WYDANIE 1(6) marzec 2014r Gazetka uczniów Zespołu Szkól Ogólnokształcących Nr I w Opolu Motto wydania: Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie wydało go plemię. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Mikołaj Kopernik żył w latach 1473-1543. Był polskim lekarzem i duchownym, ale przede wszystkim był astronomem, człowiekiem epoki odrodzenia i autorem przełomowego dzieła pt. O obrotach ciał niebieskich no właśnie, na tym się skupmy. Wybitny grecki astronom Ptolemeusz konstruując swój matematyczny system świata, przyjął, że Ziemia jest usytuowana w środku ogromnego wszechświata. Według niego, Księżyc i planety krążyły wokół nieruchomej wówczas Ziemi. Wraz z zachwianiem się autorytetu Kościoła, układ Ptolemeusza zaczął powoli upadać. Tuż po śmierci Kopernika opublikowano jego dzieło O obrotach które doprowadziło do ostatecznego upadku pierwotnej teorii. Udowodniono więc, że Słońce stanowi nieruchome centrum, wokół którego krążą planety. Model heliocentryczny Kopernika poparli inni uczeni, np. Galileusz, który za pomocą teleskopu potwierdził słuszność teorii polskiego uczonego, za co zresztą później stanął przed sądem, który kazał mu odwołać poparcie, bowiem alternatywą była kara śmierci. Galileusz mimo, że był już w podeszłym wieku, a może dlatego, że był bardzo przywiązany do życia, odwołał swoje przekonanie o słuszności teorii. Jak głosi legenda, wychodząc z posiedzenia sądu szepnął: A jednak się kręci 1
Czy wiedziałeś, że? Grobu Mikołaja Kopernika poszukiwano już kilka razy. Pierwsze prace w kolejne przeprowadzono w 1909 i 1939. Prawdopodobnie w czasie II Wojny Światowej poszukiwania prowadzili także Niemcy, a po jej zakończeniu również Rosjanie. Wszystkie próby zakończyły się niepowodzeniem. Mikołaj Kopernik swój bogaty księgozbiór przekazał w testamencie diecezji warmińskiej. Książki te wraz z Archiwum Biskupów Warmińskich i księgozbiorem Kapituły Warmińskiej w 1626 roku wpadły w ręce Szwedów, którzy splądrowali bibliotekę przy katedrze we Fromborku. Z polecenia Gustawa II Adolfa zbiory te trafiły do Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali. Dzięki temu biblioteka w Uppsali posiada najsłynniejsze na świecie dzieła Kopernika. Pierwsze wydanie epokowej pracy De revolutionibus orbium coelestium wydrukowane zostało w Norymberdze w 1543 r. w nakładzie 400-500 egzemplarzy. Egzemplarz pierwszego wydania znajdował się w zbiorach Collegium Hosianum w Braniewie. W 1626 roku dzieło to wraz z innymi łupami trafiło do Szwecji. W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1520 1521 Mikołaj Kopernik zamanifestował prawdziwie obywatelską postawę. Na zamku w Olsztynie w dniu 16 listopada 1520 roku własnoręcznie zredagował list do króla Zygmunta Starego prosząc go o pomoc zbrojną przeciw Krzyżakom i zapewniając o wierności pisał, że czynić będzie to, co przystoi ludziom szlachetnym i uczciwym oraz bez reszty oddanym Waszemu Majestatowi nawet jeśliby przyszło zginąć. List Kopernika został przejęty przez Krzyżaków i nie dotarł do adresata. Jednakże król inną drogą dowiedział się o zagrożeniu głównej twierdzy w południowej Warmii i w końcu listopada 1520 r. nadesłał posiłki stu zbrojnych pod dowództwem Henryka Peryka z Janowic.. 2 FROMBORK TORUŃ
Jak naprawdę wyglądał Kopernik? Zapewne niewielu z Was, drodzy Czytelnicy, zdaje sobie sprawę z tego, że portret Mikołaja Kopernika, który znacie i macie okazję ujrzeć również na łamach naszej gazety nie jest jego prawdziwym portretem. Tak jest, autentyczny portret Mikołaja Kopernika istniał w XVI wieku. Był to portret malowany przez samego wielkiego astronoma, który - obok wielu innych umiejętności - posiadał też talent malarski (jak przystało na prawdziwego człowieka renesansu). Po śmierci Kopernika obraz stał się własnością Kapituły Warmińskiej, która podarowała go astronomowi duńskiemu, Tycho de Brahe, który sam czcił i cenił Kopernika. W ten sposób autoportret trafił na duńską wyspę Hveen, gdzie de Brahe miał swój zamek i obserwatorium astronomiczne. Niestety, w 1597 roku obraz wraz z zamkiem został zniszczony przez wrogów de Brahe. 3
Pierwsze wydanie naszej gazetki zostało w dużej mierze poświęcone naszemu patronowi Mikołajowi Kopernikowi, dlatego grzechem byłoby nie napisać również czegoś o kosmosie i jego tajemnicach CZARNA DZIURA VS. CZARNA DZIURA Już ich narodziny są wyjątkowo gwałtownym procesem. W zapadającej się grawitacyjnie gwieździe materia ulega takiemu zagęszczeniu, że jej łyżeczka waży miliardy ton. Jak ogromne siły jest zatem w stanie wyzwolić zderzenie dwóch czarnych dziur? Są jednym z najdziwniejszych obiektów we wszechświecie. Siła przyciągania czarnej dziury jest tak ogromna, że niczym olbrzymi odkurzacz pochłania nawet światło (!) Dlatego też nigdy nie będziemy mogli bezpośrednio zaobserwować takiego zjawiska. Zwiastuny zderzenia są jednak doskonale widoczne, dzięki ultraczułym teleskopom, ponieważ wokół większości czarnych dziur wiruje tzw. dysk akrecyjny, składający się z pyłu i gazu. Znajdujące się na kursie zderzeniowym czarne dziury wystrzeliwują w siebie nawzajem potężne fontanny gazu pochodzące właśnie z tych dysków. Zjawisko to zachodzące w oddalonym od siebie o około 3,5 miliarda lat świetlnych gwiazdozbiorze Raka, monitorują obecnie astronomowie z Obserwatorium Tuorla w Finlandii. Za około 10 000 lat dwie czarne dziury układu podwójnego OJ 287 ostatecznie zderzą się ze sobą. Ale zanim do tego dojdzie, wyrzucą w przestrzeń kosmiczną w regularnych odstępach czasu niewyobrażalne masy gazu. Najbliższej supererupcji, czyli wybuchu wulkanu, naukowcy spodziewają się w 2016 roku. Ale erupcje te to zaledwie kosmiczne kichnięcia w porównaniu z ostateczną kraksą. W jej wyniku bowiem miliardy gwiazd zostaną zrzucone ze swoich orbit i pochłonięte, a całe otoczenie zostanie zdeformowane przez potężny rozbłysk promieniowania gamma i tsunami grawitacyjne. 4
SPORT MISTRZOSTWA ŚWIATA W PIŁCE SIATKOWEJ MĘŻCZYZN 2014 W POLSCE Już 30.08.2014r na Stadionie Narodowym meczem Polska- Serbia rozpoczną się XVIII MŚ w piłce siatkowej mężczyzn. W mistrzostwach udział wezmą 24 najlepsze narodowe drużyny świata, które zostały zakwalifikowane do 4 grup. Mecze odbędą się w: Katowicach, Wrocławiu, Gdańsku, Łodzi, Bydgoszczy i Krakowie- mieście będącym gospodarzem tych mistrzostw. Jest to pierwsza tego typu impreza w Polsce, prace przygotowawcze cały czas trwają, a bilety na poszczególne mecze trafią do sprzedaży 7 kwietnia. Zachęcamy do gorącego dopingu naszych siatkarzy! JUŻ NIEDŁUGO MUNDIAL!!! W tym roku wszystkich fanów piłki nożnej czeka prawdziwa,,gratka, ponieważ 12 czerwca b.r. w Sau Paulo w Brazylii rozpoczną się XX Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. Początki Mistrzostw Świata sięgają roku 1930, kiedy to najlepsze reprezentacje narodowe zagościły w Urugwaju. Od tego czasu co cztery lata odbywają się mistrzostwa, z wyjątkiem 1942 i 1946 roku, kiedy to nie zostały rozegrane z powodu II wojny światowej. Ostatnie Mistrzostwa Świata miały miejsce w 2010 roku w Republice Południowej Afryki. Skąd nazwa mundial? Otóż słowo mundial pochodzi z języka hiszpańskiego i oznacza,,światowy. A powszechnie używa się go głównie dlatego, że mistrzostwa świata w piłce nożnej kilka razy z rzędu odbywały się w krajach hiszpańskojęzycznych. 5
Kącik podróżnika Ciekawe miejsca, o których nikt nie ma pojęcia a one istnieją. Na świecie znajduje się wiele miejsce, które jeszcze nie zostały odkryte przez ludzi, a tamtejsze warunki i widoki zapierają dech w piersiach. Często wydaje nam się, że od czasów Kolumba wszystko zostało odkryte a tu taka niespodzianka Marmurowe Jaskinie- PATAGONIA, CHILE Całkowicie naturalne piękno marmurowych skał i krystaliczna woda jeziora General Carrera to połączenie, które daje magiczne wrażenie dla ludzkich oczu. Gra świateł i cieni grających na ścianach jaskini to nieustanny spektakl natury. Abraham Lake- KANADA Jezioro to skrywa wielką tajemnicę, ale właśnie to powoduje jego atrakcyjność i czyni go obiektem westchnień, zwłaszcza dla fotografów. Niby niepozorne plamki widoczne na tafli jeziora to nie tylko zamarznięte pęcherzyki powietrza, ale łatwopalny metan, który czeka, aby uwolnić się, gdy nadejdzie odwilż. Każdy, kto odwiedził to miejsce, wspomina ten spacer jako przeżycie pełne adrenaliny, ze względu na spękaną powierzchnię jeziora, jak również na widok ciemności docierającej z dna jeziora oraz niepokojącej ciszy, która jest zakłócana jedynie przez notoryczne dźwięki pękającego lodu. 6
Hinatuan River-FILIPINY Jest to "Enchanted River" (Zaczarowana Rzeka)- nazywana tak przez mieszkających tam ludzi. Nazwa ta wzięła się od lokalnej legendy, która mówi o rzekomo widywanych "leśnych duszkach, przybierających ludzką postać - engkanto. Działo się to dawno temu, ale podobno w okolicy wciąż można wyczuć ich obecność i moc. Wyjątkowość temu miejscu nadaje również lokalizacja - ukryte jest w dżungli i nie łatwo do niego dotrzeć oraz czar kolorów i przezroczystość wody. --------------------------------------------------------------------- UWAGA WSZYSCY ZAINTERESOWANI WSPÓŁPRACĄ Z NASZYM PISMEM! Zapraszamy wszystkich uczniów naszej szkoły do pisania tekstów na tematy, które Was interesują, o Waszych pasjach, zainteresowaniach, usłyszeliście coś ciekawego, tworzycie teksty do szuflady, nie krępujcie się, na łamach naszej gazetki znajdzie się miejsce dla Waszej twórczości. Kontakt Bartek Nowoświatłowski klasa 1e LO Marzena Dysiewicz Rerich sala 11 Opracowali: Marta Wydra, 1e Malwina Wójciak, 1a Bartosz Nowoświatłowski, 1e pod opieką prof. Marzeny Dysiewicz-Rerich 7
8 Miejsce do zagospodarowania dla nowych redaktorów!!!