Marzena Pogoda, Aleksandra Konieczna WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKAYJNYCH Z CHEMII DLA KL I GIMNAZJUM w ZS NR 3 W WODZISŁAWIU ŚL. WYNIKAJĄCYCH Z REALIZOWANEGO PROGRAMU NAUCZANIA Chemia Nowej Ery. Program nauczania chemii w gimnazjum Teresy Kulawik, Marii Litwin Lp. Temat lekcji Wymagania na poszczególne oceny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry Punkt podst. programowej 1 Lekcja organizacyjna. Wymagania edukacyjne i sposoby sprawdzania osiągnięć oraz BHP i WSO. 2 Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. zalicza chemię do nauk przyrodniczych stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie DZIAŁ: SUBSTANCJE I ICH PRZEMIANY wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom omawia, czym się zajmuje chemia omawia sposób podziału chemii na organiczną i nieorganiczną podaje zastosowania wybranych elementów sprzętu lub szkła laboratoryjnego - uzasadnia konieczność zachowania warunków bezpieczeństwa III 3 Właściwości substancji. opisuje właściwości substancji, będących głównymi składnikami produktów, stosowanych na co dzień przeprowadza proste obliczenia wyjaśnia, czym się różni ciało fizyczne od substancji opisuje właściwości substancji identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwości opisuje pomiar gęstości, wykorzystuje gęstość do obliczenia masy substancji o znanej objętości i objętości substancji o znanej masie 1.1 1.2
4 Zjawisko fizyczne a reakcja chemiczna. 5, 6 Mieszaniny substancji. 7 Pierwiastek chemiczny a związek chemiczny. 8 Właściwości i zastosowanie metali. 9 Właściwości i zastosowanie niemetali. z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość odróżnia właściwości fizyczne od definiuje pojęcia zjawisko fizyczne i reakcja chemiczna podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji zachodzących w otoczeniu człowieka definiuje pojęcie mieszanina substancji opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych podaje przykłady mieszanin opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki dzieli substancje chemiczne na proste i złożone, na pierwiastki i związki chemiczne definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny podaje przykłady związków klasyfikuje pierwiastki chemiczne na metale i niemetale podaje przykłady pierwiastków (metali) odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości opisuje, na czym polega rdzewienie (korozja) posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg) klasyfikuje pierwiastki chemiczne na metale i niemetale podaje przykłady pierwiastków (niemetali) odróżnia metale i niemetale na opisuje różnicę w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji zachodzących w otoczeniu człowieka wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin sporządza mieszaninę planuje rozdzielanie mieszanin wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboliki chemicznej rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem a związkiem chemicznym definiuje stopy formułuje obserwacje do doświadczenia formułuje obserwacje do doświadczenia projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski wskazuje w podanych przykładach reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym proponuje sposoby zabezpieczenia produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji - podaje sposoby identyfikacji różnych substancji - opisuje reakcje chemiczne znane z życia codziennego, podając towarzyszące im zjawiska fizyczne wyjaśnia, na czym polega destylacja - uzasadnia, dlaczego poznane substancje są pierwiastkami lub związkami chemicznymi definiuje pojęcie patyna - podaje kryteria klasyfikacji pierwiastków na metale i niemetale 3.1 1.3 1.7 1.8 1.4 1.5 4.7 1.5 4.7
podstawie ich właściwości posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si,) 10 Właściwości i skład powietrza. opisuje skład i właściwości powietrza określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza określa znaczenie powietrza 11 12 Tlen i jego właściwości. 13 Właściwości i zastosowanie azotu i gazów szlachetnych. 14 Tlenek węgla właściwości i rola w przyrodzie. chemiczne tlenu określa znaczenie tlenu chemiczne azotu chemiczne tlenku węgla (IV) 15 Rola pary wodnej w powietrzu. podaje, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu tłumaczy, na czym polega zmiana stanów skupienia na przykładzie wody omawia obieg wody w przyrodzie określa znaczenie wody określa, jak zachowują się substancje higroskopijne 16 Zanieczyszczenia powietrza. wymienia podstawowe źródła, wymienia stałe i zmienne składniki powietrza bada skład powietrza oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej opisuje, jak można otrzymać tlen opisuje obieg tlenu w przyrodzie wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu, azotu, gazów szlachetnych, tlenku węgla(iv), tlenu, wodoru podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(iv) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne gazów szlachetnych opisuje obieg azotu w przyrodzie opisuje obieg tlenku węgla(iv) w przyrodzie wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(iv) w powietrzu wydychanym z płuc opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie wymienia właściwości wody wyjaśnia pojęcie higroskopijność określa, które składniki powietrza są stałe, a które zmienne wykonuje obliczenia związane z zawartością procentową substancji występujących w powietrzu wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu - projektuje doświadczenia potwierdzające występowanie tlenu, dwutlenku węgla, pary wodnej w powietrzu - podaje różnice między pojęciami utlenianie i spalanie - projektuje metodę laboratoryjną otrzymywania tlenu - wyjaśnia, dlaczego spalanie w tlenie przebiega szybciej niż spalanie w powietrzu określa, które składniki powietrza wyjaśnia, dlaczego gazy są stałe, a które zmienne szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie wykrywa obecność tlenku węgla(iv) opisuje właściwości tlenku węgla(ii) wykazuje obecność pary wodnej w powietrzu wymienia źródła, rodzaje i skutki wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne otrzymuje tlenek węgla(iv) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(iv), że tlenek węgla(iv) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru planuje sposoby postępowania 4.1 3.2 4.2 4.4 4.8 4.2 4.3 3.2 4.2 4.4 4.6 4.9 1.3 4.5 4.10 6.9
rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza 17 Wodór i jego właściwości. chemiczne wodoru 18 Typy reakcji. omawia, na czym polega utlenianie, spalanie definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej 19 Reakcje utleniania redukcji jako szczególny rodzaj reakcji wymiany. 20 Podsumowanie wiadomości określa typy reakcji wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym określa typ reakcji - wskazuje utleniacz, reduktor, substrat, który utlenia się i który redukuje zanieczyszczeń powietrza wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej, kwaśnych opadów podaje sposób otrzymywania opisuje sposób identyfikowania wodoru wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne definiuje pojęcia reakcje egzo- i endoenergetyczne - zapisuje słownie typowe reakcje utleniania-redukcji opady określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opadów proponuje sposoby zapobiegania powiększania się dziury ozonowej i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów omawia sposoby otrzymywania wodoru zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji podaje przykłady różnych typów reakcji podaje przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych - podaje przykłady praktycznego zastosowania reakcji utlenianiaredukcji umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń - porównuje właściwości tlenu, wodoru, azotu, dwutlenku węgla identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji - planuje doświadczenia prowadzące do otrzymywania metali z ich tlenków, z zastosowaniem różnych poznanych reduktorów 3.2 4.2 4.4 3.2 3.3 3.2 21 Substancje chemiczne sprawdzian wiadomości. 22 Ziarnista budowa materii. definiuje pojęcie materia opisuje ziarnistą budowę materii 23, 24 Masa i rozmiary atomów. opisuje, czym różni się atom od cząsteczki definiuje pojęcia jednostka masy atomowej, masa atomowa, masa cząsteczkowa DZIAŁ: WEWNĘTRZNA BUDOWA MATERII omawia poglądy na temat budowy materii wyjaśnia zjawisko dyfuzji podaje założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii oblicza masy cząsteczkowe definiuje pojęcie pierwiastek chemiczny planuje doświadczenie potwierdzające ziarnistość budowy materii wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii oblicza masy cząsteczkowe związków - projektuje doświadczenia świadczące o ziarnistej budowie materii - wyjaśnia na podstawie modeli różnice we właściwościach substancji o różnych stanach skupienia definiuje pojęcie masa atomowa jako średnia masa atomowa danego pierwiastka chemicznego z uwzględnieniem jego składu izotopowego 1.3 1.4 2.7 1.6 3.4
25, 26 27, 28 Budowa atomu. Izotopy i zjawisko promieniotwórczości. 29 Układ okresowy pierwiastków. 30, 31 Zależność między budową atomu pierwiastka a jego położeniem w układzie okresowym. 32 Podsumowanie wiadomości. oblicza masę cząsteczkową prostych związków opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro: protony i neutrony, elektrony) definiuje pojęcie elektrony walencyjne wyjaśnia, co to jest liczba atomowa, liczba masowa ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa definiuje pojęcie izotop dokonuje podziału izotopów wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy opisuje układ okresowy pierwiastków podaje prawo okresowości podaje, kto jest twórcą układu okresowego pierwiastków odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje proste przykłady modeli atomów pierwiastków wymienia rodzaje izotopów wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy korzysta z układu okresowego pierwiastków wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje proste przykłady modeli atomów pierwiastków oblicza maksymalną liczbę elektronów na powłokach zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje modele atomów wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie na podstawie budowy ich atomów wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych wymienia zastosowania izotopów oblicza zawartość procentową i pierwiastków izotopów w pierwiastku promieniotwórczych chemicznym korzysta swobodnie z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków - określa zależność budowy atomu i właściwości pierwiastków a ich miejscem w układzie okresowym - określa podobieństwa i różnice w - określa zależność budowy atomu budowie atomów metali i właściwości pierwiastków a ich - określa podobieństwa i różnice w miejscem w układzie okresowym budowie atomów pierwiastków tej samej grupy 2.2 2.3 2.5 2.6 2.1 2.4 33 Wewnętrzna budowa materii sprawdzian wiadomości.
Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który: a) nie opanował niezbędnego minimum wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania ( wymagania na ocenę dopuszczający), a braki uniemożliwiają kontynuowanie nauki z tego przedmiotu, b) nie jest w stanie, nawet przy znacznej pomocy nauczyciela, rozwiązać zadań o niewielkim stopniu trudności. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: a) posiadł wiedzę i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej, b) samodzielnie i twórczo rozwija swoje uzdolnienia, c) biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów, proponuje rozwiązania nietypowe, d) osiąga sukcesy w konkursach na szczeblu rejonu lub województwa (kraju). Pozostałe godziny do dyspozycji nauczyciela. Rozkład materiału może być modyfikowany przez nauczyciela w zależności od potrzeb.