędnych... 35 1.2.1.3. Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach... 36 1.2.1.4. Termomodernizacja budynków jednorodzinnych program Ryś... 37 1.2.1.5. Dofinansowanie mikroinstalacji OZE program Prosument... 39 1.2.2. Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej... 42 1.2.2.1. Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku... 43 1.2.3. Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru

Gospodarczego... 46 1.2.3.1. Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów... 46 1.2.3.2. Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii... 48 1.2.3.3. Dziedzictwo kulturowe... 50 1.2.4. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości... 53 1.2.5. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa... 54 1.2.6. Programy Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa... 55 1.3. INNE FORMY WSPARCIA... 56 1.3.1. Polska Organizacja Turystyczna... 56 1.3.1.1. Certyfikat Najlepszego Produktu Turystycznego... 57 1.3.1.2. Konsorcjum Zdrowie i Uroda... 57 1.3.1.3. Konsorcjum Polskie Szlaki Kulinarne... 58 1.4. Regionalne Organizacje Turystyczne... 59 1.4.1. Forum Regionalnych Organizacji Turystycznych:... 60 1.4.2. Lokalne Organizacje Turystyczne... 60 1.4.3. Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich i Lokalne Grupy Działania... 62 1.4.4. POLSKA FEDERACJA TURYSTYKI WIEJSKIEJ Gospodarstwa Gościnne... 64 Część II... 66 Instrumenty wsparcia oferowane w ramach regionalnych programów operacyjnych... 66 Zestawienie instrumentów wsparcia oferowanych w ramach regionalnych programów operacyjnych... 67 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO... 72 Działanie 2.1. E-usługi publiczne... 72 Działanie 4.3. Dziedzictwo kulturowe... 74 Działanie 4.4. Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych... 76 Działanie 8.3. Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy... 77 Działanie 8.6. Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw i przedsiębiorców z sektora MMŚP... 79 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO... 82 Działanie 4.4 Ochrona i rozwój zasobów kultury... 82 Działanie 4.6 Ochrona środowiska naturalnego i zasobów kulturowych na obszarze Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT)... 84

Działanie 8.3 Wsparcie przedsiębiorczości i samozatrudnienia w regionie... 86 Poddziałanie 8.6.1 Wsparcie na rzecz wydłużania aktywności zawodowej mieszkańców... 87 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO... 90 Działanie 2.2 Cyfryzacja Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych... 90 Działanie 7.1 Dziedzictwo kulturowe i naturalne... 91 Działanie 7.3 Turystyka przyrodnicza... 93 Działanie 7.4 Ochrona bioróżnorodności dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego... 95 Działanie 13.3 Rewitalizacja obszarów miejskich... 97 Działanie 13.4 Rewitalizacja obszarów miejskich... 100 Działanie 13.8 Rewitalizacja Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych... 104 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO... 107 Działanie 2.1 Rozwój społeczeństwa informacyjnego... 107 Działanie 4.4 Zasoby kultury i dziedzictwa kulturowego... 109 Działanie 9.2 Rozwój obszarów zmarginalizowanych... 111 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO... 113 Działanie 2.1 E-administracja i otwarte zasoby Poddziałanie 2.1.2 Cyfrowe zasoby regionalne... 113 Działanie 6.1 Rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego... 115 Poddziałanie 6.1.4 Lokalne trasy turystyczne... 115 Poddziałanie 6.1.5 Regionalna sieć tras rowerowych... 116 Działanie 6.3 Rozwój wewnętrznych potencjałów regionu Poddziałanie 6.3.1 Rozwój lokalnych zasobów subregionów... 117 Poddziałanie 6.3.2 Wsparcie miejscowości uzdrowiskowych... 118 Poddziałanie 6.3.3 Zagospodarowanie rekreacyjne i turystyczne otoczenia zbiorników wodnych... 119 Działanie 8.3 Wsparcie na zakładanie działalności gospodarczej... 120 Poddziałanie 8.3.1 Wsparcie na zakładanie działalności gospodarczej w formie dotacji... 120 Poddziałanie 8.3.2 Wsparcie na zakładanie działalności gospodarczej, w tym w formie instrumentów zwrotnych 121 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO... 124

Działanie 5.3 Dziedzictwo kulturowe... 124 Działanie 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych... 126 Działanie 8.1 Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych... 127 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO... 130 Działanie 8.1 Wsparcie aktywności zawodowej osób po 29. roku życia przez powiatowe urzędy pracy 130 Działanie 8.2 Wsparcie aktywności zawodowej osób po 29. roku życia... 131 Poddziałanie 8.3.1 Wsparcie przedsiębiorczości w formach bezzwrotnych... 133 Poddziałanie 8.3.2 Wsparcie przedsiębiorczości w formach zwrotnych... 134 Poddziałanie 8.3.3 Wsparcie przedsiębiorczości w formach bezzwrotnych ZIT... 135 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO... 138 Poddziałanie 2.2.2 Przygotowanie terenów inwestycyjnych w Aglomeracji Opolskiej... 138 Działanie 5.1 Ochrona różnorodności biologicznej... 140 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO... 142 Działanie 4.4 Kultura... 142 Działanie 6.1 Rozwój Potencjału Endogenicznego Regionu... 145 Działanie 6.3 Rewitalizacja Przestrzeni Regionalnej... 147 Działanie 7.1 Poprawa sytuacji osób bezrobotnych na rynku pracy projekty konkursowe... 151 Działanie 7.2 Poprawa sytuacji osób bezrobotnych na rynku pracy projekty pozakonkursowe PUP 153 Działanie 7.3 Wsparcie rozwoju przedsiębiorczości... 155 Działanie 7.5 Rozwój kompetencji pracowników sektora MŚP... 157 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO... 160 Działanie 1.5 Wspieranie przedsiębiorczości i zatrudnienia w gminach, których rozwój uwarunkowany jest siecią Natura 2000... 160 Działanie 2.1 Zwiększanie zdolności zatrudnieniowej osób pozostających bez zatrudnienia oraz osób poszukujących pracy przy wykorzystaniu aktywnej polityki rynku pracy oraz wspieranie mobilności zasobów pracy... 161 Działanie 2.3 Wspieranie powstawania i rozwoju podmiotów gospodarczych... 163 Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii... 166 Działanie 5.2 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach... 168

Działanie 6.3 Ochrona zasobów bio- i georóżnorodności oraz krajobrazu... 170 Działanie 8.3 Ochrona dziedzictwa kulturowego... 173 Działanie 8.6 Inwestycje na rzecz rozwoju lokalnego... 175 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO... 179 Działanie 2.1 Inwestycje podstawowe... 179 Działanie 5.1 Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych projekty powiatowych urzędów pracy. 180 Poddziałanie 5.1.2 Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych... 180 Działanie 5.2 Aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy... 182 Poddziałanie 5.2.1 Aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy mechanizm ZIT... 182 Działanie 5.7 Nowe mikroprzedsiębiorstwa... 185 Działanie 8.3 Materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe... 187 Działanie 8.4 Wsparcie atrakcyjności walorów dziedzictwa przyrodniczego... 189 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO... 192 Działanie 2.1 Wsparcie rozwoju cyfrowych usług publicznych... 192 Działanie 4.2 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w mikro-, małych i średnich przedsiębiorstwach... 194 Działanie 5.3 Dziedzictwo kulturowe... 195 Działanie 7.1 Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu... 196 Poddziałanie 7.1.1 Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez pracy na obszarach rewitalizowanych ZIT... 197 Poddziałanie 7.1.2 Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez pracy na obszarach rewitalizowanych RIT... 197 Poddziałanie 7.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez zatrudnienia konkurs... 197 Działanie 7.3 Wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej 200 Działanie 7.5 Wsparcie osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej poprzez instrumenty finansowe... 201 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO... 203 Działanie 4.4 Zachowanie dziedzictwa kulturowego i naturalnego... 203 Działanie 9.1 Aktywna integracja zwiększająca szanse na zatrudnienie... 205 Działanie 10.4 Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy... 206

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO... 209 Działanie 1.3 Przedsiębiorczość (Wsparcie przedsiębiorczości)... 209 Poddziałanie 1.3.2 Firmy w początkowej fazie rozwoju... 209 Poddziałanie 1.3.3 Fundusz na rozwój nowych firm (IF)... 211 Poddziałanie 1.3.5 Usługi dla MŚP... 212 Poddziałanie 1.4.2 Pakietowanie produktów i usług... 214 Działanie 10.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia osób bezrobotnych i poszukujących pracy projekty pozakonkursowe realizowane przez powiatowe urzędy pracy... 216 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO... 218 Działanie 1.5 Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw... 218 Poddziałanie 1.5.1 Instrumenty finansowe podnoszące konkurencyjność MŚP... 218 Poddziałanie 1.5.2 Wzmocnienie konkurencyjności kluczowych obszarów gospodarki regionu... 218 Poddziałanie 1.5.3 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach... 218 Działanie 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego 219 Poddziałanie 4.4.1 Inwestycje w obszarze dziedzictwa kulturowego regionu... 219 Działanie 6.1 Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych i poszukujących pracy... 221 Działanie 6.3 Samozatrudnienie i przedsiębiorczość... 222 Poddziałanie 6.3.1 Samozatrudnienie i przedsiębiorczość... 222 Działanie 9.2 Rewitalizacja obszarów problemowych... 223 REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO... 226 Działanie 2.9 Zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi... 226 Działanie 2.10 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł... 227 Działanie 4.1 Dziedzictwo kulturowe... 229 Działanie 4.6 Wsparcie infrastrukturalnych form ochrony przyrody i krajobrazu... 230 Działanie 4.9 Rozwój zasobów endogenicznych... 231 Działanie 6.4 Wsparcie przedsiębiorczości, samozatrudnienia oraz tworzenia nowych miejsc pracy poprzez środki finansowe na rozpoczęcie działalności gospodarczej oraz wsparcie doradczoszkoleniowe 232

Wstęp Katalog Instrumentów Wsparcia Finansowego został opracowany na podstawie zidentyfikowanych potrzeb podmiotów działających w obszarze turystyki wiejskiej oraz zidentyfikowanego zakresu rzeczowego służącego rozwojowi turystyki wiejskiej. Katalog składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono krótki opis dostępnych instrumentów wsparcia finansowego (zwrotnych dotacje, i bezzwrotnych kredyty, pożyczki) oferowanych przez instytucje finansowe oraz inne instytucje krajowe (m.in. fundacje, organizacje turystyczne, ministerstwa, fundusze ochrony środowiska) oraz w ramach Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej. W części tej zaprezentowano także inne formy wsparcia (nagrody, konkursy, certyfikaty) dla szeroko rozumianej branży turystycznej. W drugiej części Katalogu zaprezentowano formy wsparcia w ramach regionalnych programów operacyjnych, zawierającego informacje szczególnie istotne dla potencjalnych beneficjentów z uwzględnieniem m.in.: podstawy prawnej, instrumentu wsparcia, nazwy instytucji wdrażającej, przeznaczenia, formy, beneficjentów, okresu obowiązywania, wysokości wsparcia, a także linków do tych informacji. Ze względu na fakt, że część dokumentów programowych jest jeszcze modyfikowana lub wymaga zatwierdzenia, zaleca się śledzenie zmian tych dokumentów na stronach internetowych poszczególnych programów podanych w opracowaniu. Należy też pamiętać, że Katalog nie prezentuje wszystkich możliwości wsparcia dla branży turystycznej w nowej perspektywie unijnej, gdyż prezentuje przede wszystkim bezpośrednie formy tego wsparcia. Obok wymienionych w opracowaniu możliwości pośrednio skorzystają również jako tzw. grupa docelowa lub odbiorcy ostateczni osoby, instytucje lub grupy społeczne, które nie ubiegają się o dotację, ale mogą uczestniczyć w projektach realizowanych przez inne podmioty, instytucje itp. W ten sposób można wziąć udział np. w szkoleniach, kursach, studiach, starać się o usługę doradczą dla firmy, dofinansowanie lub pożyczkę na założenie działalności gospodarczej. Tego rodzaju projekty kierowane są przede wszystkim do przedsiębiorców i ich pracowników, osób niepełnosprawnych, bezrobotnych, nisko wykwalifikowanych, osób powracających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich, rodzicielskich i wychowawczych oraz osób po 50. roku życia. 9

Część I Zwrotne i bezzwrotne instrumenty wsparcia finansowego 10

Zestawienie zwrotnych i bezzwrotnych instrumentów wsparcia finansowego Forma wsparcia Instytucja Instrument wsparcia Strona Pożyczki Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Inicjatywa JEREMIE dla województwa zachodniopomorskiego Inicjatywa JEREMIE dla województwa pomorskiego Inicjatywa JEREMIE dla województwa wielkopolskiego Inicjatywa JEREMIE dla województwa łódzkiego 15 17 19 22 Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JEREMIE Europejski Bank Inwestycyjny Inicjatywa JESSICA Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Inicjatywa JEREMIE dla 24 województwa mazowieckiego Inicjatywa JEREMIE dla 26 województwa dolnośląskiego Inicjatywa JESSICA 28 Pożyczki dla MŚP 30 Kredyty Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Program kredytowania Wiarygodny Partner 29 Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Mikrokredyty 32 Kredyty na agroturystykę 33 Dotacje, granty Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dopłaty do domów energooszczędnych 35 11

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Ministerstwo Sportu i Turystyki Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach Termomodernizacja budynków jednorodzinnych program Ryś Dofinansowanie mikroinstalacji OZE program Prosument Zlecanie zadań publicznych Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii 36 37 39 42 46 48 Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego Dziedzictwo kulturowe 50 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa Wspieranie działalności innowacyjnej i badawczej, rozwój regionalny, wzrost eksportu, rozwój zasobów ludzkich, nowe technologie Programy transgraniczne Programy transnarodowe Program międzyregionalny INTERREG EUROPA 53 54 12

Inne formy wsparcia Ministerstwo Sportu i Turystyki Polska Organizacja Turystyczna Program Rozwoju Turystyki do 2020 Promocja i rozwój turystyki w Polsce i za granicą, certyfikowanie produktów turystycznych, zrzeszanie podmiotów turystycznych, współpraca z Regionalnymi i Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi 43 56 Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich i Lokalne Grupy Działania Polska Federacja Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne Organizacja spotkań, szkoleń, seminariów, sieci eksperckich, usługi doradcze Kategoryzacja bazy noclegowej 62 65 13

1.1. INSTRUMENTY ZWROTNE 1.1.1. Inicjatywa JEREMIE JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises Wspólne zasoby dla małych i średnich przedsiębiorstw) to nowa inicjatywa pozadotacyjnego wsparcia powołana w 2007 r. przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny. JEREMIE to mechanizm, którego działanie odchodzi od tradycyjnego dotacyjnego wsparcia na rzecz mechanizmu odnawialnego (rewolwingowego) kredyty, pożyczki oraz poręczenia dla firm, a także inne instrumenty kapitałowe. Jego ideą jest ułatwienie dostępu do finansowania dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez oferowanie im dedykowanych instrumentów inżynierii finansowej. Instrumenty inżynierii finansowej to nic innego jak najbardziej potrzebne na rynku i nieskomplikowane produkty finansowe: pożyczki, kredyty i poręczenia. JEREMIE ma na celu przede wszystkim pomóc w kreowaniu aktywności gospodarczej mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, również tych znajdujących się w początkowej fazie działalności startupów. Produkty te pojawiają się tam, gdzie dotychczasowe instytucje finansowe nie są w stanie finansować rozwoju przedsiębiorców z sektora MŚP lub wymagają od nich spełnienia dodatkowych, często zaporowych warunków. Z instrumentów inicjatywy JEREMIE mogą korzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność na terenie województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego, łódzkiego, mazowieckiego i dolnośląskiego. 14

1.1.1.1. Województwo zachodniopomorskie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (tzw. start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą w województwie zachodniopomorskim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki, poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 2. unowocześnienie składników majątku trwałego zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 3. budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii; 4. informatyzację; 5. dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych; 6. tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; 7. inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa. Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; 2. finansowanie celów konsumpcyjnych; 15

3. spłatę pożyczek i kredytów; 4. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki okres finansowania oprocentowanie pożyczki na zasadach rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de minimis prowizja/opłaty dodatkowe karencja w spłacie do 500 000 zł maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) od 0,00 % p.a. od 0,00% wartości pożyczki do 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu, maksymalnie do 500 000 zł okres poręczenia maksymalnie 66 miesięcy (5,5 roku), ale nie dłużej niż 6 miesięcy od daty wygaśnięcia kredytu prowizja/opłaty dodatkowe od 0,00% wartości poręczenia Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach JEREMIE w województwie zachodniopomorskim: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-upy). 16

1.1.1.2. Województwo pomorskie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą działalności gospodarczej w województwie pomorskim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki, poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 2. unowocześnienie składników majątku trwałego zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 3. budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii; 4. informatyzację; 5. dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych; 6. tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; 7. inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa. Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; 2. finansowanie celów konsumpcyjnych; 17

3. spłatę pożyczek i kredytów; 4. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki okres finansowania oprocentowanie pożyczki na zasadach rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de minimis prowizja/opłaty dodatkowe karencja w spłacie do 500 000 zł maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) od 2,36% p.a. od 0,0% p.a. od 0,0% wartości pożyczki do 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu, maksymalnie 1 000 000 zł okres poręczenia maksymalnie 66 miesięcy (5,5 roku), ale nie dłużej niż 6 miesięcy od daty wygaśnięcia kredytu prowizja/opłaty dodatkowe od 0.00 PLN Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach JEREMIE z województwa pomorskiego: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-upy). 18

1.1.1.3. Województwo wielkopolskie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą działalności gospodarczej w województwie wielkopolskim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki, poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 2. unowocześnienie składników majątku trwałego zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 3. budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii; 4. informatyzację; 5. dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych; 6. tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; 7. inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa. Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; 2. finansowanie celów konsumpcyjnych; 19

3. spłatę pożyczek i kredytów; 4. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. Działalność innowacyjna W ramach działań o charakterze innowacyjnym kredyty, pożyczki i poręczenia objęte Inicjatywą JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie wydatków niezbędnych do wdrożenia przez MŚP rozwiązania technologicznego opisanego w Opinii o Innowacyjności, tj. na: 1. nabycie lub wytworzenie środków trwałych, w tym m.in.: a. budowli i budynków oraz gruntów i nieruchomości zabudowanych pod warunkiem, że ich nabycie pozostaje w bezpośrednim związku z celami przedsięwzięcia inwestycyjnego objętego pożyczką; b. maszyn i urządzeń; c. narzędzi, przyrządów i aparatury wyposażenia technicznego dla prac biurowych; d. infrastruktury technicznej związanej z przedsięwzięciem inwestycyjnym objętym pożyczką, w szczególności drogi wewnętrznej, przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych lub telekomunikacyjnych; 2. nabycie wartości niematerialnych i prawnych związanych z transferem technologii poprzez nabycie patentów, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej, jeżeli będą podlegać amortyzacji zgodnie z przepisami o rachunkowości. Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki do 1 000 000,00 zł okres finansowania maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) oprocentowanie pożyczki na zasadach rynkowych od 3,35% oprocentowanie pożyczki na zasadach de minimis od 0,00% prowizja/opłaty dodatkowe karencja w spłacie Dla pożyczek o charakterze innowacyjnym kwota pożyczki okres finansowania maksymalnie od 0,00% wartości pożyczki do 6 miesięcy od 1 000 000,01 zł do 2 500 000,00 zł 120 miesięcy (10 lat) 60 miesięcy (5 lat) 20

oprocentowanie pożyczki na zasadach rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de minimis prowizja/opłaty dodatkowe karencja w spłacie n/d od 2,50% p.a. od 0,00% wartości pożyczki do 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu, maksymalnie 1 000 000 zł okres poręczenia maksymalnie 66 miesięcy (5,5 roku), ale nie dłużej niż 6 miesięcy od daty wygaśnięcia kredytu prowizja/opłaty dodatkowe od 100.00 zł Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach JEREMIE z województwa wielkopolskiego: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-upy). 21

1.1.1.4. Województwo łódzkie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą w województwie łódzkim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki, poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 2. unowocześnienie składników majątku trwałego zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 3. budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii; 4. informatyzację; 5. dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych; 6. tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; 7. inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa. Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; 2. finansowanie celów konsumpcyjnych; 3. spłatę pożyczek i kredytów; 22

4. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki do 300 000 zł okres finansowania maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) oprocentowanie pożyczki na zasadach od 2,36% rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de od 0,5% minimis prowizja/opłaty dodatkowe od 0,0% wartości pożyczki karencja w spłacie 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu, maksymalnie 350 000 zł okres poręczenia maksymalnie 75 miesięcy Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach JEREMIE w województwie łódzkim: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-upy). 23

1.1.1.5. Województwo mazowieckie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. prowadzący działalność gospodarczą w województwie mazowieckim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki i poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. finansowanie inwestycji polegających m.in. na zakupie, budowie lub modernizacji obiektów produkcyjno-usługowo-handlowych; 2. tworzenie nowych miejsc pracy; 3. wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 4. zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 5. oraz inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju MŚP. Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. spłatę pożyczek i kredytów zaciągniętych w innych instytucjach finansowych; 2. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych; 3. współfinansowanie wydatków z innych programów unijnych lub krajowych. 24

Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki do 250 000 zł okres finansowania maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) oprocentowanie pożyczki na zasadach rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de minimis prowizja/opłaty dodatkowe karencja w spłacie od 2,36% od 2,0% od 0,0% wartości pożyczki do 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu/pożyczki wartość kredytu/pożyczki do 500 000 zł okres poręczenia maksymalnie 75 miesięcy (6 lat i 1 kwartał) prowizja/opłaty dodatkowe od 0,0% wartości pożyczki Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach JEREMIE w województwie mazowieckim: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-up y); 4. indywidualne podejście do każdego przedsiębiorcy; 5. elastyczność w spłacie; 6. szybki proces decyzyjny. 25

1.1.1.6. Województwo dolnośląskie Dla kogo wsparcie? Inicjatywa JEREMIE ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na zwykłym rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów. Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych firm, które: 1. rozpoczynają działalność (start-upy); 2. nie posiadają historii kredytowej; 3. nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Z Inicjatywy JEREMIE może skorzystać przedsiębiorca: 1. zatrudniający od 1 do 250 pracowników; 2. mający obrót roczny w wysokości do 50 mln euro oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln euro; 3. posiada siedzibę lub prowadzi działalność gospodarczą działalności gospodarczej w województwie dolnośląskim; 4. nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu; 5. nieposiadający zabezpieczeń o wystarczającej wartości. Na jaką działalność przedsiębiorca otrzyma wsparcie? Kredyty, pożyczki i poręczenia w ramach Inicjatywy JEREMIE muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej w zakresie budowy, rozbudowy lub rozszerzania działalności gospodarczej, w tym w szczególności na: 1. realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; 2. unowocześnienie składników majątku trwałego zakup wyposażenia w maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; 3. budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii; 4. informatyzację; 5. dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych; 6. tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy; 7. inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa. 26

Wsparcie otrzymane w ramach JEREMIE nie może być przeznaczone na: 1. pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; 2. finansowanie celów konsumpcyjnych; 3. spłatę pożyczek i kredytów; 4. spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. Kredyty i pożyczki udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Pożyczkowe i Banki kwota pożyczki do 100 000 zł okres finansowania maksymalnie 60 miesięcy (5 lat) oprocentowanie pożyczki na zasadach od 2,76% rynkowych oprocentowanie pożyczki na zasadach de od 0,25% minimis prowizja/opłaty dodatkowe od 0,0% wartości pożyczki karencja w spłacie do 6 miesięcy Poręczenia udzielane ze środków JEREMIE przez Fundusze Poręczeniowe wartość poręczenia do 80% kwoty kredytu maksymalnie 325 000 zł okres poręczenia maksymalnie 66 miesięcy prowizja/opłaty dodatkowe od 0,0% Korzyści dla przedsiębiorców ze wsparcia w ramach DFP: 1. zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm i przedsiębiorców z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia; 2. korzystniejsze warunki finansowania firm oraz przedsiębiorstw z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym tzw. start-upów; 3. elastyczność: specyficzne pożyczki mogą zostać nakierowane na poszczególne grupy przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm (start-upy). Więcej informacji: www.jeremie.com.pl 27

1.1.2. Inicjatywa JESSICA finansowanie inwestycji na obszarach miejskich JESSICA (ang. Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji na obszarach miejskich) jest inicjatywą Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Umożliwia państwom członkowskim finansowanie trwałych inwestycji na obszarach miejskich. Finansowanie inwestycji odbywa się w formie instrumentów zwrotnych (np. pożyczek), dzięki czemu raz zainwestowane środki finansowe mogą być wielokrotnie wykorzystane. Współfinansowanie projektów ze środków JESSICA jest możliwe jedynie w przypadku, gdy są one ujęte w planach rewitalizacji miast. Ze środków inicjatywy można korzystać w województwach: wielkopolskim, mazowieckim, pomorskim, śląskim oraz mazowieckim, gdzie powstały Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM). Główne obszary inwestycji FROM to: 1. Rewitalizacja obszarów powojskowych i poprzemysłowych (np. na potrzeby mieszkaniowe, rekreacyjne, sportowe czy kulturalne); 2. Miejskie projekty rewitalizacyjne, np. inwestycje w zdegradowane i ubogie dzielnice miast; 3. Projekty dotyczące infrastruktury miejskiej, co obejmuje transport, sieć wodociągową, gospodarkę odpadami, kwestie energetyczne itp.; 4. Rehabilitacja nieużytków poprzemysłowych (oczyszczenie terenu, usunięcie zanieczyszczeń); 5. Infrastruktura edukacyjna (wyspecjalizowane placówki); 6. Poprawa efektywności energetycznej oraz projekty dotyczące odnawialnych źródeł energii zlokalizowane w obszarach miejskich; 7. Inwestycje w instytucje wspierające rozwój biznesu w obszarach miejskich. Operatorami Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich w Polsce dla poszczególnych regionów są Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Zachodni WBK i Bank Ochrony Środowiska. Więcej informacji: Europejski Bank Inwestycyjny Warsaw Office plac Piłsudskiego 1 PL-00-078 Warszawa tel. 22 310 05 00 fax 22 310 05 01 warsaw@eib.org 28

1.1.3. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy lokalnych społeczności na terenach wiejskich. Działania EFRWP skupiają się przede wszystkim na wsparciu inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, rozwoju lokalnych przedsiębiorstw oraz działaniach edukacyjnych i społecznych skierowanych do osób zamieszkujących obszary wiejskie. Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej rozpoczął swoją działalność w 1990 r. w wyniku umowy pomiędzy rządem polskim a Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Bezpośredni nadzór nad działaniami Fundacji przez pierwsze lata jej istnienia pełniła Komisja Europejska. Środki finansowe na działalność Funduszu pochodzą ze sprzedaży pomocy żywnościowej przyznanej Polsce przez organizacje międzynarodowe. Profesjonalne gospodarowanie i inwestowanie kapitału początkowego pozwoliło Fundacji na usamodzielnienie się. Obecnie większość działań prowadzonych przez EFRWP finansowana jest ze środków własnych. 1.1.3.1. Program kredytowania Wiarygodny Partner Linia kredytowa przeznaczona na sfinansowanie wszelkich nakładów związanych z uruchomieniem, prowadzeniem i/lub rozwojem pozarolniczych przedsięwzięć gospodarczych na terenach wiejskich. O kredyty mogą ubiegać się spółki handlowe, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, inne podmioty prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Kwota kredytu: od 20 tys. zł do 1 mln złotych. Finansowanie: do 100% wartości zadania inwestycyjnego brutto. Zabezpieczenie spłaty kredytu w wysokości do 70% kapitału kredytu może stanowić poręczenie funduszu Poręczenia Kredytowe" Sp. z o.o. (w województwie podkarpackim do 80% kapitału kredytu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego). Kredyt przyznawany jest przez jeden z banków współpracujących z Fundacją. Oprocentowanie kredytu płacone przez kredytobiorcę wynosi 2,36 stopy redyskonta weksli NBP w stosunku rocznym. Jednorazowa prowizja do 2% kwoty kredytu pobierana przez bank. 29

Okres, na jaki udzielony zostanie kredyt, jest uzależniony od jego przeznaczenia: do 8 lat w przypadku kredytu na inwestycje w środki trwałe; do 3 lat w pozostałych przypadkach; na 12 miesięcy jako kredyt odnawialny. Banki współpracujące przy udzielaniu kredytów: SGB Bank SA oraz zrzeszone banki spółdzielcze w Spółdzielczej Grupie Bankowej; Bank Polskiej Spółdzielczości SA oraz zrzeszone z nim banki spółdzielcze; Bank Gospodarki Żywnościowej SA; Bank Spółdzielczy w Brańsku; Bank Spółdzielczy w Krasnymstawie; Bank Spółdzielczy w Łosicach; Bank Spółdzielczy w Przysusze; Bank Spółdzielczy w Radzyniu Podlaskim; Bank Spółdzielczy w Szepietowie; Podkarpacki Bank Spółdzielczy w Sanoku. 1.1.3.2. Pożyczki dla MŚP Program, w ramach którego udzielane są pożyczki przeznaczone na finansowanie wszelkich nakładów związanych z uruchomieniem, prowadzeniem lub rozwojem działalności gospodarczej (poza produkcją rolną). O pożyczki mogą ubiegać się mikro-, mali i średni przedsiębiorcy, w tym także prowadzący działalność osobiście przedstawiciele wolnych zawodów oraz inne podmioty działające na terenach wiejskich. 30

Trzy kategorie przeznaczenia pożyczek: 1. Pożyczki obrotowe Kwota pożyczki: od 50 tys. złotych. Okres spłaty: maksymalnie 12 miesięcy. 2. Pożyczki na finansowanie inwestycji Maksymalna kwota pożyczki: do 300 tys. złotych. Karencja w spłacie kapitału pożyczki: 9 miesięcy. Okres spłaty: maksymalnie do 60 miesięcy z okresem karencji. 3. Pożyczki inwestycyjno-obrotowe Maksymalna kwota pożyczki: do 300 tys. zł, z czego 50 tys. zł może zostać przeznaczone na zakup środków obrotowych. Dopuszczalny jest 9-miesięczny okres karencji w spłacie kapitału. Okres spłaty: maksymalnie do 60 miesięcy z okresem karencji. Pozostałe informacje: Oprocentowanie = stopa redyskonta weksli NBP (2,75%) + marża (do 3,5%); Jednorazowa prowizja określona w tabeli prowizji i opłat; Odsetki naliczane i płatne w okresach miesięcznych; Finansowanie do 100% wartości przedsięwzięcia brutto; Zabezpieczenie pożyczki obligatoryjnie weksel in blanco + poręczenie Funduszu oraz ewentualnie inne formy zabezpieczenia, ustalane indywidualnie z MŚP. 31

1.1.3.2. Mikrokredyty Mikrokredyty mogą być udzielane na sfinansowanie wszelkich nakładów związanych z uruchomieniem nowych lub rozwojem już istniejących pozarolniczych przedsięwzięć gospodarczych na terenach wiejskich. O kredyty mogą ubiegać się spółki osobowe, rolnicy i członkowie ich rodzin, bezrobotni oraz inne osoby fizyczne rozpoczynające lub prowadzące działalność gospodarczą. Maksymalna kwota kredytu: 20 tys. złotych. Finansowanie: do 100% wartości przedsięwzięcia brutto. Kredyt przyznawany jest przez jeden z banków współpracujących z Fundacją. Zabezpieczenie kredytu jest ustalane indywidualnie przez bank. Oprocentowanie kredytu płacone przez kredytobiorcę wynosi 2,36 stopy redyskonta weksli NBP w stosunku rocznym. Jednorazowa prowizja w wysokości 1% kwoty kredytu pobierana przez bank. Kredyt udzielany na okres do 24 miesięcy, wliczając w to okres karencji w spłacie kwoty mikrokredytu nieprzekraczający 3 miesięcy. Odsetki są naliczane i płatne w okresach miesięcznych. Banki współpracujące przy udzielaniu kredytów: Bank Spółdzielczy w Radzyniu Podlaskim; Bank Spółdzielczy w Krasnymstawie; Bank Spółdzielczy we Wschowie; Rejonowy Bank Spółdzielczy w Lututowie; Bank Spółdzielczy w Poddębicach; Bank Spółdzielczy w Przysusze; Podkarpacki Bank Spółdzielczy w Sanoku; Bank Spółdzielczy w Suwałkach; 32

SBR Bank w Szepietowie; Bank Spółdzielczy w Brańsku; Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku; Bank Spółdzielczy w Tarnobrzegu. 1.1.3.3. Kredyty na agroturystykę Linia kredytowa przeznaczona na sfinansowanie przedsięwzięć związanych z uruchomieniem nowych lub rozwojem już istniejących pozarolniczych przedsięwzięć gospodarczych z zakresu agroturystyki, związanych zarówno z funkcjonującym gospodarstwem rolnym, jak i turystyki wiejskiej realizowanej poza gospodarstwem rolnym. O kredyty mogą ubiegać się rolnicy i członkowie ich rodzin, osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, spółki handlowe, inne osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Plafon kredytowy A: Kwota kredytu do 50 tys. zł; Oprocentowanie kredytu płacone przez kredytobiorcę wynosi 1,20 stopy redyskonta weksli NBP w stosunku rocznym; Finansowanie do 100% wartości przedsięwzięcia brutto. Plafon kredytowy B: Kwota kredytu od 50 do 300 tys. zł; Oprocentowanie kredytu płacone przez kredytobiorcę wynosi 1,60 stopy redyskonta weksli NBP w stosunku rocznym; Finansowanie do 80% wartości przedsięwzięcia brutto. Pozostałe informacje: Kredyt przyznawany jest przez jeden z banków współpracujących z Fundacją. Zabezpieczenie kredytu ustalane indywidualnie przez bank. Jednorazowa prowizja w wysokości 1,5% kwoty kredytu pobierana przez bank. 33

Kredyt udzielany jest na okres do 5 lat, wliczając w to okres karencji w spłacie kwoty kredytu nieprzekraczający 12 miesięcy. Odsetki są naliczane i płatne w okresach miesięcznych. Banki współpracujące przy udzielaniu kredytów: SGB Bank SA oraz zrzeszone banki spółdzielcze w Spółdzielczej Grupie Bankowej; Bank Polskiej Spółdzielczości SA oraz zrzeszone z nimi banki spółdzielcze; Bank Ochrony Środowiska SA; BS w Łosicach; BS w Radzyniu Podlaskim; SBR Bank w Szepietowie. Więcej informacji: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej ul. Miedziana 3A 00-814 Warszawa tel. 22 639 87 63 fax 22 620 90 93 efrwp@efrwp.pl 34

1.2. INSTRUMENTY BEZZWROTNE 1.2.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1.2.1.1. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który powstał w 1989 r. w okresie zmian ustrojowych Polski, jest głównym ogniwem polskiego systemu finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Dysponując największym potencjałem finansowym, Narodowy Fundusz jest ważnym narzędziem realizacji polityki ochrony środowiska w Polsce. Narodowy Fundusz oferuje pożyczki, dotacje oraz inne formy dofinansowania projektów realizowanych m.in. przez samorządy, przedsiębiorstwa, podmioty publiczne, organizacje społeczne, a także osoby fizyczne. W sektorze finansów publicznych Narodowy Fundusz jest również największym w Polsce partnerem międzynarodowych instytucji finansowych w obsłudze środków zagranicznych przeznaczonych na ochronę środowiska. Wraz z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej NFOŚiGW tworzy system funduszy ekologicznych. W oparciu o Wspólną Strategię działania Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizuje politykę ochrony środowiska w Polsce. 1.2.1.2. Dopłaty do domów energooszczędnych Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zobowiązuje państwa członkowskie do doprowadzenia do tego, aby od początku 2021 r. wszystkie nowo powstające budynki były obiektami o niemal zerowym zużyciu energii. Cel programu Przygotowanie inwestorów, projektantów, producentów materiałów budowlanych, wykonawców do wymagań dyrektywy. Będzie stanowił impuls dla rynku do zmiany sposobu wznoszenia budynków w Polsce i poza korzyściami finansowymi dla beneficjentów przyniesie znaczący efekt edukacyjny dla społeczeństwa. Jest to pierwszy ogólnopolski instrument wsparcia dla budujących budynki mieszkalne o niskim zużyciu energii. 35