Drzewa poznane w parku Kasprowicza Autor: Karol Makuch kl. 1T Spis Drzew 1. Tulipanowiec Amerykański.str.1 2. Grujecznik Japonski... str.1 3. Strączyn Żółty.. str.2 4. Leszczyna Turecka... str.2 5. Korkowiec Amurski. str.3 6. Kasztan Jadalny str.3 7. Jesion Mannowy... str.4 8. Daglezja Zielona.. str.4 9. Grab Pospolity Strzepolistny. str.5 10. Dąb Czerwony.. str.5 11. Ośnieża Karolińska.. str.6 12. Świerk Biały. str.6 13. Oczar Japoński. str.7 14. Parrocja Perska. str.7 15. Metasekwoja Chińska.. str.7 1
Tulipanowiec Amerykański Cechy: Drzewo o wysokości do 30 m o stożkowatej, u góry zaokrąglonej, rozłożystej jasno zielonej koronie. Pień smukły, prosty o jasno-brązowej, bruzdkowanej korze. Liście duże, skrętoległe, podzielone na 4 klapy o ściętych końcach. Kwiaty żółtawo-zielone, kielichowate dość dużych rozmiarów przypominające wielkie tulipany. Owoc złożony jest z licznych skrzydlaków i tworzy pewnego rodzaju szyszkę. Rozmaitości: Wykorzystywan y w przemyśle papierniczym i do celów badawczych. Pochodzenie: Wschodnia część USA. Grujecznik Japoński Cechy: W Polsce do 20 m wysokości a w Japonii nawet do 30 metrów. Kora płytko bruzdowana i łuszcząca się, koloru szarawego. Cienkie, błyszczące pędy koloru czerwonobrązowego. Liście pojedyncze, naprzeciwległe, okrągłe lub sercowate. Długość liścia do 10 cm, brzeg karbowano-piłkowany. Wiosną koloru brązowawoczerwonego, następnie niebieskawo-zielone a na jesieni żółte lub pomarańczowo-czerwone. Kwiaty czerwonawe, bez okwiatu pojawiają się na wiosnę przed rozwojem liści. Owocami są zielone, rożkowate mieszki długości 2 cm. Pozostają na drzewach do późnej jesieni - po opadnięciu liści. Nasiona drobne, brązowawe i oskrzydlone. Pochodzenie: Japonia. Rozmaitości: Łatwo rozmnaża się z nasion i sadzonek zielonych. Bardzo wrażliwy na suszę. Woli stanowiska zacienione. Wymaga żyznych, próchniczych i świeżych gleb. Wytrzymały na niskie temperatury 2
Strączyn Żółty Cechy: Strączyn żółty to drzewo wysokości do 10 m (w swojej ojczyźnie do 20 m), o nisko rozgałęzione i o szerokiej koronie. Pień pokryty gładką korowiną podobny do buka. Drewno zabarwione na żółto. Młode pędy nagie, zielonkawoszare. Pąki ukryte w nasadach ogonków liściowych. Liście nieparzysto- pierzaste, ustawione skrętolegle, 7-9 listkowe, nagie, długości do 30 cm. Listki duże, szerokie, eliptyczne lub jajowate, długości 8-12 cm, wierzchołkowy listek charakterystycznie rozszerzony. Jesienią liście przebarwiają się na żółto. Kwiaty motylkowate, białe, pachnące, w szerokich, luźnych, zwisających wiechach długości do 40 cm. Kwitnie w czerwcu. Strąki płaskie, suche, długości do 8 cm, dojrzewają we wrześniu i przez zimę pozostają na drzewie. Rozmaitości: W Europie uprawiany był od początku XIX w. W Polsce rzadko spotykany w parkach. Dość wytrzymały na niskie temperatury. W zachodniej Polsce nie przemarza nawet podczas bardzo surowych zim. Oryginalne i dekoracyjne drzewo, zwłaszcza w okresie kwitnienia i jesiennego przebarwiania liści. Polecany do parków i zadrzewień osiedlowych, przede wszystkim w zachodniej i południowo-zachodniej Polsce. Kwiaty miododajne. Wymaga dość żyznych, świeżych gleb wapiennych i zacisznych, słonecznych stanowisk. Sadzić należy pojedynczo na trawnikach lub w luźnych grupach. Rozmnaża się z nasion, które należy wysiewać wiosną. Młode rośliny są wrażliwe na morzy. Pochodzenie: Południowo-wschodnie obszary Ameryki Północnej. Rośnie w dolinach górskich rzek i strumieni (w Apallachach). Leszczyna Turecka Cechy: Leszczyna turecka to drzewo do 25 m wysokości, o prostym pniu i bardzo regularnej koronie. Rozmaitości: Bardzo wytrzymała na mrozy, suszę i zanieczyszczenia miejskie. Do bujnego rozwoju wymaga gleb raczej żyznych i gliniastych. Często spotykana w Pn. Zach. Polsce w parkach i ogrodach a nawet w miastach jako drzewo alejowe. Pochodzenie: Azja M niejsza i Pd.- Wsch. Europa. 3
Korkowiec Amurski Cechy: Korkowiec amurski to drzewo o szerokiej koronie i wysokości do 12 m. Pień zwykle niski, pokryty grubą, elastyczną i regularnie spękaną, grubą korą, średnio do 7 cm grubości, nadającą się do przerobu na korek. Pączki ukryte w nasadach ogonków liściowych, bez łusek. Pędy jasnobrązowe, błyszczące, z wyraźnymi przetchlinkami. Liście ułożone naprzeciwległe, po roztarciu silnie pachnące, nieparzystopierzaste, 5-13 listkowe, długości do 35 cm. Listki ustawione naprzeciwlegle, z długim, ostrym wierzchołkiem, całobrzegie, długości 5-10 cm, z wierzchu nagie i połyskujące, pod spodem, wzdłuż nerwu skąpo owłosione, na brzegu z przeświecającymi gruczołkami. Liście korkowca jesienią przebarwiają się na żółto. Jest to roślina dwupienna. Kwiaty drobne, zielonkawe, w szczytowych wiechach, niepozorne, zakwitają w czerwcu. Owoce to czarne, kuliste pestkowce, średnicy 1 cm, o silnym, terpentynowym zapachu, dojrzewają we wrześniu i bardzo długo utrzymują się na drzewie. Rozmaitości: Rośnie w dolinach rzek i pojedynczo w mieszanych lasach liściastych. Korkowiec amurski to drzewo bardzo wytrzymałe na mrozy ale mniej wytrzymałe na suszę. Wymaga żyznych, głębokich, świeżych gleb. Najlepiej rośnie w pełnym oświetleniu, lecz znosi także niewielkie ocienienie. Liście wiosną rozwijają się późno, jesienią wcześnie opadają (krotki okres wegetacyjny). Odznacza się reguralną, obficie ulistnioną korona. Kwiaty bardzo miododajne. Owoce chętnie zjadane przez ptaki. To cenne i efektowne drzewo dla zadrzewień miejskich i osiedlowych. W parkach należy sadzić pojedynczo, blisko dróg, aby pokazać oryginalne ulistnienie i pokrój. Rozmnaża się z nasion wysiewanych wiosną po zimowej stratyfikacji. Pochodzenie: Północna część Chin. Kasztan Jadalny Cechy: Kasztan jadalny to drzewo wysokości do 25 metrów. Kora ołowianoszara i gładka z biegiem lat staje się ciemnobrązowa z podłużnymi bruzdami. Liście długie, skrętoległe, pojedyncze, równomiernie piłkowane, zaostrzone. Długość ok. 10-30 cm, szerokość ok. 8 cm. Ciemnozielone, od spodu jasnozielone, po obu stronach nagie. Kotki długości do 15 cm. Owoce w postaci trójkomorowych kolczastych torebek z jadalnymi kasztanami w ilości 1 do 3 sztuk. Pochodzenie: Na południe od Alp. 4
Jesion Mannowy Cechy: Wysokość do 15 metrów. Bardzo dekoracyjne drzewo - kwiatostany tworzą kremowe wiechy. Rozmaitości: Nazwa jego pochodzi od soku wydzielanego z uszkodzonych pędów, który krzepnąc tworzy tzw. mannę mającą zastosowanie w medycynie (właściwości przeczyszczające). Pochodzenie: Południowa i zachodnia Europa oraz Azja Mniejsza. Daglezja Zielona Cechy: W swojej ojczyźnie osiąga nawet 110 metrów wysokości a średnica pnia do 4,5 metra. W Polsce do 45 metrów wysokości. Pień prosty, kora gruba, czerwonobrązowa. Igły do 3 cm długości, z wierzchu jasnozielone, błyszczące a od spodu z jaśniejszymi paskami woskowego nalotu. Ułożone na gałązkach grzebieniasto. Szyszki brązowe do 10 cm długości osadzone na krótkich trzoneczkach. Szyszki są zielonawe w początkowej fazie rozwoju a następnie brązowieją. Charakterystyczną cechą są ich trójzębne łuski. Pochodzenie: Zachodnia część Ameryki Północnej. Rozmaitości: Obok sekwoi najpotężniejsze drzewo iglaste. Żyje kilkaset lat. Słabo rożnie na glebach suchych, piaszczystych, ubogich i podmokłych. Jednakże jest bardziej odporna na suszę niż świerk pospolity i jodła pospolita. Podczas surowych zim brunatnieją przemarzające igły i opadają. Mało wytrzymała na zanieczyszczenia miejskie. Rozmnaża się z nasion. Dobrze znosi przesadzanie dzięki obfitemu systemowi korzeniowemu. Odporna na grzyba, ale bardzo niszczona przez zwierzynę płową. 5
Grab Pospolity Strzepolistny Cechy: Grab pospolity osiąga wysokość do ok. 25 m i średnicę do 100 cm, posiada wysoką, gęstą koronę. Drzewo kończy swój wzrost w wieku 120-150 lat. Pień prosty o falistej powierzchni do wys. 10 m bez gałęzi, przeważnie nieregularny. Kora na gałęziach jednorocznych oliwkowo-brunatna, 2-3-letnich brunatno-czerwona, od ok. 6 roku szara i gładka. Liście skrętoległe, pojedyncze, podwójnie piłkowane z 1 cm ogonkiem. U nasady sercowate, długości do 10 cm, ciemnozielone, na nerwach lekko owłosione. Na jesieni jasnożółte. Kotki kwiatowe pojawiają się wraz z liśćmi. Owocostany długości kilku centymetrów. Owocem jest orzeszek w trójklapowej okrywie służącej jako organ lotny. Rozmaitości: Grab, według niektórych autorów, w korzystnych warunkach rośnie do 300 lat. Jednak inwentaryzacja starych grabów określa wiek jednego z nich na 198 lat. Rośnie on w Gołuchowie. Jego wymiary to: wysokość 20 m, obwód 374 cm, pierśnica 119 cm. Rośnie on w sławnym arboretum założonym w XIX wieku. Gatunek ten występuje na glebach żyznych, świeżych. Jest to gatunek klimatu umiarkowanego. Wrażliwy na zimno i cierpi od mrozów. Drewno ciężkie, twarde, nadaje się do toczenia, wyrabia się z niego narzędzia, koła, itp. Grab może być stosowany jako drzewo żywopłotowe, gdyż dobrze znosi przycinanie. Pochodzenie: Euroazja i Ameryka Północna. Dąb Czerwony Cechy: Dąb czerwony to drzewo wysokości do 25 metrów. Pień prosty, kora gładka, szara, lekko połyskująca. Z wiekiem staje się brązowawa, spękana i matowa. Liście do 20 cm długości, ułożone skrętolegle, na ogonkach 2-5 cm. Owalne, zatokowato podzielone z ząbkowatymi płatami. Na jesieni przybierają jaskrawoczerwoną barwę. Szarobrązowe żołędzie dojrzewają w ciągu 2 lat i siedzą w charakterystycznych spłaszczonych miseczkach. Pochodzenie: Środkowa i Wschodnia część Ameryki Północnej. Rozmaitości: Wykorzystywany głównie jako drzewo ozdobne. Charakteryzuje się szybkimi przyrostami i łatwym przystosowaniem do środowiska. 6
Ośnieża Karolińska Cechy: Jest to wzniesiony krzew, w uprawie osiągający 3 m wysokości, w warunkach naturalnych ok. 10 m, o liściach opadających na zimę, piłkowanych, dorastających do 10 cm długości. W kwietniu maju w kątach liści ukazują się piękne, śnieżnobiałe, dzwonkowate, zwisające na cienkich szypułkach, zebrane w pęczki po kilka na ubiegłorocznych pędach, miododajne kwiaty. Okwiat jest 4-krotny, korona zrosłopłatkowa, z zaokrąglonymi łatkami, długości ok. 3 cm. Owoce to bardzo ozdobne i oryginalne czteroskrzydłowe pestkowce długości ok. 5 cm, zawierające 1 3 nasiona. Początkowo są zielone i błyszczące, później brązowieją i pozostają na gałązkach do wiosny. Ośnieża preferuje świeże, głębokie, próchniczne gleby o lekko kwaśnym odczynie oraz miejsca zaciszne i półsłoneczne. Rozmaitości: Nazwa Halesia upamiętnia nazwisko angielskiego botanika i fizjologa Stephena Halesa (1677 1761), który jest autorem dzieła "Vegetable staticks". Ten bardzo rzadko uprawiany krzew opisał w 1759 r. w "Systema naturae" Linneusz, który nadał nazwę całemu rodzajowi. Pochodzenie: Płn.-wsch. część Ameryki Płn. (górskie zbocza). Świerk Biały Cechy: Najpopularniejsza odmiana karłowa świerku białego. Charakteryzuje się bardzo zwartym, stożkowatym pokrojem. Dorasta do 2-3 m wysokości. Bardzo liczne, cienkie, kremowobiałe pędy boczne ustawione są na sztywnych, wyprostowanych gałązkach. Gęsto, promieniście ułożone wokół pędów igły są krótkie i miękkie. Ciekawie wygląda wiosną, w czasie wypuszczania nowych, intensywnie zielonych przyrostów. Starsze igły są niebieskawozielone. Jest to doskonały, wolno rosnący krzew do ogrodów skalnych, na rabaty i wrzosowiska. Ładnie wygląda sadzony pojedynczo lub w luźnych grupach w pobliżu zbiorników wodnych, na tle ścian budynków oraz w pojemnikach na werandach i tarasach. Jest to gatunek odporny na mróz. Dobrze znosi stanowiska nawietrzne. Jest stosunkowo odporny na zanieczyszczenia powietrza. Pochodzenie: Występuje na obszarach chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej. 7
Oczar Japoński Cechy: Dla oczaru bardzo charakterystyczne są dziwacznego kształtu pachnące kwiaty, które pojawiają się w niezwykłej porze - kwitną od listopada do lutego. Owocami są twarde, suche torebki, które gwałtownie otwierając się wyrzucają nasiona. W ogrodach uprawia się także oczar omszony i wirginijski. Parrocja Perska Cechy: Parrocja jest wielopniowym, dużym krzewem lub małym drzewkiem, często wielopniowym, w uprawie osiągającym 6-10 (12) m wysokości, w ojczyźnie dorasta do 15-30 m (Puszcza Kaspijska). Młoda kora ma barwę brązową, starsza dekoracyjnie łuszczy się płatami, jak u platana, odsłaniając wielobarwny spód. Pędy są oliwkowobrązowe z jaśniejszymi przetchlinkami. Liście sezonowe, jajowate, do 10 cm dł., nieco skórzaste, ciemnozielone, pięknie przebarwiają się jesienią na żółto, pomarańczowo, szkarłatnie i fioletowo. Utrzymują się długo na krzewie i dopiero temperatura poniżej - 8 C niszczy je całkowicie. Kwiaty ukazują się już w III-IV i są niepozorne, zebrane w małe główki, z licznymi czerwonymi pręcikami osadzonymi na gwiazdkowatych, filcowato owłosionych liściach podkwiatostanowych. Owocem są niepozorne 2-klapowe torebki. Rozmaitości: Ze względu na wyjątkowo twarde, wytrzymałe i odporne na szkodniki drewno, parocja perska nazywana jest niekiedy "żelaznym drzewem". Przydomek ten nosi także kilka innych gatunków uprawianych w Polsce: wiązowiec zachodni chmielograb wirginijski i grab wirginijski Pochodzenie: Zach. Azja - płn. Iran, Kaukaz. Metasekwoja Chińska Cechy: Znana z wykopalisk, uważana za wymarłą przed kilkunastoma milionami lat. Odkryta dopiero w 1941 r w Chinach. Jest światłolubna, odporna na zanieczyszczenia środowiska i mrozy. Rośnie bardzo szybko, lubi żyzne i wilgotne gleby, mogą być nawet okresowo zalewane. Intensywnie zielone igły jesienią przebarwiają się na żółte i czerwonawo-brązowe kolory, opadają na zimę wraz z krótkimi, sezonowymi pędami bocznymi. 8