Poział grutó buolaych g PN-86/B-02480 Gruty buolae Gruty aturale Gruty atroogeicze Rozie Nayoe Orgaicze Mierale części orgaicze Skalite Skalite Niekalite Orgaicze Mierale WB Węgiel bruaty WK Węgiel kaiey Niekalite H Gruty róchicze N Nauły Gy Gytie T Torfy ytrzyałość ST Tare SM Miękkie ękaie ie Li Lite M Mało ękae S Śreio ękae B Barzo ękae Woorzeuzczalość Wły oy Nieoite ilgotość u Suchy Mało ilgoty Wilgoty Naoioy uziarieie Droboziarite oitość Soite ta grutu z Zarty z Półzarty tl Taro-latyczy l Platyczy l Miękko-latyczy ł Płyy Gruboziarite uziarieie Ż Żir Żg Żir gliiaty Po Poółka Pog Poółka gliiata Kaieite KW Zietrzelia KWg Zietrzelia gliiata KR Ruoz KRg Ruoz gliiaty KO Otoczaki rzyatość la buoicta NB Nay buolay NN Nay iebuolay Pr Piaek gruby P Piaek śrei P Piaek roby Pπ Piaek ylaty zagęzczeie oitość Mało oity Śreio oity z Zięzło oity b Barzo oity l Luźy zg Śreio zagęzczoy zg Zagęzczoy bzg Barzo zagęzczoy uziarieie Pg Piaek gliiaty π Pył iazczyty π Pył G Glia iazczyta G Glia Gπ Glia ylata Gz Glia iazczyta z. Gz Glia zięzła Gπz Glia ylata zięzła I Ił iazczyty I Ił Iπ Ił ylaty oatkoe
PODSTAWOWE NAZWY WG PN-B-02481:1998, PN 86/B-02480 i PN-B-02481:1998 Grut buolay część koruy ziekiej ogąca ółziałać z obiekte buolay, taoiąca jego eleet lub łużąca jako torzyo o ykoyaia z iego buoli zieych. Nazą grutó określa ię róież aą fazę tałą (zkielet ieraly i orgaiczy) grutó. Grut aturaly grut, którego zkielet otał yiku roceó geologiczych. Na tereie Polki frakcję iłoą torzą rzeażającej ierze ierały ilate, tz. uoioe gliokrzeiay artoe. W kłazie frakcji iakoej rzeażają ierały tare, z rzeagą ziare karcu. Grut atroogeiczy grut otały ie oób aturaly lecz yiku ziałalości człoieka. rzez yiezaie grutu aturalego z ateriałai oaoyi (gruz, oiół, ateriały ytetycze, oay kouale, yły yicoe, oay oflotacyje it.) yyikach, załoikach, buolach zieych it. Gruty te yagają każy rzyaku iyiualej ocey trałości truktury, uzglęiającej róież,. ły zachozących roceó cheiczych. Grut roziy grut otały iejcu zalegaia yiku roceó geologiczych (ietrzeie, eyetacja śrooiku oy it.); gruty rozie ą zaze grutai aturalyi. Rozróżia ię atęujące gruty rozie: - kalite, - iekalite ierale, - iekalite orgaicze. Grut kality grut roziy, lity lub ękay o ierzeuiętych blokach (ajiejzy yiar bloku > 10 c), którego róbki ie ykazują zia objętości ai ie rozaaja ię (rozakają) o ziałaie oy etyloaej i ają ytrzyałość a ścikaie R c > 0,2 MPa. Grut iekality grut roziy lub atroogeiczy ie ełiający arukó la grutu kalitego. Grut ayoy grut aturaly lub atroogeiczy otały yiku ziałalości człoieka,. yyikach, załoikach, zbiorikach oaoych, buolach zieych it. Grut ieraly grut roziy, który zaartość części orgaiczych I o jet iękza iż 2%. Grut orgaiczy grut roziy, który zaartość części orgaiczych I o jet róa lub iejza iż 2%. Grut oity iekality grut ieraly lub orgaiczy, ykazujący artość kaźika latyczości I > 1% lub ykazujący taie yuzoy tałość kztałtu bryłek rzy arężeiach > 0,01 MPa; iialy yiar bryłek ie oże być rzy ty iejzy iż 10- krota artość akyalej śreicy ziare. W taie ilgoty gruty oite ykazują cechę latyczości. Grut ieoity (yki) iekality grut ieraly lub orgaiczy ie ełiający arukó la grutu ieralego. Grut jeoroy grut oity, którego całą objętość obraej róbki oża zaliczyć o jeego rozaju g tabl. 12. Grut iejeoroy grut ie ełiający aruku la grutu jeoroego; ojęcie grutu iejeoroego ooi ię jeyie o grutó oitych i oitych z rzeartieiai grutó ieoitych. Szczególy rzyakie grutó iejeoroych ą gruty artoe o ioczych cechach eyetacji, których ytęują róoległe arty (laiacje) różych grutó. Obecość ojeyczych kaiei lub kokrecji (. aieych, irytoych it.) ie taoi cechy iejeoroości; rzy oiie grutó traktoae ą oe jako oiezki. Grut ęcziejący grut ykazujący o łye oy ciśieie ęczieia P c ie iejze iż 10 kpa; kryteriu orietacyjy grutó ęcziejących jet aruek: e L e 0,1 1+ e Grut zaaoy grut o trukturze ietrałej ulegającej ziaie o łye zailgoceia, bez ziay ziałającego obciążeia, ełiający aruek: i > 0,02 Kryteriu orietacyjy la aturalych grutó zaaoych ą aruki: a) S r 0,6 b) el e 0, 1 1 + e Wzytkie gruty zalegające oiżej zierciała ó grutoych, z uzglęieie zia jego ołożeia, uaża ię za gruty o trukturze trałej, tz. za gruty iezaaoe. Położe grutoe grut roziy, atroogeiczy lub kała, itiejące a iejcu buoy rze ykoaie rac buolaych trefie, której łaściości ają ły a rojektoaie, ykoaie i ekloatację buoli. geotechicza kategoria zagrożeia bezieczeńta obiektu yikająca ze toia kolikoaia rojektoaej kotrukcji, jej fuaetó i oziałyań oraz arukó geotechiczych, ająca ły a zarograoaie rozaju i zakreu baań geotechiczych, obliczeń rojektoych i kotroli kotrukcji Waruki geotechicze aruki ytęujące ołożu grutoy ające ły a zachoaie ię kotrukcji. - 7 -
Baaia geotechicze baaia oloe laboratoryje lub ie, ykoyae celu utaleia arukó geotechiczych a tereie rojektoaej kotrukcji i jej otoczeiu oraz określeia łaściości grutó lub kał ytęujących ołożu grutoy lub taoiących ateriał grutoy Geotechicza ocea arukó oaoieia itegrala część rojektu buolaego łużąca o łaściego i bezieczego zarojektoaie obiektu a otaie rzeroazoego rozozaia ołoża Tablica 1. Frakcje uziarieia grutó iekalitych Naza frakcji Kaieita Żiroa Piakoa Pyłoa Iłoa Sybol rocetoej zaartości frakcji aie zkieletu grutoego f k f ż f f π f i Zakre śreic zatęczych [] > 40 40 > 2 2 > 0,05 0,05 > 0,002 0,002 Zreukoae frakcje uziarieia la grutó oitych: - iakoa: - yłoa: - iłoa: f ' f ' π 100 f 100 ( f + f ) 100 fπ 100 f k f ż 100 fi f ' i 100 k ż ( + ) ( f + f ) Tablica 2. Poział grutó kalitych ze zglęu a ytrzyałość k Naza grutu Sybol Wytrzyałość a ścikaie Skality tary Skality iękki ST SM ż R c > 5 MPa R c 5 MPa Tablica 5. Poział grutó kaieitych ze zglęu a iejce ytęoaia zglęe kały acierzytej Naza grutu Sybol Uziarieie Charakterytyka geologicza Zietrzelia KW f i 2% grut ytęuje iejcu ietrzeia kały taie Zietrzelia KWg f iearuzoy gliiata i > 2% Ruoz KR f i 2% Ruoz gliiaty KRg f i > 2% grut ytęuje oza iejce ietrzeia kały ierotej, lecz ie olegał roceo traortu i oazeiu ozie Otoczaki KO - grut oazoy ozie Tablica 6. Poział grutó gruboziaritych ze zglęu a uziarieie Naza grutu Sybol Uziarieie Żir Ż f i 2% Żir gliiaty Żg f i > 2% Poółka Po f i 2% Poółka gliiata Pog f i > 2% f k + f ż > 50% 50% f k + f ż > 10% Tablica 7. Poział grutó roboziaritych ze zglęu a oitość Rozaj grutu Sybol Wkaźik latyczości Nieoity I 1% Soity: ało oity śreio oity zięzło oity barzo oity z b 1% < I 10% 10% < I 20% 20% < I 30% I > 30% Tablica 3. Poział grutó kalitych ze zglęu a ękaie Naza grutu Sybol Określeie Skała lita Skała ało ękaa Skała śreio ękaa Skała barzo ękaa Li M S B brak ioczych ękań (zczeliy o zerokości ie iękzej iż 0,1 ) zczeliy ytęują ie gęściej iż co 1 i ają zerokość ie iękzą iż 1 zczeliy ytęują gęściej iż co 1 i ają zerokość ie iękzą iż 1, lub zczeliy ytęują ie gęściej iż 1, lecz ają zerokość iękzą iż 1 zczeliy ytęują gęściej iż co 1 i ają zerokość iękzą iż 1 Tablica 4. Poział grutó iekalitych ieralych ze zglęu a uziarieie Naza grutu Sybol Uziarieie Kaieity g tabl. 5 50 > 40 Gruboziarity g tabl. 6 50 40 oraz 90 > 2 Droboziarity g tabl. 8 i 12 90 2 Tablica 8. Poział grutó roboziaritych ieoitych ze zglęu a uziarieie Naza grutu Sybol Uziarieie Piaek gruby Piaek śrei Piaek roby Piaek ylaty Pr P P Pπ zaartość ziare o śreicy iękzej iż 0,5 yoi ięcej iż 50% ( 50 > 0,5 ) zaartość ziare o śreicy iękzej iż 0,5 yoi ie ięcej iż 50%, lecz zaartość ziare o śreicy iękzej iż 0,25 yoi ięcej iż 50% (0,5 50 > 0,25 ) zaartość ziare o śreicy iejzej iż 0,25 yoi ięcej iż 50% ( 50 0,25 ) f 68 90% f π 10 30% f i 0 2% - 8 -
Tablica 9. Poział grutó ieoitych ze zglęu a ilgotość Rozaj grutu Sybol Stoień ilgotości Suchy Mało ilgoty Wilgoty Naoioy u S r 0 0 < S r 0,4 0,4 < S r 0,8 S r > 0,8 Tablica 10. Poział grutó roboziaritych ieoitych ze zglęu a zgęzczeie Sta grutu Sybol Stoień zagęzczeia Luźy Śreio zagęzczoy Zagęzczoy Barzo zagęzczoy l zg zg bzg I D 0,33 0,33 < I D 0,67 0,67 < I D 0,80 I D > 0,80 Tablica 11. Poział grutó oitych ze zglęu a ta grutu Sta grutu Zarty Półzarty Tarolatyczy Platyczy Miękkolatyczy Sybol z z tl l l Stoień latyczości I L < 0 I L 0 0 < I L 0,25 0,25 < I L 0,50 0,50 < I L 1,00 Wilgotość grutu touku o graic koytecji S S < P P < L Płyy ł I L > 1,00 > L Tablica 12. Poział grutó oitych ze zglęu a uziarieie Naza rozaju grutu Sybol Zaartość frakcji [%] f f π f i Piaek gliiaty Pg 60 98 0 30 2 10 Pył iazczyty π 30 70 30 70 0 10 Pył π 0 30 60 100 0 10 Glia iazczyta G 50 90 0 30 10 20 Glia G 30 60 30 60 10 20 Glia ylata Gπ 0 30 30 90 10 20 Glia iazczyta zięzła Gz 50 80 0 30 20 30 Glia zięzła Gz 20 50 20 50 20 30 Glia ylata zięzła Gπz 0 30 50 80 20 30 Ił iazczyty I 50 70 0 20 30 50 Ił I 0 50 0 50 30 100 Ił ylaty Iπ 0 20 0 70 30 50 Tablica 13. Poział grutó ayoych ze zglęu a rzyatość la buoicta Rozaj grutu Sybol Właściości Nay buolay Nay ieooiaający yagaio buolay B N ay, którego rozaj i ta ooiaają yagaio buoli zieych lub ołoża o buole ay ie ełiający aruku j. Tablica 14. Poział roziych grutó orgaiczych Naza grutu Sybol Określeie Gruty róchicze Nauły Gytie Torfy Węgle bruate Węgle kaiee 100 f [%] 0 90 80 10 70 60 20 H N Gy T WB WK grut iekality, który zaartość części orgaiczych (I o > 2%) jet yikie egetacji rośliej oraz obecości ikroflory i ikrofauy gruty otałe a kutek oazaia ię ubtacji ieralych i orgaiczych śrooiku oy (N auły iazczyte; Ng auły gliiate) auły z zaartością ęglau aia > 5%, który oże iązać zkielet grutu, aając u charakter grutu kalitego o ikiej artości R c gruty otałe z obuarłych i olegających toioej karboizacji części rośli gruty kalite, otałe a kutek ilej karboizacji ubtacji rośliych Ry. 1. Klayfikacja grutó oitych Trójkąt Fereta. Tablica 15. Rozaje róbek grutó Naza róbki Sybol Oi o aturaly uziarieiu o aturalej ilgotości o aturalej trukturze 50 40 30 30 NU 20 Ił iazczyty Glia iazczyta zięzła Glia iazczyta Piaek gliiaty Piaek NW NNS f 0 10 40 Piaek ylaty 50 i [%] Ił 100 60 90 Glia zięzła Glia Pył iazczyty 80 70 70 60 80 50 Ił ylaty Glia ylata zięzła 40 Glia ylata Pył 90 30 20 100 10 obrae i oakoae oób zabezieczający zachoaie aturalego uziarieia grutu obrae i oakoae oób zabezieczający zachoaie aturalej ilgotości i aturalego uziarieia grutu ełiające aruek róbek NW i obrae oraz oakoae oób zabezieczający zachoaie aturalej truktury grutu arukach zalegaia 0 f π [%] - 9 -
Tablica 16. Poział grutó i kał ze zglęu a ecyfikę i toień truości urabiaia złożu (la celó robót zieych) urabialości grutó Naza Określeie i łaściości [1] [2] [3] 1 2 3 4 Gleba Gruty łye Gruty łato urabiale Gruty śreio urabiale ierzchia arta grutu zaierająca orócz ateriałó ieorgaiczych róież części orgaicze: róchicę oraz orgaizy żye gruty taie łyy, truo oające oę a) gruty ieoite i ało oite: gruty frakcji żiroej lub iakoej oraz ich iezaiy, z oiezką o 15% czątek frakcji yłoej i iłoej, zaierające iej iż 30% kaiei i głazó o objętości o 0,01 3 (kula o śreicy 0,3 ); b) gruty orgaicze o ałej zaartości oy, obrze rozłożoe, łabo koolioae a) iezaiy frakcji żiroej, iakoej, yłoej i iłoej, zaierające ięcej iż 15% czątek frakcji yłoej i iłoej; b) gruty oite o I P 15%, 0 I L 0,5, zaierające o 30% kaiei i głazó o objętości o 0,01 3 ; c) gruty orgaicze koolioae ze zczątkai rze [1] [2] [3] 5 6 7 Gruty truo urabiale Skały łato urabiale i oróyale rozaje grutu Skały truo urabiale a) gruty jak kategorii 3 i 4, lecz zaierające ięcej iż 30% kaiei i głazó o objętości o 0,01 3 ; b) gruty ieoite i oite zaierające o 30% głazó o objętości o 0,01 3 o 0,1 3 (objętość kuli o śreicy o 0,3 o 0,6 ); c) gruty barzo oite ( L 70%), i 0 I L 0,5 a) kały ające eętrzą ceetację ziar, lecz oco ękae, łalie, kruche, łukoate, iękkie lub zietrzałe; b) oróyale gruty zięzłe lub zetaloe (. rzez ychięcie, zarożeie, ziązaie cheicze), ieoite lub oite; c) gruty ieoite i oite zaierające ięcej iż 30% głazó o objętości o 0,01 3 o 0,1 3 a) kały ające eętrzą ceetację ziar i użą ytrzyałość trukturalą, lecz ękae lub zietrzałe; b) zięzłe iezietrzałe łuki ilate, arty zleieńcó, huticze hały żużloe it.; c) głazy o objętości oyżej 0,1 3 Tablica 17. Kategorie zagrożeia bezieczeńta obiektu geotechicza Obejuje: Przykłay I II III rote kotrukcje ieielkich obiektach buolaych i rotych arukach grutoych, la których ytarcza jakościoe określeie łaściości grutó kotrukcje i fuaety ie olegające zczególeu zagrożeiu, rotych lub złożoych arukach grutoych rzy ało kolikoaych rzyakach obciążeia obiekty barzo uże czy rzako ytęujące, rażlie a oiaaia, kotrukcje kolikoaych arukach grutoych lub kotrukcje obarczoe azyczajy ryzykie aet rotych lub złożoych arukach, obiekty a obzarach ziałaia czyych roceó geologiczych, czyych zkó góriczych, kotrukcje zagrażające śrooiku - jeo lub u koygacyje buyki o rotej kotrukcji i buyki rolicze rzy akyaly obciążeiu obliczeioy a łu róy 250 kn, a a ściay 100 kn/, a fuaetach bezośreich, aloych lub a tuiach - ściay ooroe i zabezieczeia ykoó, gy różica ozioó ie rzekracza 2 - łytkie ykoy oyżej zierciała oy i ieielkie ayy o yokości 3 - ozechie otykae kotrukcje oaoioe bezośreio, a także a fuaetach łytoych lub aloych - ściay ooroe yżze iż kategorii I lub ie kotrukcje ooroe utrzyujące grut lub oę - rzyczółki i filary otoe oraz abrzeża - ayy i buole ziee, oza kategorią I - aierzchie lotik o ztyej i oatej kotrukcji - koty grutoe i ie kotrukcje kotiące - tuele tarych ieękaych kałach, ie yagające ełej zczelości lub ełieia iych ecjalych arukó - buole o zczególie użych obciążeiach, buyki yokie - buyki z ielokoygacjoyi ozieiai - zaory i ie kotrukcje ziałające arukach użych różic ciśieia oy - rzejścia kouikacyje o rogai o uży atężeiu ruchu - uże oty, iaukty, etakay - fuaety azy o zaczy obciążeiu yaiczy - kolikoae kotrukcje abrzeże - obiekty zakłaó toujących iebeziecze ubtacje cheicze - głębokie ykoy ykoyae obliżu buoli - kotrukcje ołooe reaktoró jąroych it. - tuele kałach iękkich i ękaych obciążoe oai aoroyi lub yagające zczelości - 10 -
Tablica 18. Wybrae azy, ybole i określeia otyczące cech grutó Naza cechy grutu Sybol i zór otaoy Określeie, zory oociczy [1] [2] [3] Maa róbki grutu całkoita aa róbki grutu z określoą ilgotością Maa zkieletu grutoego Maa oy orach grutu aa róbki grutu yuzoej o tałej ay teeraturze 105 110 C aa oy uuiętej z róbki grutu rzez jej uzeie o tałej ay rzy teeraturze 105 110 C Objętość grutu całkoita objętość róbki grutu Objętość zkieletu grutoego objętość czątek tałych róbce Objętość oró grutu Objętość oy orach grutu Gętość objętościoa grutu Gętość łaścia zkieletu grutoego Wilgotość Gętość objętościoa zkieletu grutoego Poroatość Wkaźik oroatości Gętość objętościoa rzy całkoity ayceiu oró grutu oą Gętość objętościoa grutu z uzglęieie yoru oy Wilgotość taie całkoitego ayceia oró grutu oą Stoień ilgotości at touek całkoitej ay o całkoitej objętości grutu, określa ię ośiaczalie touek ay zkieletu grutoego o całkoitej objętości grutu, określa ię ośiaczalie yik oaje ię artościach bezzglęych (lub %); rzyaku grutó ieoitych ojęcie ilgotości ie obejuje oy graitacyjej, określa ię ośiaczalie 1 + 1 ( ) 1+ e e e at 1+ e at e e + 1 1 + + r ( ) ( ) ' ' ( 1 )( ) at e r ( 1+ ) ( 1+ ) ( ) 1+ e ( ) ( ) at + e at 1 1 ( 1 + ) e( 1+ ) ( 1+ ) ( 1+ e) S r 1 at S r 1 e ( 1+ ) ( ) Stoień zagęzczeia e e ax I D touje ię tylko o grutó ieoitych ax e e i Stoień latyczości I L P L P P graica latyczości; L graica łyości - 11 -