Rola nowego tramwaju wodnego w Gdańsku

MISZEWSKA URBAŃSKA Emilia 1 Rola nowego tramwaju wodnego w Gdańsku WSTĘP Tramwaj wodny (hydrobus) to pasażerski statek białej floty, przeznaczony do przewozów turystów oraz pasażerów (głównie pracowników firm morskich) pomiędzy różnymi punktami portu. Ma małe zanurzenie i jest przystosowany do przejścia pod mostami [1]. Miasta takie jak Bydgoszcz, Warszawa, Wrocław czy Kraków oferują regularne rejsy przeznaczone dla turystów i mieszkańców zainteresowanych zwiedzaniem miast i podziwianiem pięknych krajobrazów od strony wody. Ten rodzaj przewozów turystycznych mylnie jest nazywany tramwajem wodnym. Gdańsk od lat oferuje turystom i mieszkańcom możliwość przepłynięcia się statkiem wycieczkowym na trasie Gdańsk Hel - Gdańsk. Jednak w czerwcu 2012 roku uruchomiono dwie nowe linie przewozów śródlądowych, czy jest to kolejny rodzaj przewozów turystycznych czy uzupełnienie komunikacji miejskiej na wzór Amsterdamu, Genewy, Hamburga i Bangkoku? 1. PROGRAM OŻYWIENIA DRÓG WODNYCH W GDAŃSKU Od 1 maja 2004 roku Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, w związku, z czym brała udział w negocjacjach budżetu unijnego na lata 2007-2013. Na ten okres dla naszego kraju przeznaczono ze środków funduszy strukturalnych 67,3 mld euro. Podstawowym polskim dokumentem określającym priorytety i system wykorzystania funduszy strukturalnych przeznaczonych na lata 2007 2013 jest Narodowa Strategia Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia). Celem strategicznym Narodowej Strategii Spójności jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej [2]. Dzięki Funduszom Europejskim Beneficjent czyli Gmina Miasta Gdańska wraz z partnerem Muzeum Historycznym Miasta Gdańska zrealizowali projekt pt.: Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku" (PODWwG) w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013, Oś priorytetowa 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, Działanie 6.4. Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym. Wartość projektu wyniosła ogółem: 37 849 101,00 zł, z czego dofinansowanie wyniosło 17 074 128,00 zł w tym wkład Unii Europejskiej: 14 513 008,80 zł [3]. Celem projektu było wykreowanie produktów regionalnych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym: możliwość zwiedzania miasta Gdańska drogą wodną, odpoczynek i rekreacja dla całych rodzin nad wodą, utrzymanie bezpieczeństwa na szlaku wodnym i w jego okolicy [4]. W konsekwencji powstał produkt składający się z dwóch elementów: infrastruktury, czyli 3 przystani i 10 przystanków tramwaju wodnego, dwie linie tramwaju wodnego o łącznej długości 45 km. Lokalizacja infrastruktury - 3 przystani i 10 przystanków tramwaju wodnego widoczna na rysunku 1. 1 Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska, Katedra Konstrukcji Metalowych i Zarządzania w Budownictwie; ul. Narutowicza 11/12. Tel: + 48 58 347-16-37, emiurban@pg.gda.pl 4438

Rys.1. Rozmieszczenie infrastruktury PODWwG [3] 2. TRAMWAJ WODNY W PROJEKCIE PROGRAM OŻYWIENIA DRÓG WODNYCH W GDAŃSKU Rejsy na linii F5 i F6 ruszyły w czerwcu 2012 roku. Kursowanie tramwaju wodnego w kolejnych latach rozpoczynać się będą 1 maja i kończyć 30 września. Rozpoczęto od 3 kursów na obu liniach o następującym przebiegu: Linia F5 Przystanki: Żabi Kruk - Zielony Most - Targ Rybny- Wiosny Ludów - Nabrzeże Zbożowe* - Twierdza Wisłoujście - Westerplatte - Nowy Port Latarnia Morska*) *) dodatkowy przystanek poza projektem. Linia F6 Przystanki: Targ Rybny - Wiosny Ludów - Sienna Grobla II - Tamka - Stogi Narodowe Centrum Żeglarstwa Przebieg obu linii ilustruje schemat rysunek 2. 4439

Rys.2. Schemat przebiegu linii tramwaju wodnego [5] Za organizację przewozów na linii F5 i F6 odpowiada Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku. W 2012 roku przeprowadził postępowanie na okres 3 lat w wyniku, którego przewoźnikiem została firma Żegluga Gdańska Sp z o.o.. Linie tramwaju wodnego, obsługiwane są przez dwa statki pasażerskie: SONICA i SONICA I, których parametry techniczne zdeterminowane są przez warunki żeglugowo-nawigacyjne na rzece Stara Motława na odcinku od Zielonego Mostu przy ul. Stągiewnej do ul. Pod Zrębem/ Żabi Kruk przez prześwity pod mostami Zielonym, Krowim, Przedmiejskim i Toruńskim [5]. Fot.1. Tramwaj wodny cumujący przy przystanku [5] Statki są w stanie zabrać na pokład jednorazowo 40 osób i 5 rowerów. Wszyscy pasażerowie mają zapewnione miejsca siedzące w zabudowanym i przeszklonym salonie w celu ochrony przed zimnem i deszczem oraz możliwość skorzystania z okrytego pokładu. Na statku znajduje się również toaleta [5]. 3. TRAMWAJ WODNY JAKO TRANSPORT MIEJSKI W literaturze dotyczącej miejskich systemów komunikacyjnych nie wymienia się możliwości wykorzystania systemów wodnych aglomeracji w transporcie miejskim. Również analiza ruchliwości mieszkańców według rodzajów komunikacji publicznej nie ujmuje statku żeglugi śródlądowej jako środka transportu miejskiego [9]. Mimo to autor podjął się porównania usługi transportowej tramwaju wodnego z usługą tramwajów/autobusów miejskich na podstawie rozwiązań przyjętych w mieście Gdańsk, za które odpowiedzialny jest Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku. Zestawiono m.in.: ceny i sposób 4440

dystrybucji biletów, lokalizację przystanków, trasy i czas przejazdów zwanych w artykule czynnikami transportu w celu identyfikacji podobieństw i różnic, które pomogą stwierdzić czy tramwaj wodny można zakwalifikować do transportu miejskiego. 3.1. Bilet Bilet w przewozach o charakterze użyteczności publicznej jest to potwierdzenie uprawnienia do skorzystania z usługi transportowej za którą uiściło się opłatę przy jego nabyciu. Dystrybucja biletów Dystrybucja biletów na tramwaj wodny nie jest rozpowszechniona, zakupu biletu można dokonać jedynie w momencie wejścia na jednostkę w dniu i godzinie danego rejsu. Bilety drukowany jest z przenośnej kasy fiskalnej. Opłata przyjmowana jest jedynie w formie gotówki w walucie PLN. W przeciwieństwie do autobusów i tramwajów miejskich nie ma możliwości zakupu biletu w punkcie ZTM, pozostałych punktach sprzedaży biletów okresowych, automatach biletowych, przez Internet. Rodzaje biletów Klient komunikacji miejskiej ma do wyboru szeroką gamę możliwości skorzystania z przejazdów. W zależności od preferencji może zakupić bilet jednorazowy jednoprzejazdowy (bez możliwości zmiany pojazdu) lub czasowy 1 godzinny lub 24 godzinny (z możliwością zmiany pojazdu). Obowiązują również bilety okresowe miesięczne lub 30-dniowe, semestralne 4 i 5 miesięczne. Klienci tramwaju wodnego zakupują bilet ważny na jeden przejazd od przystanku, na którym pasażer wsiadł do przystanku końcowego. Cennik biletów Ponieważ na tramwaj wodny jest dostępny do nabycia jedynie bilet jednoprzejazdowy porównać należy taki sam bilet na komunikację zbiorową w Gdańsku. Bilet normalny kosztuje w tramwaju wodnym 10 złotych, ulgowy jest o 50% tańszy i obowiązuje dodatkowa opłata za rower w wysokości 5 zł. Natomiast w autobusach i tramwajach cena za przejazd bez ulg kosztuje 3,60 zł, z ulgą 1,80 zł a opłata za rower nie jest pobierana (rower można przewozić jedynie w pojazdach niskopodłogowych). Zniżki i ulgi W komunikacji miejskiej (autobusach i tramwajach) oraz w tramwaju wodnym uprawnieni do przejazdów ulgowych są m.in.: emeryci do 70. roku życia, kombatanci, studenci szkół wyższych i wyższych szkół zawodowych bez względu na wiek, renciści, uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów, ponadpodstawowych, policealnych, ponadgimnazjalnych o uprawnieniach szkół publicznych do ukończenia 24 roku życia, uczniowie i studenci zagranicznych szkół i uczelni do ukończenia 26 roku życia, dzieci w wieku 4 do 7 lat, osoby niepełnosprawne. Osobami uprawnionymi do przejazdów bezpłatnych są: senatorowie, posłowie na Sejm, inwalidzi wojenni i wojskowi, dzieci do lat 4, osoby niewidome, emeryci powyżej 70 roku życia, osoby bezrobotne i ich dzieci, honorowi dawcy krwi i honorowi obywatele [5]. Kontrola biletów W tramwaju wodnym jak i w innych pojazdach komunikacji miejskiej pasażerowie powinni pozostawić bilet do kontroli. W tramwajach i autobusach ma ona na celu zweryfikować czy wszyscy pasażerowie przebywający w pojeździe zakupili i skasowali bilet. W tramwaju wodnym kontrole przeprowadzane są aby sprawdzić czy obsługa pobrała od wszystkich pasażerów opłatę ponieważ nie ma możliwości aby klient nie uiściwszy opłaty wszedł na pokład. 3.2. Czas przejazdu Tramwaj wodny pływa na dwóch liniach, trasa F5 rozpoczyna się na Żabim Kruku i kończy przy Latarni Morskiej w Nowym Porcie, przepłynięcie w jedną stronę trwa ok. 2,5 h [6]. Przejechanie tej samej trasy autobusem a następnie tramwajem trwa łącznie ok.50 minut [7]. Przystankiem początkowym linii F6 jest Targ Rybny, końcowym Narodowe Centrum Żeglarstwa, przepłynięcie 4441

w jedną stronę trwa ok. 2h [6]. Przejechanie tej samej trasy autobusem a następnie tramwajem trwa łącznie ok.50 minut [7]. 3.3. Dostępność przejazdu Tramwaj wodny jako jednostka pływająca może zabrać na pokład 40 osób i 5 rowerów. W przypadku braku miejsc na statku, pasażerowie oczekujący na przystanku nie będą mogli skorzystać z rejsu. Pojazdy komunikacji miejskiej również mają ograniczenie liczby pasażerów jednak nie ma możliwości przeliczenia pasażerów wsiadających i wysiadających na poszczególnych przystankach i wskazania kiedy i o ile liczba osób została przekroczona. 3.4. Częstotliwość kursowania Z powodu klimatu jaki panuje w Polsce wodny transport śródlądowy jest rodzajem transportu sezonowego, kursowanie jednostek na linii F5 i F6 rozpoczyna się 1 maja trwa do 30 września. Wg rozkładu rejsów umieszczonego na oficjalnej stronie miasta z dnia 20.06.2012 roku wynika że w sezonie odbywają się po 3 kursy na obu trasach. Rejsy tramwaju wodnego z przyczyn przepisów żeglugowych odbywają się do momentu zapadnięcia zmroku dlatego rozkład ulega zmianom w zależności od długości dnia. Komunikacja miejska świadczy usługi przewozowe przez cały rok, niezależnie od pory dnia czy nocy. Trasy linii nocnych różnią się od dziennych, weekendy i święta charakteryzują się mniejszą liczbą kursów jednak nawet mieszkańcy najbardziej odległych dzielnic miasta mają zapewnioną możliwość przemieszczania się. 3.5. Trasa przejazdu i lokalizacja przystanków Trasa pływania tramwaju wodnego uzależniona jest oczywiście od przebiegu toru wodnego. Lokalizacja przystanków została wyznaczona na działkach, których właścicielem jest Gmina Miasta Gdańska w okolicach miejsc atrakcyjnych turystycznie lub miejsc, które poddane zostały rewitalizacji. Do miejsc atrakcyjnych turystycznie na trasie F5 i F6 można zakwalifikować okolice przystanków: Zielony Most, Targ Rybny, Westerplatte, Twierdza Wisłoujście, Latarnia Morska i Narodowe Centrum Żeglarstwa. Rewitalizacji za sprawą projektu PODWwG poddano sąsiedztwo przystanków: Żabi Kruk, Sienna Grobla, Nabrzeże Zbożowe, Tamka i Górki Zachodnie. Trasy przejazdów i lokalizacja przystanków są ustalane tak aby zapewnić mieszkańcom i turystą jak najlepszą możliwość przemieszczania się pod uwagę brane są czynniki tj.: lokalizacja placówek oświatowych, placówek zdrowia, uczelni wyższych, zakładów pracy, centrów handlowych, centrów rozrywki, centrów rozrywki, muzeów, teatrów, godziny szczytu, gęstość zaludnienia itp. Wszystkie przeanalizowane czynniki transportu dla tramwaju wodnego i komunikacji miejskiej w Gdańsku zostały zebrane w tabeli 1. Tab.1. Porównanie czynników transportu komunikacji miejskiej i tramwaju wodnego Lp. Czynniki Tramwaj wodny Komunikacja Miejska transportowe 1.. bilety 1.1. dystrybucja ograniczona powszechna, łatwo dostępna. biletów 1.2. rodzaje biletów jeden rodzaj biletów duży wybór biletów 1.3. cennik biletów ceny biletów: - normalnych 10 zł - ulgowych 5 zł - opłata za rower 5 zł ceny biletów: - normalnych 3,60 zł - ulgowych 1,80 zł - opłata za rower brak opłaty, 1.4. zniżki i ulgi obowiązują takie same zniżki dla komunikacji miejskiej i tramwaju wodnego 1.5. kontrola biletów występuje kontrola biletów kontrola przewoźnika kontrola pasażerów 2. czas przejazdu trasa 1 2 h i 30 minut trasa 2 2 h trasa 1 50 minut trasa 2 50 minut 3. dostępność mała dostępność wysoka dostępność przejazdu 4. częstotliwość kursowania sezonowo, dzienna całoroczna, całodobowa 4442

5. trasa przejazdów i lokalizacja trasa mało rozbudowana, lokalizacja przystanków miejsca atrakcyjnie turystycznie i rewitalizowane trasa - rozbudowana, lokalizacja przystanków wyznaczane na podstawie wielu czynników oraz potrzeb mieszkańców i turystów 4. TRAMWAJ WODNY JAKO ATRAKCJA TURYSTYCZNA Statek żeglugi śródlądowej zwany popularnie tramwajem wodnym mimo nazwy ma wiele wspólnych czynników z przewozami turystycznymi. Zasadniczą różnicą jest fakt że tramwaj wodny jak inne środki komunikacji miejskiej finansowany jest przez miasto i organizowany przez Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsk. Na rynku przewozów pasażerskich w Gdańsku mamy dwie prywatne firmy. Porównanie czynników transportowych dla miejskiej jednostki pływającej zostanie przeprowadzone dla jednej z firmy, posiadającej flotę dwóch statków kursujących po Gdańsku. Jednostki te są stylizowane na statki pirackie, wpisując się w wizerunek miasta. 4.1. Bilety W przewozach turystycznych, większość właścicieli jednostek pływających to firmy prywatne, które muszą zbilansować ceny biletów z kosztami, wychodzić naprzeciw oczekiwaniom klientów i cały czas podnosić poziom świadczonych usług. Dystrybucja biletów Zarówno w przypadku tramwaju wodnego jak i statku turystycznego zakup biletu odbywa się bezpośrednio przed wejściem na jednostkę. W ofercie turystycznej istnieje możliwość wcześniejszej rezerwacji biletów lub rejsu dla grup zorganizowanych. Rodzaje biletów ZTM i przewoźnik prywatny wyróżnia jeden rodzaj biletów jednoprzejazdowy. Przy czym w ofercie turystycznej do nabycia jest bilet w jedną lub dwie strony. Cennik biletów Obie oferty przewozowe wyróżniają bilety normalne i ulgowe, ceny jednak są zróżnicowane. Bilet normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 5 zł a opłata za rower wynosi 5 zł [6], w jednostce turystycznej trzeba uiścić opłatę normalna 30 zł, ulgową 20 zł [8]. Na stronie przewoźnika nie ma informacji na temat możliwości przewozu rowerów. Zniżki i ulgi W tramwaju wodnym występują ulgi i przejazdy bezpłatne jak dla komunikacji miejskiej (przedstawiono w pkt.2.1.d.). Natomiast u przewoźnika prywatnego wyróżnia się jedynie bilety ulgowe i zniżki dla grup zorganizowanych, które są negocjowane indywidualnie z każdą grupą. Kontrola biletów Ponieważ zakup biletów u obu przewoźników odbywa się podobnie, każdy klient zakupuje bilet przy wejściu na statek i kontrola pasażerów jest nie potrzebna. Przewoźnik prywatny nie zajmuje się dodatkową kontrolą załogi. W tramwaju wodnym przewóz świadczy firma, która w drodze postępowania zamówień publicznych wygrała przetarg w związku z czym jest kontrolowana przez Zakład Komunikacji Miejskiej co do prawidłowości dystrybucji biletów i ilości osób na pokładzie w czasie rejsu. 4.2. Czas trwania przejazdu W przewozach turystycznych czas trwania przejazdu/ przepłynięcia nie jest istotnym czynnikiem, który decyduje o atrakcyjności danej usługi. Mimo to zostały zestawione czasy rejsów obu jednostek na trasie Targ Rybny Westerplatte. Przepłynięcie statkiem F5 trwa 1 h i 30 minut [6] u przewoźnika prywatnego trwa 45 minut [8]. Różnice czasowe wynikają z faktu że tramwaj wodny ma po drodze 3 przystanki pośrednie. 4443

4.3. Trasa i częstotliwość kursowania Tramwaj wodny kursuje na trasach F5 ( Żabi Kruk Latarnia Morka Nowy Port) i F6 (Targ Rybny NCŻ), na każdej trasie są zorganizowane 3 kursy dziennie [6]. Przewoźnik turystyczny kursuje na jednej trasie Gdańsk-Westerplatte-Gdańsk z możliwością zejścia na ląd na przystanku Westerplatte przy czym są dwa różne przystanki początkowe, pierwszy to Długie Pobrzeże w okolicach Zielonego Mostu a drugi Targ Rybny. Każdy ze statków wykonuje 5 planowych rejsów dziennie [8], czyli na trasie Gdańsk Westerplatte 10 rejsów na dobę. Różnice czasowe wynikają z faktu że tramwaj wodny na trasie Gdańsk - Westerplatte Gdańsk ma trzy przystanki pośrednie. 4.4. Liczba pasażerów/ Dostępność W turystyce wyróżnić można dwie docelowe grupy odbiorców - grupy zorganizowane i klienci indywidualni. Grupy zorganizowane to np. grup szkolne liczące ok. 30 osób (jedna klasa) lub grupa wycieczkowa licząca średnio ok. 55 osób. W miesiącach maju, pierwszej połowie czerwca i wrześniu grupy szkolne są głównym odbiorcą atrakcji turystycznych, natomiast druga połowa czerwca, lipiec i sierpień są to przede wszystkim turyści indywidualni i grupy wycieczkowe. Przewoźnik prywatny wyszedł naprzeciw wymaganiom ilościowym odbiorców ponieważ statki mogą zabrać na pokład zarówno grupy turystyczne jak i szkolne (niestety na stronie firmy nie ma informacji o maksymalnej ilości uczestników rejsu). Tramwaj wodny niestety może zabrać na pokład jedynie 40 osób, jest to oferta dla jednej klasy szkolnej jednak dla grup turystycznych nie. Ograniczona liczba osób na pokładzie wynika z warunków żeglugowo-nawigacyjne na rzece Stara Motława, czyli małych prześwitów pod mostami na początkowym fragmencie trasy tramwaju wodnego od Żabiego Kruka do Targu Rybnego. U przewoźnika turystycznego istnieje możliwość rezerwacji miejsc na konkretny rejs i/lub zorganizowanie dodatkowych rejsów. Tramwaj wodny nie przewiduje takich rozwiązań ponadto w przypadku pełnego obłożenia klienci nie zostaną wpuszczeni na jednostkę. 4.5. Dodatkowe atrakcje Atrakcja turystyczna powinna wyróżniać się na rynku aby zwrócić uwagę klienta. Przy wyborze konkretnej usługi turystyczno-przewozowej turysta kieruje się nie tylko ceną, przebiegiem trasy czy czasem przejazdu, istotną role odgrywają atrakcje dodatkowe. Rozpatrywany przewoźnik w swojej ofercie ma do zaoferowania rejs jednostką stylizowaną na statek piratów, gastronomię na pokładzie, obecność animatora w przebraniu pirata, muzykę na żywo (szanty), dodatkowo z głośników w czasie rejsu odtwarzane jest nagranie przybliżające historię miasta i atrakcje jakie można zobaczyć na trasie rejsu. Sam bilet ma interesujący wygląd i można potraktować go jako pamiątkę z wycieczki po Gdańsku. Wszystkie przeanalizowane czynniki transportu dla tramwaju wodnego i przewozów turystycznych zostały zebrane w tabeli 2. Tab.2. Porównanie czynników przewozów turystycznych i tramwaju wodnego Lp. Czynniki Tramwaj wodny Przewoźnik turystyczny transportowe 1. bilety 1.1. dystrybucja biletów bezpośrednio przed wejściem na jednostkę 1.2. rodzaje biletów bilety jednoprzejazdowe 1.3. cennik biletów na linię F5 i F6 bilet: normalny 10 zł, ulgowy 5 zł, opłata za rower 5zł trasa Gdańsk-Westerplatte-Gdańsk: normalny 40 zł ulgowy 25 zł Trasa Gdańsk Westerplatte) normalny 30 zł ulgowy 20 zł Grupy zorganizowane cena do uzgodnienia Opłata za rower brak informacji 4444

1.4. zniżki i ulgi zniżki jak w tylko dla dzieci i grup zorganizowanych komunikacji miejskiej 1.5. kontrola biletów możliwa jest kontrola nie ma takiej potrzeby ponieważ jest to biletów zewnętrzna firma prywatna ZTM 2. czas przejazdu 1 h 30 minut 45 minut 3. trasa i częstotliwość kursowanie - kursowanie - sezonowe, dzienne. kursowania sezonowe, dzienne. dwie trasy na których ilość rejsów dziennie 10 dwiema występują przystanki jednostkami pośrednie. Ilość rejsów na dobę po 3 na każdej linii 4. dostępność/liczba ograniczona, nie ograniczona ale dostosowana do grup pasażerów dostosowana do grup zorganizowanych turystycznych zorganizowanych 5. dodatkowe atrakcje nie tak 5. ROLA TRAMWAJU WODNEGO W GDAŃSKU W tabeli 3 zostały zebrane i usystematyzowane informacje na temat tramwaju wodnego linii F5 i F6 w porównaniu z komunikacją miejską i przewozami turystycznymi. Tab.3. Zestawienie informacji na temat tramwaju wodnego w porównaniu do komunikacji miejskiej i przewozów turystycznych. Lp. Czynnik Turystyka Komunikacja Zbiorowa 1. bilety 1.1. dystrybucja biletów + 1.2. rodzaje biletów + 1.3. cennik biletów + 1.4. zniżki i ulgi + 1.5. kontrola biletów + 2. czas przejazdu + 3. trasa i częstotliwość kursowania + 4. liczba pasażerów/dostępność + 5. dodatkowe atrakcje + Z tabeli 3 wynika że tylko 3 na 10 rozpatrywanych czynników transportowych wskazuje że tramwaj wodny może pełnić rolę środka komunikacji miejskiej. WNIOSKI Ze względu na specyfikę wodnych transportów śródlądowych w Polsce, tramwaju wodnego nie można uznać za środek komunikacji miejskiej ani za jej uzupełnienie. Wynika to przede wszystkim z klimatu, który determinuje sezonowość tego środka transportu. Warunki żeglugowe czyli minimalne prześwity pod mostami i dzienne kursowanie sprawiają że istnieje ograniczenie w ilości pasażerów oraz ilości kursów na dobę. Przy trzech kursach dziennie nie ma potrzeby rozdysponowania biletów do wszystkich punktów sprzedaży. Wprowadzanie biletów miesięcznych i semestralnych jest nieuzasadnione. Bilety semestralne przeznaczone są dla uczniów i studentów, którzy w miesiącach letnich mają przerwę wakacyjną. Miesięczne zaś przeznaczone są dla osób pracujących. Cena biletu i lokalizacja przystanków na trasie nie zachęcają do wykorzystywania tramwaju wodnego przez osoby dojeżdżające do miejsca zatrudnienia. Jedynymi czynnikami transportowymi, które łączą komunikację 4445

miejską z jednostką pływającą są obowiązujące ulgi oraz wyrywkowe kontrole, wynika to z faktu że ZTM jest instytucją koordynującą oba rodzaje przewozów. Wyznaczone trasy, czas płynięcia rodzaje biletów, itd. Powodują że tramwaj wodny to przewóz turystyczny. Jednak z powodu braku dodatkowych atrakcji na pokładzie może stać się mało atrakcyjną ofertą dla turysty. Należałoby zmienić jednostki na większe mieszczące minimalnie 60 osób na pokładzie, wprowadzić możliwość rezerwacji biletów, zniżki dla grup zorganizowanych, obecność animatora czy gastronomię zdecydowanie uatrakcyjniłoby ofertę tramwaju wodnego, jednak w celu wprowadzenia tych zmian organizatorem przewozów Zgodnie z obowiązującym prawem nie mógłby być Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku. Streszczenie Tramwaj wodny środek miejskiej komunikacji zbiorowej czy jednostka przewozów turystyczny? Identyfikacja, zestawienie i analiza czynników transportu nowopowstałej usługi przewozowej z komunikacją miejską i przewozem turystycznym tj. :cennik biletów, sposobu dystrybucji biletów, czasu przejazdu dostępności, przebieg trasy i częstotliwości kursowania. Wskazanie funkcji przewozowej tramwaju wodnego w Gdańsku. New water bus in Gdańsk function Abstact Water bus public or touristic mean of transport? Identification, analysis and correlation of the new transport service with public transport and tourist transport, that is: ticket price-list, tickets distribution, travel time, accessibility, the route and frequency. Indication of the transport function of the water bus in Gdańsk. BIBLIOGRAFIA 1. Mazurkiewicz B.: Encyklopedia Inżynierii Morskiej, Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk 2009 2. Agencja J&J Jowita Zielinkiewicz, Fundusze UE 2007-2013, [online], [dostęp: 28.01.2014], dostępny w Internecie: <http://www.agencjajj.pl/index.php?n=330> 3. Polska Agencja Turystyczna, Lista projektów, [online], [dostęp: 20.01.014], dostępny w Internecie: <http://www.pot.gov.pl/dzialanie-6-4-po-ig/lista-projektow/> 4. Urząd Miejski w Gdańsku, Program ożywienia dróg wodnych w Gdańsku, [online], [dostęp 27.01.2014], dostępny w Internecie: <http://www.gdansk.pl/nasze-miasto,1119.html> 5. Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku, Tramwaj wodny, [online], [dostęp: 5.02.2014], dostępny w Internecie: < http://www.ztm.gda.pl/hmvc/index.php/sipinfo/wieceji/74> 6. Urząd Miejski w Gdańsku, Dwie nowe linie tramwaju wodnego F5 i F6, [online], [dostęp 20.01.2014], dostępny w Internecie: <http://www.gdansk.pl/nasze-miasto,512,22420.html> 7. Zakład Komunikacji Miejskiej w Gdańsku, Komunikaty, [online], [dostęp: 22.01.2014], dostępny w Internecie: <http://www.ztm.gda.pl/hmvc/index.php> 8. Ustka Tour S.C., O firmie, [on Line], [dostęp 22.01.2014], dostępny w Internecie: <http://www.perlalew.pl> 9. Żurek T., Tramwaj wodny w Bydgoszczy transport miejski czy turystyka?, Przegląd komunikacyjny, R. 46, nr 2 2007r. 4446