CZYTAJĄCE SZKOŁY!!! 10.09.2009 r. Szkoła Podstawowa nr 12 w Gdańsku zgłosiła się do programu CZYTAJĄCE SZKOŁY. Jest on realizowany w klasach 0-III. Dajmy szansę naszym dzieciom, by wyrosły na mądrych i dobrych ludzi! Program "Czytające szkoły" w ramach kampanii społecznej "Cała Polska czyta dzieciom" Codzienne głośne czytanie dziecku dla przyjemności jest najskuteczniejszym sposobem wychowania czytelnika - człowieka samodzielnie myślącego, posiadającego wiedzę i umiejętność jej poszerzania, kulturalnego, etycznego, z wyobraźnią, który umie radzić sobie w Ŝyciu przy pomocy rozumu, a nie pięści. 1
Od 1989r. zlikwidowano w naszym kraju ponad 1500 bibliotek i ponad 20 000 punktów bibliotecznych. Istniejące biblioteki są często źle wyposaŝone. Szkoła moŝe i powinna uzupełniać domowe czytanie, a tam, gdzie całkiem go brak, dać zaniedbanym dzieciom szansę codziennego kontaktu ze słowem czytanym. Głośne czytanie dzieciom jest dziś waŝniejsze niŝ było kiedykolwiek w przeszłości: Lawinowo rośnie ilość informacji i wiedzy. Kto nie czyta, nie nadąŝy za zmianami we współczesnym świecie. Czytanie chroni dzieci przed uzaleŝnieniem od telewizji i komputerów. Czytanie jest dobrą alternatywą dla fałszywych wartości masowej kultury. Polskie szkoły, które wprowadziły codzienne głośne czytanie, obserwują: poprawę poziomu wypowiedzi ustnych i pisemnych uczniów wzrost zrozumienia tekstów i poleceń poprawę koncentracji, wydłuŝenie się przedziału uwagi wyciszenie i większą gotowość do nauki większą skłonność uczniów do refleksji i krytycznego myślenia wzrost poczucia humoru poprawę wzajemnych relacji pomiędzy uczniami powstawanie więzi pomiędzy nauczycielem i uczniami spadek ilości aspołecznych i chuligańskich zachowań wzrost zaangaŝowania rodziców do czytania dzieciom w domu wzrost czytelnictwa - uczniowie wypoŝyczają więcej ksiąŝek 2
Głośne czytanie pomaga szkole realizować jej misję edukacyjna i wychowawczą! Współczesne dzieci i nastolatki dorastają w ubogim językowo środowisku. Rodzice coraz mniej z nimi rozmawiają i mało im czytają. Kontakt z Ŝywym słowem wyparła telewizja, której narzędziem nie jest język, lecz obraz. W efekcie dzieci coraz gorzej znają język, w szkole nie rozumieją prostych tekstów i poleceń. Coraz mniej takŝe same czytają, poniewaŝ czytanie niezrozumiałych słów i zdań jest trudne i nudne, znacznie mniej atrakcyjne od telewizji. Dorośli nie stanowią dobrego wzorca - sami mało czytają. Pod względem ilości czytanych ksiąŝek Polska znajduje się w ogonie krajów rozwiniętych, przoduje zaś pod względem analfabetyzmu funkcjonalnego. Sytuacja taka grozi naszemu społeczeństwu pogorszeniem jakości Ŝycia i marginalizacją na arenie międzynarodowej. Jeśli nie przeciwstawimy się temu trendowi, będziemy przegrywać z mądrzejszymi - z tymi, którzy czytają. Odwrót od słowa pisanego jest szczególnie niebezpieczny w demokracji. "Naród, który mało czyta - mało wie. Naród, który mało wie, podejmuje złe decyzje - w domu, na rynku, w sądzie, przy urnach wyborczych. - pisze Jim Trelease, amerykański propagator czytania dzieciom. "Niewykształcona większość moŝe przegłosować wykształconą mniejszość - to bardzo niebezpieczny aspekt demokracji" - dodaje. Mądre ksiąŝki są teŝ nośnikami waŝnych, uniwersalnych wartości moralnych. Czytanie uczy dzieci odróŝniania dobra od zła i zachęca do refleksji nad konsekwencjami własnych słów i czynów. Jest to szczególnie waŝne w dzisiejszym świecie zdominowanym przez agresywne wzorce masowej kultury i pogoń za pieniądzem. Wobec narastającej demoralizacji młodego pokolenia nauczanie wartości moralnych, takich jak uczciwość, szacunek, odpowiedzialność, Ŝyczliwość, rozum, odwaga, czy sprawiedliwość, staje się sprawą być albo nie być społeczeństwa i państwa. O przyszłości naszego kraju zadecyduje jakość ludzi, których wychowujemy dzisiaj! 3
Program "Czytające szkoły" Proponujemy dwa sposoby wdroŝenia programu: 1. Wariant prosty: Codzienne czytanie uczniom przez nauczyciela przez 15-20 minut w trakcie zajęć lekcyjnych, najlepiej o stałej porze. UWAGA - głośne czytanie w trakcie przerw lub po zakończonych lekcjach moŝe spowodować niechęć uczniów do czytania, gdyŝ odbiera im ono czas przeznaczony na rekreację. Przekreśliłoby to główne załoŝenie programu, Ŝe głośne czytanie ma budować u dzieci skojarzenie czytania z przyjemnością. 2. Wariant mieszany (ew. dla szkół ponadpodstawowych, po 1 semestrze czytania wg wariantu prostego) Rozpoczynanie dnia lekcyjnego od 10 minut głośnego czytania przez nauczyciela. Ostatnie 10 minut lekcji przeznaczone jest na ciche czytanie - kaŝdy uczeń, nauczyciel oraz pracownik administracji czyta w tym czasie przyniesioną przez siebie ksiąŝkę. UWAGA - Bardzo waŝny dla dzieci jest przykład dorosłych, którzy sami czytają ksiąŝki! 4
Lista tytułów rekomendowanych do czytania dzieciom: Wiek 0-4 lata: Złota Lista KsiąŜek do czytania dzieciom opracowana przez Fundację ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie Jan Brzechwa - Wiersze i bajki Gilbert Delahaye - seria o Martynce Barbara Gawryluk - DŜok, legenda o psiej wierności Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara Czesław Janczarski - Miś Uszatek Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama; Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Nele Most, Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno Beata Ostrowicka - Lulaki, pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę Joanna Papuzińska - Śpiące wierszyki Renat Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci Wojciech Widłak - seria o panu Kuleczce Agata Widzowska-Pasiak - Dreptak i pępek świata # Wiek 4-6 lat: Florence and Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny Hans Christian Andersen - Baśnie 5
Wanda Chotomska - Wiersze, Pięciopsiaczki Carlo Collodi - Pinokio Waclaw Čtvrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci Astrid Lindgren - seria o Pipi Pończoszance, Emil ze Smalandii Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób #; Nie ma nudnych dni Barbara Stępniak-Wilk - Tulisia # Małgorzata Strzałkowska - Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki Danuta Wawiłow - Wiersze Wiek 6-8 lat: Heather Amery - Mity greckie dla najmłodszych Marcin Brykczyński - Ni pies, ni wydra Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa Kamil GiŜycki - Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego Frances Hodgson Burnett - Mała księŝniczka Tove Jansson - seria o Muminkach Ludwik Jerzy Kern - Wiersze dla dzieci; Ferdynand Wspaniały Erich Kästner - 35 maja Astrid Lingren - Dzieci z Bullerbyn; Mio, mój Mio W. Markowska, A. Milska - Baśnie z dalekich wysp i lądów Anna Onichimowska - NajwyŜsza góra świata Grey Owl - Przygody Sajo i małych bobrów Anna Sójka - Czytam od A do Z Małgorzata Strzałkowska - Rady nie od parady; Wiersze, Ŝe aŝ strach Anne Cath. Westly - 8+2 i cięŝarówka 6
Jan Whybrow - Księga straszliwej niegrzeczności Piotr Wojciechowski - Z kufra pana Pompuła; Roksana Jędrzejewska - Wróbel "Kosmita" Wiek 8-10 lat: Edmund de Amicis - Serce Paul Berna - Rycerze Złotego Runa Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród J. Canfield, M. i P. Hansen, I. Dunlap - Balsam dla duszy dziecka Roald Dahl - Matylda Anna Kamieńska - KsiąŜka nad ksiąŝkami Rudyard Kipling - Księga dŝungli Eric Knight - Lassie, wróć! Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii Kornel Makuszyński - Szatan z siódmej klasy Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza Sempe, Gościnny - seria o Mikołajku Anna Onichimowska - Dzień czekolady # Ida Pierelotkin - Ala Betka # Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera; Królewicz i Ŝebrak Wanda Witter - Fotografia nieba # 7
Wiek 10-12 lat: Francesco d'adamo - Iqbal (ksiąŝka szczególnie polecana, równieŝ na nagrody dla uczniów) Charles Dickens - Oliver Twist; Opowieść wigilijna Michael Ende - Momo Antoine de Saint - Exupery - Mały ksiąŝę Ewa Grętkiewicz - Dostaliśmy po dziecku # Astrid Lindgren - Ronja, córka zbójnika Witold Makowiecki - Diossos; Przygody Meliklesa Greka Ferenc Molnar - Chłopcy z Placu Broni Małgorzata Musierowicz - Noelka i inne tomy JeŜycjady Jerzy Niemczuk - Opowieść pod strasznym tytułem Ferdynand Ossendowski - Słoń Birara Katherine Paterson - Most do Terabithii Michel Piquemal - Bajki filozoficzne Eric Emmanuel Schmitt - Oskar i pani RóŜa; Dziecko Noego Jerry Spinelli - Kraksa J.R.R. Tolkien - Hobbit José Mauro de Vasconcelos - Moje drzewko pomarańczowe Jean Webster - Tajemniczy opiekun Maciej Wojtyszko - seria o Brombie Lemony Snicket - Seria niefortunnych zdarzeń 8
Wiek 12-14 lat: Antologia pod red. Grzegorza Leszczyńskiego - Po schodach wierszy. H. Jackson Brown, Jr. - Mały poradnik Ŝycia J. Canfield, M.V. Hansen, K. Kirberger - Balsam dla duszy nastolatka Paulo Coehlo - Alchemik Arthur Conan Doyle - Pies Baskerville'ów Ursula K. le Guin - CzarnoksięŜnik z Archipelagu Barbara Kosmowska - Pozłacana rybka # Harper Lee - Zabić drozda Dorota Terakowska - Córka czarownic Anika Thor - Prawda czy wyzwanie J.R.R. Tolkien - Władca pierścieni Juliusz Verne - Tajemnicza wyspa Beata Wróblewska - Jabłko Apolejki # ksiąŝki popularnonaukowe Edward de Bono - Naucz się myśleć kreatywnie Tony Buzan - Rusz głową Tadeusz Niwiński - Ja * fragmenty Proponujemy, by ksiąŝki opatrzone gwiazdką najpierw przeczytać samemu i dokonać wyboru fragmentów zanim zaczniemy czytać dziecku, poniewaŝ oprócz uniwersalnych treści zawierają one czasem rozdziały lub akapity związane z realiami innej kultury, które nie zawsze są interesujące, zrozumiałe lub adekwatne do naszej rzeczywistości. 9