K O N K U R S H I S T O R Y C Z N Y dla uczniów gimnazjów etap wojewódzki Zaszczytnie jest walczyć i umierać, ale i pracować dla Ojczyzny KLUCZ ODOWIEDZI Liczba punktów możliwych do uzyskania: 102 p. 1. Wpisz pełne daty w wykropkowanych miejscach: dzień, miesiąc, rok. [...] 2 Za poprawną pełną datę uczeń otrzymuje 1p. Za poprawną datę roczną (bez miesiąca i dnia) 0,5p. 2. rzeczytaj tekst i wpisz w kratkę literę (przy zdaniach, które są prawdziwe), a literę (przy zdaniach fałszywych). [...] 0-7 - króla rus ryderyka Wilhelma I nazywano królem kapralem Deklaracja Niepodległości USA 4 VII 1776 rzysięga Kościuszki w Krakowie 24 III 1794 Noc Listopadowa 29/30 XI 1830 Konstytucja USA 17 IX 1787 Uniwersał ołaniecki 7 V 1794 Detronizacja cara Mikołaja I 25 I 1831 Konfederacja targowicka 14 V 1792 Rzeź ragi 4 XI 1794 Wybuch powstania styczniowego 22/23 I 1863 II rozbiór olski 23 I 1793 Bitwa pod Borodino 5-7 IX 1812 Dekret Aleksandra II o uwłaszczeniu 2 III 1864 - Kazimierz ułaski zginął w bitwie pod Lipskiem podczas forsowania rzeki Elstery - Tadeusz Kościuszko zginął w walce śmiercią bohatera w bitwie pod Maciejowicami - sygnałem do wybuchu powstania styczniowego miał być pożar browaru na Solcu - Czerwoni - to radykalne stronnictwo polityczne w okresie powstania listopadowego domagające się uwłaszczenia chłopów bez odszkodowania - w powstaniu listopadowym walczyły z bronią w ręku także kobiety, wśród nich Emilia later - żołnierze Legionów olskich tłumili antyfrancuskie powstanie na San Domingo 3. odane niżej informacje dotyczące wojny o niepodległość USA posegreguj według przedstawionych kryteriów, wpisując litery do tabeli. [...] 0-2 olityczne Społeczno -gospodarcze rzyczyny wojny B A Skutki wojny C D Strona 1 z 8
A. eksploatacja surowców i zalewanie rynku kolonii w Ameryce swoimi towarami przez Anglię B. oburzenie mieszkańców kolonii brytyjskich w Ameryce naruszaniem ich wolności przez brytyjski parlament C. powstanie na mapie świata nowego niezależnego państwa: Stanów Zjednoczonych Ameryki D. poruszenie narodów Europy sformułowaniem naturalnych i niezbywalnych praw człowieka 4. Uzupełnij tabelkę. Uważaj! Daty muszą być pełne: dzień-miesiąc- rok. [...] 0-9 Miejsce bitwy Strony walczące Strona pokonana Data Zwycięski wódz Zieleńce olacy-rosjanie Rosjanie 18 VI 1792 ks. Józef oniatowski Dubienka olacy-rosjanie Rosjanie 18 VII 1792 Tadeusz Kościuszko Racławice olacy-rosjanie Rosjanie 4 IV 1794 Tadeusz Kościuszko Szczekociny olacy-rosjanie +rusacy olacy 6 VI 1794 iodor Denisow i ryderyk Wilhelm II Maciejowice olacy-rosjanie olacy 10 X 1794 Iwan ersen Ostrołęka olacy-rosjanie olacy 26 V 1831 Iwan Dybicz Za każdą poprawnie wypełnioną komórkę uczeń otrzymuje 0,5pkt. 5. O kim mowa? Umieść odpowiedź w wykropkowanych miejscach. [...] 0-5 a) był wodzem naczelnym Armii Kontynentalnej: Jerzy Waszyngton b) dowodził amerykańską kawalerią w wojnie o niepodległość Kazimierz ułaski c) dowodził armią Księstwa Warszawskiego w wojnie przeciwko Rosji ks. Józef oniatowski d) stanął na czele polskich oddziałów wojskowych w Republice Lombardzkiej Jan Henryk Dąbrowski e) zarządził brankę do armii rosyjskiej, by uniemożliwić wybuch powstania styczniowego Aleksander Wielopolski Za każdą poprawną odpowiedź uczeń otrzymuje 1p. 6. rzyporządkuj nazwiska do właściwego powstania. [...] Aleksander Suworow, Jan Henryk Dąbrowski, Iwan askiewicz, Józef Bem, 0-6 Antoni Madaliński, Maciej Rybiński, Stefan Bobrowski, Jakub Jasiński, Marian Langiewicz, Teodor Berg, Iwan Dybicz, Michał Murawiew owstanie Uczestnicy owstanie kościuszkowskie 1. Jan Henryk Dąbrowski 3. Aleksander Suworow 2. Antoni Madaliński 4. Jakub Jasiński owstanie listopadowe 1. Maciej Rybiński 3. Iwan Dybicz 2. Iwan askiewicz 4. Józef Bem 1. Michał Murawiew 3. Teodor Berg owstanie styczniowe 2. Marian Langiewicz 4. Stefan Bobrowski Za każde poprawne przyporządkowanie osoby do powstania uczeń otrzymuje 0,5pkt Strona 2 z 8
7. Wybierz prawidłową odpowiedź. [...] Virtuti Militari: a) odznaczenie wojskowe ustanowione przez Napoleona Bonaparte za szczególne męstwo w obliczu wroga po bitwie pod Borodino b) krzyż ustanowiony przez T. Kościuszkę po bitwie pod Racławicami dla kosynierów c) odznaczenie za szczególne zasługi dla kultury, pierwszy otrzymał je Stanisław Konarski d) odznaczenie wojskowe, order ustanowiony przez króla S.A. oniatowskiego w 1792r. Sanssouci to: a) okazały kompleks pałacowy w Wiedniu wzniesiony przez cesarzową Marię Teresę a) wspaniała rezydencja królów francuskich wzniesiona przez Ludwika XIV b) rezydencja króla rus ryderyka II w oczdamie pod Berlinem c) pałac w etersburgu wzniesiony na polecenie cara iotra I Wielkiego odczas inwazji Napoleona na Rosję ojczyzny bronili: a) Aleksander Tormasow, Michał Kutuzow i iotr Bagration b) Michaił Barclay de Tolly, Iwan Dybicz i iodor Denisow c) Osip Igelström, Iwan ersen i Aleksander Suworow, d) Michaił Kutuzow, iotr Bagration i Michaił Barclay de Tolly 8. rzeczytaj uważnie teksty A, B, C i odpowiedz na pytania. [...] Tekst A [ ] pomiędzy Elsterą i leissą kulą karabinową w bok po raz drugi ugodzony, padł w objęcia otaczających go oficerów, [ ]z pomocą adiutanta dosiadł z trudnością konia. Lecz już chwiał się w siodle. [ ]Lecz odwaga księcia z niebezpieczeństwem wzmagać się zdawała. Bóg mi powierzył honor olaków, Bogu tylko go oddam - zawołał. [ ] Konia zwraca i rzuca się do Elstery. Osłabiony ranami koniem już nie powoduje. [ ] W tej ostatecznej chwili książę odbiera trzecią ranę, zsuwa się z konia i pędem wody porwany zaczyna tonąć. Źródło: Szenic S., Bratanek ostatniego króla, Warszawa 1983, s. 576. a) O czyjej śmierci opowiada powyższy tekst? ks. Józefa oniatowskiego b) Gdzie rozegrały się wydarzenia opisane w tekście A? pod Lipskiem c) Jaką nazwę nosi w historii opisana w tekście A bitwa? Bitwa narodów Tekst B Lud lombardzki deklaruje niniejszym, iż uważać będzie zawsze olaków, uzbrojonych na obronę wolności, jako prawdziwych braci swoich, nie zaś jako wojsko cudzoziemskie i wskutek tego Administracja Generalna przyznaje im najformalniej prawa obywatelstwa lombardzkiego, które nie będzie im wcale przeszkadzało udać się do ognisk własnych w przypadku potrzeby. To zobowiązanie ma być ogłoszone w odezwie wystosować się mającej do olaków przez Administrację lombardzką. Źródło: Stolarczyk M., Wybór tekstów źródłowych z historii olski 1795-1914, Rzeszów 1985, s. 27. Strona 3 z 8
a) O jakich uzbrojonych olakach mówi tekst B? o żołnierzach Legionów olskich we Włoszech b) Kto miał nimi dowodzić? gen. Jan Henryk Dąbrowski c) Co oznacza fragment: udać się do ognisk własnych w przypadku potrzeby? owrócić do Ojczyny (olski), aby walczyć o jej wolność (niepodległość), gdyby do takiej walki doszło. Tekst C [ ] świtem na stoku warszawskiej Cytadeli stanęło rusztowanie z wielką wspólną szubienicą. Z pięciu żelaznych kółek wbitych w czerń belki zwisało pięć sznurów zakończonych pętlicami. O ósmej rano kordon wojska lśniący najeżonymi bagnetami otoczył wzgórze. Konny oddział kozaków stał z gotowymi do ciosu pikami wymierzonymi w milczący tłum trzydziestu tysięcy warszawiaków. [ ] Skazańcy z dziwnym spokojem ubrali na siebie śmiertelne koszule. Zasłonięto im oczy. W huku werbli tłum upadł na kolana. Zagrzmiała skoczna muzyka i jakieś dziecko zapytało, dlaczego ludzie płaczą, skoro wojsko tak ładnie gra. Źródło: Relacja kurierki Klementyny Kisielewskiej [w:] Wachowicz B., Ciebie jedną kocham, Warszawa 1987, s. 161. a) Kto zginął podczas egzekucji opisanej w tekście C? 0-2 dyktator powstania styczniowego - Romuald Traugutt (mogą wystąpić nazwiska pozostałych czterech członków rządu lecz punktuje się tylko funkcję i nazwisko R. Traugutta) b) Dlaczego egzekucja opisana w tekście C była widowiskiem publicznym? Śmierć członków rządu powstańczego i sławnego dyktatora miała złamać opór narodu polskiego, zniechęcić do kolejnych prób walki o niepodległość, uświadomić potęgę imperium rosyjskiego. c) Kiedy odbyła się egzekucja (dzień-miesiąc- rok)? 5 VIII 1864r. 9. Odpowiedz na pytania dotyczące przedstawionych poniżej obrazów. 0-6 Obraz nr 1 1. odczas którego powstania rozegrała się bitwa przedstawiona na obrazie nr 1? kościuszkowskiego lub insurekcji kościuszkowskiej 2. Gdzie odbyła się bitwa przedstawiona na obrazie nr 1? pod Racławicami 3. Kto jest głównym bohaterem obrazu nr 1? Wojciech Bartos lub chłop, kosynier Bartos Strona 4 z 8
Obraz nr 2 4. odczas którego powstania rozegrała się bitwa przedstawiona na obrazie nr 2? powstania listopadowego 5. Gdzie odbyła się bitwa przedstawiona na obrazie nr 2? w Warszawie, na Woli pod Warszawą 6. Kto jest głównym bohaterem obrazu nr 2? gen. Józef Sowiński Gen. Władysław Sikorski przywódca narodu polskiego podczas II wojny światowej 10. Rozpoznaj na fotografii gen. Władysława Sikorskiego. A B C D Gen. Władysław Sikorski widnieje na fotografii B 11. Uzupełnij zadania. 0-6 a) Władysław Sikorski urodził się w Tuszowie Narodowym w 1881 roku. b) o ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Rzeszowie. c) o maturze podjął studia na olitechnice Lwowskiej na Wydziale Inżynierii Dróg i Mostów. d) Karierę wojskową rozpoczął w armii Austro-Węgier (lub austro-węgierskiej) i w 1906 roku uzyskał stopień podporucznika. e) o zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza w 1922 roku gen. Władysław Sikorski otrzymał stanowiska: premiera i ministra spraw wewnętrznych. Strona 5 z 8
f) W latach 1925-1928 gen. Władysław Sikorski będąc w niełasce u iłsudskiego pełnił obowiązki dowódcy Lwowskiego Okręgu Wojskowego, lub Okręgu Wojskowego we Lwowie g) Od 1928 roku gen. Władysław Sikorski został zupełnie odsunięty od spraw wojskowych przez obóz polityczny J. iłsudskiego tzw: sanację. h) W dniu 18 września 1939 roku w obliczu zupełnej klęski armii polskiej gen. Władysław Sikorski przekroczył granicę polsko-rumuńską w Kutach i udał się do rancji. 12. rzeczytaj tekst i wpisz w kratkę literę (przy zdaniach, które są prawdziwe), a literę (przy zdaniach fałszywych). [...] 0-7 - gen. Władysław Sikorski był żonaty i miał córkę o imieniu Zosia - gen. Władysław Sikorski odznaczył się w kampanii wrześniowej jako dowódca 24 dywizji piechoty - gen. Władysław Sikorski uczestniczył w 1920 r. w bitwie warszawskiej z wojskami bolszewików - gen. Władysław Sikorski w 1936 roku wydał we rancji książkę rzyszła wojna - gen. Władysławowi Sikorskiemu odmówiono udziału w pogrzebie Józefa iłsudskiego w mundurze generalskim - gen. Władysław Sikorski został w 1939 roku pierwszym prezydentem olski na obczyźnie - siedzibą rządu polskiego na emigracji we rancji stała się miejscowość uzdrowiskowa pod aryżem - Vichy 13. Uzupełnij tabelkę informacjami o polskich formacjach wojskowych tworzonych przez gen. Sikorskiego. [...] Lp. Nazwa jednostki 1. Samodzielna Brygada Strzelców odhalańskich Miejsce sformowania (państwo) rancja Dowódca Zygmunt Szyszko- Bohusz 0-4 Miejsce bitwy Narvik (Norwegia) 2. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich Syria Stanisław Kopański Tobruk (Libia) 3. Dywizjon 303 im. Tadeusza Kościuszki Anglia Zdzisław Krasnodębski Witold Urbanowicz niebo nad Anglią Za każdą prawidłowo wypełnioną komórkę uczeń otrzymuje 0,5p. 14. rzeczytaj uważnie teksty D, E, i odpowiedz na pytania. Tekst D Brawura, z jaką szli na przeciwnika, była czymś nowym dla brytyjskich kolegów. To co wyczyniają, udziela się innym mówił jeden z oficerów RA. Kiedy rzucają się na nieprzyjaciela, rozwijają tak kolosalną prędkość, iż sądzić można, że o wyniku zdecyduje zderzenie, a nie serie kaemów. Źródło: Kowalski W., Tragedia w Gibraltarze, Bydgoszcz 1989, s. 84. Strona 6 z 8
a) O kim opowiada tekst D? O polskich pilotach myśliwskich walczących w Anglii b) Co oznacza dokładnie w języku polskim skrót RA? Królewskie Siły owietrzne c) Jakie emocje wyraża autor tekstu D? podziw dla polskich pilotów, zdumienie ich odwagą Tekst E Art. 4. Rząd ZSRR wyraża swoją zgodę na utworzenie na terytorium ZSRR Armii olskiej, której dowództwo będzie mianowane przez rząd olski w porozumieniu z rządem ZSRR. Armia olska na terytorium ZSRR podlegać będzie w sprawach operacyjnych Naczelnemu Dowództwu ZSRR, w skład którego wejdzie przedstawiciel Armii olskiej. Wszystkie szczegóły dotyczące organizacji dowództwa i użycia tej siły zbrojnej będą ustalone późniejszym porozumieniem [...]. a) Kto podpisał układ o wznowieniu stosunków dyplomatycznych olski z ZSRR w 1941r.? 0-2 1. remier i Naczelny Wódz Armii olskiej gen. Władysław Sikorski 0-2 2. Ambasador ZSRR w Wielkiej Brytanii Iwan Majski b) Kto został dowódcą armii polskiej w ZSRR? gen. Władysław Anders c) Co stało się z armią polską tworzoną w ZSRR przez Władysława Sikorskiego? Została ewakuowana z ZSRR w 1942 do Iranu wskutek trudności z wyżywieniem, umundurowaniem i uzbrojeniem jej przez rząd ZSRR Tekst Rząd Sowiecki zdaje sobie sprawę, że ta wroga kampania przeciwko Związkowi Sowieckiemu, została przedsięwzięta przez Rząd olski, aby wywrzeć nacisk na Rząd Sowiecki, przy użyciu hitlerowskiego, oszczerczego fałszu celem wydarcia odeń terytorialnych koncesji kosztem interesów Sowieckiej Ukrainy, Sowieckiej Białorusi i Sowieckiej Litwy. Wszystkie te okoliczności zmuszają Rząd Sowiecki do uznania, że obecny Rząd olski, ześlizgujący się na drogę porozumienia z rządem Hitlera, przestał utrzymywać stosunki przymierza z ZSRR i przyjął wrogą postawę wobec Związku Sowieckiego. W związku z tym, wszystkim Rząd Sowiecki postanowił zerwać stosunki z Rządem olskim. a) Jakie wydarzenie było bezpośrednią przyczyną zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie przez ZSRR? Odkrycie przez Niemców masowych grobów polskich oficerów w Katyniu b) Dlaczego rząd ZSRR oskarżył rząd olski o współpracę z rządem Hitlera? 0-3 1. Rząd R zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z wnioskiem o zbadanie mogił w Katyniu 2. odobny wniosek złożyli Niemcy 3. Niemcy wykorzystywali zbrodnię katyńską do walki propagandowej z ZSRR Strona 7 z 8
c) Jakie koncesje terytorialne chciał wydrzeć rząd olski od ZSRR? ziemie II R zajęte przez wojska ZSRR w 1939r. 15. Zaznacz na mapie trasę ostatniej podróży gen. Władysława Sikorskiego (w obie strony). Źródło: Atlas historyczny Od starożytności do współczesności, wyd. Nowa Era. Bagdad a) ołącz ze sobą strzałkami właściwe czerwone punkty. 0-6 1. Gibraltar 2. Kair (Egipt) - 3. Bagdad (Irak) 4. Bejrut (Liban) 5. Kair (Egipt) 6.Gibraltar Za każdy prawidłowo połączony czerwony punkt uczeń otrzymuje 1p. Za każdy błędnie zaznaczony punkt -1p. (minus 1) b) Zaznacz na mapie krzyżykiem miejsce śmierci gen. Władysława Sikorskiego. c) Kto przeżył katastrofę? Edward rchal - pilot d) Jaka była przyczyna katastrofy według brytyjskiej komisji śledczej? zacięcie się (usterka, awaria) sterów samolotu e) Gdzie spoczywają dziś szczątki gen. Władysława Sikorskiego? w Katedrze na Wawelu Strona 8 z 8