Ocieplenie dachu i poddasza 06.11.2007. Zmieniony 19.02.2008. Przeważająca liczba budynków mieszkalnych w naszej strefie klimatycznej posiada poddasza ograniczone dachami skośnymi. Coraz częściej pomieszczenia te przeznaczane są na pomieszczenia użytkowe - na mieszkania. Aby pomieszczenie takie jak strych nadawało się do zamieszkania, tzn. żeby wewnątrz panował właściwy dla człowieka mikroklimat (temperatura, wilgotność powietrza, wentylacja, akustyka) oraz bezpieczeństwo pożarowe, przegrodom typu dach skośny stawiane są bardzo wysokie wymagania. Na jakości i ilości izolacji nie należy oszczędzać. Każdy dodatkowy centymetr grubości przysporzy oszczędności już podczas najbliższej zimy. Nie wszystkie materiały termoizolacyjne spełniają równie wysokie wymagania. W przypadku przegród pionowych, takich jak ściany zewnętrzne, mamy duży wybór materiałów konstrukcyjnych i termoizolacyjnych. Kombinacji jest wiele: grubość materiału termoizolacyjnego można zwiększać - oczywiście w granicach narzuconych przez konstrukcję budynku - i prawie zawsze istnieje możliwość docieplenia już istniejącej przegrody eksploatowanego obiektu. Materiały termoizolacyjne stosowane na dachach skośnych powinny cechować się: - wysoką izolacyjnością cieplną, czyli jak największym oporem cieplnym R warstwy izolacji termicznej, zależnym od grubości i od współczynnika przewodzenia ciepła (lambda), - szczelnością izolacji termicznej, czyli brakiem mostków termicznych. Materiał izolacyjny powinien wypełniać dokładnie izolowaną przestrzeń, a odcinki izolacji powinny ściśle do siebie przylegać, - skuteczną ochroną przed wilgocią całej przegrody (materiału termoizolacyjnego oraz konstrukcji więźby dachowej), - wiatroszczelnością, zapobiegając infiltracji powietrza zewnętrznego i wywiewaniu ciepłego powietrza z materiału termoizolacyjnego, skutecznie odprowadzając na zewnątrz parę wodną, - niepalnością, tworząc barierę antyogniową i zapobiegając rozprzestrzenianiu pożaru, - dobrymi właściwościami akustycznymi, - łatwością montażu. DACHY SKOŚNE W przypadku dachów skośnych konstrukcja więźby dachowej oraz wymagania normowe stawiane tym przegrodom wymagają zastosowania najbardziej efektywnych rozwiązań i materiałów użytych do izolacji termicznej. Źle wykonana izolacja lub niewystarczająca jej grubość nie zapewni właściwych warunków cieplnych pomieszczeniu, a jej zmiana w czasie eksploatacji budynku jest bardzo kosztowna, a niekiedy wręcz niemożliwa. Należy pamiętać również o tym, że ocieplenie dodatkowo obciąża konstrukcję dachu. Dlatego materiał izolacyjny powinien być na tyle lekki, aby nie obciążał zbytnio istniejącej konstrukcji dachu oraz nie powodował konieczności budowy potężnej i drogiej więźby w przypadku ocieplenia budynków nowo wznoszonych.
NORMY Wymagany współczynnik przenikania ciepła przegród dachowych nie może być większy niż 0,30 W/(mK). Parametr ten wymusza stosowanie materiałów o jak największym oporze cieplnym R i wyeliminowanie termicznych mostków cieplnych. Ważny jest także aspekt ekonomiczny. Otóż szacuje się, że w bilansie cieplnym całego budynku straty przez dach wynoszą około 25%. Wciąż rosnące koszty ogrzewania wymuszają stosowanie efektywnej ochrony cieplnej. Coraz większa liczba właścicieli i użytkowników obiektów budowlanych traktuje termomodernizację swego budynku jako dobrą inwestycję, która szybko się zwraca. Z praktyki wynika, że skuteczne docieplenie dachu skośnego zwraca się po okresie od 1 do 3 lat (prosty czas zwrotu inwestycji: 110 lat. Charakterystyka wełny szklanej jako materiału termoizolacyjnego: - materiały z wełny szklanej są ciepłe - współczynnik przewodzenia ciepła? 0,030-0,039 W/mK (w skrócie: mało izolacji - dużo ciepła), - sprężystość włókien powoduje, że wełna szklana wypełnia każdą przestrzeń - sama dopasowuje się do konstrukcji, - zastosowanie folii aluminiowej na powierzchni maty daje dodatkowo ochronę przeciwwilgociową oraz tworzy ekran termiczny, - lekki wyrób w znikomym stopniu obciąża konstrukcję dachu, umożliwia łatwy transport na placu budowy, łatwo się montuje bez użycia skomplikowanych urządzeń, - struktura wełny szklanej umożliwia właściwy przepływ wilgoci, nie dopuszczając do powstawania pleśni i grzybów - przegroda oddycha, - wełna szklana bardzo efektywnie tłumi hałas, stając się znakomitą izolacją akustyczną, - wełna szklana jest materiałem niepalnym. Ocieplenie 150 m2 dachu skośnego przeciętnego budynku mieszkalnego produktami z wełny szklanej obciąża więźbę dachową ciężarem 450 kg, podczas gdy najlżejsze płyty z wełny mineralnej (skalnej) to obciążenie rzędu 900 kg. Zwiększenie grubości izolacji cieplnej z 5 na 15 cm skutkuje czasem zwrotu inwestycji SPBT=0,80, czyli zwrotem zainwestowanych środków w ciągu niespełna 1 roku. Z 1 grama szkła stosowanego do produkcji wyrobów z wełny szklanej otrzymuje się włókno o długości ok. 20 km. Dzięki temu produkty są sprężyste, a powietrze w ich wnętrzu - najlepszy izolator cieplny - stanowi około 95% objętości. PRZYKŁADY Artykuł przedstawia trzy propozycje rozwiązań docieplenia dachu skośnego. Użyto do tego następujących materiałów: - maty z wełny szklanej, - lekkiego produktu z wełny szklanej jednostronnie pokrytego folią aluminiową, zbrojoną siatką z włókna szklanego oraz zaopatrzoną na brzegach w zakładki ułatwiające montaż, - płyty z wełny szklanej o dużej gęstości,
- folii paroizolacyjnych, - folii wiatroizolacyjnych. 1 np. Iso Mata 2 np. Uni Mata Alu 3 tzw. Deska Dachowa 4 np. Flamex lub Stopair 5 np. Wiatrostop lub Draftex IZOLACJA POMIĘDZY KROKWIAMI. Nowy dach lub wymiana pokrycia. Pokrycie bez pełnego deskowania. Czynności: Do zewnętrznej części krokwi należy przytwierdzić za pomocą zszywek folię wiatroizolacyjną. Następnie na krokwie nabija się kontrłaty i łaty, do których mocowane będzie pokrycie (blacha, dachówka). Pomiędzy krokwie wkłada się na lekki wcisk pasy maty z wełny szklanej, której szerokość powinna wynosić 2 cm więcej niż odległość pomiędzy krokwiami w świetle. Zamontowana w ten sposób termoizolacja dzięki swej lekkości i sprężystości nie wymaga dodatkowego mocowania do konstrukcji. Grubość warstwy izolacji powinna być równa szerokości krokwi. Następnie od strony wnętrza na krokwie nabija się poprzeczne listwy drewniane szerokości 6 cm, grubości 5 cm i rozstawie 60 cm. Pomiędzy tymi listwami należy umieścić warstwę wełny szklanej pokrytej folią aluminiową (stroną ofoliowaną do wewnątrz pomieszczenia) i przytwierdzić jej zakładki do listewek. Na tak przygotowany ruszt mocuje się poszycie wewnętrzne (płyty gipsowo-kartonowe, sklejka itp.). W pomieszczeniach wilgotnych (łazienka, WC, kuchnia) zaleca się położenie na folię aluminiową dodatkowo warstwy folii paroizolacyjnej. DOCIEPLENIE DACHU OD ZEWNĄTRZ. Istniejący dach i używane poddasze nie pozwalają na ocieplenie od środka Ocieplenie tą metodą można realizować przy okazji wymiany lub remontu istniejącego poszycia dachu.
Czynności: Zdjąć istniejące poszycie wraz z łatami. Rozłożyć folię paroizolacyjną (folia powinna posiadać 20- centymetrowe zakłady na łączeniach) i przymocować ją do krokwi, belki okapowej i kalenicy za pomocą listewek. Przestrzenie między krokwiami wypełniane są matą wełnianą o grubości równej wysokości krokwi. Odcinki maty powinny do siebie ściśle przylegać, a ich szerokość powinna być większa o 1-2 cm od rozstawu krokwi w świetle. Następnie równolegle do okapu rozkłada się folię wiatroizolacyjną. Folia powinna być układana od okapu w kierunku kalenicy, przy zachowaniu 20-centymetrowych zakładów na łączeniu. Należy pamiętać o naprężeniu folii i o ułożeniu jej właściwą stroną na zewnątrz. Wiatroizolację mocuje się do krokwi za pomocą zszywacza. Następnie należy nabić kontrłaty wzdłuż krokwi, umożliwiając wentylowanie przegrody. Na kontrłaty przybija się łaty, na których mocowane będą dachówki lub blacha trapezowa. Docieplenie dachu skośnego z pełnym deskowaniem Rozwiązanie to występuje bardzo często przy pokryciach papowych, w których warstwy papy ułożone są bezpośrednio na deskach przybitych do krokwi. Układ warstw jest wtedy następujący: - pokrycie (np. papa, gont bitumiczny), - pełne deskowanie, - szczelina powietrzna szerokości 2 cm z nabitymi na krokwie listewkami, - warstwa wełny szklanej o dużej gęstości (Deska Dachowa), pełniąca jednocześnie rolę termo- i wiatroizolacji, - główna warstwa izolacji - mata z wełny szklanej (Iso Mata), umieszczona pomiędzy krokwiami, - łaty o przekroju 4 x 5 cm i rozstawie 60 cm, - wypełnienie łat matą z wełny szklanej (Uni Matą Alu) folią do środka, - pokrycie wewnętrzne (np. płyta gipsowo-kartonowa). W pomieszczeniach wilgotnych (łazienka, WC, kuchnia) zaleca się stosowanie dodatkowej warstwy folii paroizolacyjnej układanej na folię aluminiową.
Fot. Saint-Gobain Isover Polska