Tomasz Werner Sprzęt, technologie, przyszłość sadownictwo Parch jabłoni to choroba, z której zwalczaniem w ubiegłym roku było sporo problemów w wielu gospodarstwach. Niewystarczające zabezpieczenie drzew w czasie infekcji pierwotnych spowodowało konieczność prowadzenia aż do okresu zbioru owoców kosztownej ochrony. W dużej części gospodarstw na przechowywanych jabłkach wystąpiły również objawy parcha przechowalniczego. Z informacji podawanych przez doradców sadowniczych wynika, że zagrożenie ze strony tej choroby w 2009 r., ze względu na duży potencjał zarodników workowych w sadach, jest duże. Tam, gdzie doszło do porażenia przez grzyb Venturia inaequalis, ważne było ograniczanie presji z jego strony, np. opryskiwanie drzew przed opadnięciem liści 5% roztworem mocznika lub wywożenie liści z sadu. Takie zabiegi pozwalają zredukować liczbę zarodników workowych nawet o około 95%. Aby ograniczyć nakłady na ochronę konieczne będzie terminowe wykonanie pierwszych tegorocznych zabiegów. Podczas wyznaczania ich terminu warto korzystać m.in. ze stacji meteorologicznych oraz modeli symulujących rozwój grzyba V. inaequalis. Należy także pamiętać, że najlepsze efekty daje ochrona oparta na preparatach zapobiegawczych (miedziowych oraz zawierających kaptan lub dithianon). Jest ona także najtańsza. Trzeba ją rozpocząć zanim pierwsze zarodniki grzyba dostaną się na pękające pąki lub na pierwsze liście. Międzynarodowe Targi Agrotechniki Sadowniczej organizowane w Warszawie w Hotelu Gromada przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego oraz firmę BASF Polska to bez wątpienia największa w Polsce wystawa sprzętu i technologii do produkcji sadowniczej w tym roku 9 10 stycznia ofertę prezentowało 105 firm. Targom tradycyjnie towarzyszyła konferencja sadownicza jej tegoroczna edycja odbywała się pod hasłem Czynniki wpływające na plonowanie i jakość owoców roślin sadowniczych (czyt. str. 56). Nowości Sadownicy, przyjeżdżający od kilku lat na MTAS, przyzwyczaili się, że firmy działające na rynku sadowniczym bardzo często tutaj po raz pierwszy prezentują nowe w ofercie maszyny czy technologie. Tak było i w tym roku. Platformy sadownicze (fot. 1) od tego roku te produkowane przez firmę Windegger Walter z Włoch ma w ofercie firma Agrosimex z Golian. Na targach prezentowano dwa modele (stanowią równocześnie główne nagrody w corocznej loterii organizowanej przez firmę Agrosimex) elektrycznych platform z napędem na cztery koła. K4 to mniejsza platforma z górnym podestem o długości 68 cm (mogą tam stać tylko dwie osoby zbierające jabłka), K4+ ma górny podest o długości 93 cm (można tam umieścić 1 skrzyniopaletę). Górny podest ma regulowaną wysokość w granicach od 1,1 m do 1,7 m, a dzięki ruchomym podestom bocznym można zwiększać jego szerokość z 1,2 m do 2,6 m. Stojący na górnym podeście mogą zbierać owoce do zbieraków, które po napełnieniu są opuszczane, a owoce są z nich wysypywane do skrzyniopalety ustawionej na dolnym podeście platformy. Nowe modele ciągników sadowniczych prezentowało kilka firm. Firma Kubota (fot. 2) pokazała je na stoisku ZZO Warka, który od te- Fot. 1. Platformy sadownicze produkowane przez włoską firmę Windegger Walter 50 3/2009 HASŁO OGRODNICZE
Fot. 2. Nowy model ciągnika sadowniczego firmy Kubota M7040 Narrow go roku pośredniczy w ich sprzedaży. Model M7040 Narrow (szerokość robocza 1265 mm), dzięki przedniej osi z system Bi-speed (automatyczne przyspieszanie obrotu przednich kół podczas skrętu), ma zmniejszony promień skrętu (do 3,5 m). Skrzynia biegów 15 x 15 (w tym 5 x 5 biegów pełzających) wyposażona jest w elektrohydraulicznie załączany rewers z możliwością zmiany biegów pod obciążeniem. Ciągnik ten napędzany jest przez 4-cylindrowy silnik z turbodoładowaniem, o mocy 74 KM, który spełnia normę Tier III. Nowe ciągniki sadownicze o minimalnej szerokości 122 cm firmy New Holland z serii T4000N (fot. 3) oferowane są z nowym typem silników o mocy 65 97 KM, które spełniają normę Tier III. Modele te, podobnie jak ciągniki wcześniejszej serii TNN-A, mają superskrętną przednią oś. Do wyboru jest kilka wersji skrzyni biegów, np. 16 x 16 z rewersem mechanicznym albo 16 x 16 z rewersem elektrohydraulicznym. Elektryczne sekatory cieszą się coraz większym uznaniem polskich sadowników. Activ z Belska Dużego od bieżącego roku jest dystrybutorem elektrycznych sekatorów francuskiej firmy Pellenc (fot. 4). Narzędzia te, w zależności od modelu, tną gałęzie o średnicy do 3 cm lub do 4,5 cm, najlżejsze mają masę 787 g, zasilane są z akumulatora litowo-jonowego, który pozwala na cały dzień pracy, bez konieczności ładowania. Masa akumulatora umieszczonego w specjalnej kamizelce to 1,1 kg. Producent udziela 3-letniej gwarancji na te sekatory, której warunkiem jest coroczne serwisowanie. Z kolei firma Eurosad z Przytyku prezentowała elektryczne sekatory hiszpańskiej firmy Hispaes model Master Tall TE50 Ar (fot. 5 na str. 52), umożliwia wycinanie gałęzi o średnicy do 40 mm. Oryginalnym rozwiązaniem jest łożyskowana głowica (nie ma tulei, jak w sekatorach innych firm) ostrze i przeciwostrze umieszczone są na łożyskach. Sekator ten zasilany jest z akumulatora Ni-MH (niklowo-wodorkowego), który waży 3,15 kg. Na stoisku firmy Elkner Service ze Skierniewic prezentowano sekator francuskiej firmy Infaco. Do pracy Fot. 3. Ciągnik sadowniczy firmy New Holland z serii T4000N to następca TNN-A Fot. 4. Elektryczny sekator firmy Pellenc w sadach polecany jest model Electrocoup F3005 (może ciąć gałęzie o średnicy do 4,5 cm). Do akumu- HASŁO OGRODNICZE 3/2009 51
sadownictwo Fot. 5. Sekator hiszpańskiej firmy Hispaes model Master Tall TE50 Ar krzewów jagodowych. Hydraulicznie podnoszony wspornik został wykorzystany z podcinacza do krzewów jagodowych, co pozwala na stworzenie typoszeregu maszyn. Od niedawna w ofercie tej firmy jest także otrząsarka do owoców pestkowych, montowana na trzypunktowym układzie ciągnika i napędzana od jego hydrauliki. Wśród maszyn oferowanych przez firmę Szugajew-Agri z Milanówka znalazły się urządzenia włoskiego przedsiębiorstwa Frutmac do pakowania jabłek na wytłoczkach. Na targach prezentowano model Rollex 2000 (fot. 10 na str. 54) do foliowania skrzynek o rozmiarach 30 cm x 40 cm, 30 cm x 50 cm, 40 cm x 60 cm jednolub pudeł kartonowych dwuwarstwowych. Wydajność tego urządzenia wynosi 1650 opakowań na godzinę. Może być ustawione pomiędzy stołem pakującym a paletyzatorem, nie wymaga dodatkowego oprzyrządowania. W ofercie przedsiębiorstwa Greefa, którego firma Szugajew-Agri jest przedstawicielem, znajduje się nowy system sortowania jabłek GeoSort III. latora zasilającego sekator można zamiast tego urządzenia podłączyć przystawkę z frezem do czyszczenia ran zgorzelowych lub z urządzeniem do mechanicznego przerzedzania kwiatów (fot. 6). Sekator można montować także na teleskopowych wysięgnikach o długości 1,8 7 m. Na ten sekator udzielana jest roczna gwarancja, którą za dodatkową opłatą (około 400 zł) można przedłużyć do 3 lat. Baterie mają 5-letnią gwarancję. Inne ciekawostki Mazowieckie Centrum Maszyn Sadowniczych z Warki prezentowało nowy podcinacz do korzeni (fot. 7), który może pracować na głębokości do 65 cm. Głębokość pracy, a także ustawienie szerokości wysuwu bocznego (w zakresie 80 cm) regulowane są hydraulicznie. Firma oferuje także platformę sadowniczą (fot. 8), w której dzięki hydraulice siłowej można ustawiać wysokość (60 270 cm) i szerokość podestu (150 230 cm), a także sterować opuszczaniem lub zamykaniem tylnej klapy załadunkowej. Długość podestu wynosi 4,3 m, a jego ładowność 2,8 t. Na platformie może pracować do 6 osób. Dwie skrętne osie ułatwiają manewrowanie nią w sadzie. Firma Jagoda JPS ze Skierniewic prezentowała nowy model belki herbicydowej (fot. 9) polecanej do zwalczania chwastów na plantacjach a b Fot. 6. Przystawka z końcówką do czyszczenia ran zgorzelowych (a) i urządzeniem do mechanicznego przerzedzania kwiatów (b) fot. 1 6 M. Podymniak Fot. 7. Podcinacz do korzeni 52 3/2009 HASŁO OGRODNICZE
Fot. 8. Platforma sadownicza Fot. 9. Hydraulicznie podnoszona belka herbicydowa polecana do zwalczania chwastów na plantacjach krzewów jagodowych System ten umożliwia sortowanie na jednej ścieżce z prędkością 8 produktów/sekundę, co w przypadku linii sortującej z czterema ścieżkami pozwala na przesortowanie prawie 15 ton jabłek w ciągu godziny. System przenosi owoce bardzo delikatnie, dzięki temu można z taką prędkością sortować wrażliwe owoce, np. jabłka Golden Delicious lub brzoskwinie. W celu lepszego wypełnienia singulatora podającego owoce do części sortującej poprawiono działanie vibety przekazującej jabłka na singulator. Nowoczesna elektronika i lepsza jakość kamer powodują, że podział owoców na klasy jakościowe jest bardziej precyzyjny niż we wcześniej oferowanych systemach. Po raz pierwszy na targach swoją ofertę prezentowała firma Rosa z miejscowości Halinów w powiecie mińskim, produkująca m.in. wężyki sadownicze (fot. 11) do wiązania BIBAUM * drzewko z podwójnym przewodnikiem Opracowaliśmy nowy rodzaj drzewka z podwójnym przewodnikiem z zamiarem tworzenia sadów tańszych, bardziej produktywnych i dochodowych. BIBAUM Do wielu typów sadów, intensywnych oraz mniej intensywnych z różną gęstością nasadzeń i różną formą prowadzenia koron (szpaler, system V, Tatura, super wrzeciono). BIBAUM Pozwala na zakładanie intensywnych sadów, mimo mniejszej o prawie połowę ilości drzew na ha, zachowując przy tym zalety intensywnego sadu zakładanego z drzewek typu knip-boom. Zalety to: duża wydajność oraz produktywność, szybkie wejście w okres owocowania oraz mniejszy nakład pracy. BILBAUM Gwarantuje owoce dobrze wyrośnięte dzięki dobremu doświetleniu i przejrzystości korony drzewa. * Odmiana opatentowana znak zastrzeżony Piotr Nowak, kom 606 75 86 98 piotr@pinowa.pl fax 0-61 441 43 77, www.pinowa.pl HASŁO OGRODNICZE 3/2009 53
Fot. 10. Rollex 2000 to maszyna do zabezpieczenia folią owoców w pudłach kartonowych lub skrzynkach Fot. 11. Kilka modeli wężyków sadowniczych drzew. Oferowane jest ich kilka rodzajów: Rosa o średnicy 5 mm, wytrzymują temperaturę od 25 C do 50 C, pakowane są w krążki po 3 kg lub 5 kg albo sprzedawane w 35-centymetrowych odcinkach pakowanych po 2 kg, są to wężyki do tapenera szkółkarskiego; Green o średnicy 4 mm wytrzymują temperaturę od 40 C do 60 C. Nowością w ofercie była taśma o szerokości 10 mm, bardzo miękka i łatwa do wiązania, wydajniejsza niż wężyki. Firma Georg Utz z Kątów Wrocławskich przedstawiła nową plastikową skrzyniopaletę (fot. 12) produkowaną w Polsce. W sprzedaży będą dostępne jej modele z różnego rodzaju wykończeniem boków oraz dna. Dzięki wprowadzeniu nowego rodzaju profili, paleta będzie lżejsza od dotychczas oferowanych, a równocześnie zachowa takie same parametry techniczne (wytrzymałość przy składowaniu w stosie oraz ładowność). Firma Pinova, przedstawiciel włoskiego przedsiębiorstwa Spinazze (producenta słupów ze strunobetonu fot. 13) od 2008 roku reprezentuje na polskim rynku włoską firmę Vivai Mazzoni, specjalizującą się m.in. w produkcji sadzonek truskawki oraz drzewek owocowych. W trakcie targów firma BASF Polska promowała wprowadzany w tym roku w Polsce do ochrony jabłoni przed parchem jabłoni fungicyd Vision 250 SC. Jest to preparat dwuskładnikowy zawiera pirymetanil z grupy anilinopirymidyn i fluchinkonazol z grupy triazoli. Działa zapobiegawczo oraz interwencyjnie (do 96 godzin po infekcji). Można go stosować od początku kwitnienia jabłoni (okres karencji 30 dni), ale nie częściej niż 3 razy w sezonie (przemiennie z fungicydami z innych grup chemicznych, o innym mechanizmie działania). Zalecana dawka tego preparatu to 1 1,5 l/ha. fot. T. Werner sadownictwo 54 3/2009 HASŁO OGRODNICZE
Fot. 12. Stoisko firmy Georg Utz, która w tym roku rozpoczęła w Polsce produkcję plastikowych skrzyniopalet Nowością w jej ofercie są drzewka BIBAUM. Produkowane są poprzez okulizację dwoma oczkami odmiany szlachetnej z dwóch stron podkładki. Dzięki temu w szkółce uzyskuje Fot. 13. Słupy ze strunobetonu z przykładową konstrukcją antrygradową się drzewko z dwoma przewodnikami. Drzewka BIBAUM sadzi się w rzędzie średnio co 1,2 m, czyli rzadziej niż materiał typu knip-boom (co 1 m). Mimo większej odległości drzew w rzędzie, przewodniki są oddalone od siebie średnio o 0,6 m. Jak informowali przedstawiciele fir- fot. 7 13 T. Werner my Vivai Mazzoni, drzewka te szybko wchodzą w pełnię owocowania, a plony z hektara sadu założonego z takiego materiału mają być nawet o 30% wyższe niż uzyskiwane w sadzie z drzewek typu knip-boom. Mariusz Podymniak, HASŁO OGRODNICZE 3/2009 55