ROLA BIOSTYMULATORÓW W ŁAGODZENIU SKUTKÓW USZKODZEŃ POWODOWANYCH PRZEZ PRZYMROZKI U ROŚLIN SADOWNICZYCH Prof. dr hab. Tadeusz Hołubowicz Katedra Sadownictwa AR w Poznaniu ul. Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań
Ryzyko uszkodzeń przez przymrozki W Polsce ryzyko wystąpienia przymrozków i powstania uszkodzeń mrozowych części generatywnych roślin sadowniczych występuje kaŝdego roku w całym kraju tylko ze zróŝnicowaną siłą i częstotliwością w róŝnych regionach
Uszkadzane części drzew Organy generatywne w jeszcze zamkniętym pąku (zaląŝnia, słupek, pylniki) Te same organy w rozchylających się kwiatostanach Uszkodzenia zawiązków
Uszkodzenia kwiatów O przemarznięciu kwiatów decyduje przede wszystkim zabicie pylników, łagiewki, zaląŝni. Rozpoznajemy to po ich sczernieniu.
Uszkodzenia pąków kwiatowych Uszkodzenia pąka kwiatowego W pąkach mieszanych a - uszkodzony pąk b - zdrowy pąk 1. Pusta przestrzeń między łuskami 2. Uszkodzone tkanki nasady pąka Uszkodzenia nasady pąka 1 ślad poliściowy 2 tkanki pędu 3 tkanki poduszki pąka 4,5 nasada pąka
Uszkodzenia zawiązków Owoce, które wyrosły z uszkodzonych przez mróz zawiązków nie kwalifikują się do obrotu na rynku konsumpcyjnym
Metody ochrony przed przymrozkami Zapobieganie utracie ciepła przez rośliny i otoczenie (deszczowanie, zadymianie, ogrzewanie, mieszanie powietrza, okrywanie materiałami, okrywanie pianą) Wspomagające wewnątrz tkankową wytrzymałość (odporność) na powstawanie lodu i destrukcyjne jego działanie (zabiegi agrotechniczne i fitosanitarne, opryskiwania środkami chemicznymi itp.)
Wyniki ankiety (Hołubowicz T., Treder W., 2006 rok, Hasło Ogrodnicze 6-7) 6 Zadymianie Opryskiwanie substancjami organiczno-mineralnymi Deszczowanie Inne, róŝne, razem 37% 23% 17% 33% W stosunku do wszystkich zabiegów
Opryskiwania środkami chemiczno-organicznymi organicznymi Preparaty Krioprotektanty Biostymulatory
Krioprotektanty Mechanizmy działania ObniŜają punkt zamarzania soku komórkowego UmoŜliwiają szybkie pozbycie się wody z komórki bez szkody dla jej struktur Przeciwdziałają powstawaniu lodu wewnątrz komórki
Skuteczność Uwarunkowana jest wcześniejszym podaniem preparatu roślinie (48 12 godz.) przed kaŝdorazowym wystąpieniem stresu Powtarzaniem zabiegu przed nową falą mrozów, jeśli wystąpi ona po 36 godzinach po poprzednim zabiegu
Krioprotektanty stosowane w Polsce Plantacure E (prod. Niemcy) Help (prod. Polska)
Help Substancje czynne: - α-tokoferol (wit. E) 25 g/l - kwas askorbinowy (wit. C) 9 g/l Mieszaninie nadano formę mikroemulsji, dzięki czemu przyspieszono wnikanie do roślin, zarówno witaminy E jak i glicerolu, wprowadzonego bezpośrednio do formulacji
W ciągu 2 lat wykonano 165 testów, 53% dało pozytywne ochronne efekty Pąki kwiatowe, kwiaty i zawiązki z drzew opryskiwanych przeŝyły mroŝenie lepiej niŝ z drzew kontrolnych u brzoskwini od 6-36% u jabłoni od 2-59%. (Hołubowicz T., Basak A., Pacholak E., 2004)
Cropaid NPA Cropaid Natural Plant Antifreeze Zawiera 3 grupy bakterii podgatunku Tiobacillus (T. ferrooxidant, T. tiooxidant i T. tioparus) oraz ponad 50 składników mineralnych
Nowy preparat Cropaid NPA zaprezentowany przez firmę Cropaid Ltd., Anglia, rekomendowany jako zapobiegający powstawaniu uszkodzeń mrozowych w uprawach ogrodniczych.
Wg producentów skutecznie chroni rośliny przed uszkodzeniami mrozowymi. Potwierdzają to wstępne wyniki badań przeprowadzonych w Katedrze Nasiennictwa AR w Poznaniu (Hołubowicz R. i wsp. 2007)
Biostymulatory Zwiększają aktywność podziału komórek a tym samym regenerację Zwiększają potencjał energetyczny komórek roślinnych = silniejszy wzrost, plonowanie
Skuteczność Uwarunkowana jest kilkukrotnym powtarzaniem zabiegu po wystąpieniu stresu
Przykłady biostymulatorów nowej generacji Asahi SL, Goemar BM i Pentakeep Trzy oryginalne, nowe sposoby niwelowania skutków uszkodzeń mrozowych
ASAHI SL to biostymulator, który ma wpływ na regulowanie wzrostu, rozwoju oraz biochemicznych i fizjologicznych procesów w roślinach uprawnych.
Atonic Asahi SL W Polsce pierwsze doświadczenia z preparatem Atonic (obecna nazwa w Polsce Asahi) przeprowadzono w roku 1987 na porzeczkach czarnych w SZD Brzezna. Wykazano efekt ochronny przed przymrozkami i stymulujący plon (Kołodziejczak P., 1987).
Asahi SL W kraju nagromadzono bardzo wiele przekonywujących danych o korzystnym regeneracyjnym wpływie opryskiwań preparatem Asahi na zmniejszenie skutków uszkodzeń po przymrozkach.
Goemar BM 86 Nawóz organiczno-mineralny oparty na koncentracie GA 14 (homogenat z alg morskich Ascophyllum nodosum) z dodatkiem N, B, Mg, Mo (Zachwieja M., 2007).
Pentakeep-V Płynny nawóz mineralny zawierający makro i mikroelementy a ponadto kwas 5-aminolewulinowy (ALA) stymulujący powstawanie chlorofilu u roślin oraz hemoglobimy u zwierząt (Łysiak G., Kurlus R., 2007).
Optymistyczne podsumowanie W Polsce spośród stosowanych preparatów z krioprotektantów Help a z biostymulatorów Asahi SL zapowiadają się najbardziej obiecująco.
Jestem głęboko przekonany, Ŝe metoda opryskiwania drzew preparatami organiczno-mineralnymi jest najbardziej perspektywiczną metodą obniŝania ujemnych skutków uszkodzeń przez przymrozki.