Polsko-niemiecka konferencja historyczna Przedsiębiorcy w procesach industrializacyjnych i modernizacyjnych na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Ruhry w XIX i XX wieku (do 1945 roku) Deutsch-polnische Konferenz Unternehmer im Industrialisierungs-und Modernisierungsprozess in Oberschlesien und im Ruhrgebiet im 19. und 20. Jahrhundert (bis 1945) Katowice, 12-13 kwietnia 2012 roku Katowice, 12.-13. April 2012 Organizatorzy: Veranstalter: Archiwum Państwowe w Katowicach Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn, Institut für Geschichtswissenschaft, Abteilung für Osteuropäische Geschichte Muzeum Śląskie w Katowicach Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Historii Biblioteka Śląska, Instytut Badań Regionalnych
12 kwietnia 2012 roku, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 11, Sala Rady Wydziału (I piętro) 12. April 2012, Schlesische Universität Katowice, ul. Bankowa 11, Konferenzraum des Fachbereichrates (1. Etage) 9.00-10.00 Wizyta w Archiwum Państwowym w Katowicach Besuch im Staatsarchiv Katowice 10.30-10.45 Powitanie gości: Begrüßung der Gäste: JM Rektor UŚl. Prof. Wiesław Banyś, Dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach Dr Piotr Greiner, Kierownik Zakładu Historii Wschodnioeuropejskiej Uniwersytetu w Bonn Prof. Dr. Dittmar Dahlmann Rektor der Schlesischen Universität Prof. Wiesław Banyś, Leiter des Staatarchivs Katowice Dr. Piotr Greiner, Leiter der Abteilung für Osteuropäische Geschichte an der Rheinischen Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn Prof. Dittmar Dahlmann Panel 1. Wpływ przedsiębiorców na tempo i charakter rozwoju technologicznego i cywilizacyjnego: wynalazki, technologie, planowanie przestrzenne, polityka socjalna. Panel 1. Einfluss von Unternehmern auf das Tempo und den Charakter des technologischen und zivilisatorischen Fortschritts: Erfindungen, Technologien, Raumplanung, soziale Einrichtungen 10.45-11.30 Wykład wstępny: Prof. dr hab. Wacław Długoborski, Rozumienie pojęć: postęp i rozwój w Europie zachodniej i środkowo-wschodniej przed pierwszą wojną światową Einführungsvortrag: Prof. Dr. habil. Wacław Długoborski, Das Verständnis von Fortschritt und Entwicklung in West- und Ostmitteleuropa vor dem Ersten Weltkrieg 11.30-11.45 Przerwa na kawę / Kaffeepause 11.45-12.15 Dr Stephan Kaiser, Śląsk dwóch prędkości. Szlachta w rolnictwie a szlachta w przemyśle Dr. Stephen Kaiser, Schlesien der zwei Geschwindigkeiten. Adlige Landwirtschaft versus Adlige in der Industrie 12.15-12.45 Dr des. Sylvia Haida, Współczesne życie w Zagłębiu Ruhry i na Górnym Śląsku. Warunki mieszkaniowe i codzienność osiedli górniczych Dr. des. Sylvia Haida, Modernes Leben im Ruhrgebiet und Oberschlesien. Wohnen und Alltag in der Zechensiedlung 12.45-13.15 Mgr Katarzyna Głowania, Zarządcy kopalni węglowych w działalności Górnośląskiej Spółki Brackiej na przełomie wieków XIX i XX
Mag. Katarzyna Głowania, Bergwerksverwalter in der Tätigkeit des Oberschlesischen Knappschaftsverein um die Jahrhundertswende 13.15-13.45 Dyskusja/ Diskussion 13.45-15.00 Przerwa obiadowa/ Mittagspause Panel 2. Udział przedsiębiorców w zmianach modernizacyjnych społeczeństwa na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Ruhry: zmiany społeczne, początki kultury masowej, demokratyzacja, akulturacja, dekonfesjonalizacja. Niemieccy i polscy przedsiębiorcy w życiu politycznym i społecznym Prus, Niemiec, Polski i Czechosłowacji Panel 2. Unternehmer in Oberschlesien und im Ruhrgebiet und gesellschaftliche Modernisierungsprozesse: Soziale Veränderungen, Anfänge der Massenkultur, Demokratisierung, Akkulturation, Dekonfessionalisierung. Deutsche und polnische Unternehmer beider Regionen in Politik und Gesellschaft in Preußen, Deutschland, Polen und der Tschechoslowakei 15.00-15.45 Wykład wstępny: Prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, Rola gospodarki w życiu politycznym i społecznym Niemiec, Polski i Czechosłowacji w okresie międzywojennym Einführungsvortrag: Prof. Dr. habil. Ryszard Kaczmarek, Die Bedeutung der Wirtschaft im politischen und sozialen Leben in Deutschland, Polen und der Tschechoslowakei in der Zwischenkriegszeit 15.45-16.15 Dr Barbara Kalinowska Wójcik, Pomiędzy księciem, landratem i sołtysem. Ludność powiatu pszczyńskiego w XIX w. Dr. Barbara Kalinowska Wójcik, Zwischen Fürst, Landrat und Schultheiß. Bevölkerung im Kreis Pless im 19. Jahrhundert 16.15-16.30 Przerwa na kawę/ Kaffeepause 16.30-17.00 Mgr Mirosław Węcki, Urząd okręgowego doradcy gospodarczego na Górnym Śląsku 1941-1945 Mag. Mirosław Węcki, Das Amt der Gauwirtschaftsberater in Oberschlesien in den Jahren 1941-1945 17.00-17.30 Mgr Britta Lenz, Piłka nożna w cieniu szybów. Przemysł Zagłębia Ruhry a piłka nożna w latach 1919-1958 Britta Lenz, M.A., Fußball im Schatten der Fördertürme. Ruhrindustrie und Fußballsport 1919-1958 17.30-18.00 Dyskusja/ Diskussion
13 kwietnia 2012 roku, Muzeum Śląskie w Katowicach, Al. Korfantego 3 13. April 2012, Schlesisches Museum in Katowice, Al. Korfantego 3 8.45 9.00 Przywitanie gości przez Dyrektora Muzeum Śląskiego Leszka Jodlińskiego Begrüßungswort des Direktors des Schlesischen Museums, Leszek Jodliński Panel 3. Drogi kariery przedsiębiorców na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Ruhry w XIX i XX wieku Panel 3. Karrierewege von Unternehmern in Oberschlesien und im Ruhrgebiet im 19. und 20. Jahrhundert 9.00-9.45 Wykład wstępny: Prof. Dittmar Dahlmann, Powstanie przedsiębiorców jako odrębnej grupy społecznej w XVIII i XIX wieku Einführungsvortrag: Prof. Dr. Dittmar Dahlmann, Die Entstehung des Unternehmertums im 18. und 19. Jahrhundert 9.45-10.00 Przerwa na kawę/ Kaffeepause 10.00-10.45 Prof. dr Manfred Rasch, Hrabia Guido Henckel von Donnersmarck i jego zaangażowanie w przemysł stalowy w Zagłębiu Ruhry przed pierwszą wojną światową Prof. Dr. Manfred Rasch, Guido Graf Henckel von Donnersmarck und sein Engagement in der Stahlindustrie des Ruhrgebiets vor dem Ersten Weltkrieg 10.45-11.30 Prof. Alesz Zařicki, Rotschildowie na Śląsku Austriackim Prof. Alesz Zařicki, Die Familie Rothschild in Österreichisch-Schlesien 11.30-12.00 Mgr Jakub Grudniewski, Od służby w administracji do kariery w przemyśle. Casus dwóch landratów górnośląskich na przełomie XIX i XX wieku Mag. Jakub Grudniewski, Vom Verwaltungsdienst bis zur Industriekarriere. Der Fall zweier oberschlesischer Landräte 12.00-12.30 Dyskusja/ Diskussion 12.30-13.30 Przerwa obiadowa/ Mittagspause 13.30-14.30 Zwiedzanie Muzeum Śląskiego Besichtigung des Schlesischen Museums Panel 4. Panel 4. Przedsiębiorcy i świat kultury: od biznesu do mecenatu Unternehmer und Kulturwelt: Von Geschäften zum Mäzenatentum
14.30-15.15 Wykład wstępny: Dr. hab. Irma Kozina, Państwowy i prywatny mecenat w epoce triumfu idei państwa narodowego Einführungsvortrag: Dr. habil. Irma Kozina, Das staatliche und private Mäzenatentum in der Zeit des Triumphes der Nationalstaaten 15.15-15.45 Mgr Joanna Beszczyńska, Obraz górnośląskiego magnata w literaturze. Guido Henckel v. Donnersmarck w twórczości A. Scholtisa na przykładzie Roman und Leben: Marquise de Païva". Mag. Joanna Beszczyńska, Das Bild des oberschlesischen Hochadligen in der Literatur. Guido Henckel von Donnersmarck im Werk von A. Scholtis am Beispiel von Roman und Leben Marquise de Païva 15.45-16.00 Przerwa na kawę/ Kaffeepause 16.00-16.30 Mgr Gregor Feindt, Lieux des mémoire Miejsca pamięci Erinnerungsorte dyskusja nad pojęciami Gregor Feindt M.A., Lieux des mémoire Miejsca pamięci Erinnerungsorte Perspektiven und Grenzen eines Forschungskonzepts 16.30-17.00 Dr Susanne Peters- Schildgen, Szlak Kultury Przemysłowej w Zagłębiu Ruhry i Szlak Zabytków Techniki na Górnym Śląsku miejsca pamięci przemysłu górniczego Dr. Susanne Peters-Schildgen, Die Route der Industriekultur im Ruhrgebiet und die Route der Technikdenkmäler in Oberschlesien - Erinnerungsorte montanindustrieller Vergangenheit 17.00-17.30 Dyskusja/ Diskussion 17.30-18.00 Podsumowanie sesji/ Resümee der Tagung