HYDRANTY NADZIEMNE Z PODWÓJNYM ZAMKNIĘCIEM DN 80 100 PN 10 16 NR KATALOGOWY: 855PZ Hydranty Nadziemne DN 80 100. Dokumentacja Techniczno - Ruchowa Opracował P.Maślanka Sprawdził J.Karpiński DTR 51 / TR / 2009 Strona: 1 Stron: 10
SPIS TREŚCI 1. OPIS TECHNICZNY Przeznaczenie Budowa Materiały Działanie Odmiany katalogowe Normalizacja Aprobata techniczna 2. INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA Transport i składowanie. Montaż Eksploatacja i konserwacja Wykaz części zamiennych 3. WARUNKI GWARANCJI DTR 51 / TR / 2009 Strona: 2 Stron:10
1. OPIS TECHNICZNY 1.1. Przeznaczenie Hydranty nadziemne z podwójnym zamknięciem DN 80 100 PN 10-16, nr katalogowy 855PZ, przeznaczone są do pobierania wody czystej, chemicznie obojętnej, wolnej od zanieczyszczeń piaskiem, żwirem, cząsteczkami metalu i innymi podobnymi ciałami obcymi, pod ciśnieniem od 1,0 do 1,6 MPa, o temperaturze do 323 0 K (50 0 C), w celu ochrony p. pożarowej. DN Ciśnienie nominalne PN (MPa) Tabela 1. Zakres ciśnienia. Ciśnienie próby szczelności zewnętrznej (MPa) Ciśnienie próby szczelności zamknięcia głównego (MPa) 80 100 1,6 2,4 1,1 x 1,6 1.2. Budowa Budowa hydrantu nadziemnego podwójnym zamknięciem DN 80 przedstawiona jest na Rys.1 (Rys. nr 4-04-10-000), a budowa hydrantu nadziemnego z podwójnym zamknięciem DN 100 przedstawiona jest na Rys. 2 ( Rys. nr 4-05-05-000). a) Hydrant nadziemny z podwójnym zamknięciem DN80 Rys 1. Hydrant składa się z dwóch zespołów: kadłuba i zespołu wewnętrznego. Kadłub stanowią: głowica żeliwna i podstawka dolna i górna hydrantu, które połączone są rurą zewnętrzną o odpowiedniej długości (zależnie od odmiany katalogowej). Zespół wewnętrzny składa się z grzybka ogumowanego, kuli ogumowanej, ocynkowanej rury wewnętrznej i żeliwnej oprawki nakrętki wrzeciona i nakrętki wrzeciona i tulei mosiężnej. Końce rury wewnętrznej są zaciśnięte odpowiednio na grzybku i oprawcę nakrętki wrzeciona, tworząc w ten sposób sztywny i zwarty zespół. Grzybek hydrantu osadzony jest w podstawce górnej i służy do otwierania / zamykania przelotu głównego oraz zamykania / otwierania otworu odwadniającego. Prowadniki oprawki nakrętki wrzeciona ślizgają się w prowadnicach odlanych na powierzchni wewnętrznej głowicy. Dodatkowym uszczelnieniem jest kula (z aluminium) ogumowana umieszczona jest w podstawce dolnej. Uszczelnienie odbywa się na mosiężnej tulei w przypadku grzyba jak i kuli ogumowanej. Głowica żeliwna posiada otwór główny montażowy w osi przelotu głównego hydrantu oraz boczne wyloty wody. W boczne wyloty wkręcone są nasady aluminiowe T75z-G21/2 (do przyłączenia węży strażackich). Połączenia nasad z głowicą uszczelnione są gumowymi pierścieniami uszczelniającymi typu O. Nasady zamknięte są pokrywami nasad T75. Na powierzchni wewnętrznej głowica posiada prowadnice dla prowadników nakrętki specjalnej. Otwór w osi przelotu głównego umożliwia wprowadzenie/wyciągnięcie zespołu wewnętrznego; jest on zamknięty dławnicą. Dławnica jest wkręcona w głowicę, a połączenie uszczelnione jest pierścieniem uszczelniającym typu O. W dławnicy osadzone jest obrotowo wrzeciono, przy pomocy tulei, która równocześnie ustala pozycję wrzeciona w osi hydrantu. Pierścienie ślizgowe zmniejszają tarcie między kołnierzem oporowym wrzeciona, a dławnicą i tuleją, i dodatkowo stanowią uszczelnienie zwrotne. DTR 51 / TR / 2009 Strona: 3 Stron: 10
Pary części wrzeciono/tuleja i tuleja/dławnica uszczelnione są przy pomocy pierścieni uszczelniających O. Ponadto, w dławnicę wkręcony jest zawór napowietrzający, który ułatwia samoczynne opróżnienie hydrantu z wody szczątkowej. Na kwadratową końcówkę wrzeciona nasadzony jest ozdobny kołpak, który osłania dławnicę i zawór napowietrzający, i równocześnie spełnia rolę pokrętła. Pokręcanie kołpakiem odbywa się przy pomocy znormalizowanego klucza hydrantowego. Podstawka dolna hydrantu o średnicy nominalnej DN 80 mm posiada przyłącze kołnierzowe DN80 PN16 do połączenia z rurociągiem. Natomiast w ściance podstawki górnej wykonany jest otwór odwadniający, trwale osłonięty od strony gruntu. Na części wrzeciona, która znajduje się wewnątrz głowicy wykonany jest gwint trapezowy symetryczny. Część gwintowana wrzeciona współpracuje z nakrętką wrzeciona umieszczoną w oprawce, które przesuwają się w prowadnicach w głowicy. Prowadnice uniemożliwiają obrót oprawki nakrętki wrzeciona i wymuszają jej ruch wzdłuż wrzeciona, a tym samym zapewniają suwliwe prowadzenie zespołu wewnętrznego (w górę/dół). Dzięki temu ruch obrotowy wrzeciona zamienia się na ruch postępowy zespołu wewnętrznego w górę/dół, umożliwiając odpowiednio otwarcie/zamknięcie przelotu głównego w hydrancie, zależnie od kierunku obrotów wrzeciona. Elementem bezpośrednio zamykającym przelot główny hydrantu jest grzybek hydrantu oraz kula ogumowana. b) Hydrant nadziemny z podwójnym zamknięciem DN 100 Rys. 2. Hydrant składa się z dwóch zespołów: kadłuba i zespołu wewnętrznego. Kadłub stanowią: głowica żeliwna, kołnierze kw. i podstawka dolna i górna hydrantu, które połączone są rurą zewnętrzną o odpowiedniej długości (zależnie od odmiany katalogowej). Zespół wewnętrzny składa się z grzybka ogumowanego, kuli ogumowanej, ocynkowanej rury wewnętrznej i żeliwnej oprawki nakrętki wrzeciona i nakrętki wrzeciona i tulei mosiężnej. Końce rury wewnętrznej są zaciśnięte odpowiednio na grzybku i oprawcę nakrętki wrzeciona, tworząc w ten sposób sztywny i zwarty zespół. Grzybek hydrantu osadzony jest w podstawce górnej i służy do otwierania / zamykania przelotu głównego oraz zamykania / otwierania otworu odwadniającego. Prowadniki oprawki nakrętki wrzeciona ślizgają się w prowadnicach odlanych na powierzchni wewnętrznej głowicy. Dodatkowym uszczelnieniem jest kula (z aluminium) ogumowana umieszczona jest w podstawce dolnej. Uszczelnienie odbywa się na mosiężnej tulei w przypadku grzyba jak i kuli ogumowanej. Głowica z żeliwa sferoidalnego posiada dławnicę w osi przelotu głównego oraz trzy wyloty wody: jeden wylot główny o średnicy D=110 mm i dwa wyloty boczne o średnicy D=75 mm, usytuowane w płaszczyźnie prostopadłej. Wylot główny zamknięty jest nasadą T110z-G4 i pokrywą, wyloty boczne zamknięte SA nasadami T75z G21/2 i pokrywami. Nasady i pokrywy wykonane są ze stopu aluminium AK11. Połączenia nasad z głowicą uszczelnione są gumowymi pierścieniami uszczelniającymi typu O. DTR 51 / TR / 2009 Strona: 4 Stron: 10
Dławnica i zawór osłonięte są kołpakiem nałożonym na kwadratową końcówkę wrzeciona. Kołpak spełnia równocześnie rolę pokrętła. Pokręcanie kołpakiem odbywa się przy pomocy znormalizowanego klucza hydrantowego. Wprowadzenie / wyciągnięcie zespołu wewnętrznego możliwe jest po zdemontowaniu głowicy. Podstawka dolna hydrantu o średnicy nominalnej DN 100 mm posiada przyłącze kołnierzowe DN 100 PN16 do połączenia z rurociągiem. Natomiast w ściance podstawki górnej wykonany jest otwór odwadniający, trwale osłonięty od strony gruntu Na części wrzeciona, która znajduje się wewnątrz głowicy wykonany jest gwint trapezowy symetryczny. Część gwintowana wrzeciona współpracuje z nakrętką wrzeciona umieszczoną w oprawce, które przesuwają się w prowadnicach w głowicy. Prowadnice uniemożliwiają obrót oprawki nakrętki wrzeciona i wymuszają jej ruch wzdłuż wrzeciona, a tym samym zapewniają suwliwe prowadzenie zespołu wewnętrznego (w górę/dół). Dzięki temu ruch obrotowy wrzeciona zamienia się na ruch postępowy zespołu wewnętrznego w górę/dół, umożliwiając odpowiednio otwarcie/zamknięcie przelotu głównego w hydrancie, zależnie od kierunku obrotów wrzeciona. Elementem bezpośrednio zamykającym przelot główny hydrantu jest grzybek hydrantu oraz kula ogumowana. 1.3. Materiały. 1. Głowica, podstawka, dławnica, odlew grzybka, kołpak, kołnierze, przeciwnakrętka, oprawka nakrętki wrzeciona - żeliwo sferoidalne 2. Wrzeciono monolityczne - stal nierdzewna 3. Tuleja mosiężna tulejka z gwintem, pierścienie ślizgowe - mosiądz 4. Rura zewnętrzna - stal węglowa rura wewnętrzna - stal węglowa (malowana proszkowo) części złączne, łańcuszek - stal węglowa, ocynkowana 5. Grzybek hydrantu, kula ogumowana, osłona odwodnienia, pierścienie uszczelniające O - guma 6. Nasady hydrantowe, pokrywy nasad Kula odlew - stop aluminium 7. Malowanie ochronne - farba poliestrowa proszkowa DTR 51 / TR / 2009 Strona: 5 Stron: 10
1.4. Działanie. Zamykanie hydrantu DN 80, jak i DN100 odbywa się przez obracanie wrzeciona przy pomocy klucza hydrantowego w prawo, tj. w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Klucz hydrantowy przykłada się bezpośrednio do pokrętła. Otwieranie hydrantu odbywa się poprzez obracanie wrzeciona w lewo, tj. w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Ruch obrotowy wrzeciona poprzez oprawkę nakrętki wrzeciona zostaje zamieniony na ruch postępowy zespołu wewnętrznego, co powoduje podnoszenie/opuszczanie zespołu wewnętrznego, a tym samym zamykanie/otwieranie przelotu głównego i otworu odwodnienia, zależnie od kierunku obrotów wrzeciona. Dodatkowym zabezpieczeniem zamknięcia (podwójnym zamknięciem) jest kula ogumowana. Podczas podnoszenia się zespołu wewnętrznego (z grzybem) następuje podnoszenie kuli pod wpływem ciśnienia wody i uszczelnienie jej w tulei mosiężnej. W hydrantach DN 80 i DN100, w celu pełnego zamknięcia hydrantu i otwarcia otworu odwodnienia, należy wykonać odpowiednio dla hydrantu DN80-15±1 obrotów, a dla hydrantu DN100-13±1 obrotów kluczem w kierunku jw. Zamykanie zachodzi płynnie z małym oporem który stawia grzyb, przesuwając się w przelocie głównym. Zamykanie jest zakończone, gdy oprawka nakrętki wrzeciona opiera się o spód dławnicy. Moment ten jest wyraźnie wyczuwalny. Dalsze obracanie wrzeciona nie wpływa na skuteczność zamknięcia. W stanie zamkniętym, grzyb uszczelnia przelot główny i odsłania otwór odwodnienia, umożliwiając opróżnienie hydrantu z wody szczątkowej i zapobiegając w ten sposób rozmrożeniu hydrantu. W sprawnym hydrancie, przy odpowiednich warunkach gruntowych, zachodzi całkowite opróżnienie hydrantu z wody szczątkowej. Tabela 2. Momenty obrotowe Maksymalny moment DN zamykania / otwierania (Nm) 80 80 100 100 1.5. Odmiany katalogowe. Hydranty nadziemne DN 80-100 PN10-16, nr kat. 855PZ produkowane są w trzech wielkościach, zależnie od głębokości budowy H B. Tabela 3. Odmiany katalogowe. DN 80 100 Głębokość budowy Wysokość hydrantu H B H Masa mm kg 1000 1660 43,4 1250 1910 46,9 1500 2160 50,4 1000 1660 62,4 1250 1910 66,8 1500 2160 71,2 DTR 51 / TR / 2009 Strona: 6 Stron: 10
DN Średnica zewn. kołnierza (mm) Tabela 4. Wymiary przyłączeniowe. Wymiary przyłączeniowe kołnierza Średnica Śruby Średnica otworów podziałowa na śruby (mm) Liczba Średnica nominalna (mm) 80 200 160 19 8 M16 100 220 180 19 8 M16 1.6. Normalizacja. 1. PN-EN 1074-6 - Armatura przemysłowa. Hydranty nadziemne na ciśnienie nominalne 1MPa. 2. PN-EN 12570 - Armatura przemysłowa. Ogólne wymagania i badania. 3. PN-EN 14384 - Hydranty nadziemne 4. PN-89/M-74088 - Armatura przemysłowa. Klucz do hydrantów nadziemnych. 5. PN-EN 1092-2 - Kołnierze i ich połączenia. Kołnierze okrągłe do rur, armatury, łączników. Kołnierze żeliwne. 6. PN-EN 1563 - Odlewnictwo. Żeliwo sferoidalne. 7. PN-71/H-86020 - Stal odporna na korozję. Gatunki. 8. PN-79/H-87026 - Odlewnicze stopy miedzi. Gatunki. 9. PN-90/M-73092 - Pierścienie uszczelniające o przekroju kołowym. Wymagania i badania. 10. PN-ISO 2902 - Gwinty trapezowe metryczne ISO. 11. PN-ISO 724 - Gwinty metryczne ISO ogólnego przeznaczenia. Wymiary nominalne. 12. PN-73/H-74219 - Rury stalowe bez szwu przewodowe. 13. PN-EN 10217 - Rury stalowe ze szwem. 1.7. Aprobata techniczna DTR 51 / TR / 2009 Strona: 7 Stron: 10
2. INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA 2.1. Transport i składowanie. Hydrant jest dostarczany do odbiorcy w stanie zamkniętym, pokrywy nasad są zakręcone, a przelot główny jest zaślepiony. W ten sposób wnętrze hydrantu jest zabezpieczone przed zanieczyszczeniami. Transport i składowanie powinny być tak przeprowadzone, aby nie nastąpiło trwałe uszkodzenie hydrantu (w wyniku działania sił zewnętrznych lub czynników mechanicznych), uszkodzenie powłoki ochronnej zewnętrznej, lub wewnętrznej, uszkodzenie części wewnętrznych (wrzeciono, nakrętka, grzyb ogumowany) i zanieczyszczenie wnętrza hydrantu, zwłaszcza twardymi ciałami stałymi o ostrych krawędziach. Wszelkie takie uszkodzenia mogą spowodować pogorszenie właściwości użytkowych hydrantu i utratę szczelności. UWAGA: Podczas transportu i składowania, zwłaszcza na placu budowy, należy przestrzegać następujących zasad: a) podczas transportu kołowego hydrant powinien być zabezpieczony przed przemieszczaniem się. b) przy przenoszeniu hydrantem nie należy rzucać. c) nie należy składować hydrantu na piasku, żwirze, drobnych kamykach i in. podobnych materiałach sypkich. d) zwracać należytą uwagę, aby nie nastąpiło zanieczyszczenie wnętrza hydrantu ciałami obcymi, o ostrych krawędziach. 2.2. Montaż. Przed montażem w rurociągu hydrant należy oczyścić, a wnętrze przepłukać wodą, w celu usunięcia ewentualnych zanieczyszczeń. UWAGA: Wszelkie zabrudzenia lub ostre ciała znajdujące się we wnętrzu hydrantu, mogą uszkodzić powierzchnię przelotu i powierzchnię grzyba gumowanego, kuli ogumowanej i przez to doprowadzić do utraty szczelności. Płukanie hydrantu należy przeprowadzić w następujący sposób: a) otworzyć przelot główny hydrantu b) odsłonić wylot wody zdjąć jedną pokrywę nasady (najwyżej położoną) c) obfity strumień wody wprowadzić do otworu wylotowego, tak aby woda i zanieczyszczenia wypływały przez przelot główny d) podczas płukania hydrant ustawić w pozycji skośnej e) po upewnieniu się, że hydrant jest czysty, zamknąć przelot główny, zakręcić pokrywę nasady DTR 51 / TR / 2009 Strona: 8 Stron: 10
Hydrant powinien być zamontowany w rurociągu w pozycji pionowej, na kolanie ze stopką, odpowiednio N80 lub N100, lub na trójniku (aby po napełnieniu wodą nie obciążał rurociągu); kolanko lub trójnik należy posadowić na fundamencie betonowym. Skuteczność opróżniania hydrantu z wody szczątkowej przez otwór odwodnienia zależy od przepuszczalności gruntu. Zaleca się utworzenie warstwy przepuszczalnej wokół podstawki hydrantu. W tym celu podstawkę hydrantu (w której znajduje się otwór odwadniający) należy obsypać grubym żwirem. Przed zasypaniem rurociągu, zaleca się owinięcie podziemnej części kadłuba hydrantu szeroką taśmą izolacyjną, w celu lepszego zabezpieczenia przed korozyjnym oddziaływaniem środowiska gruntu. Przed ostatecznym zasypaniem, hydrant należy obsypać piaskiem, a następnie równomiernie obsypać go gruntem, tak aby po zasypaniu zachował pozycję pionową. 2.3. Eksploatacja i konserwacja. Hydrant sprawnie działający i zmontowany z zachowaniem wskazówek podanych w niniejszej DTR, nie wymaga zbiegów konserwacyjnych ani naprawczych. Użytkownik sieci, na podstawie odrębnych zaleceń branżowych nie zawartych w niniejszej DTR, powinien okresowo sprawdzić poprawność działania hydrantu. Podczas kontroli działania, należy zwrócić uwagę na szczelność zamknięcia głównego i na ewentualne wycieki z dławnicy. Istnieje możliwość wymiany podzespołu wewnętrznego oraz dławnicy hydrantu pod ciśnieniem. W przypadku stwierdzenia nieszczelności zamknięcia głównego należy: 1. Zdjąć kołpak, wykręcić dławnicę dla hydrantu DN80; dla hydrantu DN100 wykręcić śruby łączące głowicę z kadłubem i zdjąć głowicę. 2. Wyciągnąć zespół wewnętrzny. 3. Dokonać oględzin grzyba. 4. W razie stwierdzenia uszkodzeń na powierzchni grzyba, wymienić zespół wewnętrzny. 5. Złożyć hydrant i sprawdzić skuteczność zamknięcia. W przypadku wystąpienia przecieków z dławnicy należy: a) wykręcić tulejkę z gwintem b) wymienić uszczelniające pierścienie gumowe c) wkręcić tulejkę, pamiętając o zabezpieczeniu przed odkręceniem przez nałożenie specjalnej emulsji zabezpieczającej do gwintów d) sprawdzić skuteczność naprawy DTR 51 / TR / 2009 Strona: 9 Stron: 10
2.4. Wykaz części zamiennych Częściami hydrantu, które w toku eksploatacji mogą ulec zużyciu, są : a) pierścienie uszczelniające O - Tabela 5. b) zespół wewnętrzny (grzyb hydrantu, nakrętka specjalna) 1 szt. DN 80 100 Tabela 5. Zestawienie pierścieni uszczelniających. Oznaczenie pierścienia Ilość (szt) pierśc. uszcz. NBR 70 N 24,2x3 PN-90/M-73092 2 pierśc. uszcz. NBR 70 N 38,2x3 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 95 x 5 PN-90/M-73092 2 pierśc. uszcz. NBR 70 N 102 x 3 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 155 x 5 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 24,2x3 PN-90/M-73092 2 pierśc. uszcz. NBR 70 N 38,2x3 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 175 x 5 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 115 x 5 PN-90/M-73092 1 pierśc. uszcz. NBR 70 N 130 x 5 PN-90/M-73092 2 3. WARUNKI GWARANCJI. Na wyrób zamontowany w rurociągu i użytkowany zgodnie z niniejszą DTR producent udziela 12 miesięcy gwarancji od daty zakupu, lecz nie dłużej niż 24 miesiące od daty produkcji. Szczegółowe warunki gwarancji są określone w karcie gwarancyjnej producenta. DTR 51 / TR / 2009 Strona: 10 Stron: 10