Przyroda Bieszczadów CIT, 20.10.2010 Bieszczady - niezwykle malownicze góry - charakteryzujące się specyficzną rzeźbą terenu, krajobrazem, szatą roślinną oraz typowym dla nich układem pięter roślinnych. Występowanie określonego typu roślinnego wiąże się z warunkami klimatycznymi - temperaturą powietrza, ilością opadów, długością zalegania śniegu. W bieszczadach wyróżnia się trzy podstawowe pietra roślinne: pogórze i krainę dolin, regiel dolny oraz połoniny. Obszar pogórza i krainy dolin (do 500 m. n.p.m) dawniej porastały lasy, w miejscach w których dziś rozpościerają się pola uprawne, łąki i pastwiska. Dużo tu zdziczałych sadów stanowiących żerowisko i teren gniazdowania wielu gatunków dzikich zwierząt. Występują tu dwa typy torfowisk: niskie - porośnięte roślinnością trawiasto-turzycową i wysokie - słabo zarośnięte, z będącą pod ochroną rosiczką okrągłolistną. W dolinach rzek i potoków górskich wykształcił się zespół olszyny karpackiej z dominującą olszą szarą oraz jaworem, jodłą, jesionem, wierzbą, leszczyną pospolitą, czarnym bzem i licznymi gatunkami roślin zielnych. W miejscach zabagnionych ukształtowała się bagienna olszyna górska z olszą szarą oraz jaworem, świerkiem, maliną właściwą, kruszyną pospolitą i wierzbą uszatą. Cechą tego piętra flory Bieszczadów są grądy, czyli Strona 1/6
wielogatunkowe lasy. W Bieszczadach występuje 12 gatunków płazów, których rozmieszczenie jest uzależnione od warunków klimatycznych i hydrograficznych oraz roślinności. Występują tutaj wszystkie krajowe gatunki płazów ogoniastych, 7 gatunków płazów bezogonowych oraz gatunki typowo górskie: traszka karpacka, salamandra plamista i kumak górski. Do licznie występujących gadów należą: żmija Strona 2/6
zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna i padalec, a do rzadko - wąż Eskulapa i gniewosz plamisty. Spotkać można różnorodne gatunki motyli dziennych (paź królowej, paź żeglarz, rusałka pawik, przestrojnik pawik) i nocnych (wstęgówka, zwierzchnica, trupia główka) oraz chrząszczy ( biegacz, trzyszcze, kózkowate, stonkowate, pływakowate). Regiel dolny Bieszczadów ( do 1150 m. n.p.m.) to rozległe masywy górskie porośnięte głównie lasami bukowymi. Podstawowe zbiorowiska leśne tego piętra roślinnego Bieszczadów to : bór świerkowo-jodłowy, jaworzyny, kwaśna buczyna górka, żyzna buczyna karpacka. Niskie położenie górnej granicy lasu jest spowodowane warunkami klimatycznymi, Strona 3/6
wysuszającymi wiatrami oraz pionowym rozkładem temperatur. W Bieszczadach wydzielono ostoję dla białowiesko-kaukaskiej odmiany żubrów, których wolno żyjąca populacja liczy dziś 120 sztuk skupionych w kilku stadach. W lasach liściastych i mieszanych występują jelenie szlachetne, sarny oraz dziki. Doliny rzeczne zarośnięte olchą szarą, osiką i wierzbą zasiedlają rodziny bobrów. Bogate zalesienie, różnicowanie geomorficzne, klimatyczne i siedliskowe Strona 4/6
wpływają na różnorodność gatunkową ptaków. Typowy ptactwem leśnym Bieszczadów są wróblowate, różne gatunki drozdów, pokrzewek, sikor, dzięciołów, łuszczaków oraz zniczek i mysikrólik. Do najrzadszych gatunków krajowych występujących w Bieszczadach należą dzięcioł białogrzbietowy i trójpalczasty. Spośród zwierząt kotowatych objętych ochroną występują rysie i żbiki. Psowate reprezentują jenoty, lisy i wilki. Tutaj żyje najliczniejsza w Polsce populacja niedźwiedzia brunatnego - ok. 50 osobników. Strona 5/6
Połoniny ( od 1150 m. n.p.m) są efektem oddziaływania warunków klimatycznych oraz działalności człowieka - wypasu i koszarowania bydła i owiec, wycinania zarośli i wypalania lasów w celu poszerzenia pastwisk oraz zakładania łąk. Zarośla tworzą krzewiaste jarzębiny i olsza zielona, rzadko występują zarośla wierzbowo-olchowe (Tarnica) i jarzębinowe (Rozsypaniec, Halicz). Największe obszary porośnięte są wysokimi trawami i ziołami. Szczytowe partie połonin porastają trawiaste i krzewinkowate zbiorowiska o gęstej, krótkiej darni. Ubogie w roślinność połoniny mają nieliczne w gatunki, ale bardzo swoiste zgrupowania ptaków. Występują tutaj gatunki wysokogórskie i siedlisk skalnych, a także nizinne oraz gnieżdżące się w lasach regla dolnego i szukające tu pokarmu. Do często spotykanych owadów połonin należą różne gatunki motyli, chrząszczy, stonkowatych i pająków. Strona 6/6