LLU 4101-19-03/2012 P/12/180 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana P/12/180 Recykling pojazdów wycofanych z eksploatacji. Kontrolą objęto okres od początku działalności kontrolowanego podmiotu do dnia zakończenia czynności kontrolnych. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Kontrolę, na podstawie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie kontroli 1, przeprowadził Ryszard Śmigielski - doradca ekonomiczny, upoważnienie do kontroli nr 83663 z dnia 8 października 2012 r. 2 (dowód: akta kontroli str. 1-2) Stacja Demontażu Pojazdów - P.U.H. Złom-Stal Jerzy Flak, ul. Kolejowa 1, 08-500 Ryki (w dalszej treści PUH lub stacja demontażu ). Kierownik jednostki kontrolowanej Jerzy Flak przedsiębiorca/właściciel PUH. (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie 3 działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. Powyższa ocena ogólna wynika z ocen cząstkowych obszarów objętych kontrolą. Formułując ocenę pozytywną NIK uwzględniła w szczególności: - przestrzeganie przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, - osiągnięcie w latach 2010 2011 poziomów odzysku i recyklingu odpadów pochodzących ze zdemontowanych pojazdów w granicach zgodnych z ustawowo określonymi, - prawidłową realizację obowiązku sporządzenia rocznych sprawozdań o pojazdach wycofanych z eksploatacji. III. Opis ustalonego stanu 1. Przestrzeganie przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 1.1. Przestrzeganie minimalnych wymagań dla stacji demontażu. Przeprowadzone 11 października 2012 r. oględziny wykazały, że: Teren stacji był ogrodzony zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. Stacja wyposażona była: w separator substancji ropopochodnych i wagę o skali ważenia do 4 ton. W obiektach stacji wyznaczone było pomieszczenie do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji, znajdowała się również szafa metalowa służąca do przechowywania dokumentów pojazdów. Wyodrębnione były następujące sektory: 1 Dz. U. z 2012 r., poz. 82. 2 Kontrolę przeprowadzono przy współudziale Moniki Stasiak - starszego specjalisty Wojewódzkiego Lubelskiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. 3 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. Jeżeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie 2
- przyjmowania pojazdów sektor ten był zlokalizowany na utwardzonej, szczelnej powierzchni z systemem odprowadzania ścieków do separatora substancji ropopochodnych; - magazynowania przyjętych pojazdów sektor ten był zlokalizowany na utwardzonej powierzchni (ok. 260 m 2 ) z systemem odprowadzania ścieków do separatora substancji ropopochodnych; pojazdy magazynowane były w sposób zabezpieczający przed wyciekiem z nich paliw i płynów eksploatacyjnych nie stwierdzono magazynowania pojazdów w pozycji na boku lub na dachu; - usuwania z pojazdów elementów niebezpiecznych (płynów) sektor ten: był zlokalizowany w obiekcie budowlanym zabezpieczonym przed wpływami atmosferycznymi, posiadającym szczelne podłoże z systemem odprowadzania ścieków do separatora substancji ropopochodnych; był wyposażony w: urządzenia do usuwania paliw i płynów eksploatacyjnych z pojazdów, oznakowane pojemniki na wymontowane z pojazdów następujące odpady: oleje silnikowe, przekładniowe, hydrauliczne; pozostałe paliwa i płyny; akumulatory; układy klimatyzacyjne; katalizatory spalin; filtry oleju; zawierające rtęć nie stwierdzono w tym sektorze składowania wymontowanych z pojazdów zbiorników gazowych; - demontażu z pojazdów części nadających się do odzysku lub recyklingu sektor ten zlokalizowany był w obiekcie budowlanym wyposażonym w pojemniki na: szkło/szyby, części zawierające metale nieżelazne; - magazynowania części/wyposażenia samochodowego z demontażu sektor ten zlokalizowany był na utwardzonej i zadaszonej powierzchni w wydzielonym miejscu magazynowane były opony samochodowe pochodzące z demontażu w sposób uniemożliwiający ich osunięcie, w miejscu składowania opon znajdował się sprzęt gaśniczy gaśnice. (dowód: akta kontroli str. 14-15) Nie stwierdzono naruszenia przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji 4. 1.2. Wywiązywanie się PUH z obowiązków określonych w art. 21 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji 5. Stosownie do obowiązku wynikającego z przepisu art. 21 ust. 2 wymienionej ustawy przedsiębiorca przekazywał zużyte baterie samochodowe kwasowo-ołowiowe i zużyte akumulatory do specjalistycznych zakładów ich przetwarzania. Według kart przekazania wymienionego rodzaju odpadów do zakładów ich przetwarzania przekazano w latach 2010 2012 (do 18 września 2012 r.) ogółem 35,562 Mg wymontowanych z pojazdów akumulatorów/baterii, w tym: 5,100 Mg w 2010 r., 13,130 Mg w 2011 r. i 17,332 Mg w 2012 r. (dowód: akta kontroli str. 16 24 i 84) 1.3. Ilości pojazdów przyjętych przez PUH. Stosownie do wymogów art. 26 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w PUH prowadzono ewidencję wydanych zaświadczeń o demontażu pojazdu oraz zaświadczeń o przyjęciu pojazdu niekompletnego. Według powyższych ewidencji w P.U.H. wydane zostały następujące ilości zaświadczeń: 2010 r. 2011 r. Zaświadczenia dotyczące pojazdów: ilość zaświadczeń ogółem w tym zaświadcz enia dotyczące pojazdów w % kol. 3 : kol. 2 ilość zaświadczeń ogółem w tym zaświadcze nia dotyczące pojazdów w % kol. 6 : kol. 5 2012 r. (do 15.10.2012) 4 Dz. U. Nr 143, poz. 1206 ze zm. 5 Dz. U. Nr 25, poz. 202 ze zm. 3
rozumieniu art. 3 pkt 4 ustawy o recyklingu pojazdów * rozumieniu art. 3 pkt 4 ustawy o recyklingu pojazdów * 1 2 3 4 5 6 7 8 kompletnych 283 280 98,9 % 1006 964 95,8 % 1183 niekompletnych 298 249 83,5 % 286 240 83,9 % 240 Razem 581 529 91,0 % 1292 1204 93,2 % 1423 * ilości z kol. 3 i 6 zostały wykazane w sprawozdaniach o pojazdach wycofanych z eksploatacji za rok 2010 i 2011. (dowód: akta kontroli str. 112) 1.4. Unieważnianie dowodów rejestracyjnych, kart pojazdów i tablic rejestracyjnych. W wyniku dokonanego w toku kontroli sprawdzenia: sposobu unieważniania dowodów rejestracyjnych i tablic rejestracyjnych, poprawności wydawania zaświadczeń o demontażu pojazdu i zaświadczeń o przyjęciu niekompletnego pojazdu oraz sposobu ich przechowywania nie stwierdzono nieprawidłowości. Sprawdzeniem objęto 200 zaświadczeń z 2010 i 2011 r. zarejestrowanych jako pierwsze w ich ewidencji tj. 11,5 % ogólnej ich ilości wydanej przez PUH. Stosowane były zasady określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2005 r. w sprawie sposobu unieważniania dokumentów pojazdów wycofanych z eksploatacji, wzorów zaświadczeń wydawanych dla tych pojazdów, sposobu przechowywania zaświadczeń oraz prowadzenia ich ewidencji 6 (uchylonym z dniem 12 marca 2010 r.) oraz w rozporządzeniu z dnia 26 kwietnia 2010 r. o tym samym tytule 7 (które weszło w życie z dniem 13 maja 2010 r.). (dowód: akta kontroli str. 112) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 2. Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu oraz sprawozdawczość dotycząca recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 2.1. Poziom odzysku i recyklingu w latach 2010-2011. Osiągnięte w PUH poziomy odzysku i recyklingu odpadów pochodzących z pojazdów wycofanych z eksploatacji, wyliczone według zasad określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 października 2005 r. w sprawie obliczania poziomów odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji 8 i z dnia 14 października 2010 r. o tym samym tytule 9, kształtowały się następująco: Treść 2010 r. 2011 r. Osiągnięty poziom odzysku i recyklingu (%): x x 6 Dz.U. Nr 62, poz. 554. 7 Dz.U. Nr 75, poz. 476. 8 Dz. U. Nr 212, poz. 1774 ze zm. obowiązywało do 31 grudnia 2010 r. 9 Dz. U. Nr 202, poz. 1340 obowiązuje od 1 stycznia 2011 r. 4
poziom odzysku dla pojazdów wycofanych z eksploatacji wyprodukowanych do 31 grudnia 1979 r. poziom recyklingu dla pojazdów wycofanych z eksploatacji wyprodukowanych do 31 grudnia 1979 r. poziom odzysku dla pojazdów wycofanych z eksploatacji wyprodukowanych od 1 stycznia 1980 r. poziom recyklingu dla pojazdów wycofanych z eksploatacji wyprodukowanych od 1 stycznia 1980 r. 82,06% x 82,06% x 86,14% 86,99% 86,14% 86,99% (dowód: akta kontroli str. 76-79) Wymienione wyżej poziomy odzysku i recyklingu odpadów spełniały wymagania określone w art. 60 wymienionej powyżej ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 2.2. Ilości i masa pojazdów przyjętych przez PUH oraz ilości odpadów uzyskanych w wyniku demontażu. W latach 2010 2011 wielkości powyższe kształtowały się następująco: Lp. Treść 2010 r. 2011 r. 1. 1.1. 2. 2.1. 2.2. 2.3. Pojazdy wycofane z eksploatacji wyprodukowane do dnia 31 grudnia 1979 r. a/ ogółem (szt.) 10 x w tym pojazdy niekompletne (szt.) 4 x b/ ogólna masa pojazdów j.w. (Mg) 8,715 x Masa odpadów z pojazdów j.w. poddanych odzyskowi i recyklingowi (Mg): Pojazdy wycofane z eksploatacji wyprodukowane od dnia 1 stycznia 1980 r. x x 7,152 X a/ ogółem (szt.) 519 1204 w tym pojazdy niekompletne (szt.) 245 240 b/ ogólna masa pojazdów j.w. (Mg) 498,281 1019,230 Masa odpadów z pojazdów j.w. poddanych odzyskowi i recyklingowi (Mg): Masa odpadów z pojazdów j.w. przekazanych do innego kraju (Mg): Masa przedmiotów, wyposażenia i części z pojazdów j.w. przeznaczonych do ponownego użycia (Mg): x x 413,548 1013,094 0,000 0,000 15,679 78,140 Powyższe dane liczbowe wykazane w sprawozdaniach o pojazdach wycofanych z eksploatacji za 2010 r. i 2011 r. wynikały z prowadzonych w PUH ewidencji oraz kart przekazania odpadów do wyspecjalizowanych podmiotów ich przetwarzania i zaświadczeń potwierdzających odzysk i recykling. (dowód: akta kontroli str. 75 76 i 112) 5
2.3. Wywiązywanie się przez PUH z obowiązku przekazywania właściwym organom rocznych sprawozdań. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie realizacji przez PUH obowiązku określonego przepisem art. 30 ust. 1 i 2 wymienionej powyżej ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji tj. obowiązku sporządzenia i przekazania Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz marszałkowi województwa sprawozdania rocznego o liczbie, masie i roku produkcji pojazdów zdemontowanych oraz przedsiębiorcach, którym przekazano odpady uzyskane z demontażu pojazdów. Sprawozdania za 2010 r. i 2011 r. sporządzone zostały według wymogów rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 września 2005 r. w sprawie rocznego sprawozdania o pojazdach wycofanych z eksploatacji 10 (obowiązującego do 31 grudnia 2010 r.) oraz z dnia 10 listopada 2010 r. o tym samym tytule 11 (obowiązującego od 1 stycznia 2011 r.) i przekazane zostały wymienionym organom odpowiednio w dniach 15 lutego 2011 r. (sprawozdanie za 2010 r.) i 15 marca 2012 r. (sprawozdanie za 2011 r.). W wyniku kontroli PHU za 2010 r. przeprowadzonej przez pracownika Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie w maju 2011 r. dokonano korekty sprawozdania za 2010 r. poprzez wyodrębnienie w ogólnej ilości pojazdów przyjętych do stacji demontażu 4 pojazdów niekompletnych. Dokonana korekta przekazana została do WIOŚ w Lublinie i Marszałkowi Województwa Lubelskiego w terminie wyznaczonym zarządzeniem pokontrolnym WIOŚ. (dowód: akta kontroli str. 113) Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność PUH w badanym obszarze. 3. Wnioski o dopłatę stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. 3.1. Zrealizowanie warunków art. 410 a ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. Stosownie do przepisu art. 410a ust. 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 12 PUH złożyło do NFOŚiGW w dniu 30 marca 2011 r. wniosek o dopłatę do stacji demontażu za 2010 r. wraz z wymaganymi załącznikami. We wniosku wykazano m.in. ogólną masę pojazdów wycofanych z eksploatacji przyjętych do stacji demontażu w 2010 r. w ilości 423,880 Mg. W sprawozdaniu o pojazdach wycofanych z eksploatacji za 2010 r. ogólna masa pojazdów wykazana została w ilości 506,996 Mg (8,715 Mg pojazdów wyprodukowanych do 31 grudnia 1979 r. + 498,281 Mg pojazdów wyprodukowanych od 1 stycznia 1980 r. = razem 506,996 Mg) tj. o 83,116 Mg wyższej od ilości wykazanej we wniosku o dopłatę. Wniosek nie podlegał korektom i uzupełnieniom. Powyższe rozbieżności dotyczące ogólnej masy pojazdów właściciel PUH wyjaśnił następująco: Różnica masy pojazdów pomiędzy wykazaną w rocznym sprawozdaniu o pojazdach wycofanych z eksploatacji za 2010 r. a wykazaną we wniosku o dofinansowanie stacji demontażu za 2010 r. wynika z tego, że sprawozdanie zawiera masy własne pojazdów umniejszone o 40 kg (tzw. masę paliwa i płynów) natomiast wniosek o dofinansowanie zawiera sumę rzeczywistych mas pojazdów, czyli mas pojazdów zważonych podczas przyjmowania pojazdów do stacji demontażu. 10 Dz. U. Nr 201, poz. 1672. 11 Dz. U. Nr 225, poz. 1471. 12 T.j. Dz. U. Nr 25 z 2008 r., poz. 150 ze zm. 6
(dowód: akta kontroli str. 111) W dniu 20 lipca 2011 r. zawarta została przez przedsiębiorcę z NFOŚiGW umowa dotacji nr 313/2011/UP/WR na podstawie której przyznana została dla PUH dotacja do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości 211.940,- zł tj. według stawki 500,- zł za każdą tonę pojazdów wycofanych z eksploatacji przyjętych do stacji demontażu zgodnej z przepisem art. 410 a ust. 2a wymienionej powyżej ustawy. Kwota przyznanej dotacji przekazana została na rachunek PUH w dniu 26 lipca 2011 r. tj. w terminie określonym w art. 410a ust. 3a tej ustawy. (dowód: akta kontroli str. 80 83). PUH złożyło również do NFOŚiGW wniosek o udzielenie dopłaty do demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji za 2011 r. Pismem znak NF/DZO-JKM/19519/2012 z dnia 6 września 2012 r. przedsiębiorca poinformowany został o negatywnej ocenie złożonego wniosku. Przyczyną negatywnej oceny było złożenie wniosku w NFOŚiGW w dniu 1 kwietnia 2012 r. tj. po terminie określonym w art. 410a ust. 3 wym. ustawy Prawo ochrony środowiska. (dowód: akta kontroli str. 87). 4. Kontrole PUH przeprowadzone przez organy kontroli zewnętrznej. Stosownie do obowiązku wynikającego z przepisu art. 43 ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Lubelski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska kontrolował stację demontażu. Przeprowadzone zostały następujące kontrole PUH: - za 2010 r. kontrola przeprowadzona w okresie 14 kwietnia 12 maja 2011 r. w zakresie spełniania przez stację demontażu pojazdów wymogów ochrony środowiska (protokół kontroli 79/2011; zarządzenie pokontrolne WIOŚ w Lublinie znak WI.703.79.2011.MS z dnia 16 maja 2011 r.), - za 2011 r. kontrola przeprowadzona w okresie 12 15 czerwca 2011 r. w zakresie przestrzegania prawa w obszarze gospodarki odpadami przez stację demontażu pojazdów (protokół kontroli 147/2012; zarządzenie pokontrolne WIOŚ w Lublinie znak WI.703.105.2012.MS z dnia 19 czerwca 2012 r.); Lubelski Wojewódzki inspektor Ochrony Środowiska w powyższych zarządzeniach pokontrolnych zarządził: dokonanie korekty sprawozdania o pojazdach wycofanych z eksploatacji za 2010 r. oraz wystąpienie do Marszałka Województwa Lubelskiego z wnioskiem o dostosowanie (zmianę) posiadanej decyzji zezwalającej na zwiększenie ilości wytwarzanych na stacji demontażu pojazdów odpadów. Zarządzenia pokontrolne zostały przez PUH wykonane. (dowód: akta kontroli str. 88-102). 4.1. Według informacji pozyskanych przez NIK od: - Burmistrza Miasta Ryki, Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rykach oraz Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Lublinie, funkcjonowanie PUH nie było kontrolowane przez wymienione organy. - Starosty Ryckiego - na terenie powiatu nie wydawano w latach 2010 2012 zezwoleń na prowadzenie punktu zbierania pojazdów. (dowód: akta kontroli str. 103-110). 7
IV. Uwagi i wnioski Prawo zgłoszenia zastrzeżeń V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla J. Flaka właściciela stacji demontażu, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK właścicielowi stacji demontażu przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie. Lublin, dnia 21 listopada 2012 r. Kontroler Ryszard Śmigielski doradca ekonomiczny Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Dyrektor Adam Pęzioł...... 8