STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA PROSZOWICE 2015 1

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 4 2. DOKUMENTY PROGRAMOWE POLITYKI SPOŁECZNEJ... 6 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY I MIASTA PROSZOWICE... 8 4. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA... 10 5. SYSTEM EDUKACJI W GMINIE PROSZOWICE... 18 6. ZASOBY MIESZKANIOWE... 22 7. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE... 24 8. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH... 28 9. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ W GMINIE I MIEŚCIE... 37 10. KULTURA W GMINIE I MIEŚCIE... 41 11. OPIEKA ZDROWOTNA... 43 12. PROBLEM ALKOHOLOWY... 45 13. PRZEMOC W RODZINIE... 49 14. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE... 53 15. POMOC SPOŁECZNA. ZAGROŻENIE MARGINALIZACJĄ I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM... 56 15. 1. ANALIZA GOSPODARSTW DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ W LATACH 2012-2014... 57 15. 2. CHARAKTERYSTYKA DOMINUJĄCYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ.... 66 15. 3. SPOŁECZNO DEMOGRAFICZNA CHARAKTERYSTYKA OSÓB OBJĘTYCH ŚWIADCZENIAMI Z POMOCY SPOŁECZNEJ... 69 16. PROGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH... 74 16. MONITORING I EWALUACJA... 76 17. RAMY FINANSOWE... 78 18. OBSZARY PRIORYTETOWE DZIAŁALNOŚCI SPOŁECZNEJ GMINY PROSZOWICE... 79 18. WSKAŹNIKI REALIZACJI... 85 19. SPIS TABEL... 86 20. SPIS WYKRESÓW... 86 2

I CZĘŚĆ WSTĘPNA Część wstępna zawiera elementarne informacje dotyczące zasad konstruowania dokumentu. Przedstawione w niej zostały aspekty prawne, będące podstawą działania samorządu lokalnego, na których opiera się lokalna polityka społeczna. 3

1. WSTĘP Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się dużą dynamiką zmian i niepewniością co do ich kierunków, muszą posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera zarządzenie strategiczne, które oprarte na opracowaniu, wdrażaniu i kontroli realizacji planów strategicznych umożliwia dostosowanie funkcjonowania jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych stanowi zatem podstawę w procesie planowania społecznego oraz pozwala na racjonalizację lokalnej polityki społecznej. Opracowanie i realizacja strategii rozwiązywania problemów społecznych wynika z obowiązku prawnego nałożonego na samorząd gminny na mocy Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Art. 16b w/w ustawy posiada brzmienie: Gmina i powiat opracowują strategię rozwiązywania problemów społecznych a samorząd województwa strategię w zakresie polityki społecznej. Strategia, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności: 1) diagnozę sytuacji społecznej; 2) prognozę zmian w zakresie objętym strategią; 3) określenie: a) celów strategicznych projektowanych zmian, b) kierunków niezbędnych działań, c) sposobu realizacji strategii oraz jej ram finansowych, d) wskaźników realizacji działań. O potrzebie stworzenia strategii decyduje także środowisko lokalne, które wykazuje duże zainteresowanie problemami społecznymi w swoim otoczeniu. 4

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta i Gminy Proszowice wskazuje istotne kwestie społeczne, z jakimi zmagają się mieszkańcy, a także wyznacza kierunki działań na rzecz niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych. Zajmuje się tworzeniem mechanizmów wzmacniających efektywność dokonywanych zmian. Niniejsza strategia jest dokumentem stworzonym na lata 2015-2020 dlatego niezbędny jest jej stały monitoring, a także ewaluacja realizowanych zadań. Działania te będą pomocne w dostosowywaniu celów i zadań przewidzianych do wykonania w kolejnych etapach realizacji w zależności od zmieniających się potrzeb społecznych. Wyjściowym materiałem diagnostycznym dla tworzonej strategii była analiza badawcza dokumentów Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Proszowicach, odnosząca się do kluczowych uwarunkowań zewnętrznych oraz do ogólnej sytuacji miasta i gminy. Do opracowania strategii wykorzystano materiały sprawozdawcze Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, jednostek organizacyjnych Urzędu Miasta i Gminy, Komendy Powiatowej Policji, Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności oraz przeprowadzono diagnozę w oparciu o dane z zgromadzone w systemie informatycznym pomocy społecznej Helios. 5

2. DOKUMENTY PROGRAMOWE POLITYKI SPOŁECZNEJ Do akt prawnych mających istotny wpływ zarówno na konstrukcję niniejszego dokumentu jak i monitoring przyszłych działań należą: Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 594 z późn. zm.), regulująca zakres i charakter zadań spoczywających na gminie, m.in. ochronę zdrowia, pomoc społeczną, gminne budownictwo mieszkaniowe, edukację publiczną, współpracę z organizacjami pozarządowymi. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.). Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz. U z 2015 r poz.114). Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 43. poz. 225 z późn. zm.). Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2015 poz. 332 z późn. zm.). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375, z późn. zm.). Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jednolity: Dz. U. 2014r. poz. 1118 z późn. zm.). Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity: Dz. U. 2015 r., poz. 149 z późn. zm.). Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.). Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r., poz. 1356z późn. zm.). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. 2005 r. Nr 180 poz. 1493). 6

II CZĘŚĆ. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ Część diagnostyczna zawiera diagnozę problemów społecznych gminy. Diagnoza została oparta na badaniu źródeł. 7

3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY I MIASTA PROSZOWICE Gmina Proszowice leży w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim. Od północy graniczy z Gminami Radziemice i Pałecznica, od północnego wschodu graniczy z Gminą Kazimierza Wielka należącą do województwa świętokrzyskiego, od wschodu z Gminą Koszyce, od południa z gminą Nowe Brzesko, a od zachodu z Gminą Koniusza. W skład gminy wchodzi Miasto Proszowice oraz 28 wsi: Bobin, Ciborowice, Czajęczyce, Gniazdowice, Górka Stogniowska, Jakubowice, Jazdowiczki, Kadzice, Klimontów (z sołectwem Szreniawa), Koczanów, Kościelec, Kowala, Łaganów, Makocice, Mysławczyce, Opatkowice, Ostrów, Piekary, Posiłów, Przewody, Stogniowice, Szczytniki, Szczytniki Kolonia, Szklana, Teresin, Więckowice, Wolwanowice, Żębocin. Mapa 1. Miasto i Gmina Proszowice. Opracowanie własne na podstawie: www.google.com/maps/ 8

Gmina leży w dolinie rzeki Szreniawy, w obrębie Płaskowyżu Proszowickiego, stanowiącego część Niecki Nidziańskiej. Na terenie gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 776 Kraków-Busko Zdrój oraz nr 775 Słomniki Proszowice - Ispina, szereg dróg powiatowych i gminnych. Gmina leży w niedalekim sąsiedztwie miasta Krakowa, od którego oddalona jest o około 30 km. 9

4. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA Analiza sytuacji demograficznej każdej gminy jest podstawą do diagnozowania zjawisk społecznych. Wiedza o społecznościach lokalnych zamieszkujących gminę i jej szczegółowa charakterystyka w podziale na płeć, wykształcenie, wiek czy inne kategorie osób, jest wyznacznikiem przyszłych dokumentów polityki społecznej, jakie muszą powstać w gminie. Bowiem tylko profesjonalna diagnoza zasobów ludzkich daje szanse określić rozwój kapitału ludzkiego w gminie i w przyszłości pomoże osiągnąć wyższy stopień zorganizowania społeczeństwa obywatelskiego. Na potrzeby niniejszej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, Urząd Miasta i Gminy w Proszowicach, przekazał dane dotyczące liczby mieszkańców według płci i kategorii wiekowych oraz w podziale na mieszkańców wsi i miasta. Pierwsza analiza danych dotyczy liczby mieszkańców w podziale na płeć. Ogólna liczba mieszkańców w 2012 roku w Gminie i mieście Proszowice wynosiła 16 320. Łączna liczba kobiet wynosiła 8 375, co stanowiło udział 51,3%, natomiast mężczyźni stanowili 48,7%. W 2013 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się do 16 238, a udział procentowy kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo w porównaniu z 2012 rokiem. W 2014 roku liczba mieszkańców również zmniejszyła się do 16 209 osób a udział procentowy kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo. Poniższy wykres prezentuje podział mieszkańców gminy ze względu na płeć. 10

Wykres 1. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na płeć w latach 2012-2014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG w Proszowicach Liczba mieszkańców wsi w 2012 roku wynosiła 10 166 osób, co stanowiło 62,3% ogółu mieszkańców gminy. Liczba kobiet wynosiła 5 123 osoby (50,4%), a liczba mężczyzn 5 043 (49,6%). W 2013 roku liczba mieszkańców wsi zmniejszyła się do 10 126 osób, w tym 50,5% to kobiety. W 2014 roku liczba mieszkańców obniżyła się do 10 120 osób, co stanowiło 62,4% wszystkich mieszkańców gminy. Procentowy udział kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo w porównaniu z poprzednim rokiem. Liczba mieszkańców Miasta Proszowice w 2012 roku wynosiła 6154, w tym 3252 kobiet (52,8%) i 2902 mężczyzn (47,2%). Stanowiło to udział 37,7% ogółu mieszkańców gminy. W 2013 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 6 112, w tym 3 231 kobiet (52,9%) i 2881 mężczyzn (47,1%). W ostatnim roku badania liczba mieszkańców miasta wynosiła 6 089 osób, w tym 3208 kobiet i 2881 mężczyzn. Ogólny udział tej grupy wśród mieszkańców gminy wynosił 37,6%. 11

Wykres 2. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na mieszkańców wsi i miasta oraz płeć w latach 2012-2014. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG w Proszowicach Kolejnym krokiem analizy demograficznej w Gminie Proszowice jest podział mieszkańców ze względu na wiek. W poniższej analizie zostaną pokazane przedziały wiekowe osób młodych oraz zostanie przeprowadzona analiza dotycząca osób starszych. Następnie zostaną zanalizowane tzw. ekonomiczne grupy wiekowe mieszkańców gminy. Określenie liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym, poprodukcyjnym stanowi bazę do analizy tzw. obciążenia ekonomicznego. Obciążenie demograficzne może dotyczyć grup osób w wieku przedprodukcyjnym do grupy w wieku produkcyjnym, jak i w zestawieniu grupy w wieku poprodukcyjnym do grupy w wieku przedprodukcyjnym. Liczba dzieci do lat 5 zamieszkujących tutejszą gminę w 2012 roku wynosiła 947 osób (5,8%), w 2013 roku - 924 (5,7%), a w 2014 roku zmniejszyła się do 914 (5,6%). Liczba dzieci w wieku 6 do 12 lat w 2012 roku wynosiła 1068 (6,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 1044 (6,4%), a w 2014 roku do 1041 osób (6,4%). Liczba młodych osób, między 13 a 17 rokiem życia wynosiła w 2012 roku 958 ( 5,9%), a w kolejnych latach 945 (5,8%) i 923 (5,7%). Liczba najstarszych mieszkańców gminy, 12

czyli osoby w wieku powyżej 81 lat wynosiła w 2012 roku 521 osób, z czego 371 osób to kobiety, a 150 to mężczyźni. Łącznie stanowili oni udział 3,2%. W 2013 roku liczba najstarszych osób uległa zmniejszeniu do 519, z czego 369 osoby to kobiety, a 150 to mężczyźni. W 2014 roku liczna osób w wieku powyżej 81 lat wynosiła 543 osób, z czego 379 osób to kobiety, a 164 to mężczyźni. W ostatnim roku badania udział procentowy tej grupy wynosił 3,3%. Z powyższej analizy danych statystycznych wynika fakt ciągłego zmniejszania się liczby dzieci oraz przybywania osób w podeszłym wieku. Wykres 3. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na wiek w latach 2012-2014 Mieszkańcy gminy wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 5,8 5,7 5,6 6-12 lat 6,5 6,4 6,4 13-17 lat 5,9 5,8 5,7 18-20 lat 4,0 4,0 3,8 21-40 lat 30,9 30,8 30,7 41-60 lat 26,8 26,7 26,5 61-64 lat 6,5 6,6 6,6 65-70 lat 4,2 4,7 5,2 71-81 lat 6,2 6,1 6,1 pow.81 lat 3,2 3,2 3,3 100 % 100% 100 % źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Analizując sytuację demograficzną zauważyć można, że duże udziały procentowe wykazały grupy młodych mieszkańców zamieszkujących obszary wiejskie. Liczba dzieci do lat 5 mieszkających na wsi w 2012 roku wynosiła 609 (6,0%), w 2013 roku 602(5,9%), a w 2014 roku zmniejszyła się do 596 (5,9%). Liczba dzieci w wieku 6 do 12 lat w 2012 roku wynosiła 666 (6,6%), w 2013 roku zmniejszyła się do 657 (6,5%), a w 2014 roku zwiększyła się do 663 osób (6,6%). Liczba młodych osób, między 13 a 17 rokiem życia wynosiła 619 osób (6,1%), a w kolejnych latach 613 (6,1%) i 595 (5,9%). Liczba najstarszych mieszkańców wsi, czyli osoby w wieku powyżej 81 lat wynosiła w 2012 roku 382 osoby, z czego 266 osób to kobiety, a 116 to mężczyźni. Łącznie stanowili oni udział 3,8%. W 2013 roku liczba najstarszych osób uległa zmniejszeniu do 373, z czego 263 osoby to kobiety a 110 to mężczyźni. W 2014 13

roku liczba osób powyżej 81 roku życia wynosiła 390 osób, stanowiąc udział 3,9% wśród mieszkańców wsi. Wykres 4. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice obszar wiejski, w podziale na wiek w latach 2012-2014 Mieszkańcy Wsi wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 6,0 5,9 5,9 6-12 lat 6,6 6,5 6,6 13-17 lat 6,1 6,1 5,9 18-20 lat 4,2 4,1 3,9 21-40 lat 31,0 31,2 31,2 41-60 lat 26,5 26,1 25,9 61-64 lat 5,8 6,0 6,2 65-70 lat 3,7 4,2 4,7 71-81 lat 6,4 6,2 5,9 pow.81 lat 3,8 3,7 3,9 100% 100% 100% źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Liczba mieszkańców Miasta Proszowice, w poszczególnych latach kreowała się następująco. Liczba dzieci w wieku 0-5 mieszkających w mieście wynosiła 338 (5,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 322 (5,3%), a w 2014 roku 318. Liczba dzieci w wieku 6-12 lat w 2012 roku wynosiła 402 (6,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 387 osób (6,3%) a w 2014 roku wynosiła 378 ( 6,2%). Liczba osób między 13 a 17 rokiem życia także zmniejszyła się w analizowanym latach, z 339 osób ( 5,5%) do 328 osób (5,4%). Z powyższych danych statystycznych wynika fakt, iż zmniejsza się liczba mieszkańców miasta, zarówno liczba dzieci jak i liczba osób starszych. 14

Wykres 5. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice miasto, w podziale na wiek w latach 2012-2014 Mieszkańcy Miasta wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 5,5 5,3 5,2 6-12 lat 6,5 6,3 6,2 13-17 lat 5,5 5,4 5,4 18-20 lat 3,7 3,7 3,6 21-40 lat 30,7 30,1 29,8 41-60 lat 27,3 27,7 27,6 61-64 lat 7,7 7,4 7,2 65-70 lat 5,0 5,7 6,2 71-81 lat 5,9 6,1 6,4 pow.81 lat 2,3 2,4 2,5 100% 100% 100% źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Na zakończenie powyższego rozdziału, zostanie przedstawiona analiza demograficzna ludności w poszczególnych typach ekonomicznych grup wiekowych (przedprodukcyjny 0-17 lat, produkcyjny 18-65 dla mężczyzn i 18-60 dla kobiet, poprodukcyjny powyżej 66 roku dla mężczyzn i powyżej 60 roku życia dla kobiet). W Gminie Proszowice udział młodych mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił w 2012 roku 18,2%, w 2013 roku zmniejszył się nieco do 17,9% a w 2014 roku do 17,7%. Z kolei udziały procentowe osób w wieku produkcyjnym wyglądały następująco: w 2012 rok wynosił 68,2%, w 2013 roku 68,0% a w 2014 roku. Niepokojącym faktem jest wzrastający udział osób w wieku poprodukcyjnym z 13,5% w 2012 roku do 14,1% w 2013 roku i do 14,7% w 2014 roku. Dokonując analizy demograficznej określonej zbiorowości należy także brać pod uwagę odniesienie jej układu do modelu struktury ludności według płci i wieku zwanego piramidami wieku. 15

Wykres 6. Modele struktury ludności według płci i wieku 2003 Źródło: opracowanie własne na podstawie J.Z Holzer: Demografia. Warszawa Model pierwszy-progresywny, wskazuje na społeczeństwo rozwijające się, gdzie przewaga jest osób młodych, charakteryzuje się dużym przyrostem naturalnym. Dominację stanowią kobiety w wieku 20 35 lat i mężczyźni w wieku 40 50 lat. W wieku powyżej 65 lat dominują kobiety. Drugi model zastojowy, jest charakterystyczny dla społeczeństw, w których obserwuje się długie dożywanie seniorów powyżej 15%. W tym modelu odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 25 %, zerowy przyrost naturalny, a wskaźniki urodzeń i zgonów są do siebie zbliżone. Trzeci model regresywny, to społeczeństwo, w którym liczebność urodzeń jest mniejsza niż liczba zgonów, co w długotrwałej perspektywie doprowadzić może do wymarcia danej populacji. W Gminie Proszowice, biorąc pod uwagę powyższe modele, mamy do czynienia z modelem zastojowym. Na ten model wskazuje jednoznacznie: długie dożywanie seniorów - wzrastający udział procentowy osób powyżej 65 roku życia niemal 15,0%, społeczeństwa, w tym 3,3% społeczności to osoby powyżej 81 roku życia (2014 rok). Wg danych z Głównego Urzędu Statystycznego wskaźnik urodzeń żywych na 1000 ludności w 2013 roku wynosił 7,5, wskaźnik zgonów na 1000 ludności wynosił w 2013 roku - 11,5 a przyrost naturalny na 1000 ludności wynosił -4. 16

Wykres 7. Struktura ludności według ekonomicznych grup wiekowych mieszkańców Gminy Proszowice w latach 2012-2014 / Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Proporcja między kategorią osób w wieku przedprodukcyjnym, a osób w wieku poprodukcyjnym, wskazuje na przewagę tych pierwszych tylko o 4,7 punktów procentowych. Udział procentowy osób w wieku przedprodukcyjnym (0 17 lat) wyniósł w 2014 roku 17,8%, a udział osób w wieku produkcyjnym 67,5%. Taka sytuacja demograficzna określa naturalne kierunki strategii rozwiązywania problemów społecznych i szerszej polityki społecznej w gminie, definiując jednocześnie priorytety strategiczne, które w pierwszej kolejności powinny dotyczyć osób w wieku oraz produkcyjnym i poprodukcyjnym. 17

5. SYSTEM EDUKACJI W GMINIE PROSZOWICE Na terenie Gminy i Miasta Proszowice w latach 2012-2014 działały publiczne i niepubliczne placówki kształcenia, w tym 3 Przedszkola, 8 Szkół Podstawowych i 5 Gimnazjów. Dodatkowo w 2012 roku funkcjonowało 10 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych, w 2013 roku było ich 11, a w 2014 roku ich liczba zwiększyła się do 12. Do publicznych placówek istniejących na terenie gminy należą: Przedszkole Samorządowe nr 1 w Proszowicach, Samorządowe Publiczne Przedszkole nr 2 w Proszowicach, Szkoła Podstawowa nr 1 im. T. Kościuszki w Proszowicach, Szkoła Podstawowa im. Lotników Alianckich w Ostrowie, Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi w Szczytnikach, Gimnazjum im. 6 Brygady Desantowo- Szturmowej gen. S. Sosabowskiego w Proszowicach, Zespół Szkół im. M. Kopernika w Kościelcu, Zespół Szkół im. św. Jadwigi Królowej w Klimontowie, Zespół Szkół w Żębocinie. Do niepublicznych placówek działających na terenie gminy należą: Prywatny Żłobek Leśne Skrzaty w Proszowicach, Prywatne Przedszkole Pinokio w Proszowicach, Niepubliczny Zespół Szkół w Koczanowie, Niepubliczny Zespół Szkół w Stogniowicach, Niepubliczne Gimnazjum w Ostrowie. 1 1 http://www.proszowice.pl 18

Wykres 8. Liczba uczniów w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych, szkołach podstawowych i gimnazjum w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Zespołu Ekonomiczno Administracyjnego Oświaty, Kultury, Zdrowia i Sportu w Proszowicach W 2012 roku do przedszkoli uczęszczało 471 dzieci, w 2013 roku ich liczba zwiększyła się do 500, a w 2014 roku zmniejszyła się nieco do 485. Z kolei liczba dzieci uczęszczających do oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych zwiększyła się w analizowanych latach z 178 w 2012 do 217 w 2014 roku. Liczba uczniów szkół podstawowych także zwiększyła się w badanych latach z 1038 do 1055. Natomiast liczba uczniów Gimnazjów w badanych latach zmniejszyła się z 637 do 594. Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego, liczba dzieci zamieszkujące Gminę Proszowice w wieku 3-5 lat, które zostały objęte wychowaniem przedszkolnym wynosiła w 2012 roku łącznie 318 dzieci, z czego 236 dzieci mieszkały w mieście a 82 na wsiach. Łączna liczba dzieci podlegających obowiązkowi przedszkolnemu w powiecie wynosiła 841. W 2013 roku wszystkie liczby dotyczące obowiązku przedszkolnego w wieku 3-5 lat uległy zwiększeniu, zarówno w gminie jak i w powiecie, co przedstawia powyższy wykres. Z kolei liczba dzieci w wieku 3-6 lat podlegająca w/w obowiązkowi w 2012 roku w gminie wynosiła 457, z czego 315 dzieci mieszkały w mieście a142 dzieci na wsiach. Również w tym przypadku w kolejnym roku liczba dzieci uległa zwiększeniu. Liczba dzieci w powiecie proszowickim, podlegająca w/w obowiązkowi wynosiła w 2013 roku 1309. 19

Wykres 9. Liczba dzieci w powiecie, gminie, na obszarze miejskim i wiejskim Gminy Proszowice, objętych obowiązkiem przedszkolnym, w latach 2012 i 2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS. Na terenie Gminy Proszowice funkcjonują także placówki, dla których organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe. Należy do nich Zespół Szkół w Proszowicach, w którego skład wchodzą: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane, Technikum Ekonomiczne, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum Zaoczne dla Dorosłych i Policealne Studium Zawodowe. Przy Zespole Szkół działa Ośrodek Kształcenia Ustawicznego. Z kolei w Zespole Szkół w Piotrkowicach Małych funkcjonuje Technikum i Zasadnicza Szkoła Zawodowa o różnych kierunkach kształcenia. 2 Współczynnik skolaryzacji wg danych GUS jest miarą powszechności nauczania i wyrażony jest w ujęciu procentowym, jest on zgodny z Ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 r. Nr 256 poz. 2572, z późn. zm.). Rozróżnia się skolaryzację brutto i netto. Współczynnik skolaryzacji brutto wyliczamy dzieląc liczbę osób uczących się na danym poziomie kształcenia przez liczbę ludności w grupie wieku określonej, jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. Jednocześnie należy podkreślić, iż współczynnik ten najwyższy jest w szkołach podstawowych i wynosi prawie 100% i maleje on w miarę przechodzenia do następnych szkół. Współczynnik 2 http://www.proszowice.upow.gov.pl/jednostki-zspm 20

ten może przekroczyć 100% z powodu powtarzania klasy i kształcenia się dzieci w wieku powyżej lub poniżej wieku określonego dla danego poziomu kształcenia (wczesne lub późne rozpoczynanie nauki). Współczynnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych dla Gminy Proszowice w 2012 roku wynosił 112,0% a w 2013 roku 115%. Na terenie wiejskim wskaźnik był obniżony i wynosił w 2012 roku 82,1% a w 2013 roku 84,3%. Z kolei w mieście był na bardzo wysokim poziomie w 2012 roku - 162,1%, i podniósł się w 2013 roku do 166,6%. W powiecie wskaźnik był bliski 100% i wynosił w 2012 roku 99,4% ( małopolska 98,3%), a w 2013 osiągnął wartość 101,1% ( małopolska 98%). Wykres 10. Współczynnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych w Gminie i Mieście Proszowice w porównaniu z powiatem proszowickim i woj. małopolskim w latach 2012-2013. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 21

6. ZASOBY MIESZKANIOWE W 2011 roku Uchwałą Rady Miejskiej został Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy oraz zasady wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Proszowice. Dane otrzymane z Urzędu Miasta Proszowice przedstawiają zasoby mieszkaniowe gminy. Dane te dotyczą liczby lokali, w podziale na lokale własnościowe i gminne, oraz lokale z C.O.w podziale na własnościowe i gminne. W Programie wyszczególniono także mieszkania komunalne i mieszkania socjalne. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego informuje nas o podstawowych definicjach do niniejszego rozdziału. Zgodnie z nią: Mieszkaniowy zasób gminy, to lokale stanowiące własność gminy albo gminnych osób prawnych lub spółek handlowych utworzonych z udziałem gminy, z wyjątkiem towarzystw budownictwa społecznego, a także lokale pozostające w posiadaniu samoistnym tych podmiotów; Lokal, to miejsce służące do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Lokalem nie jest pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych. Lokal socjalny, to lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie Powierzchnia użytkowa, to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania. 22

Wg danych z programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym, liczba lokali ogółem wynosiła 518, liczba lokali własnościowych wynosiła 374 a liczba lokali gminnych 144- w tym liczba lokali gminnych z C.O -117. Wykres 11. Liczba lokali komunalnych w Gminie i Mieście Proszowice Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy Lokale Komunalne Gminne znajdują się na ulicach: 7 na ul. Kopernika, 17 na ul. Partyzantów, 54 na ul. Królewskiej, 19 na ul. 3 go Maja, 1 na ul. Brodzińskiego, 4 na ul. Kościuszki-Jagiełły, 4 w Kościelcu, 3 w Ostrowie, 1 w Przezwodach, 2 w Bobinie, 2 w Szreniawie. Liczba mieszkań socjalnych gminnych wynosiła 26, w tym 7 lokali z C.O. Lokale socjalne znajdują się: 5 w Kowali, 4 na ul Kościuszki, 7 w Bobinie, 3 w Łaganowie, 1 w Gniazdowicach, 4 w Opatkowicach i 2 w Więckowicach. W latach nie planuje się powiększenia zasobu mieszkaniowego Gminy, a jedynie utrzymanie już istniejącego zasobu w należytym stanie technicznym. Gmina będzie jednak dążyła do pozyskania nowych mieszkań przy udziale inwestorów zewnętrznych. 23

7. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE Poczucie bezpieczeństwa i stabilizacja każdej rodziny zależy przede wszystkim od pozycji na rynku pracy dorosłych członków rodziny oraz od warunków materialnych tej rodziny. Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie proszowickim wynosiła 11,2% (woj. małopolskie 11,6%). Dokonując analizy osób pozostających bez zatrudnienia, można podzielić ich ze względu grupy wiekowe, wykształcenie, czas pozostawania bez pracy oraz staż pracy. Poniższa analiza będzie przedstawiona porównawczo z powiatem proszowickim. Wg danych z Powiatowego Urzędu Pracy, w 2014 roku liczba osób pozostających bez pracy wynosiła łącznie 896 osób, co stanowiło 43,4% osób bezrobotnych w powiecie ( w 2012 roku - 41,0% w 2013 roku 44,1%). Liczba osób bezrobotnych zamieszkałych w gminie w latach 2012-2013 wzrosła o 80 osób ( 68 w powiecie), z kolei pomiędzy 2013 a 2014 rokiem liczba bezrobotnych mieszkańców gminy jak i powiatu zmniejszyła się : o 344 osoby w powiecie i 167 osób w gminie. Wykres 12. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego w latach 2012-2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach 24

Wśród ogólnej zbiorowości osób bezrobotnych w Gminie Proszowice najliczniejszą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym 18-24 lata. W 2014 roku stanowiły one 29,8% wszystkich bezrobotnych w gminie. Liczba młodych, bezrobotnych mieszkańców gminy wynosiła 267 osób. W tym samym przedziale liczba osób w powiecie wynosiła 687 osób. Na drugim miejscu znalazły się osoby w przedziale 25-34 lata. Ich liczba wynosiła 251 osób, stanowiąc 28,0% ogółu bezrobotnych. Na trzecim miejscu były osoby bezrobotne z przedziału wiekowego 35-44 lata. Ich liczba wynosiła 165 osób, a udział procentowy 18,4%. Wykres 13. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wiek w 2014 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach Istotną cechą na rynku pracy określającą możliwości uzyskania zatrudnienia jest poziom wykształcenia. W grupie osób bezrobotnych zamieszkałych w Gminie Proszowice w 2014 roku dominowały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Grupa ta wynosiła 241 osób, stanowiąc 26,9% ogółu bezrobotnych w gminie. Liczba osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym wynosiła 215 osób (24,0% ogółu bezrobotnych). Na trzecim miejscu znalazła się grupa osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowiąc 21,5% ogółu bezrobotnych. Najmniej osób w 2014 roku było z wykształceniem wyższym, stanowiąc 9,9% ogółu bezrobotnych. 25

Wykres 14. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wykształcenie w 2014 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach Kolejną analizowaną cechą bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice jest czasookres pozostawania bez pracy. W 2014 roku największą grupę stanowili bezrobotni mieszkańcy gminy pozostający bez zatrudnienia powyżej 24 miesięcy- czyli długotrwale bezrobotni. Stanowili oni 24,6% ogółu bezrobotnych (220 osób). Nieco mniej, bo 163 osoby to grupa pozostająca bez pracy w przedziale czasy od roku do 2 lat. Stanowili oni 18,2% ogółu bezrobotnych. Poniższy wykres przedstawia dokładny rozkład tej cechy. 26

Wykres 15. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach. Ostatnią z cech analizowanych w niniejszym rozdziale jest staż pracy osób zarejestrowanych w PUP. Najliczniejszą grupę stanowiły w 2014 roku osoby bez stażu pracy, a ich udział wynosił 26,8% ogółu bezrobotnych. Nieco mniejsza grupa to osoby, których staż pracy wynosił od 1 do 5 lat. Ich liczba wynosiła 194 osoby, a udział w ogólnej liczbie bezrobotnych mieszkańców 21,7%. Wykres 16. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach 27

8. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Osoby niepełnosprawne wymagają szczególnej uwagi i interwencji ze strony pomocy społecznej, gdyż niepełnosprawność stanowi trudną kwestię zdrowotno - społeczną. Na podstawie art.2 ust.10 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, niepełnosprawnością nazwiemy trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Od 1 września 1997 r. obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa: Orzecznictwo do celów poza rentowych - prowadzone przez Powiatowe Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzecznictwo o niezdolności do pracy do celów rentowych - prowadzone przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, lekarzy orzeczników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, działa na podstawie poniższych ustaw i rozporządzeń: Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia o niepełnosprawności, o trzech stopniach niepełnosprawności oraz o wskazaniach do ulg i uprawnień. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej rozróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: 28

Znaczny - zalicza się do niego osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienie ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Umiarkowany zalicza się do niego osobę o naruszonej sprawności organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób, w celu pełnienia ról społecznych Lekki - zalicza się do niego osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych, z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną, o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, przekazał dane na 2014 rok, na temat liczby mieszkańców Gminy i Miasta Proszowice, wg stopnia niepełnosprawności, płci, wieku, aktywności zawodowej, stanu cywilnego, oraz wykształcenia dorosłych osób niepełnosprawnych, a także wg wieku, płci i aktywności życiowej osób poniżej 18 roku życia. Poniższa analiza będzie dotyczyła liczby osób zaliczonych do stopnia niepełnosprawności prawomocnym orzeczeniem, a w pierwszej kolejności zostaną omówione osoby powyżej 18 roku życia, a następnie osoby do 18 roku życia. Wg danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, ogólna liczba osób niepełnosprawnych w 2014 roku wynosiła 213, co 29

stanowiło 1,3% ogólnej liczby mieszkańców gminy. W podziale na płeć dorosłych osób niepełnosprawnych, liczba kobiet wynosiła 100, a liczba mężczyzn 92. Liczba dorosłych osób niepełnosprawnych stanowiła 90,1% ogółu osób z orzeczeniem. Wykres 17. Liczba dorosłych osób niepełnosprawnych w Gminie Proszowice podziale na płeć w 2014 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach Kolejną analizą będzie podział osób niepełnosprawnych ze względu na kategorie wiekowe. Spośród 10 kategorii wiekowych, najliczniej występowały osoby niepełnosprawne w kategorii wiekowej powyżej 69 lat. Stanowiły one udział 32,4% wszystkich osób niepełnosprawnych z gminy (69 osób). Liczba kobiet wynosiła 38 a liczba mężczyzn 31. Kolejna grupa były osoby między 60 a 65 rokiem życia. Ich liczba wyniosła 34 osoby, udział wyniósł 16,0% ogółu osób niepełnosprawnych. Liczba kobiet była zdecydowanie wyższa od liczby mężczyzn i wynosiła 20. Trzecią duża grupa były osoby w wieku 54-59 lat. Ich udział w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych wyniósł 12,2% a liczba kobiet i mężczyzn była na podobnym poziomie. Szczegółowe dane na temat liczby osób z poszczególnych kategoriach wieku i płci przedstawia poniższy wykres. 30

Wykres 18. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na kategorie wiekowe i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach Optymistyczny jest w Polsce fakt, stałego rozwoju osób niepełnosprawnych w zakresie edukacyjnym. Ustawicznie wzrasta odsetek osób posiadających wykształcenie na poziomie średnim i wyższym, co powinno sprzyjać aktywnemu uczestnictwu w rynku pracy. Wg danych otrzymanych z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Proszowicach, dotyczącego wykazu osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem rodzaj wykształcenia, największą liczbę wśród tych osób stanowili mieszkańcy gminy z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym. Łącznie tworzyli oni grupę 77osób, stanowiąc udział 36,2% ogółu. W podziale na płeć, liczba kobiet z tym wykształceniem wynosiła 33, a liczba mężczyzn 44. Drugą grupą były osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym tj. 57 osób. Stanowiły one łącznie udział 26,8%. Trzecią grupę tworzyły osoby z wykształceniem średnim. Liczba ich wynosiła 38 osób, co stanowiło 17,8% ogółu. Osoby z wykształceniem wyższym tworzyły grupę 20 osób, co składało się na udział 9,4% ogółu. Poniższy wykres prezentuje opisane dane. 31

Wykres 19. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na wykształcenie i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach Z roku na rok zmniejsza się liczba osób niepełnosprawnych, aktywnych zawodowo i pracujących. Niebezpiecznie zwiększa się grupa osób niepełnosprawnych, biernych zawodowo, żyjących ze świadczeń rentowych bądź zasiłków lub pozostających na utrzymaniu domowników. Jest to poważny problem, który powinien wywoływać zmiany w polityce wobec osób niepełnosprawnych. Dotyczy to szczególnie rehabilitacji społecznej, zawodowej i zatrudnienia, by niepełnosprawni przestali być w dużej mierze wyłącznie kosztem dla państwa, a stali się aktywnymi uczestnikami życia zbiorowego na równi z pełnosprawnymi członkami polskiego społeczeństwa. Wg danych przedstawionych przez Zespół d.s. Orzekania, liczba osób pracujących wynosiła 38, co stanowiło 17,8% ogółu osób. W podziale na płeć osób pracujących liczba kobiet wynosiła 24 a liczba mężczyzn 14. Z kolei liczba osób pozostających bez pracy wynosiła 154 (72,3%), w tym niemal po równo kobiet i mężczyzn 32

Wykres 20. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na aktywność zawodową i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach. W podziale osób niepełnosprawnych ze względu na stan cywilny, w 2014 roku dominowały osoby w związku małżeńskim. Ich łączna liczba wynosiła 112, w tym po 56 mężatek i żonatych. Ich udział procentowy wynosił 52,6%. Z kolei 40 osób niepełnosprawnych było wdowcami (18,8%), a 34 osoby żyły bez związku małżeńskiego (16,0%). Wykres 21. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stan cywilny i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach. 33

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest ostatnią z cech poddanych niniejszej analizie w 2014 roku. W świetle danych można stwierdzić, że najliczniej były reprezentowane osoby z umiarkowanych stopniem niepełnosprawności. Tworzyli oni grupę 98 osób, co przedstawiało się na udział 46,0%, w tym 50 mężczyzn i 48 kobiet. Liczba osób o znacznym stopniu niepełnosprawności była również wysoka i wynosiła 56 osób, co stanowiło udział 26,3%. W tej grupie liczba kobiet nieznacznie przewyższała liczbę mężczyzn. Wykres 22. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stopień niepełnosprawności i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach przekazał dane na temat liczby osób do 17 roku życia. Ogólna liczba osób niepełnosprawnych do 17 roku życia wynosiła 21, w tym 14 chłopców i 7 dziewcząt. Udział procentowy niepełnoletnich osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych wynosił 9,9%, a w stosunku do liczy ludności był minimalny i wynosił 0,1%. Natomiast udział dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do 17 roku życia w stosunku do ogółu dzieci i młodzieży w tym wieku z terenu gminy wynosił 0,7%. 34

Wykres 23. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia z terenu Gminy Proszowice w 2014 roku. o: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach. Źródł Ze względu na przedziały wiekowe osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności do 17 roku życia, najwięcej osób zawierało się w przedziale wiekowym od 0 do 5 lat, stanowiąc łącznie 9 osób (4,2% z ogółu osób niepełnosprawnych). Liczba dziewczynek wynosiła 4 a liczba chłopców 5.W kategorii wiekowej 6-11 lat, ogólna liczebność dzieci wynosiła 7, w tym 2 dziewczynki i 5 chłopców. Udział procentowy w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych z gminy wynosił 3,3%. Liczba młodzieży niepełnosprawnej w wieku 12-17 lat wynosiła 5, w tym 1 dziewczyna i 4 chłopców, co stanowiło łącznie udział 2,3%. Wykres 24. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia, w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w 2014 roku. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach. 35

Na zakończenie tego rozdziały zostanie przedstawiona charakterystyka osób, ze względu na wiek oraz płeć, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier architektonicznych i likwidacji barier w komunikowaniu się. Wśród mieszkańców gminy, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier architektonicznych odnotowano w 2013 roku liczbę 13 osób, w tym 6 kobiet. Liczba osób w przedziale wiekowym 24-29 objętych w/w pomocą wynosiła 1 (mężczyzna), w przedziale wiekowym 60-65 wynosiła: 1 kobieta i 1 mężczyzna. Najwięcej osób objętych tą formą pomocy było w wieku powyżej 65 lat: łącznie 11 osób, w tym 5 kobiet. W 2014 roku ogólna liczba osób objętych likwidacją barier architektonicznych wynosiła 6, w tym 3 kobiety. Wiek tych osób był różny: po 1 osobie w przedziałach wiekowych 12-17 lat (kobieta), 18-23 lata (mężczyzna), 24-29 lat (kobieta), 42-47 lat (mężczyzna) oraz 2 osoby powyżej 65 roku życia (kobieta i mężczyzna). Wykres 25. Liczba osób niepełnosprawnych którzy otrzymali wsparcie w zakresie likwidacji barier architektonicznych, w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w latach 2013 i 2014. Źródło: opracowane własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach Wśród mieszkańców gminy, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier w komunikowaniu się w 2013 roku zostało objętych łącznie 6 osób, w tym 1 kobieta. W 2014 roku zadanie nie było realizowane. 36

9. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ W GMINIE I MIEŚCIE Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku, o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej ( Dz. U. 2011 Nr 149 poz. 887), System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. W myśl w/w ustawy, piecza zastępcza sprawowana jest w formie rodzinnej ( rodzina zastępcza) i instytucjonalnej (placówki opiekuńczo-wychowawcze). Rodzinna piecza zastępcza jest formą zapewnienia opieki dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu i po uzyskaniu zgody rodziców zastępczych. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodzina zastępcza: a. spokrewniona b. niezawodowa c. zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna 2) rodzinny dom dziecka Z analizy danych otrzymanych z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie z Ośrodka Interwencji Kryzysowej wynika, że na terenie Gminy Proszowice funkcjonowało w 2012 roku 14 rodzin zastępczych, w 2013 roku ich liczba wzrosła do 18 a w 2014 roku ponownie wynosiła 14. W 2012 roku liczba rodzin zastępczych, spokrewnionych wynosiła 9, co stanowiło 64,3% wszystkich rodzin, w 2013 roku również wynosiła 9 ( 50,0%), natomiast w 2014 roku zmniejszyła się do 6 ( 42,9%). Liczba rodzin niezawodowych w 2012 i 2014 roku wynosiła (35,7%), natomiast w 2013 roku wzrosła do 6 (33,3%). W 2012 roku nie było na terenie gminy rodzin zawodowych, natomiast w 2013 i 2014 roku funkcjonowały 2 rodziny zawodowe w tym 1 o charakterze pogotowia rodzinnego. 37

Wykres 26. Liczba rodzin zastępczych z terenu Gminy Proszowice w latach 2012-2014. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice była największa w 2013 roku i wynosiła 33. W 2012 i 2014 roku liczba dzieci wynosiła 19. W podziale na formy pieczy zastępczej, liczba dzieci przebywających w rodzinach niespokrewnionych w 2012 roku i w 2013 roku wynosiła 13 dzieci, co stanowiło odpowiednio 68,4% i 39,4% wszystkich dzieci z rodzi zastępczych, a w 2014 roku zmniejszyła się do 7, co stanowiło 36,8% ogółu dzieci z rodzin zastępczych. Liczba rodzin niezawodowych w 2012 i 2014 roku wynosiła 6 (31,6% ogółu dzieci z rodzin zastępczych), a w 2013 roku była większa wynosząc 8 dzieci. 38

Wykres 27. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach Liczba dzieci z Gminy Proszowice, które przebywają w rodzinach zastępczych na terenie powiatu proszowickiego, w latach 2012-2014 była największa w 2012 i 2013 roku i wynosiła 21. W 2014 roku zmniejszyła się do 14. W podziale na formy pieczy zastępczej, w 2012 roku i w 2013 roku liczba dzieci z terenu gminy, przebywających w rodzinach spokrewnionych na terenie powiatu wynosiła 13 (61,9% wszystkich dzieci w rodzinach zastępczych), a w 2014 roku zmniejszyła się do 7 (50,0%). Z kolei liczba dzieci przebywających w rodzinach niezawodowych wynosiła w każdym analizowanym roku 5. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zawodowych na terenie powiatu, w 2012 roku i w 2013 roku wynosiła 3, a w 2014 roku 2 ( po 14,3% ogółu dzieci z rodzin zastępczych). 39

Wykres 28. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach Na terenie Powiatu Proszowickiego nie funkcjonuje placówka opiekuńczowychowawcza. Z pomocy Ośrodka Interwencji Kryzysowej prowadzonego przez Powiat Bocheński na zlecenie Powiatu Proszowickiego skorzystały 2 osoby z terenu Gminy Proszowice. 40

10. KULTURA W GMINIE I MIEŚCIE W Proszowicach, znajdują się obiekty kulturalne, które zapewniają swoim mieszkańcom i wszystkim zainteresowanym kontakt z kulturą. Wymienić należy przede wszystkim Centrum Kultury i Wypoczynku i Bibliotekę Publiczną. Centrum Kultury i Wypoczynku jest animatorem życia kulturalnego gminy, kieruje swą bogatą ofertę nie tylko do mieszkańców, ale również do turystów. Centrum Kultury i Wypoczynku w Proszowicach to placówka istniejąca od roku 1967. Jej celem jest udostępnianie kultury, edukacja kulturalna, rozwój zainteresowań, opieka nad amatorskim ruchem artystycznym, organizowanie czasu wolnego, dobrej rozrywki, informacja i promocja gminy, rekreacja i wypoczynek. Realizując powyższe cele i zadania stworzono bogatą ofertę programową prowadząc różnorodne formy działalności kulturalnej. Oprócz dużej ilości tzw. zajęć stałych CK i W organizuje różnorodne imprezy okazjonalne, z których do największych corocznych należą: Dni Ziemi Proszowickiej, Dożynki Gminne, Dzień Dziecka, Festiwal Form Muzycznych i Tanecznych Talenty Małopolski", Konkurs kolęd i pastorałek, konkursy recytatorskie, plastyczne, zimowe Ferie w mieście", cykl spektakli teatralnych dla dzieci Niedzielne spotkania z bajką".. Proszowickie Centrum Kultury prowadzi też obsługę finansowo-księgową Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oddział w Koczanowie. W Centrum organizowane są zajęcia różnych zespołów aktorskich tanecznych, wokalnych, oraz zajęcia sportowe. Działa tu formacja choreograficzna Kolory, do której należy 130 dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 19 lat. Zajęcia odbywają się w dziesięciu grupach z których każda nosi nazwę innego koloru. Dzieci i młodzież mogą brać także udział w zajęciach z baletu oraz Szkole Tańca Twinstep. Od 2013 roku przy Centrum rozwinął się Zespół Tańca Ludowego "Proszowiacy". W zajęciach Zespołu uczestniczy 28 dzieci z Proszowic oraz okolicznych miejscowości w wieku 6-12 lat. W centrum odbywają się również zajęcia sportowe: Ju-Jitsu i Tiger Boxing Club, a także Aerobik i Aerobik 50+. Nie można również zapomnieć o zajęciach 41

przyrodniczych oraz kółku plastycznym i zajęcia języka angielskiego dla przedszkolaków. Oprócz dużej ilości tzw. zajęć stałych CK i W organizuje różnorodne imprezy okazjonalne, z których do największych corocznych należą: Dni Ziemi Proszowickiej, Dożynki Gminne, Dzień Dziecka, Festiwal Form Muzycznych i Tanecznych Talenty Małopolski", Konkurs kolęd i pastorałek, konkursy recytatorskie, plastyczne, zimowe Ferie w mieście", cykl spektakli teatralnych dla dzieci Niedzielne spotkania z bajką". 3 Miejska Biblioteka Publiczna w Proszowicach jest moderatorem społecznego dialogu opartego o organizację wymiany informacji i wiedzy, realizowanego z poszanowaniem godności człowieka, tradycji i kultury oraz poprzez wspieranie kreatywnego myślenia i działania mieszkańców miasta i gminy Proszowice. Miejska Biblioteka Publiczna w Proszowicach jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Gmina i Miasto Proszowice. Biblioteka realizuje następujące zadania: gromadzi, opracowuje i udostępnia materiały biblioteczne na miejscu oraz wypożycza na zewnątrz, a także pośredniczy w wypożyczaniu międzybibliotecznym, tworzy i udostępnia własne komputerowe bazy danych katalogowych, organizuje formy pracy z czytelnikami służące popularyzacji literatury, nauki i sztuki oraz upowszechniające dorobek kulturalny regionu, współpracuje z władzami samorządowymi, bibliotekami innych sieci, instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami w zakresie rozwijania czytelnictwa, sprawuje nadzór merytoryczny nad siecią samorządowych bibliotek publicznych na terenie Powiatu Proszowickiego. 4 3 http://www.ckproszowice.pl/www/index.php?option=com_k2&view=itemlist&layout=category& task=category&id=4&itemid=515 4 http://biblioteka.proszowice.pl/asp/?typ=14&submenu=52&menu=57&strona=1 42