KONKURS Z HISTORII Klucz odpowiedzi. Etap rejonowy 2012/2013 Suma punktów do uzyskania: 56 1. Zaznacz poprawne odpowiedzi. (10 p.) A. Który z wymienionych pisarzy został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla? a) Bolesław Prus b) Henryk Sienkiewicz c) Stanisław Wyspiański B. W którym z zaborów Polacy posiadali najwięcej swobód politycznych i kulturalnych? a) austriackim b) pruskim c) rosyjskim C. Czym była tzw. branka? a) dodatkowym poborem podatków, b) rekwizycjami zwierząt hodowlanych i zboża na wsi, c) wcieleniem młodzieży do wojska. D. Czym zajmowali się Artur Grottger i Józef Chełmoński? a) matematyką b) malarstwem c) literaturą E. Z jakim zaborem związana jest postać Michała Drzymały? a) pruskim b) austriackim c) rosyjskim F. Z którym powstaniem związany był Edward Dembowski? a) listopadowym b) krakowskim c) styczniowym Strona 1 z 11
G. Opiekę nad Wolnym Miastem Krakowem po kongresie wiedeńskim sprawowały: a) Austria, Rosja i Prusy b) Rosja i Austria c) Austria i Prusy H. W jakim zaborze powołano Komisję Kolonizacyjną? a) austriackim b) pruskim c) rosyjskim I. Warszawa skapitulowała przed Rosjanami w powstaniu listopadowym: a) w marcu 1831 r. b) w maju 1831 r. c) we wrześniu 1831 r. J. Które miasto było stolicą autonomicznej Galicji w drugiej połowie XIX wieku? a) Kraków b) Kijów c) Lwów 2. Poniżej zamieszczono 2 obrazy. Przedstawiają one sceny z czasów dwóch polskich powstań narodowych. Na podstawie obrazów oraz wiedzy własnej wykonaj polecenia. (4 p.) Ilustracja I. Strona 2 z 11
Ilustracja II. a) Odpowiedz jakiego powstania dotyczy: (2 p.) Ilustracja I powstanie listopadowe Ilustracja II powstanie styczniowe b) Wyjaśnij różnicę w działaniach wojennych podczas obu powstań. (1 p. za poprawne podanie różnicy) Przykłady odpowiedzi: Sposób organizacji oddziałów zbrojnych (powstanie listopadowe oddziały regularnej armii, powstanie styczniowe oddziały partyzanckie) metody prowadzenia działań wojennych (powstanie listopadowe bitwy staczane przez oddziały regularnych armii, powstanie styczniowe wojna partyzancka) c) Odpowiedź poprzyj jednym przykładem zaczerpniętym z ilustracji. (1 p.) Przykłady odpowiedzi: umundurowanie (ilustracja nr 1, brak umundurowania ilustracja nr 2.) uzbrojenie szyk bojowy (tj. uszykowanie oddziałów do walki) Strona 3 z 11
3. Odpowiedz na pytania umieszczone pod ilustracją. (2 p.) Jak nazywa się budynek przedstawiony na ilustracji? Belweder Czyją siedzibą był w chwili wybuchu powstania listopadowego? Wielkiego Księcia Konstantego 4. Na podstawie portretów przywódców polskich powstań narodowych uzupełnij zdania. (4 p.) Ilustracja I. Ilustracja II. A. Przywódca powstania styczniowego przedstawiony jest na portrecie oznaczonym cyfrą: II. Jest to (podaj imię i nazwisko) Romuald Traugutt. (2 p. ) Strona 4 z 11
B. Przywódca powstania listopadowego przedstawiony jest na portrecie oznaczonym cyfrą I. Jest to (podaj imię i nazwisko) Józef Chłopicki. (2 p.) Uwaga warunkiem przyznania 2 p. jest poprawne przyporządkowanie właściwego przywódcy do powstania. 5. Na podstawie ilustracji przedstawiającej pieczęć Rządu Narodowego z okresu powstania styczniowego: (4 p. ) A. Nazwij 3 elementy graficzne pieczęci. (3 p.) Możliwe odpowiedzi: Orzeł, Pogoń, Archanioł, Korona B. Napisz, co te elementy graficzne symbolizują. (1 p.) Przykładowy wniosek: Jedna Rzeczpospolita składająca się z trzech części: Polski, Litwy, Ukrainy (Rusi). 6. Przeczytaj poniższy tekst źródłowy i odpowiedz na pytania. (2 p.) W zeszły poniedziałek posłyszeli ludzie na ulicy krzyk i płacz dzieci w szkole. Szybko zbiegło się wielu ludzi [...]. Drzwi szkoły były zamknięte. Tymczasem powstało wielkie zbiegowisko przed szkołą, drzwi wyparto [...]. Kobiety zabrały dzieci. W zbiegowisku padły słowa groźby i kamienie [...]. Kobiety, zbiegające się przed szkołą z powodu wielkiego krzyku i płaczu dzieci, były przekonane, że dzieci w szkole katują [...]. Dzieci bito w najwyższym oddziale [klasie] za to, że nie chciały na nauce religii odpowiadać po niemiecku ani nawet krótkich zdań po niemiecku powtarzać [...]. "Orędownik" (dziennik wydawany w Poznaniu), nr 118. Strona 5 z 11
A. Nazwij wydarzenie, do którego odnosi się powyższy tekst. (1 p.) Strajk szkolny we Wrześni. B. W którym roku miały miejsce opisane zdarzenia? 1901 (1 p.) 7. Przeczytaj poniższy fragment wiersza i odpowiedz na pytania. (2 p.) Nie rzucim ziemi skąd nasz ród! Nie damy pogrześć mowy. Polski my naród, polski lud, Królewski szczep Piastowy. Nie damy, by nas gnębił wróg! Tak nam dopomóż Bóg! Tak nam dopomóż Bóg! [...]. A. Podaj imię i nazwisko autora tego wiersza. Maria Konopnicka (1 p.) B. Wyjaśnij powód napisania tego wiersza. Np. Walka Polaków o język i ziemię w zaborze pruskim, walka Polaków z germanizacją itp. (1 p.) Strona 6 z 11
8. Przeanalizuj poniższe mapy i odpowiedz na pytania. (4 p.) Mapa nr 1. Strona 7 z 11
Mapa nr 2. A. Nazwij powstania, do których odnoszą się powyższe mapy. (2 p.) Mapa nr 1 Powstanie listopadowe Mapa nr 2 Powstanie styczniowe B. Na podstawie obydwu map i wiedzy własnej odpowiedz, jakie zmiany terytorialne nastąpiły na ziemiach polskich w połowie XIX wieku. (1 p.) Obszar Rzeczpospolitej Krakowskiej przyłączony został do Cesarstwa Austriackiego. C. Po jakim wydarzeniu zmiany te miały miejsce? (1 p.) Po powstaniu krakowskim. Strona 8 z 11
9. Przeczytaj fragmenty biografii i odpowiedz, do jakich postaci historycznych się odnoszą.(4 p.) A. margrabia, od czerwca 1862 r. naczelnik Rządu Cywilnego Królestwa Polskiego, zwolennik ugody z carem, przeprowadził reformę i polonizację szkolnictwa, doporowadził do oczynszowania chłopów, równouprawnienia Żydów i powołania Szkoły Głównej w Warszawie Postać: Aleksander Wielopolski B. gospodarz ze wsi Smarżowa, gmina Brzostek, przywódca z okresu wystąpień chłopskich przeciwko szlachcie (tzw. rabacji galicyjskiej). Postać: Jakub Szela C. Polski malarz, twórca obrazów historycznych i batalistycznych, historiozof, znany z dzieł takich jak "Hołd pruski", "Stefan Batory pod Pskowem", "Jan Sobieski pod Wiedniem". Postać: Jan Matejko D. W czasie trwania powstania listopadowego został prezesem Towarzystwa Patriotycznego. Na emigracji próbował połączyć wszystkie ugrupowania demokratyczne. Uważany za ojca polskiego dziejopisarstwa. Postać: Joachim Lelewel 10. Podane niżej zdania zakwalifikuj jako prawdziwe (P) lub fałszywe (F). (4 p.) A. Bolesław Prus i Eliza Orzeszkowa w swoich utworach krytykowali ideę tzw. pracy organicznej. F B. Marian Langiewicz był jednym z dyktatorów powstania styczniowego. P C. Podczas wiosny ludów oddziałami polskimi w Wielkim Księstwie Poznańskim dowodził Ludwik Mierosławski. D. W XIX wieku Galicja była najbardziej uprzemysłowionym regionem na ziemiach polskich. P F Strona 9 z 11
11.Połącz te wydarzenia, które tworzą związek przyczynowo-skutkowy (odpowiedzi zaznacz za pomocą liter przypisanych wydarzeniom). (4 p.) a) zapotrzebowanie na tanie wyroby odzieżowe b) ogłoszenie poboru do wojska rosyjskiego przez Aleksandra Wielopolskiego c) uwłasczenie chłopów w Królestwie Polskim d) rozwój przemysłu w Królestwie Polskim e) wybuch powstania styczniowego f) klęska powstania styczniowego g) Wielka Emigracja h) klęska powstania listopadowego Przyczyny: a -> d b -> e c -> f h -> g Skutki: 12. Uzupełnij brakujące elementy zdań. (6 p.) a) Książę Adam Jerzy Czartoryski kierował emigracyjnym ugrupowaniem o nazwie Hotel Lambert. b) Ugrupowaniem emigracyjnym, które ogłosiło swój Wielki Manifest, było Towarzystwo Demokratyczne Polskie. c) Ksiądz Piotr Ściegienny założył na Lubelszczyźnie około roku 1838 konspiracyjną organizację o nazwie Związek Chłopski d) Dyktatorem powstanie krakowskiego ogłosił się 24 II 1846 r. Jan Tyssowski. e) Ostatnim oddziałem powstania styczniowego był oddział dowodzony przez księdza Stanisława Brzóskę walczący na Podlasiu. f) Po upadku powstania styczniowego, zamiast nazwy Królestwo Polskie, władze rosyjskie zaczęły stosować określenie Kraj Nadwiślański (Kraj Przywiślański). Strona 10 z 11
13. W pierwszej rubryce tabeli zestawiono nazwy, nazwiska i pojęcia związane z polskimi powstaniami. Uzupełnij pozostałe rubryki tabeli. (6 p. ) Nazwy, nazwiska i pojęcia Nazwy powstań Daty roczne trwania Iganie, Dębe Wielkie, Ostrołęka, Piotr Wysocki, Towarzystwo Patriotyczne "biali", "czerwoni", Stefan Bobrowski, Marian Langiewicz Rabacja, Jan Tyssowski, Ludwik Gorzkowski Powstanie listopadowe 1830-1831 Powstanie styczniowe 1863-1864 Powstanie krakowskie 1846 Strona 11 z 11