Anna Chlebicka Anna Stępień Okęcie (i okolice) Okęcie jest największym osiedlem mieszkaniowym należącym do dzielnicy Włochy. Przez laty powszechny był wizerunek Okęcia jako obszaru peryferyjnego (ulokowano tu liczne zakłady przemysłowe) i niedocenianego przez resztę miasta. Większość warszawiaków kojarzy Okęcie wyłącznie z Portem Lotniczym im. Fryderyka Chopina. W niniejszym skrypcie chciałybyśmy nawiązać do tradycji lotniska jak również pokazać inne, mniej znane, ale ciekawe oblicze Okęcia. Historia Uważa się, że osada Okęcie powstała pod koniec XIV w. Niewiele osób wie, że ziemie te przynależały wówczas do parafii służewieckiej jej średniowieczny kształt w dużej mierze pokrywa się z dzisiejszymi granicami administracyjnymi dzielnicy Włochy (poza Służewem, Służewcem i Szczęśliwcami). Kierunek ówczesnej kolonizacji tych terenów szedł w górę rzeki Sadurki, która wypływała w okolicach Czystego i łączyła się z Potokiem Służewieckim. Pierwszym znanym mieszkańcem był rycerz Gotard, który w 1231 r. otrzymał pierwszą osadę Rakowo, a w 1245 r. Służew z ramienia księcia mazowieckiego Konrada I. W miarę upływu czasu nad Sadurką powstawały kolejne osady, a ich dziedzicami byli kolejni potomkowie rycerza Gotarda. Kilometr na wschód od jednej z nich Rakowa, w samym rogu posiadłości, między lasem a ziemiami Służewia znajdował się pewien zakątek. Od tego właśnie położenia: na krańcach dóbr (z języka staropolskiego miejsce kotne) powstała nazwa osady Okęcie. Dokumenty po raz pierwszy wspominają o tych terenach w 1421 r., ich pierwszymi gospodarzami byli rycerze Sławek, Marcin oraz Krystyna i Mikołaj z rodu Wierzbowców. Od XVI w. ich potomkowie, a zarazem właściciele wsi zaczęli używać nazwiska Okęccy herbu Radwan. Okoliczny mieszkańcy żyli głównie z rolnictwa, w większości upraw pszenicy i żyta. Sadurka doprowadzała wodę do okolicznych stawów, co dawało również zaopatrzenie w ryby. Tereny na których dzisiaj położone są okęckie ogródki działkowe były okresowo zalewanymi podmokłymi łąkami, na których chętnie polowano na kaczki. W suche lata służyły do wypasu bydła. Z 1528 r. pochodzi pierwszy opis osady zajmowała ona wówczas 2 łany (ok. 34 ha). W 1652 r. wieś została zakupiona przez archidiakona pułtuskiego Pawła Petrykowskiego, a w XVIII w. jej właścicielem został gen. Arnold Byszewski właściciel sąsiednich Załusek, Opacza i Rakowa. W XIX w. Strona 1
Okęcie stało się częścią majątku rodziny Łabęckich, jego zabudowania były położone wzdłuż dzisiejszej ul. 17 Stycznia. W 1856 r. dla rodziny Łabęckich wzniesiono pałacyk zaprojektowany przez B. Orłowskiego, którego resztki rozebrano podczas budowy portu lotniczego. Z 1886 pochodzi kolejny opis Okęcia: Okęcie - to folwark w powiecie warszawskim, gmina Pruszków, parafia Służewo, sześć wiorst od stolicy, 81 mieszkańców, piękne gospodarstwo, wzorowa obora". W 1918 r. tereny te zostały uwzględnione w rozwoju przestrzennym stolicy. Ministerstwo Spraw Wojskowych zawarło umowę z francuską firmą o utworzeniu spółki FRANCOPOL, która miała budować silniki lotnicze i samoloty jej fabryka stanęła częściowo na Okęciu. Połączenie z centrum miasta mieszkańcy uzyskali w 1923 r., kiedy do Okęcia doprowadzono jednotorową linię tramwajową. Przełomowym wydarzeniem w historii Okęcia była budowa portu lotniczego i lotniska wojskowego. Mieściły się tu również Doświadczalne Zakłady Lotnicze oraz przeniesione Państwowe Zakłady Lotnicze. 5.IX.1939 r. Okęcie zostało zajęte przez Niemców. Okęccy tramwajarze wchodzili w skład plutonu o kryptonimie Pomsta, należącego do pułku piechoty Warszawa-Północ. Z ówczesną gminą związany był również 7 pułk piechoty AK Madagaskar - Garłuch, który podczas powstania warszawskiego miał zdobyć lotnisko i Państwowe Zakłady Lotnicze. Misja ta jednak się nie powiodła, 17.01.1945 r. Okęcie wyzwolił 2 pułk piechoty I Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Osada pozostawała obszarem typowo wiejskim do 1925 r., kiedy zarząd miejski stolicy wykupił te ziemie. W 1939 r. została utworzona gmina Okęcie. Dopiero w 1951 r. gmina Okęcie została zniesiona, a jej obszar włączono do Warszawy. W 1994 r. stało się częścią gminy Warszawa Włochy, które w 2002 zostały jedną z 18 dzielnic Warszawy. Herb Radwan Miejsca Lotnisko im. Fryderyka Chopina Budowę lotniska Okęcie rozpoczęto w 1933 roku, a otwarcie nastąpiło niecały rok później. Do tego czasu rolę lotniska pełniło w Warszawie Pole Mokotowskie. Strona 2
Przed II wojną światową ponad lotniskiem górowała ponad 50-metrowa wieża z latarnią, widoczną w promieniu 100 kilometrów. Nie było tu jeszcze wtedy wybetonowanych czy wyasfaltowanych pasów startowych czy dróg kołowania. Za to budynek Portu Lotniczego był jak na owe czasy bardzo nowoczesny. Lotnisko zostało całkowicie zniszczone podczas II wojny światowej. Stopniowa odbudowa trwała bardzo długo aż do 1969 roku pasażerowie musieli korzystać z budynków tymczasowych. Dziś lotnisko obsługuje prawie połowę wszystkich lotów pasażerskich w Polsce, co oznacza ponad 8 milionów pasażerów na rok. W okolicach lotniska popularny staje tzw. planespotting, czyli obserwowanie startujących i lądujących samolotów. Forty Na terenie dzielnicy Włochy znajdują się pozostałości aż trzech fortów: Fortu Włochy, Fortu Okęcie i Fortu Zbarż. W większości przypadków są one bardzo zniszczone, ale w przypadku każdego możemy oglądać elementy, które przetrwały do dziś. Strona 3
Forty należały do tak zwanej Twierdzy Warszawskiej. W drugiej połowie XIX wieku władze Imperium Rosyjskiego (Polska była wówczas pod zaborami, a Warszawa znajdowała się w zaborze rosyjskim) postanowiły otoczyć Warszawę zespołem budowli fortyfikacyjnych. Twierdza Warszawa posiadała dwie linie umocnień: wewnętrzną i zewnętrzną. Forty znajdujące się na terenie obecnej dzielnicy Włochy należały do zewnętrznej, później zbudowanej linii umocnień. W 1909 roku władze carskie wydały rozkaz kasacji Twierdzy Warszawa, jednak nie wszystko zostało zburzone. Do dziś wyraźnie widać, zwłaszcza na zdjęciach lotniczych, dawny układ fortów, czy fosy. Zachowały się także m.in. koszary (w forcie Włochy) lub ich ruiny (w forcie Zbarż oraz Okęcie). Domki kopułowe Przy ulicy Ustrzyckiej znajdują się bardzo oryginalne domki mieszkalne, postawione tam w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Zostały one zaprojektowane przez architekta i wynalazcę Andrzeja Iwanickiego. Oryginalność domków polega na ich kształcie były to domki kopułowe, potocznie nazywane okrąglakami, kopulakami, ulami, kilkami lub grzybkami. W planach było powstanie ok. 70 eksperymentalnych budynków, jednak powstało ich tylko 10. Domki miały być tanie, dzięki zastosowaniu odlewów z gotowej formy. Jednocześnie miały ominąć obowiązujące przepisy, zakazujące budowania domków z powierzchnią powyżej 110 m 2 (domki oficjalnie miały 92 m 2, faktycznie 127 m 2, co udało się ukryć dzięki krzywiznom). Architekt starannie zaplanował wnętrze domków, przygotowując także propozycję dostosowanych do nich mebli Do dziś większość budynków została rozebrana lub przebudowana, możemy oglądać tylko 5 z nich. Glinianki Obszar dzisiejszych Włoch to teren bogaty w zasoby gliny, którą wydobywano i wykorzystywano do produkcji cegieł. Pierwsze cegielnie powstały w 1842 r., jednak eksploatacja gliny na większą skalę rozpoczęła się wraz z przejęciem majątku włochowskiego przez potomka osadników holenderskich Andrzeja Koelichena. W miejscu wyrobisk powstawały doły, które napełniały się wodą i Strona 4
dzisiejszym krajobrazie dzielnicy funkcjonują jako stawy, tzw. glinianki. Na obszarze Okęcia i okolic znajdują się: staw Zbarski i Staw Sadurka. Oprócz tego w dzielnicy Włochy mieszczą się lepiej zagospodarowane Stawy Cietrzewia, Koziorożca oraz Glinianki Załuskie. Staw Sadurka położony jest na terenie Portu Lotniczego. Swoją nazwę zawdzięcza rzeczce Sadurce, która wypływała kiedyś na obszarze dzisiejszych Włoch i wpadała do Potoku Służewieckiego. Obecny staw jest wspomnieniem po rzece, która podczas obfitych deszczów uwidaczniała swoje istnienie na Okęciu jeszcze w początku XX w. Koryto dawnego potoku można obserwować po południowo-wschodniej stronie akwenu. Okolice stawu porasta mały, malowniczy park, gdzie wbudowano dwie tablice pamiątkowe. Lokalni starsi mieszkańcy twierdzą, że dno stawu kryje wiele tajemnic z okresu II wojny światowej m.in. części samolotów i niemieckiego uzbrojenia. Jedną poświęconą żołnierzom poległym na Okęciu podczas szturmu 12.IX.1939 r., drugą pracownikom zakładów lotniczych zamordowanych przez hitlerowców 15.VIII.1942 r. W samym środku Nowych Włoch znajduje się inna glinianka Staw Koziorożca. Ma on bardzo urozmaiconą linię brzegową, którą porasta bogata roślinność. Staw Koziorożca otacza Park Kombatantów, którego początki sięgają XVIII w., kiedy swoją podwarszawską rezydencję stworzył hrabia Tadeusz Mostowski. Staw razem z pałacykiem przejęła później holenderska rodzina Koelichenów. Park był świadkiem dramatycznych wydarzeń: w 1944 r. wywieziono stąd do obozów ok. 4 tys. mężczyzn mieszkających we Włochach, a podczas Powstania Warszawskiego przechodziły tędy transporty więźniów do obozu w Pruszkowie. Ciekawostką jest to, że na jego terenie znajduje się około 40 ławek pochodzących jeszcze z okresu międzywojennego. Przed wojną wzór ławek warszawskich był pilnie strzeżony, tak aby nie pojawił się w żadnym innym mieście. Dziś stare ławki możemy oglądać właśnie w Parku Kombatantów. Pałacyk Koelichenów Posiadłość powstała jako letnia rezydencja kanclerza wielkiego koronnego Andrzeja Leszczyńskiego, pałacyk został jednak całkowicie zrujnowany podczas potopu szwedzkiego. Częściowo odrestaurowany był miejscem spisku przeciwko Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu. Podczas powstania kościuszkowskiego, kwaterował w nim król pruski Fryderyk Wilhelm II. Wielkopańską rezydencję w stylu renesansowym uczynił z niego hrabia Mostowski. W 1844 r. razem z okolicznymi cegielniami pałacyk przeszedł w ręce Andrzeja Koelichena, potomka holenderskich barwiarzy tkanin. Stary pałacyk został rozebrany, a na jego miejscu stanął nowy budynek w stylu eklektycznym autorstwa projektu Aleksandra Zabierzowskiego. W 1933 r. rodzina Koelichenów użyczała pałacyku pod Strona 5
nabożeństwa ewangelicko-augsburskie. Od 1936 r. po dziś dzień jest on siedzibą Biblioteki Miejskiej (w dawnej Sali Balowej, dziś mieści się czytelna dla dzieci). Krótka przerwa w jej działaniu miała miejsce podczas II wojny światowej, kiedy w pałacyku funkcjonował szpital przyjmujący rannych z kampanii wrześniowej. Ludzie Henryk Chmielewski (Papcio Chmiel) Urodzony 7 czerwca 1923 r. na warszawskim Starym Mieście, grafik, rysownik i publicysta. W swojej autobiografii Urodziłem się w Barbakanie, tak pisze o pierwszych dniach swojego życia: "... przez falę uderzeniową autor pieprznął się w ciemię, uderzając łepetyną w blaszany obrazek [...] Jako puknięty za młodu, nie miał szans zostać w wieku dojrzałym kimś znacznym: senatorem, biskupem, twórcą stanu wojennego lub chociażby wydawcą. Został prostym rysownikiem komiksów". Należał do Armii Krajowej, w jego mieszkaniu odbywały się tajne spotkania podziemia. Podczas powstania warszawskiego pod pseudonimem Jupiter walczył w 7 pp Legionów AK Garłuch, którego zadaniem było zajęcie lotniska na Okęciu. Karierę komiksiarza rozpoczął w 1947, rysując kontynuację losów Sierżanta Kinga z królewskiej konnicy dla Świata Przygód. Jednak jego najsłynniejszym dzieckiem są przygody Tytusa, Romka i A tomka. Na pomysł komiksu Papcio Chmiel wpadł w 1956 r., ale początkowo nie spodobał się on redakcji Świata Młodych, dla którego autor wówczas pracował - komiks ukazał się z rocznym opóźnieniem. Do tej pory wydano 27 tomów przygód trójki przyjaciół i ponoć Papcio Chmiel myśli już nad następnym. Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura Żwirko urodził się 16.09.1895 r. w Święcianach, był pilotem sportowym i porucznikiem Wojska Polskiego. Służył w armii rosyjskiej walcząc z Niemcami, służbę zakończył w randze porucznika. W 1921 r. przedostał się za granicę i służył w Polsce w 1 Pułku Lotniczym w Warszawie. Skończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy, a później Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. Brał aktywny udział w sporcie lotniczym w 1926 r. dokonując rajdu nad Polską, jako jeden z pierwszych zainicjował loty nocne w polskim lotnictwie wojskowym. Stanisław Wigura urodził się 9 kwietnia 1901 r. w Warszawie. Był konstruktorem lotniczym, inżynierem i lotnikiem, wykładowcą Politechniki Warszawskiej i współzałożycielem zespołu konstrukcyjnego RWD (był to zespół polskich samolotów konstruowanych w okresie międzywojennym, nazwa pochodzi od nazwisk konstruktorów: Rogalskiego, Wigury i Drzewieckiego). Techniką i Strona 6
lotnictwem interesował się od młodości, zamiłowania te rozwijał na studiach na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej, gdzie był współzałożycielem Sekcji Lotniczej Koła Mechaników Studentów Politechniki Warszawskiej. Studenci utworzyli warsztaty Sekcji Lotniczej, w których budowali samoloty. To właśnie w sekcji Figurski poznał Drzewieckiego i Rogalskiego, z którymi w czasach późniejszych podjął stałą współpracę w ramach zespołu konstrukcyjnego RWD. Pierwszy samolot sportowy zbudowany przez zespół (RWD-1) został wyróżniony za oryginalną konstrukcję. Kolejne samoloty były używane w polskim lotnictwie odnosząc sukcesy. Sport lotniczy połączył losy obu pilotów, panowie poznali się w Aeroklubie Akademickim. W 1929 r. na samolocie RWD-2 dokonali lotu okrężnego wokół Europy na trasie Warszawa-Frankfurt- Paryż-Barcelona-Marsylia-Mediolan-Wraszawa (długość prawie 5 tys. km). W 1930 na samolocie konstrukcji RWD-4 wzięli udział w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge 1930, niestety wskutek awarii silnia musieli wycofać się z wyścigu. Zwyciężali razem wiele zawodów m.in.: I i II Locie Południowo-Zachodniej Polski, IV Krajowym Konkursie Samolotów Turystycznych. Do zawodów Challenge podeszli znów w 1932 r., znów na rodzimej konstrukcji RWD-6. Tym razem zajęli pierwsze miejsce. Wydarzenie to było wielkim sukcesem polskiego lotnictwa. W tym samym roku 11 września pilot i konstruktor zginęli lecąc na meeting lotniczy do Pragi. Samolot wskutek oderwania się skrzydła podczas burzy, rozbił się w lesie pod Cierlikiem Górnym na Śląsku Cieszyńskim (Czechy). Obydwaj zostali pochowani w Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach. Ulica Żwirki i Wigury przebiega na pograniczu Mokotowa, Ochoty i Włoch. Wymyślono ją jako łącznik pomiędzy nowym lotniskiem na Okęciu, a lotniskiem na Polu Mokotowskim. Budowę zaczęto w 1932 r. powstała aleja pokryta granitową kostką, wysadzana szpalerem lip ze specjalnie zaprojektowanymi latarniami i ścieżką rowerową. Otwarcie miało miejsce dwa lata później na zawody Challenge 1934. Podczas wojny ulica nazywała się Strasse der Flieger (Lotników), a w latach 1955-1959 Rokitnicka. Obecnie dyskutuje się nad przywróceniem ulicy statusu alei, który miała w okresie międzywojennym. Strona 7
Ks. Julian Chrościcki Ks. Julian Chrościcki był pierwszym proboszczem parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus na warszawskich Włochach, powołanie otrzymał 1.XII.1934 r. Od początku swojego probostwa przyczynił się rozwoju parafii: już w 1935 r. wykonano nowe ołtarze, a także odlano trzy dzwony: Teresę, Juliana i Bronisława, materiał na nie mieszkańcy Włoch zdobyli ze zbiórki miedzianego złomu. Podczas II wojny światowej dzwony zdołano uratować ks. Chrościcki z pomocą burmistrza i Ochotniczej Straży Pożarnej zdemontował je z wieży, następnie okryto je żałobnymi kapami i zabrano furgonem do przewożenia pieczywa na cmentarza. Dzwony przetrwały wojenną zawieruchę ukryte w grobowcu. W trakcie powstania warszawskiego ksiądz wraz z miejscową ludnością odbijał warszawiaków wywożonych z obozu przejściowego w Parku Kombatantów do Pruszkowa. Za pomoc udzielaną ludności żydowskiej został uwięziony na Pawiaku. Doznał tam głębokich obrażeń. W styczniu 1943 r. wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Majdanku. Podczas pobytu w obozie ks. Chrościcki złożył śluby, że jeśli odzyska wolność wybuduje nowy kościół we Włochach i stworzy ośrodek kultu Maryjnego. Tak też się stało 31.VIII.1947 r. abp Szlagowski dokonał aktu poświęcenia kamienia węgielnego pod nowy kościół. Nazwiskiem prałata nazwano jedną w głównych ulic osiedla, od 2009 r. jest również patronem Szkoły Podstawowej nr 66. 7 pułk piechoty,,garłuch 7 pp,,gałurch ma swoje korzenie w tradycji Legionów Polskich z lat 1914-1920. W 1939 r., podczas niemieckiej okupacji kilku oficerów wywodzących się z tego pułku, postanowiło odtworzyć go jako formację konspiracyjną w Warszawie. Na czele pułku stanął kpt. Kazimierz Lang Grzyb (w 1942 r. został aresztowany i rozstrzelany w Magdalence). W 1940 r. grupa była samodzielnym oddziałem konspiracyjnym Związku Strzeleckiego używając pseudonimu Madagaskar, a później weszła w skład Związku Walki Zbrojnej. Na przełomie 1940.1941 r. dostała zgodę gen. Grota-Roweckiego na działalność pod nazwą 7 pp Legionów. Po śmierci kpt. Langa, dowództwo objął mjr Stanisław Babiarz Wysocki, wtedy też pułk przyjął kryptonim,,garłuch. W jego skład wchodziło wówczas 2300 żołnierzy zorganizowanych w 39 plutonach liniowych, 11 kompaniach strzeleckich, baterii artylerii, łączności, saperów, dywersji bojowej, sanitariatu oraz bazy lotniczej Łużyce. Zadaniem pułku w godzinie W podczas powstania warszawskiego było zaatakowanie lotniska Okęcie i obiektów Polskiego Związku Lotniczego. Rozkaz doszedł jednak z opóźnieniem i o godzinie W stawiło się 50% żołnierzy. W wyniku niedostatecznego uzbrojenia powstańców oraz wzmocnienia Strona 8
niemieckiej załogi lotniska mjr Wysocki odwołał natarcie. Rozkaz nie dotarł jednak do baterii dowodzonej przez por. Kubę, który uderzył ze wsi Zbarż. Podczas ataku zginął dowódca oraz 120 z 180 żołnierzy, których w trakcie odwrotu zaatakował niemiecki samochód pancerny. Zadania nie udało się wykonać i rejon przestał istnieć. Na terenie Włoch znajduję się kilka miejsc pamięci tego wydarzenia. Pierwszym jest głaz na skwerze przy ul. Żwirki i Wigury oraz 17 Stycznia. Drugim - pamiątkowy obelisk przy ul. Instalatorów 7b. Trzeci to tablica z mosiądzu wmurowana w ścianę kościoła pw. Matki Boskiej Loretańskiej przy ul. Hynka. ul. Żwirki i Wigury róg ul. 17 Stycznia - fot. powstanie44.um.warszawa.pl Paweł Lipowczan Urodzony 01.07.1933 r., pilot, inżynier i lotnik. Członek Aeroklubu Warszawskiego, skoczek spadochronowy. Był rekordzistą świata w celności lądownia: w 1956 r. pobił dwa rekordy świata w skokach na celność lądowania w nocy, w sierpniu 1967 r. zwyciężył VI Warszawskie Zawody Samolotowe. Kapitan lecącego w Nowego Jorku samolotu Ił-62 Mikołaj Kopernik, który 14.03.1980 r. rozbił się z powodu awarii silnika na terenie fortu VI Okęcie. W katastrofie zginęło 87 osób, m.in. piosenkarka Anna Jantar, 22 członków amatorskiej reprezentacji bokserskiej USA, młodzi delegaci uczelni warszawskich wracający z obrad Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Nauk Ekonomicznych i Handlowych AIESEC. Kpt. Lipowczan w ostatniej chwili zdołał zmienić tor spadającego samolotu, dzięki czemu nie uderzył on w budynki schroniska dla nieletnich przy ul. Rozwojowej. Aby upamiętnić kapitana samolotu, przemianowo nazwę ulicy Rozwojowej na ul. Lipowczana (na bramie przy ulicy znajduje się tablica pamiątkowa). Na terenie stadiony Skry Warszawa postawiono pomnik poświęcony sportowcom, którzy zginęli w katastrofie. Zbiorowy grób ofiar znajduje się na Cmentarzu Komunalnym na Wólce Węglowej. Zwyczaje Kapliczki Strona 9
Na terenie Włoch i samego Okęcia znajduje się wiele kapliczek i miejsc pamięci, stawianych od wieków, aby wyrazić wdzięczność, wiarę w Boga czy przekazywać pamięć o jakimś wydarzeniu. Jedną z nich jest kapliczka przy ul. 17 Stycznia 39, stojąca aktualnie przed budynkiem LOT-u. Niegdyś znajdowała się tu wieś, należąca do parafii Służewieckiej. Kapliczka prawdopodobnie pochodzi z czasów powstania styczniowego (1863-1864) i jest jednym z najstarszych obiektów architektonicznych, które przetrwały na Okęciu do naszych czasów. Niegdyś we wnętrzu kapliczki znajdowała się figurka Matki Boskiej Niepokalanej, aktualnie znajduje się figurka Matki Boskiej Loretańskiej, patronki lotników i podróżujących samolotami. Kapliczka w czasie wojny służyła jako punkt kontaktowy dla partyzantów. W latach osiemdziesiątych XX wieku kapliczkę próbowano rozebrać, jednak pracownicy LOT-u mocno protestowali, dzięki czemu pozostała na swoim miejscu. RKS Okęcie Robotniczy Klub Sportowy Okęcie powstał już w 1929 roku jako Klub Kulturalno-Sportowy Skoda. Gdy Skodę przejęła polska Wytwórnia Silników Lotniczych, klub zmienił nazwę, lecz pozostały mu barwy, a w jego herbie cały czas znajduje się element pochodzący z loga Skody. W latach trzydziestych w klubie działały sekcje takie jak: piłka nożna, boks, kolarstwo, strzelectwo, koszykówka, sporty wodne i inne. Istniała także sekcja kulturalno-oświatowa, przy której działał m.in. chór i orkiestra mandolinistów. Strona 10
W czasie wojny klub nie przestał funkcjonować. Mimo że było to nielegalne i niebezpieczne, regularnie odbywał mecze. Ze wszystkich warszawskich drużyn Okęcie rozegrało w czasie wojny najwięcej nielegalnych meczów ponad 100. Po wojnie największe sukcesy w ramach klubu odnosili gracze w piłkę nożną oraz sekcja podnoszenia ciężarów. Obecnie w klubie funkcjonują sekcje piłki nożnej oraz podnoszenia ciężarów. Źródła Książki Moja dzielnica Włochy. Historia Włoch i Okęcia, Robert Gawkowki, Warszawa 2010 Kirchmayer Jerzy: Powstanie Warszawskie, Warszawa 1984. Oddziały Powstania Warszawskiego, red. Komornicki Stanisław, Warszawa 1984. Jerzy Konieczny, Tadeusz Malinowski: "Mała encyklopedia lotników polskich", Warszawa, 1983 Warszawskie Włochy wczoraj, dziś i jutro, Urząd Dzielnicy Włochy, Warszawa 2009 Strony internetowe http://infowarszawa.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=140&itemid=43 http://portal.okecie.net/historia-okecia/historia.html http://pl.wikipedia.org/wiki/pawe%c5%82_lipowczan http://wyborcza.pl/1,86176,2596784.html http://www.pw44.pl/oddzialy.php?od=25 http://pl.wikipedia.org/wiki/7_pu%c5%82k_piechoty_legion%c3%b3w_ak_%22gar%c5%82uch%22 http://www.tvnwarszawa.pl/archiwum/28415,1612622,0,1,pulk_piechoty_garluch,wiadomosc.html http://pl.wikipedia.org/wiki/stanis%c5%82aw_wigura http://pl.wikipedia.org/wiki/franciszek_%c5%bbwirko http://pl.wikipedia.org/wiki/rwd http://warszawa.wikia.com/wiki/ulica_%c5%bbwirki_i_wigury http://fotoforum.gazeta.pl/72,2,746,64101575,76552465.html Strona 11