BESKID NISKI PLB180002 Krajobraz w okolicach wysiedlonej wsi Ciechania w Beskidzie Niskim Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Obszar Beskid Niski, należący do największych obszarów Natura 2000 w kraju, obejmuje grupę górską Beskidu Niskiego zajmującą rejon największego obniżenia Łuku Karpackiego, i ciągnącym się wzdłuż granicy Polski ze Słowacją pasem długości ponad 80 km i szerokości do 30 km od Nowego Sącza po Komańczę. Wysokość gór nie przekracza tu 1000 m n.p.m., zaś najwyższym wzniesieniem jest Lackowa (997 m n.p.m.). Wąskie pasma górskie o łagodnie zaokrąglonych wierzchołkach i stosunkowo stromych stokach ciągną się równolegle do siebie z północnego zachodu na południowy wschód. W niektórych miejscach odsłaniają się wychodnie skał piaskowcowych, np. w uroczysku Kornuty koło Bartnego oraz w uroczysku Diabli Kamień koło Folusza. W Beskidzie Niskim znajdują się obszary źródliskowe Białej, Ropy, Wisłoki, Wisłoka i Jasiołki, które prowadząc swe wody ku północy płyną obniżeniami równolegle do grzbietów lub przecinają je w poprzek głębokimi przełomami. Zdecydowana większość obszaru jest pokryta lasem porastającym zwartym kompleksem zbocza, wierzchołki i grzbiety gór. Tereny otwarte występują jedynie na polanach położonych w partiach szczytowych oraz na niewielkich powierzchniach w dolinach oraz w sąsiedztwie stosunkowo nielicznych osad ludzkich. Znaczne powierzchnie zajmują bezludne obecnie obszary wysiedlonych po II wojnie światowej wsi łemkowskich. W Beskidzie Niskim wyróżnia się dwa piętra roślinne: piętro pogórza zajęte głównie przez pola uprawne, łąki, zakrzaczenia i lasy, wśród których przeważają bory sosnowe i nieliczne grądy, oraz piętro regla dolnego porośnięte buczyną karpacką i nasadzeniami świerkowymi. Główne walory przyrodnicze Beskidu Niskiego to zachowane fragmenty starodrzewów dawnej Puszczy Karpackiej, cenne zbiorowiska leśne buczyn i jaworzyn górskich, bogate florystycznie zbiorowiska łąk i innych zbiorowisk nieleśnych spotykane w dolinach oraz sąsiedztwie istniejących i wysiedlonych wsi oraz zespoły wychodni skał piaskowcowych. W obrębie obszaru znajduje się Magurski Park Narodowy (19 438,90 ha), Jaśliski Park Krajobrazowy (20 911,00 ha) oraz znaczna część Obszaru Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego. W granicach obszaru znalazło się osiem rezerwatów przyrody: Cisy w Nowej Wsi (2,18 ha) Igiełki (27,88 ha), Kornuty (11,9) ha), Modrzyna (17,84 ha), Przełom Jasiołki (123,41 ha), Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze (61,67 ha), Wadernik (10,72 ha) i Źródliska Jasiołki (1568,78 ha), dziewięć siedliskowych obszarów Natura 2000: Ostoja Magurska PLH180001 (20 084,5 ha), Ostoja Jaśliska PLH180014 (29 286,8 ha), Ostoje nietoperzy powiatu gorlickiego PLH120094 (2789,0 ha), Łabowa PLH120036 (3251,2 ha), Trzciana PLH180018 (2285,5 ha), Łysa Góra PLH180015 (2743,8 ha), Kościół w Skalniku PLH180037 (350,6 ha), Osuwiska w Lipowicy PLH180044 (13,5 ha) i Źródliska Wisłoki PLH120057 (181,8 ha) oraz fragmenty obszarów Ostoja Popradzka PLH120019, Rymanów, PLH180016 i Wisłoka z dopływami PLH180052. Siedliska cennych gatunków ptaków na omawianym obszarze zachowały się przede wszystkim dzięki dobremu stanowi zachowania drzewostanów i ich zgodności z siedliskami, ekstensywnej gospodarce rolnej (koszenie i wypas) prowadzonej na otwartych terenach powstałych na miejscu wysiedlonych wsi, obejmującej także zabiegi ochrony czynnej stosowane przez Magurski Park Narodowy, oraz stosunkowo niewielkiej penetracji przez turystów, w porównaniu z innymi obszarami górskimi w Polsce. Do najważniejszych zagrożeń dla siedlisk awifauny w Beskidzie Niskim należą: zalesianie terenów otwartych i postępująca naturalna sukcesja leśna na tych terenach, wycinanie starszych drzewostanów i usuwanie martwego drewna z lasu oraz wzrastająca intensywność zabudowy letniskowej w dolinach niektórych rzek. Beskid Niski stanowi jedną z najważniejszych krajowych górskich ostoi lęgowych rzadkich ptaków, w szczególności dzięciołów, ptaków drapieżnych, sów i muchołówek. Jest to najważniejsza w Polsce ostoja lęgowa orlika krzykliwego Aquila pomarina (160 180 par lęgowych, blisko 10% ogólnokrajowej populacji lęgowej), puszczyka uralskiego Strix uralensis (370 420 par lęgowych, ponad 40% ogólnokrajowej populacji lęgowej), dzięcioła białogrzbietego Dendrocopos leucotos (300 350 par lęgowych, ponad 50% ogólnokrajowej populacji lęgowej) i muchołówki małej Ficedula parva (1200 1800 par lęgowych, ok. 5% ogólnokrajowej populacji lęgowej) oraz jedna z kilku głównych krajowych ostoi lęgowych bociana czarnego Ciconia nigra (30 40 par lęgowych, ok. 3% ogólnokrajowej populacji lęgowej), orła przedniego Aquila chrysaetos (6 par lęgowych, blisko 20% ogólnokrajowej populacji lęgowej), jarząbka Bonasa bonasia (400 450 par lęgowych, ok. 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej), sóweczki Glaucidium passerinum (12 18 par lęgowych, ok. 3% ogólnokrajowej populacji lęgowej), dzięcioła zielonosiwego Picus canus (130 160 par lęgowych, ponad 5% ogólnokrajowej populacji lęgowej), dzięcioła trójpalczastego Picoides tridactylus (35 45 par lęgowych, ponad 5% populacji ogólnokrajowej) i muchołówki białoszyjej Ficedula albicollis (1200 1800 par lęgowych, ok. 25% populacji ogólnokrajowej). Na uwagę zasługuje także stosunkowo znaczna liczebność tutejszych populacji lęgowych derkacza Crex crex (300 400 odzywających się samców, blisko 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej) i zimorodka Alcedo atthis (60 80 par lęgowych, ponad 1% ogólnokrajowej populacji lęgowej).
Powierzchnia: 151 966,60 ha Rok zatwierdzenia: 2007 Regiony geograficzne: Beskidy Zachodnie, Beskidy Środkowe Mezoregiony: Beskid Sądecki, Beskid Niski Położenie administracyjne: województwo małopolskie, powiaty gorlicki i nowosądecki; województwo podkarpackie, powiaty jasielski, krośnieński i sanocki
Orzeł przedni Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy
Sprawujący nadzór nad obszarem: Magurski Park Narodowy Krempna 59 38-232 Krempna tel: 13 441 40 99, fax: 13 441 44 40 e-mail: dyrekcja@magurskipn.pl www.magurskipn.pl Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie al. Józefa Piłsudskiego 38 35-001 Rzeszów tel: 17 785 00 44, fax: 17 852 11 09 e-mail: sekretariat.rzeszow@rdos.gov.pl www.rzeszow.rdos.gov.pl Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Krakowie Plac Na Stawach 3 30-107 Kraków tel: 12 619 81 20, fax: 12 619 81 22 e-mail: sekretariat@rdos.krakow.pl www.krakow.rdos.gov.pl Dane Bazy Danych Ogólnogeograficznych, będące treścią niniejszego opracowania, są materiałem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, prowadzonego przez Głównego Geodetę Kraju na podstawie przepisów ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Osoby korzystające z tych materiałów nie mają prawa do ich zwielokrotniania, sprzedawania, udostępniania lub w inny sposób wprowadzania do obrotu lub rozpowszechniania ich treści w całości bądź we fragmentach, w szczególności do ich przesyłania lub udostępniania w systemach i sieciach komputerowych lub jakichkolwiek innych systemach teleinformatycznych.