Ulgi i uprawnienia osób niepełnosprawnych Zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS) Lp. Uprawnieni Przejazdy PKP (2 klasa) Przejazdy PKS Uwagi 1 Dzieci do lat 100% ulga pociągi osobowe, pospieszne i ekspresowe, IC, EC klasa 2, w klasie 1 dopłata 100% ulga autobusy zwykłe i przyspieszone PKS pod warunkiem nie korzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia, a jeżeli korzysta 2 Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo os opiekun - 18 lat przewodnik 13 lat lub pies przewodnik 95 % ulga pociągi osobowe i ekspresowe, IC, EC Klasa 2, w klasie 1 dopłata95% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne 1 / 10
3 Dzieci i młodzież dotknięte 78% inwalidztwem ulga pociągi lub osobowe, niepełnosprawne pospieszne i ekspreso lub miesięczne imienne Klasa 2, w klasie 1 dopłata 78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne lub miesięczne imienne Wyłącznie w ramach przejazdów celowych, których katalog zawiera ustawa np. dom-szkoła-dom 4 Rodzice lub opiekunowie 78% dzieci ulga i młodzieży pociągi osobowe, dotkniętej pospieszne inwalidztwem i ekspreso lub niep Klasa 2, w klasie 1 dopłata78% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne 5 Osoby niezdolne do samodzielnej 49% ulga egzystencji pociągi osobowe, bilety jednorazowe 37 % pociągi pospieszne i ekspresowe, IC, EC klasa 2, w klasie 1 dopłata 49% ulga autobusy zwykłe 37% ulga autobusy przyspieszone i pospieszne Bilety Jednorazowe 6 Osoby niewidome, które nie 37% są ulga uznane pociągi za osoby osobowe, niezdolne pospieszne do samodzielnej i ekspreso lub miesięczne imienne Klasa 2, w klasie 1 dopłata37% ulga autobusy zwykłe, przyspieszone i pospieszne lub miesięczne imienne 2 / 10
Wszystkie ulgi obowiązują tylko w klasie 2, tylko w określonych kategoriach pociągów oraz na podstawie określonych rodzajów biletów. Ulgi nie dotyczą przejazdów pociągami EuroCity i InterCity w komunikacji międzynarodowej oraz przejazdów w komunikacji autobusowej ekspresowej. Osoby uprawnione do ulgowych przejazdów w klasie 2 - na podstawie biletów jednorazowych - korzystające z przejazdów w 1 klasie zobowiązane są uiścić dopłatę w wysokości różnicy między ceną biletu w klasie 1 a ceną biletu w klasie 2. Jeśli jesteś osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności (I grupa inwalidztwa, niezdolność do samodzielnej egzystencji ), masz prawo do: - 49% ulgi w pociągach osobowych i autobusach PKS w komunikacji zwykłej, tylko w klasie drugiej na podstawie biletów jednorazowych, - 37% ulgi w pozostałych pociągach pospiesznych, ekspresowych, IC i EC i autobusach PKS pośpiesznych i przyśpieszonych, na podstawie biletów jednorazowych. Do wyżej wymienionych ulg uprawnia jeden z dokumentów: - wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzające zaliczenie do I grupy inwalidztwa (znaczny stopień niepełnosprawności) wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby uprawnionej, - wypis z orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS, stwierdzającego " niezdolność do samodzielnej egzystencji", razem z dowodem osobistym lub innym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby uprawnionej, - wypis z orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, stwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji razem z dowodem osobistym lub innym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby uprawnionej, - legitymacja dokumentująca znaczny stopień niepełnosprawności, wystawiona przez uprawniony organ, - zaświadczenie wystawione przez ZUS, stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidzkiej lub do uznania za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji, na czas określony, razem z dowodem osobistym lub innym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby uprawnionej, - orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej albo komisji służby zdrowia MSWiA o zaliczeniu do inwalidów I grupy, razem z dowodem osobistym lub innym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby uprawnionej, Jeśli jesteś osobą niewidomą nie uznaną za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji masz prawo do: - 37% ulgi w 2 klasie pociągów osobowych, pośpiesznych, ekspresowych, oraz autobusach PKS przyśpieszonych i pośpiesznych. Do ulg uprawnia jeden z dokumentów stwierdzających inwalidztwo, niezdolność do pracy albo niepełnosprawność z powodu stanu narządu wzroku: - wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia, - wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, - legitymacja osoby niepełnosprawnej wystawiona przez uprawniony organ, - legitymacja Polskiego Związku Niewidomych lub Związku Ociemniałych Żołnierzy RP. 3 / 10
Jeśli jesteś opiekunem towarzyszącym w podróży osobie o znacznym stopniu niepełnosprawności (niezdolnej do samodzielnej egzystencji, inwalidzie I grupy) lub przewodnikiem towarzyszącym w podróży osobie ociemniałej lub niewidomej, na podstawie jednego z dokumentów podopiecznego oraz biletów jednorazowych masz prawo do: - 95% ulgi na przejazdy w drugiej klasie pociągów pośpiesznych, ekspresowych, IC i EC oraz autobusach PKS przyśpieszonych i pośpiesznych (opiekun musi mieć ukończone 13 lat, za psa przewodnika również uiszcza się ulgową opłatę). Do wyżej wymienionych ulg uprawnia jeden z dokumentów inwalidy, osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji albo osoby niepełnosprawnej, niewidomej lub ociemniałej. Dzieci i młodzież niepełnosprawna uczęszczająca do szkoły, nie dłużej niż do ukończenia 24 r.ż. a studenci do 26 r.ż. oraz ich rodzice lub opiekunowie mają prawo do: - 78% ulgi w drugiej klasie pociągów pośpiesznych, ekspresowych, IC i EC oraz autobusach PKS przyśpieszonych i pośpiesznych na trasie z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do: szkoły, przedszkola, ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno - pedagogicznej, placówki, opiekuńczo - wychowawczej, ośrodka rehabilitacyjno - wychowawczego, środka wsparcia i z powrotem. Do wyżej wymienionych ulg uprawnia jeden z dokumentów: - dla dzieci i młodzieży uczęszczającej do szkoły albo szkoły wyższej - legitymacja szkolna dla uczniów niepełnosprawnych, legitymacja szkolna albo studencka wraz z dokumentem wymienionym poniżej. - dla dzieci i młodzieży nie uczęszczającej do szkoły - legitymacja Związku Niewidomych, Legitymacja Polskiego Związku Głuchych, Legitymacja Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób Upośledzonych Umysłowo, Legitymacja Krajowego Komitetu Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Ruchowo przy Zarządzie Głównym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, duplikat zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia dziecka dla ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, stwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji, całkowitą albo częściową niezdolność do pracy, wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzającego zaliczenie do jednej z grup inwalidzkich, legitymacja dokumentująca niepełnosprawność, wystawiona przez uprawniony organ. Karta parkingowa I. Informacje ogólne Od dnia 1 lipca 2014 r., na mocy przepisów ustawy z dnia 23 października 2013 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 1446), zmianie ulegają zasady wydawania kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych i placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych. 4 / 10
Od dnia 1 lipca 2014 roku organem wydającym kartę parkingową staje się przewodniczący powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu osoby niepełnosprawnej w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych lub siedzibę placówki. Ważne: Od dnia 1 lipca 2014 r. opłata za wydanie karty parkingowej wynosi 21 zł. Opłaty należy dokonać na konto: Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ul. Żaków 3 66-200 Świebodzin nr rachunku: 05 9660 0007 0012 1095 2000 0030 Dopiero od dnia 4 stycznia 2016 r. wraz z opłatą za kartę parkingową będzie pobierana opłata ewidencyjna. II. Ważność dotychczas wydanych kart parkingowych Karty parkingowe wydane na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują ważność do dnia określonego jako data ważności karty, nie dłużej niż do dnia 30 listopada 2014 r. Oznacza to, że co do zasady wszystkie karty parkingowe wydane najpóźniej w dniu 30 czerwca br., utracą z dniem 1 grudnia 2014 r. swoją ważność. Uwaga: Jeżeli karta parkingowa została wydana przed dniem 1 lipca 2014 r. bezterminowo to utraci swoją ważność z dniem 1 grudnia 2014 r. Podobnie gdy została wydana na czas określony np. do dnia 31 grudnia 2014 r. Jeżeli natomiast została wydana na czas określony np. do dnia 15 listopada 2014 r. to utraci swoją ważność z tą datą. III. Karta parkingowa dla osoby niepełnosprawnej Od dnia 1 lipca 2014 r. karta parkingowa będzie wydawana wyłącznie: 1) osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się; 2) osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się; Ważne: Od dnia 1 lipca 2014 r. osoba niepełnosprawna zaliczona do lekkiego stopnia 5 / 10
niepełnosprawności nie jest uprawniona do uzyskania karty parkingowej. Jeżeli jednak posiada kartę parkingową wydaną przed tą datą to jej karta zachowuje ważność do dnia określonego jako data ważności karty, nie dłużej niż do dnia 30 listopada 2014 r. Osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym od dnia 1 lipca 2014 r. uzyskają kartę parkingową na podstawie wydanego od dnia 1 lipca 2014 r. orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulgi uprawnień, zawierającego wskazanie w zakresie karty parkingowej. Ważne: Wskazanie do karty parkingowej w orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności nie jest uzależnione od symbolu przyczyny niepełnosprawności ale wyłącznie od tego, że osoba niepełnosprawna ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Uwaga: Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności nie jest tożsame z posiadaniem znacznych ograniczeń w możliwości samodzielnego poruszania się. Wyjątek: Ustawodawca przewidział odstępstwo od zasady, zgodnie z którą karta parkingowa od dnia 1 lipca 2014 r. przysługuje na podstawie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności wydawanego także od 1 lipca 2014 r. Wyjątek dotyczy osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym, które posiadają orzeczenia wydane przed 1 lipca 2014 r. wraz z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna). Osoby posiadające tego rodzaju orzeczenia uzyskają kartę parkingową bez konieczności ponownego orzekania się - na podstawie dotychczasowego orzeczenia, jeżeli zawiera ono wskazanie do karty parkingowej. Osoby niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym od dnia 1 lipca 2014 r. uzyskają kartę parkingową na podstawie wydanego od dnia 1 lipca 2014 r. orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień, zawierającego wskazanie w zakresie karty parkingowej. Ważne: Wskazanie do karty parkingowej w orzeczeniu o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności jest uzależnione od symbolu przyczyny niepełnosprawności i tego, że osoba niepełnosprawna ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Uwaga: Wskazanie do karty parkingowej będą mogły uzyskać wyłącznie osoby mające zarówno znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się jak i przyczynę niepełnosprawności oznaczoną symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroba neurologiczna). Osoby niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia od dnia 1 lipca 2014 r. uzyskają kartę parkingową na podstawie wydanego od dnia 1 lipca 2014 r. orzeczenia o niepełnosprawności zawierającego wskazanie w zakresie karty parkingowej. Uwaga: W przypadku tych osób wskazanie do karty parkingowej nie jest uzależnione od symbolu przyczyny niepełnosprawności ale wyłącznie od tego, że dziecko ma znacznie 6 / 10
ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, co ustala się uwzględniając m.in. wiek dziecka. Jeżeli zatem to wiek dziecka w chwili orzekania powoduje, że ma ono trudności w poruszaniu się, nie uzyska ono wskazania do karty parkingowej. Od dnia 1 lipca 2014 r. karta parkingowa wydawana jest wyłącznie na czas określony. Karta parkingowa wydawana jest na okres ważności orzeczenia jednak nie dłużej niż na okres 5 lat. Uwaga: Jeżeli orzeczenie uprawniające do karty parkingowej zostało wydane na czas nieokreślony (bezterminowo) albo na okres dłuższy niż 5 lat to i tak karta parkingowa zostanie wydana wyłącznie na okres 5 lat od dnia jej wydania. Jeżeli orzeczenie po dniu 1 lipca zostanie wydane na czas nieokreślony to karta parkingowa straci swoją ważność po 5 latach. Ale w tym przypadku aby uzyskać kolejną kartę wystarczy złożenie wniosku o jej wydanie, nie będzie potrzebne nowe orzeczenie. Ważne: Od dnia 1 lipca 2014 r. kartę parkingową umieszcza się za przednią szybą pojazdu samochodowego, a jeśli pojazd nie posiada przedniej szyby - w widocznym miejscu w przedniej części pojazdu, w sposób eksponujący widoczne zabezpieczenia karty oraz umożliwiający odczytanie jej numeru i daty ważności. IV. Karta parkingowa dla placówek Kartę parkingową wydaje się placówce zajmującej się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Kartę parkingową placówce wydaje się na okres 3 lat. Osoby niepełnosprawne o obniżonej sprawności ruchowej, kierujące pojazdem samochodowym lub kierowca przewożący osoby o obniżonej sprawności ruchowej, jak również pracownicy placówek zajmujących się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek, mogą, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do następujących znaków drogowych: - "zakaz ruchu w obu kierunkach" (B-1), - "zakaz wjazdu pojazdów silnikowych, z wyjątkiem motocykli jednośladowych" (B-3), - "zakaz wjazdu autobusów" (B-3a), - "zakaz wjazdu motocykli" (B-4), - "zakaz wjazdu motorowerów" (B-10), - "zakaz postoju" (B-35) - dopuszczalny czas postoju dłuższy niż 1 minuta jest wskazany na znaku albo na umieszczonej pod nim tabliczce, - "zakaz postoju w dni nieparzyste" (B-37), - "zakaz postoju w dni parzyste" (B-38), - "strefa ograniczonego postoju" (B-39) Karta parkingowa powinna być umieszczona za przednią szybą pojazdu samochodowego w 7 / 10
sposób umożliwiający jej odczytanie (odczytanie pierwszej strony - z symbolem wózka inwalidzkiego). W związku z zaleceniem nr 98/376/EW z 4 czerwca 1998r. w sprawie karty parkingowej dla osób niepełnosprawnych, został opracowany wspólny dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej wzór karty parkingowej, który te kraje, w tym Polska, dobrowolnie przyjęły. Zalecenie nie ma bowiem formalnie mocy wiążącej. Dzięki temu posiadacz takiej karty może korzystać ze specjalnych miejsc parkingowych w każdym kraju Unii bez względu na to czy jest jego obywatelem. Zwolnione z opłat za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych Z opłaty abonamentowej zwolnione są: - osoby zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności (I grupa inwalidzka), - osoby o trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, której przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, - osoby, które ukończyły 75 lat, - osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne z właściwego organu realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej lub rentę socjalną z ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego, - osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne pośledzenie słuchu, - osoby, których ostrość wzroku nie przekracza 15%, - inwalidzi wojskowi i wojenni, - kombatanci będący inwalidami wojennymi lub wojskowymi, członkowie ich rodzin po nich pozostali, niektóre osoby będące ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz członkowie rodzin po nich pozostali. Ulgowa opłata paszportowa - ulgową opłatę paszportową. w wysokości 50% stawki pobiera się m.in. od: emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych bez względu na rodzaj schorzenia, a także współmałżonkowie tych osób, pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu, - osób przebywających w domach opieki społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych. Ulga telekomunikacyjna 8 / 10
Do rabatów mają prawo tylko niektóre grupy osób niepełnosprawnych: - w przypadku choroby narządu wzroku z orzecze niem znacznego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-O chor oby narządu wzroku, - w przypadku zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu z orzeczeniem znacznego lub umiarko wanego stopnia niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, - w przypadku zastosowania przez zespół orzekający w orzeczeniu więcej niż jednego symbolu przyczyny niepełnosprawności: - z orzeczeniem znacznego stopnia niepełnospraw ności, jeżeli w łącznym symbolu przyczyny nie pełnosprawności występuje symbol przyczyny nie pełnosprawności 04-O choroby narządu wzroku, - z orzeczeniem znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, jeżeli w łącznym symbolu przyczyny niepełnosprawności wys tępuje symbol przyczyny niepełnosprawności 03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu. Rabatów udziela się na podstawie orzeczeń powiatowego lub wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. Operatorzy telefonii stacjonarnej i komórkowej, wywiązując się z nałożonych obowiązków, jak również z własnej inicjatywy, oferują osobom niepełnosprawnym udogodnienia i ulgi w opłatach za usługi telekomunikacyjne. Szczegółów można szukać na stronach internetowych firm telekomunikacyjnych, lub dzwoniąc na prowadzone przez operatorów infolinie. Telekomunikacja Polska - udziela osobom niepełnosprawnym następujących rabatów w opłatach za usługi telekomunikacyjne: - za przyłączenie urządzenia końcowego do sieci TP - rabat w wysokości 50% opłaty podstawowej, wynikającej z obowiązującego cennika usług, - w abonamencie telefonicznym rabat w wyso kości 50% opłaty podstawowej: planu TP 60 minut za darmo, planu TP startowego, planu TP socjal nego, planu TP standardowego, planu sekundo wego TP dom (dwa ostatnie plany nie są już ofero wane nowym klientom), wynikającej z obowią zującego cennika usług. Zwolnienie z podatku od czynności cywilno-prawnych Podstawa prawna: ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 Nr 101 poz. 649) Na podstawie art. 8 pkt 6 ww. ustawy, od podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnione są osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj 9 / 10
schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu, nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe. Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji opiekun - 18 lat przewodnik 13 lat lub pies przewodnik 10 / 10