Nasze rozmowy Nauczyciela nikt nie zastąpi Początek roku to czas rozliczeń i formułowania zamierzeń. Na temat ważnych wydarzeń dla oświaty w 2012 r. i planów Solidarności oświatowej na 2013 rok mówi przewodniczący Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność RYSZARD PROKSA. Które wydarzenia 2012 roku uważa Pan Przewodniczący za ważne dla polskiej oświaty? Rok 2012 był trudnym rokiem dla polskiej oświaty i dla członków związku, ponieważ bezczynność rządu i brak nadzoru nad tym, co się dzieje w placówkach oświatowych, spowodowały, że samorządy, które są beneficjentami ustaw oświatowych, same postanowiły te 1 / 9
ustawy zmienić. Zmiany proponowane przez samorządowców były typowo roszczeniowe, dotyczące finansów, wynikające z niedomykania się budżetów samorządów. Praktycznie, proponowane zmiany spowodowałyby, że nauczyciele sami musieliby zapłacić z własnej kieszeni i własnymi warunkami pracy za proponowane zmiany. Bo państwo, niestety, nie czuje się w obowiązku finansować oświaty na dostatecznym poziomie. To jest bardzo zły sygnał, że rząd nie ma polityki oświatowej i samorządy same próbują zmieniać tę politykę, uwzględniając swoje interesy, nie mając na uwadze ani jakości oświaty, ani poprawy warunków pobytu dzieci w placówkach, ani poprawy warunków pracy nauczyciela. Już w 2008 r. stało się zło, które w 2012 roku wybrzmiało głośno. To zło to reforma programowa, która w 2012 r. doszła do szkół średnich i wtedy okazało się, jakie wielkie szkody zostały poczynione w zakresie jakości nauczania. Polska oświata w ostatnich latach osiągnęła sukces i była doceniona przez różne organizacje międzynarodowe, a teraz jest systematycznie niszczona przez rząd. Te wydarzenia bardzo negatywnie wpływają na pracę nauczycieli, na atmosferę w szkołach. Do tego dołączyły się media, które wytoczyły kampanię antyoświatową, powodując zachwianie prestiżu nauczyciela w Polsce. Tu też brakuje działania MEN-u, który nie broni swojego podwórka i nie tłumaczy społeczeństwu, że to, co piszą media, często nie jest prawdą. Szkoła to także pracownicy administracji i obsługi. Dlaczego ta grupa pracowników coraz częściej zwraca się o pomoc do NSZZ Solidarność? 2 / 9
Pracownicy administracji i obsługi są w trudnej, złożonej sytuacji. Po pierwsze nie podlegają Karcie Nauczyciela, a po drugie są tak zwanymi pracownikami samorządowymi. Tylko jakoś dziwnie się składa, że pracownicy samorządowi sobie podwyższają płace, a nagminnie zapominają o pracownikach administracji i obsługi zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych. Najczęściej wynika to z powodu braku dostatecznych środków. W tym momencie widać, jak dużą rolę odgrywają związki zawodowe, które zwykle starają się wynegocjować jak najlepsze warunki pracy i płacy dla tej grupy zawodowej. Idealnie byłoby, gdyby ta grupa zawodowa była objęta Kartą. Są takie samorządy, które, gdy przychodzi czas na waloryzację płac nauczycieli, też waloryzują płace pracowników administracji i obsługi. Niestety, brak jest regulacji prawnej, która w skali kraju objęłaby opieką tych pracowników. W jaki sposób Pana zdaniem samorządy powinny zadbać o swoje finanse? Co ciekawe, samorządy nie formułują żadnych roszczeń dotyczących subwencji oświatowej do Ministerstwa Finansów. To jest dziwna sytuacja, z jednej strony narzekają, że nie mają pieniędzy, a z drugiej w ogóle o te pieniądze nie występują. Za to bardzo chętnie zaglądają do kieszeni polskiego nauczyciela, który jak podają statystyki jest jednym z najbiedniejszych nauczycieli w Europie. Proszę o przykład. W Europie średnio na oświatę przeznacza się około 5,5 proc. PKB, natomiast Polska przekazuje na oświatę 2,52 proc. PKB. Poza tym ten nakład na oświatę z roku na rok spada. Pięć lat temu było 2,9 proc. PKB, a teraz 2,52 proc. PKB. Resztę niezbędnych środków na oświatę przekazują samorządy i rodzice. Czy organizowane w 2012 r. spotkania w MEN przyniosły nadzieję na poprawę tej sytuacji? ( ) (cała rozmowa w: PO nr 2, str. 6 i 7) 3 / 9
VADEMECUM WIEDZY PRAWNICZEJ Przegląd Prawny Poczta do prawnika Tworzenie centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego Przewodniczący Komisji Międzyzakładowej: W naszej miejscowości nastąpi rozwiązanie zespołów szkół oraz Powiatowego Centrum Kształcenia Ustawicznego i utworzenie Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego. Załączam do wiadomości redakcji projekty uchwał o utworzeniu nowego Centrum. ( ) W związku z tym mamy wiele pytań natury prawnej. 1. Na czym polega rozwiązanie zespołu szkół i jakie to niesie skutki prawne dla pracowników (nauczycieli, administracji, obsługi, dyrektora)? 2. Jaka jest różnica pomiędzy rozwiązaniem a likwidacją szkoły? 3. Jeżeli pracownicy otrzymują wypowiedzenie, to jak to się ma do zachowania okresu wypowiedzenia? 4. Czy powinien być zachowany okres wypowiedzenia, jeżeli nowe Centrum powstaje z połączenia trzech placówek? 5. Jeżeli Centrum ma powstać od 1 marca 2013 r., to co z dyrektorami placówek, bo tylko jeden z nich wygra konkurs? 4 / 9
6. Jaki arkusz organizacyjny będzie obowiązywał w nowo powstałym Centrum do końca roku 2012/2013? 7. Co z już istniejącymi na rok 2012/2013 arkuszami organizacyjnymi w tych placówkach? 8. Czy utworzenie Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego od 1 marca 2013 r., a nie od września 2013 r., będzie zgodne z prawem? 9. Siedzibą Centrum będzie miasto, natomiast zespoły szkół, które mają być rozwiązane, znajdują się na wsiach i w ten sposób zmienią się warunki pracy nauczycieli, na przykład od marca nie będzie należał się im dodatek wiejski. Czy tak może być? (odp. prawnika mec. B. Soczyńskiego w: PO nr 2, str. 9, 10 i 11) Prawnik informuje W sprawie zmiany art. 25 w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, oprócz podwyższenia wieku emerytalnego, dokonano także innych zmian w ustawie emerytalnej oraz szeregu innych ustaw. Aktualnie pracownicy, w tym i nauczyciele, są zainteresowani i zaniepokojeni zmianą art. 25 tej ustawy. Wyjaśnienie zmiany tego artykułu zostało przekazane przez Biuro Polityki Społecznej Komisji Krajowej NSZZ Solidarność. Jej istota polega na tym, że nauczyciele, którzy pobierają wcześniejszą emeryturę zarówno bez względu na wiek na podstawie art. 88 Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. 5 / 9
Karta Nauczyciela, jak i przy obniżonym wieku na podstawie przepisów Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, po osiągnięciu wieku emerytalnego mogą wystąpić z wnioskiem o obliczenie emerytury na zasadach powszechnych, jeżeli była wyższa od dotychczas pobieranej. Zmieniony art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przewiduje jednak, że przy nowym obliczeniu emerytury podstawę jej obliczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na to, że zmieniony art. 25 u. o e. i r. z FUS, przewidujący niekorzystne obliczanie podstawy wymiaru emerytury na zasadach powszechnych, wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r., wzbudziło to zaniepokojenie, a przy okazji niezrozumienie, że dotyczy to także innych stanów. Jednakże zmiana ta będzie dotyczyła tylko stosunkowo nielicznych grup pracowniczych, tj. przede wszystkim pracowników, którzy osiągną wiek emerytalny do 31 grudnia 2012 r., jeżeli wystąpią do tego czasu o obliczenie emerytury na zasadach powszechnych, ponieważ od 1 stycznia 2013 r. wchodzą w życie nowe zasady naliczania emerytur po ukończeniu wieku emerytalnego. Korzystniejsze obliczenie podstaw wymiaru emerytury miałoby zwłaszcza miejsce, jeżeli nauczyciel otrzymywał wcześniejszą emeryturę i jednocześnie pracował, a także osiągnął wiek emerytalny do dnia 31 grudnia 2012 r. Natomiast pracownicy, w tym i nauczyciele, którzy w takiej sytuacji wiek emerytalny osiągną po dniu 31 grudnia 2012 r., zostaną nieuchronnie dotknięci niekorzystną zmianą. W żadnym jednak wypadku wysokość emerytury nie może być niższa od dotychczas pobieranej. Zgodnie bowiem z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przeliczenie wysokości pobieranej dotychczas emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego następuje tylko na wniosek zainteresowanego emeryta i tylko w przypadku, jeżeli przeliczona na nowo emerytura byłaby wyższa od dotychczas pobieranej. Bogumił Soczyński 6 / 9
Poczta do prawnika Dodatkowe wynagrodzenie roczne Grzegorz R.: Nauczyciel zatrudniony na zastępstwo od 1 września 2012 r. do końca grudnia 2012 r. przebywał we wrześniu na zwolnieniu lekarskim (L-4). Z kolei drugi nauczyciel zatrudniony od dnia 1 września 2012 r. na umowę o pracę na czas nieokreślony również przebywał na zwolnieniu lekarskim, ale w październiku. Czy tym nauczycielom należy się dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2012 r.? (odp. prawnika mec. B. Soczyńskiego w: PO nr 2, str. 12) Poczta do prawnika Metraż do sprzątania Przewodnicząca Komisji Międzyzakładowej, woj. pomorskie: Jaki dokładnie metraż do sprzątania powinny mieć sprzątaczki zatrudnione na pełny etat w szkole? (odp. prawnika T. Gryczana w: PO nr 2, str. 12) Akty prawne 7 / 9
Nowe ustawy i rozporządzenia * Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz. U. z 2012 r., poz. 1299) * Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1316) * Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1331) * Ustawa z dnia 10 października 2012 r. o zmianie zakresu obowiązywania Konwencji o prawach dziecka, przyjętej dnia 20 listopada 1989 r. w Nowym Jorku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1333) wybrała Barbara Ellwart 8 / 9
Bezpłatna porada prawna Przypominamy, że wszyscy prenumeratorzy Przeglądu Oświatowego mogą bezpłatnie korzystać z porady prawnej udzielanej drogą e-mailową i listowną oraz telefonicznie, a w sprawach szczególnych również osobiście w naszej redakcji (po telefonicznej rozmowie) od poniedziałku do czwartku w godz. od 12.00 do 14.00. Tel: 58 308 43 50 red. 9 / 9