Monika Bobkiewicz Oddział Higieny Pracy Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Opolu Opole, 28.04.2016 r.
Definicja choroby zawodowej Choroba, która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych i w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy, albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym. Art.235 1 Kodeksu pracy
Przepisy prawne Kodeks pracy - ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych z 30.06.2009 r., tekst jednolity z dnia 4 września 2013 r. rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób z dnia 1.08. 2002 r. tj. z dnia 29 lipca 2013 r.
Wykaz chorób zawodowych załącznik do rozporządzenia R.M. w sprawie chorób zawodowych z dnia 30 czerwca 2009 r. zawiera 26 pozycji; określono okres, w którym wystąpienie dokumentowych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym. Np. zespól cieśni nadgarstka -1 rok, uszkodzenie słuchu - 2 lata, choroby zakaźne i pasożytnicze nie można określić. 4
Czynniki sprawcze chorób zawodowych Biologiczne bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. Chemiczne środki stosowane do dezynfekcji i sterylizacji, leki, lateks, gazy anestetyczne, pył. Fizyczne promieniowanie (jonizujące, podczerwone), drgania mechaniczne, hałas. Sposób wykonywania pracy - obciążenie statyczne układu ruchu, praca wymagająca wykonywania ruchów monotypowych, powtarzalnych w długich przedziałach czasowych, długotrwały ucisk na tkanki i struktury narządu ruchu, nadmierne obciążenie wysiłkiem fizycznym. 2016-05-02 5
Choroby zawodowe stwierdzane u pracowników opieki zdrowotnej w latach 2010-2014 choroby zakaźne i pasożytnicze choroby skóry przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego przewlekłe choroby narządu ruchu choroby układu wzrokowego astma oskrzelowa alergiczny nieżyt nosa Pojedyncze przypadki zatrucia nowotwory zespół wibracyjny choroba płuc wywołane działaniem pyłu metali twardych
Jednostka chorobowa 2010 r. 2011 r. 2012 r 2013 r. 2014 r. ogółem 200 175 190 155 128 choroby zakaźne i pasożytnicze 133 123 114 105 80 choroby skóry 25 14 14 11 14 przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 18 14 16 17 15 przewlekłe choroby narządu ruchu 12 14 10 14 13 choroby układu wzrokowego 2 3 2 1 2 astma oskrzelowa 2 2 2 1 1 alergiczny nieżyt nosa 2 1 2 2 1
zawód 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r. pielęgniarka 101 89 92 70 67 lekarz medycyny lekarz dentysta ratownik medyczny inny pracownik ochrony zdrowia (pracownie elektrokardiografii, fizykoterapii, radiologii, prosektorium, apteki szpitalnej, p. administracyjnotechniczny) 22 24 21 21 5 15 13 22 25 22 1 3 - - 2 61 46 55 39 19
województwo opolskie 2010 r. wzw B woj. opolskie wzw C pielęgniarka pielęgniarka 2011 r. 2012 r. - - - - 2013 r. wzw C studentka pielęgniarstwa 2014 r. zespół cieśni nadgarstka technik dentystyczny 2015 r. gruźlica wzw B pielęgniarka lekarz
choroby zakaźne i pasożytnicze choroby najczęściej stwierdzane w tej grupie to wirusowe zapalenia wątroby i gruźlica; w 1989 r. wprowadzenie szczepień ochronnych pracowników służby zdrowia przeciwko wzw typu B; wyraźna tendencja spadkowa wzw B - od 1993 r. intensywny program profilaktyki wzw typu B - objęcie szczepieniami również osób przygotowywanych do planowanego zabiegu operacyjnego (szczepienia bezpłatne przeprowadzane były do 2001 r.)
wirusowe zapalenie wątroby zakażenia zawodowe wirusem zapalenia wątroby dotyczą głównie personelu medycznego mającego kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami pacjentów; pielęgniarki stanowią najliczniejszą grupę zawodową ulegającą zakażeniu wzw.
gruźlica Populacje zawodowe szczególnie narażone na ryzyko zakażenia prątkami gruźlicy : pielęgniarki, lekarze, pracownicy laboratoriów w szczególności bakteriologicznych, salowe, głównie na oddziałach pulmonologicznych i IOM szczególne ryzyko istnieje podczas wykonywania zabiegów bronchoskopii i intubacji.
choroby skóry Najczęściej rozpoznawanymi w opiece zdrowotnej chorobami zawodowymi skóry są: alergiczne kontaktowe zapalenia skóry; kontaktowe zapalenia skóry z podrażnienia; wyprysk kontaktowy; pokrzywka.
choroby skóry Wywołują je przede wszystkim: środki dezynfekujące środki czystości lateks tiuramy, merkaptobenzotiazol lub inne nieokreślone składniki gumy, metale - nikiel i chrom antybiotyki, głównie penicylina, ampicylina, inne leki np. nowokaina, aminofilina, paracetamol i inne. uczulenia w tej grupie zawodowej powodują tlenek etylenu, cement ortopedyczny.
Choroby układu ruchu choroby obwodowego układu nerwowego zespół wibracyjny przewlekłe chorób układu ruchu wywołanych sposobem wykonywania pracy: przeciążeniem podczas pracy, wymuszoną pozycją ciała główne przyczyny zmian przeciążeniowych układu ruchu w przypadku pielęgniarek - wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przy pacjentach leżących, w szczególności podnoszenie i przemieszczanie, konieczność częstego pochylania się i przykucania podczas pracy, wykonywanie czynności w zbyt małej przestrzeni roboczej, nie stosowanie zasad ergonomii.
Choroby układu ruchu Głównie miejsce wśród schorzeń w populacji lekarzy dentystów zajmują: zapalenia nadkłykcia kości ramiennej; zapalenie barku, kanału łokciowego; zespół cieśni nadgarstka; zespół ucisku nerwu bocznego skórnego uda.
Środki kontroli ryzyka utrzymanie w stałej sprawności urządzeń ograniczających lub eliminujących narażenie, prawidłowa wentylacja, zapewnienie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, profilaktyka zakłuć szczepienia ochronne.
Środki kontroli ryzyka - układ ruchu wykorzystanie technik bezpiecznego obracania i przemieszczania pacjenta na łóżku lub wózku inwalidzkim, stosowanie łóżek o regulowanej wysokości, stosowanie systemów dynamicznego odciążenia, schodołazów cykliczna rotacja pracowników narażonych np. fizjoterapeutów
Podstawa prawna przeprowadzania szczepień pracowników Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz. U. z 2012 r. poz. 40)
Zalecane Czynności, w trakcie których dochodzi do kontaktu z materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego (krew i inne płyny ustrojowe oraz wydaliny i wydzieliny) lub sprzętem skażonym tym materiałem biologicznym - szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
Zasady zgłaszania chorób zawodowych pracodawca niezwłocznie zgłasza przypadek podejrzenia choroby zawodowej do PIS i do okręgowego PIP pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza medycyny pracy były pracownik bezpośrednio do PIS
Skierowanie na badania w celu rozpoznania choroby zawodowej Państwowy Inspektor Sanitarny; Lekarz; Lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej.
Tryb rozpoznawania Jednostki orzecznicze I szczebla diagnostycznego Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy (WOMP) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pracownika Kliniki i poradnie chorób zawodowych akademii medycznych (uniwersytetów medycznych) Poradnie chorób zakaźnych WOMP lub poradnie chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego Podmioty lecznicze, w których nastąpiła hospitalizacja z powodu ostrych objawów choroby Jednostki orzecznicze II szczebla diagnostycznego Instytuty Medycyny Pracy w Łodzi i Sosnowcu, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdańsku
Elementy rozpoznania Badania lekarskie i pomocnicze Ocena dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia Ocena dokumentacji przebiegu zatrudnienia (badania profilaktyczne) Ocena narażenia zawodowego Orzeczenie lekarskie
Ocena narażenia zawodowego Czynniki chemiczne rodzaj, poziom narażenia, droga wchłaniania, czas narażenia; Biologiczne rodzaj czynnika, ustalenie kontaktu, okres od kontaktu do rozwoju choroby oraz stwierdzenie mechanizmu działania albo drogi szerzenia czynnika, bez określenia stężenia czynnika; Alergeny rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z nim poprzez narzędzia, surowce, półprodukty, gotowe wyroby, (test ekspozycji zawodowej);
Ocena narażenia zawodowego Czynniki rakotwórcze czynnik klasyfikowany jako rakotwórczy/mutagenny 1 A, pierwotna lokalizacja, okres latencji; Sposób wykonania pracy stopień obciążenia wysiłkiem fizycznym, chronometraż czynności stwarzających zagrożenie, sposób wykonywania pracy.
stwierdzenie Powiatowy/Wojewódzki Inspektor Sanitarny Dwuinstancyjność postępowania; Decyzja administracyjna
Tryb odwoławczy Skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego właściwego ze względu na siedzibę organu PIS II instancji. Uprawniony: Pracownik Pracodawca/pracodawcy Apelacja do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie Pracodawca Pracownik organ PIS za pośrednictwem prawnika
Świadczenia Ustawa z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. j. z dnia 22 września 2009 r., Dz. U. Nr 167, poz. 1322) na podstawie art. 237 1 KP pracownikowi przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego określone w ustawie 2016-05-02 29
2016-05-02 30