1
System inteligentnego opomiarowania sieci energetycznych koszty, korzyści, wyzwania dr inż. Tomasz Kowalak, Dyrektor Departamentu Taryf SEJM RP, Warszawa, 27 października 2009 r. 2
Inteligentny pomiar jest wstępem, ale też warunkiem koniecznym do budowy sieci inteligentnej, bez której efektywność jego wykorzystania jest ograniczona Sieć elektroenergetyczna, która potrafi inteligentnie integrować zachowania i działania wszystkich przyłączonych do niej użytkowników wytwórców, odbiorców i tych, którzy pełnią obydwie te role celem zapewnienia zrównoważonego, ekonomicznego i niezawodnego zasilania za: www.smartgrids.eu, EURELECTRIC, Mihai PAUN, 18 March 2009, Barcelona 3 3
INTELIGENTNE SIECI PRZYSZŁOŚCI wg EU Technology Platform Smart Grids www.smartgrids.eu 4 4
Agenda: Wstep: : Rola pomiaru w pętli p inteligencji 1. Koszty 2. Korzyści 3. Wyzwania 5 5
Rola pomiaru w pętli inteligencji inteligentny dom inteligentny pomiar inteligentna sieć inteligentne zachowanie odbiorcy inteligentne przedsiębiorstwo energetyczne kolory strzałek: Pomiar / Obserwacja Komenda / Informacja Sygnał ekonomiczny (cena) Sygnał prawny (obowiązek) 6 inteligentna gospodarka inteligentne prawo 6
1. Koszty na przykładzie realizowanych wdrożeń Kraj Włochy (Enel) Wielka Brytania*) Szwecja (E.ON) Kanada /Ontario Założenia dla Polski**) Charakter (cel) inwestycji Zdalny odczyt rynkowy, dyscyplin. odbiorcę Redukcja zużycia energii w czasie rzeczywistym Rozliczanie rzeczywistego zużycia en. Inteligentne energooszczędne taryfy, blans mocy Zdalny odczyt rynkowy, bilans mocy, redukcja CO2 Okres realizacji 5 lat 10 lat 1.07.09 100% 6 lat 8 lat Koszty ogółem 2,1 G 5,2 G 0,2 G 2,0 G 1,6 G (7,5mld PLN) 27 mln 1 mln 4,3 mln 16 mln Koszty na licznik 70 193 220 453 100 (470 PLN) Liczba liczników 30 mln Kalkulacyjny okres zwrotu 4 lata brak danych brak danych brak danych 4 lata Opracowano na podstawie: Fabio Borghese Telegestore Automatic Meter Management System AMM, ready for SMART GRIDS za Capgemini Consulting and CRE AMM for France: the complete case. 3rd Oct 07 *) analiza wykonana przez Ofgem **) 7 analiza wykonana na zlecenie URE przez Konsorcjum DGA/Instytut Sobieskiego 7
2. Korzyści Struktura beneficjentów: Państwo Regulator Rynek pracy Dostawcy sprzętu Firmy IT Wytwarzanie OSP Obrót OSD Odbiorca energii 8 8
2. Korzyści OSD Warunkiem wyzwolenia spodziewanych korzyści po stronie OSD jest integracja inteligentnego pomiaru z procesami zarządzania siecią i systemami IT w przedsiębiorstwie (wykorzystanie pomiaru w procesie budowania inteligentnej sieci) Integracja systemów w IT w przedsiębiorstwie sieciowym Automatyzacja zarządzania siecią Inteligentny pomiar 9 9
2. Korzyści OSD w relacji z odbiorcami: rozpoznanie rzeczywistych charakterystyk poboru energii poprawa dokładno adności i czytelności ci faktur redukcja kosztów w inkasenckich uproszczenie procedur i redukcja kosztów w zmiany sprzedawcy redukcja kosztów w obsługi reklamacji uproszczenie i skrócenie postępowa powań spornych w zakresie jakości energii kontrola spójno jności w czasie dostaw i wpływ ywów w finansowych dyscyplinowanie ściągalności należno ności poprzez zdalną redukcję mocy (e. zdalne odłą łączenie i przyłą łączenie) kontrola nielegalnego poboru uproszczenie procedur przyłą łączeniowych dla nowych odbiorców w i generacji rozproszonej redukcja kosztów w energii nie dostarczonej upowszechnienie funkcji przedpłatowej 10 10
2. Korzyści OSD w relacjach wewnętrznych: kontrola rozpływu mocy i energii czynnej poprawa wykorzystania majątku sieciowego poprzez spłaszczanie krzywej obciąż ążenia kontrola napięć w węzłach w sieci i rozpływu energii biernej zarządzanie jakości cią energii w miejscach dostarczania optymalizacja gospodarki transformatorami redukcja strat technicznych w elementach sieci wykrywanie i lokalizacja awarii optymalizacja ruchu brygad w terenie planowanie remontów unikanie awarii planowanie i ocena efektywności inwestycji lokalizacja i usuwanie ograniczeń sieciowych lokalne bilansowanie systemu poprzez wykorzystanie narzędzi zarządzania popytem ograniczenie negatywnego wpływu niestabilnej generacji rozproszonej ochrona majątku sieciowego przed kradzieżami ami redukcja strat handlowych nie związanych zanych z kradzieżą (synchronizacja wzajemna pomiarów, obniżenie mocy i prądu bazowego liczników) 11 11
2. Korzyści OSD: 12 12
2. Struktura Korzyści OSD: 13 13
2. Korzyści OSP możliwo liwość aktywnego wpływu na zmienność poziomu obciąż ążenia KSE poprawa wykorzystania sieci przesyłowej poprzez zwiększenie kontroli rozpływ ywów w mocy i energii czynnej (mechanizmy dynamicznej oceny obciąż ążalności elementów w sieci) poprawa kontroli rozpływ ywów w energii biernej poprzez bieżą żące rozpoznanie warunków w pracy sieci dystrybucyjnych poprawa koordynacji planowania rozwoju sieci przesyłowej i dystrybucyjnych ograniczenie ryzyka black otu, ew. ograniczenie jego skali obniżenie ryzyka roszczeń odszkodowawczych 14 14
2. Korzyści wytwarzania Wytwarzanie scentralizowane : obniżenie dynamiki zmienności obciąż ążenia ograniczenie ryzyka inwestycji utopionych Wytwarzanie rozproszone : uproszczenie procedur i obniżenie kosztów w przyłą łączenia ograniczenie ryzyka inwestycji utopionych poszerzenie palety produktów w (w zakresie usług ug systemowych) harmonizacja współpracy pracy z KSE 15 15
2. Korzyści obrotu rozpoznanie rzeczywistych charakterystyk poboru energii przez odbiorco dbiorców poprawa jakości prognoz zakupu energii na potrzeby odbiorców obiektywizacja projektowania planów w taryfowych obniżenie ryzyka konieczności ci zakupów w spot (energii najdroższej) uproszczenie rozliczeń z odbiorcami i obniżenie ryzyka reklamacji faktur poprawa płynnop ynności rozliczeń z odbiorcami ograniczenie ryzyka zatorów w płatniczychp 16 16
2. Korzyści odbiorcy energii informacja o bieżą żącej cenie energii loco odbiorca - ujawnienie faktycznej elastyczności ci cenowej popytu (DSM) informacja o jakości energii loco odbiorca podstawa roszczeń wobec OSD uproszczenie i przyspieszenie procedury zmiany dostawcy wyzwolenie zachowań na rzecz efektywnego wykorzystania energii stworzenie podstawy technicznej dla funkcji prosumenta, w tym partycypacji odbiorcy w świadczeniu usług ug systemowych platforma dla usług ug dodatkowych, w tym nie związanych zanych z systemem elektroenergetycznym 17 17
2. Korzyści firm IT otwarcie nowych rynków w dla zastosowania rozwiąza zań z zakresu IT integracja sektora IT wokół kompleksu zagadnień związanych zanych z efektywnym wykorzystaniem zasobów w energetycznych 18 18
2. Korzyści dostawców urządzeń aktywizacja nowych nisz biznesowych w zakresie: - układ adów w pomiarowo-rozliczeniowych, rozliczeniowych, - elementów w transmisji danych, - elementów w baz danych, - elementów homotyki (inteligencji przydomowej), - źródeł rozproszonych w różnych r technologiach 19 19
2. Korzyści rynku pracy aktywizacja nowych grup zawodowych zagospodarowanie potencjału u ludzkiego w rolnictwie i otoczeniu wsi 20 20
2. Korzyści Regulatora Poprawa efektywności mechanizmów w konkurencyjnych na rynku energii (obiektywizacja cen energii) Podniesienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego Podstawa oceny (ew. wymuszenia) efektywności inwestycyjnej spółek sieciowych Podstawa wymuszenia poprawy efektywności operacyjnej spółek sieciowych Podstawa wdrożenia regulacji jakościowej 21 21
2. Korzyści Państwa poprawa efektywności zagospodarowania zasobów naturalnych poprawa konkurencyjności gospodarki poprawa niezależności energetycznej Państwa bez pogłębiania problemów związanych z wykorzystaniem węgla podstawa proekologicznej, proefektywnościowej edukacji społeczeństwa ograniczenie ryzyka kar do Komisji Europejskiej za przekraczanie limitów emisji 22 22
2. Podział kosztów i korzyści pomiędzy interesariuszami, [M ] 15 10 5 0-5 -10 roll out w ciągu 5 lat wariant multienergetyczny Korzyść wytwórców Korzyść OSD Koszt OSD Korzyść sprzedawców Korzyść odbiorców Za: Oliver Huet, EDF R&D, Smart Metering technologies: a fast moving frontier; Florence School of Regulation, 06/02/09, (Odwrócenie typowej sytuacji ograniczonej, niepełnej internalizacji externalities) 23 23
3. Wyzwania Sprzeczności interesów w horyzoncie krótkoterminowym brak czytelnego sygnału do realizacji projektu przez podsektor sieciowy Określenie modelu biznesowego w sytuacji obserwowanej eksternalizacji internalities, Rola administracji rządowej, Standaryzacja rozwiązań jako warunek uniknięcia kosztów ich multiplikacji Czynnik czasu 24 24
Standaryzacja rozwiązań jako warunek uniknięcia kosztów ich multiplikacji 25 25
Alternatywa zaniechania Konsekwencje scenariusza zachowawczego przy założeniu ceteris paribus Pola nowych kosztów w koniecznych do poniesienia Pole utraconych korzyści 26 obrót sieć czas Koszty pozwoleń na emisję CO2 Kary za przekroczone limity emisji Koszty utraconej konkurencyjności ci gospodarki Koszty energii niedostarczonej Koszty nieoptymalnego inwestowania Koszty niedotrzymania jakości energii Koszty zagęszczonych odczytów 26
Czy ten obraz kogoś dziwi? A może śmieszy? No bo nie taki: rumak, toru, numer startowy, Niesłusznie! dosiad, stan a nawet On za chwilę będzie się cieszył ze zwycięstwa, bo widzi cel i jest zdeterminowany go osiągn gnąć. 27 27 Fot. za: wiadomosci.wp.pl
A czy także e im, ukrytym pod kapturami ulubionych sztormiaków, zapatrzonym w swoje, od lat używane, u wędki, w dane będzie b osiągn gnąć ich cele? Fot. za: wiadomosci.wp.pl 28 28
dziękuję za uwagę tomasz.kowalak@ure.gov.pl tel: +48 (22) 661 62 10 fax: +48 (22) 661 62 19 29