HASŁA KORPORATYWNE WERSJA ROBOCZA (VIII.2011)

Justyna Wilk-Żmigrodzka Pracownia Języka Haseł Przedmiotowych Instytut Bibliograficzny Biblioteka Narodowa HASŁA KORPORATYWNE WERSJA ROBOCZA (VIII.2011) 1

SPIS TREŚCI 1. Hasło przedmiotowe korporatywne... 5 1.1. Zasady ogólne... 6 1.1.1. Zmiana nazwy ciała zbiorowego... 6 1.1.2. Kompletność i kolejność części nazwy... 6 1.1.3. Język i pisownia... 8 1.2. Dopowiedzenia... 9 1.2.1. Dopowiedzenie z nazwą siedziby... 9 1.2.2. Dopowiedzenie zawierające lata działalności... 11 1.2.3. Dopowiedzenie identyfikujące... 11 1.3. Ciała zbiorowe podrzędne... 12 1.3.1. Ciała zbiorowe terytorialne... 13 1.3.2. Imprezy... 13 1.3.2.1. Wybór nazwy... 14 1.3.2.2. Forma nazwy... 14 1.3.2.3. Dopowiedzenia... 14 2. Różnice w budowie haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym i formalnym... 15 3. Główne rodzaje ciał zbiorowych i wzorce ich opracowania przedmiotowego... 18 3.1. Organizacje międzynarodowe... 18 3.1.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 19 3.1.1.2. Wzorce opisów przedmiotowych... 21 3.1.2. Unia Europejska... 22 3.1.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 22 3.1.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 24 3.2. Organa władzy, urzędy i instytucje centralne... 28 3.2.1. Parlamenty... 29 3.2.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 30 3.2.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 32 3.2.2. Sądy... 34 3.2.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 34 3.2.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 34 3.2.3. Rząd i jego organy, urzędy centralne... 35 3.2.3.1. Wzorce opracowania przedmiotowego:... 37 3.2.4. Placówki dyplomatyczne i przedstawicielstwa struktur międzynarodowych... 38 3.2.4.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 39 3.2.4.2. Wzory opracowania przedmiotowego... 39 3.3. Administracja terenowa, samorząd terytorialny... 40 3.3.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 40 3.3.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 42 3.4. Archiwa... 43 3.4.1.1. Rekordy wzorcowe... 43 3.5. Organizacje o charakterze politycznym... 49 3.5.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 49 3.5.2. Partie polityczne... 49 3.5.3. Koalicje polityczne... 52 3.5.4. Organizacje i stowarzyszenia polityczne... 52 3.5.5. Kluby parlamentarne i koła poselskie... 54 3.5.5.1. Wzorce opisów przedmiotowych... 55 3.6. Organizacje i stowarzyszenia naukowe... 59 2

3 3.6.1. Akademie nauk... 59 3.6.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 59 3.6.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 60 3.6.2. Towarzystwa naukowe... 61 3.6.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 61 3.6.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 61 3.7. Związki zawodowe, stowarzyszenia zawodowe i twórcze... 62 3.7.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 62 3.7.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 63 3.8. Szkolnictwo i oświata.... 64 3.8.1. Szkolnictwo wyższe.... 64 3.8.2. Szkolnictwo średnie i pomaturalne... 68 3.8.3. Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne... 69 3.8.3.1. Wzorce opisów przedmiotowych.... 70 3.9. Organizacje i instytucje kultury... 79 3.9.1. Muzea, galerie... 79 3.9.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 79 3.9.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 83 3.9.2. Biblioteki... 85 3.9.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 85 3.9.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 89 3.9.3. Teatry, kabarety... 92 3.9.3.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 92 3.9.3.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 93 3.9.4. Instytucje i organizacje związane z życiem muzycznym... 96 3.9.4.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 96 3.9.4.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 96 3.9.5. Grupy literackie i artystyczne... 98 3.9.5.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 98 3.9.5.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 99 3.9.6. Wydawnictwa... 99 3.9.6.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 99 3.9.6.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 100 3.9.7. Antykwariaty, domy aukcyjne, księgarnie... 101 3.9.7.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 101 3.9.7.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 101 3.9.8. Inne organizacje życia kulturalnego... 102 3.9.8.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 103 3.9.8.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 103 3.10. Organizacje mniejszości narodowych... 104 3.10.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 104 3.10.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 106 3.11. Służba zdrowia i opieka społeczna.... 107 3.11.1. Kasy chorych.... 107 3.11.2. Przychodnie... 108 3.11.3. Ratownictwo medyczne.... 108 3.11.4. Szpitalnictwo.... 108 3.11.4.1. Wzorce opisów przedmiotowych.... 110 3.11.5. Opieka społeczna.... 112 3.11.5.1. Wzorce opracowania przedmiotowego.... 113

4 3.12. Ratownictwo... 115 3.12.1. Pożarnictwo... 115 3.12.2. Ratownictwo górnicze... 116 3.12.3. Ratownictwo górskie... 116 3.12.4. Ratownictwo morskie... 117 3.12.5. Ratownictwo wodne... 117 3.12.5.1. Wzorce opracowania przedmiotowego... 117 3.13. Ciała kościelne, ruchy i organizacje religijne... 119 3.13.1. Instytuty życia konsekrowanego (zakony i instytuty świeckie)... 119 3.13.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 119 3.13.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 122 3.13.2. Ruchy i organizacje religijne (stowarzyszenia, bractwa, wspólnoty)... 124 3.13.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 125 3.13.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 125 3.14. Wojsko... 126 3.14.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 126 3.14.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 132 3.15. Organizacje kombatanckie... 134 3.15.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 134 3.15.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 134 3.16. Organizacje młodzieżowe... 135 3.16.1. Skauting, harcerstwo... 135 3.16.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 136 3.16.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego.... 137 3.16.2. Inne organizacje młodzieżowe... 137 3.16.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 137 3.16.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 139 3.17. Sport (kluby, drużyny)... 139 3.17.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 139 3.17.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 141 3.18. Organizacje gospodarcze i finansowe... 141 3.18.1. Instytucje finansowe... 141 3.18.1.1. Wzorce opracowania przedmiotowego... 145 3.18.2. Handel i usługi... 147 3.18.2.1. Wzorce opracowania przedmiotowego... 148 3.18.3. Przemysł i energetyka.... 150 3.18.3.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 150 3.18.3.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 152 3.18.4. Rolnictwo... 155 3.18.4.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 155 3.18.4.2. Wzorce opracowania przedmiotowego.... 156 3.18.5. Rzemiosło, przedsiębiorstwa małe i średnie... 156 3.18.5.1. Przykłady rekordów wzorcowych.... 156 3.19. Więziennictwo... 158 3.19.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 158 3.19.1.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 159 3.19.2. Obozy zagłady i obozy pracy... 160 3.19.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 161 3.19.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 163 3.19.3. Obozy jenieckie i obozy dla internowanych... 166

3.19.3.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 166 3.19.3.2. Wzorce opracowania przedmiotowego... 167 3.20. Imprezy... 167 3.20.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych... 167 3.20.2. Wydarzenia o charakterze imprezy występujące jako hasła ogólne... 169 3.20.2.1. Wzorce opracowania przedmiotowego... 170 4. Określniki stosowane po nazwach ciał zbiorowych... 172 5

1. Hasło przedmiotowe korporatywne Hasło korporatywne to hasło zawierające nazwę ciała zbiorowego, a więc zgodnie z definicją 1.3.1w PN-N-01230: organizacja, grupa osób i/lub organizacji, występujące pod własną nazwą, jednoznacznie je identyfikującą. Zakres stosowania haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym jest różny od zakresu stosowania tych haseł w opisie bibliograficznym. Nazwa ciała zbiorowego w haśle opisu bibliograficznego występuje wówczas, gdy opisywane wydawnictwo jest oficjalnym dokumentem o charakterze administracyjnym lub informacyjnym ( statut, spis członków, budżet, program działania, sprawozdanie z działalności, katalog wyrobów, katalog biblioteczny itp.). W opracowaniu przedmiotowym nazwy ciał zbiorowych stosuje się wówczas, gdy ciała te są przedmiotem opracowywanych dokumentów. Może to być : ich statut, sprawozdanie, katalog zbiorów czy wyrobów, ale również omówienie problemów organizacji i administracji, historia, opis działalności -zarówno organizacji jako takiej jak i poszczególnych jej członków, biografie osób zaangażowanych w działalność danego ciała zbiorowego czy ujęcie socjologiczne badające ich jako grupę społeczną, analiza stanowiska zajmowanego względem innych organizacji czy zagadnień życia publicznego itp. Ciało zbiorowe może być przedmiotem publicystyki, pamiętnika, tekstu o charakterze literackim. Jest to więc szerszy zakres problemów, niż w przypadku opisu bibliograficznego. Z drugiej strony, nie zawsze, gdy nazwa ciała zbiorowego wystąpi w opisie formalnym jako instytucja sprawcza, hasło z nazwą danego ciała zbiorowego pojawia się w opisie przedmiotowym (dotyczy to np. materiałów konferencyjnych). Hasła wyrażające ciała zbiorowe zarówno nazwy organizacji jak i imprez występują w opracowaniu przedmiotowym w języku haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej od chwili jego powstania. Nazwy organizacji międzynarodowych i ogólnokrajowych występowały w funkcji tematów, np.:onz, Armia Krajowa, Polska Partia Socjalistyczna (1892-1948), a instytucje lokalne w funkcji określników jednostkowych po stosownych nazwach geograficznych, np.: Kraków (woj. małopolskie) Muzeum Czartoryskich, Warszawa Liceum Ogólnokształcące nr XIV im. Stanisława Staszica. Rekordy wzorcowe zapisano zgodnie z formatem MARC 21. Nie uwzględniono zapisu, jaki występuje w drukowanym Słowniku języka haseł przedmiotowych Biblioteki Narodowej oraz w bazie udostępnianej w witrynie Biblioteki Narodowej (bazy w systemie MAK). Relacje TS (temat szerszy), TK (temat kojarzeniowy) oraz TW (temat węższy) są uwzględnione w podpolu w pól grupy 5XX: wartość g jest przypisana tematowi szerszemu, wartość h jest przypisana tematowi węższemu, natomiast brak wypełnionego podpola w oznacza, iż tematy są powiązane relacją kojarzeniową. Ze względu na przejrzystość zapisu zrezygnowano z przytaczania w części drugiej instrukcji całej zawartości rekordów wzorcowych oraz całych rekordów opisu katalogowego. W przytaczanych tam rekordach wzorcowych pominięto etykietę rekordu oraz pole 008, we wzorcach opracowania przedmiotowego zastosowano skrócony opis bibliograficzny. Przykłady pełnych rekordów wzorcowych zamieszczono w części pierwszej. Starając się przedstawić możliwie przejrzysty zapis przykładów, zarówno w rekordach wzorcowych jak i w przykładach opracowania, separatory podpól oddziela po obu stronach odstęp (spacja). W rzeczywistości sposób wpisywania danych do rekordu jest różny w różnych systemach bibliotecznych. 6

Forma hasła korporatywnego 1.1. Zasady ogólne Nazwę ciała zbiorowego podaje się w formie oficjalnie przyjętej i używanej przez to ciało. Nazwa ta może być przejęta do hasła z różnych źródeł: 1) ze statutu, pieczęci czy oficjalnych dokumentów tej instytucji, 2) z wydawnictw informacyjnych (informatorów, encyklopedii, bibliografii, stron internetowych) 3) z bibliotecznych lub archiwalnych kartotek wzorcowych, 4) z opracowywanego dokumentu. W praktyce opracowania przedmiotowego z dokumentami oficjalnymi mamy do czynienia bardzo rzadko, a dotarcie do nich, w celu ustalenia właściwej nazwy ciała zbiorowego zwłaszcza w przypadku instytucji już nieistniejących jest często niemożliwe. Nie jest również możliwe zastosowanie zasady przyjętej w normie Hasło korporatywne, iż należy przejąć do hasła nazwę najczęściej występującą w dokumentach publikowanych przez dane ciało zbiorowe w znacznej części ciała zbiorowe, które występują jako przedmiot dokumentu nie są reprezentowane w katalogach BN i innych zbiorach bibliotecznych jako instytucje sprawcze. W przeważającej mierze naszymi źródłami będą więc wydawnictwa informacyjne i opracowywane dokumenty. W przypadku nazw obcych podstawowym źródłem są kartoteki wzorcowe i bibliografie narodowe odpowiednie dla obszaru, na którym działa lub działało dane ciało. Przejmując formę nazwy z obcej kartoteki wzorcowej należy pamiętać o tym, by zapis był zgodny z przyjętymi w niniejszej instrukcji zasadami. W tych przypadkach, gdy na podstawie dostępnych materiałów nie uda się ustalić oficjalnej nazwy danego ciała zbiorowego, używa się formy nazwy, która występuje w opracowywanym dokumencie, nawet jeśli jest to nazwa obiegowa. 1.1.1. Zmiana nazwy ciała zbiorowego Przyjmujemy w haśle ostatnią nazwę ciała zbiorowego, pozostałe nazwy traktując jako formy odsyłaczowe. Punktem odniesienia jest zawsze opisywany dokument nazwa przyjęta w haśle nie powinna odnosić się do stanu późniejszego niż opisany w dokumentach obecnych w danym zbiorze. Nie uważamy za kontynuację ciał zbiorowych, które powstały z połączenia innych. Nie traktujemy również jako kontynuacji w ścisłym znaczeniu tego słowa instytucji czy organizacji, które powołują się na tradycje wcześniej działającego ciała zbiorowego, nie wyczerpuje znamion kontynuacji również przejęcie siedziby, majątku czy personelu. W praktyce oznacza to, że odrębne hasła otrzymają Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie i Uniwersytet im. Ivana Franki czy też FSO Warszawa i Daewoo-FSO; hasła takie, o ile uznamy to za zasadne, mogą być ze sobą powiązane relacją kojarzeniową. 1.1.2. Kompletność i kolejność części nazwy Jeśli dane ciało zbiorowe występuje zarówno pod pełna nazwą, jak i akronimem, należy przejąć do hasła pełną nazwę. Dopuszcza się stosowanie akronimów lub innych skrótów nazwy, o ile są bardziej znane niż pełna nazwa danego ciała zbiorowego. Ponieważ ocena tego, czy akronim jest powszechnie używany i bardziej znany od nazwy oficjalnej, jest subiektywna, należy stosować tę zasadę z dużym umiarem. W praktyce oznacza to stosowanie akronimów najczęściej do ciał 7

zbiorowych międzynarodowych, np.: NATO Nie: Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego ONZ Nie: Organizacja Narodów Zjednoczonych UNICEF Nie: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization PHARE Nie: Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economy Akronim, który nie został przejęty do hasła, należy potraktować jako formę odsyłaczową. Dotyczy to jedynie akronimów poświadczonych w źródłach informacji lub dokumencie; nie należy ich tworzyć samodzielnie. Części nazwy ciała zbiorowego podaje się w kolejności takiej, w jakiej występują w oficjalnej nazwie danego ciała, tzn. nie stosując inwersji. Forma zinwertowana winna natomiast wystąpić jako odsyłacz, o ile nazwa w tej formie jest również w użyciu, np.: Polskie Biuro Podróży Orbis NU Orbis, Polskie Biuro Podróży Polskie Linie Lotnicze LOT NU LOT, Polskie Linie Lotnicze Musée du Louvre (Paryż) NU Luwr (Paryż) W haśle należy zachować: a) znaki inne niż litery i cyfry, np.: Marks & Spencer Ernst & Young Restauracja Fret @ porter b) akronimy i inne skróty. Występujące w obrębie nazwy ciała zbiorowego akronimy lub inne skróty należy przejąć do hasła nie rozwiązując tych skrótów. Pomiędzy literami skrótu nie należy stosować kropek ani odstępów, np.: ABB Zamech Marine BRE Bank Stowarzyszenie Opieki nad Dziećmi Opuszczonymi p.n. Oratotrium im. Ks. Bronisława Markiewicza (Toruń) Warner Bros. 8

c) liczby w formie występującej w nazwie, np.: XLII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej (Warszawa) d) pomijamy rodzajniki stojące przed nazwą, np.: British Library Blaue Adler -Pomijamy określenie stanu prawnego ciała zbiorowego (np.: z o.o., s.c., S.A., e.v., Ltd., GmbH), jeśli występuje na początku lub końcu nazwy, a nie jest niezbędne do identyfikacji ciała zbiorowego, np.: Polskie Radio Nie: Polskie Radio S.A. ale: Odlewnie S.A. Bełchatów S.A. 1.1.3. Język i pisownia Nazwę ciała zbiorowego podaje się w języku, w jakim zostało ona przyjęta przez dane ciało zbiorowe. Najczęściej jest to język urzędowy kraju lub terytorium, na którym dane ciało funkcjonuje. W przypadku nazw instytucji państw, w których na równych prawach funkcjonuje kilka języków, należy dokonać wyboru jednej z form, a nazwy w pozostałych potraktować jako formy odsyłaczowe. Nazwy ciał zbiorowych mniejszości narodowych należy podawać w języku tej mniejszości, a nazwę w języku urzędowym państwa, na którego terytorium działa dane ciało, potraktować jako formę odsyłaczową. Nazwy ciał zbiorowych międzynarodowych, występujące w wielu wersjach językowych, podajemy w wersji polskiej, o ile występuje ona w źródłach informacji. Jeśli nie znajdujemy ustalonej nazwy polskiej, podajemy w haśle nazwę w języku, w jakim występuje ona najczęściej, w razie wątpliwości pierwszeństwo przyznaje się następującym językom w poniższej kolejności: angielski, francuski, niemiecki, hiszpański, rosyjski. Nazwę ciała zbiorowego podaje się zgodnie z ortografią języka, w którym sformułowana jest nazwa. a) w nazwach polskich wszystkie wyrazy z wyjątkiem przyimków, spójników i wyrażeń typu imienia, na rzecz, w sprawie, na temat rozpoczyna się od wielkich liter, np.: Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Młodzieży Męskiej Wielkopolski im. Karola Marcinkowskiego Towarzystwo Weteranów Polskich z roku 1863 b) w nazwach obcych stosuje się odpowiednie dla danego języka zasady ortografii, np.: Bibliothèque nationale de France 9

Národnì hnutì pracujìcì mládeže Nazwy wyrażone alfabetem innym niż łaciński podaje się w formie transliterowanej zgodnie z odpowiednią normą: PN-ISO 9:2000 Informacja i dokumentacja Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie Języki słowiańskie i niesłowiańskie, np.: Rossijskaâ nacionalnaâ biblioteka Harkívs kij kolegíum W uzasadnionych przypadkach zapisuje się jako formę odrzuconą również nazwę zapisaną fonetycznie, tak jak to ma miejsce np. w polskich encyklopediach. PN-ISO 843:1999 Informacja i dokumentacja Konwersja znaków greckich na znaki łacińskie PN-74/N-01111 Transliteracja alfabetu hebrajskiego PN-74/N-011212 Transliteracja pisma jidysz Przy konwersji z innych alfabetów niełacińskich należy stosować normy i zalecenia międzynarodowe. W praktyce opracowania przedmiotowego najczęściej przejmuje się nazwy z takich źródeł informacji, w których zapisane są pismem łacińskim (encyklopedie, bazy danych, monografie). 1.2. Dopowiedzenia Dopowiedzenia dodaje się obligatoryjnie do nazwy ciała zbiorowego wówczas, gdy nazwa nie identyfikuje danego ciała zbiorowego. Hasło korporatywne może zawierać następujące dopowiedzenia podawane w następującej kolejności: 550 nazwę siedziby lub nazwę terytorium, na którym działa/działało dane ciało, 551 lata działalności danego ciała, 552 określenie typu ciała, 553 inne dopowiedzenia niezbędne do jednoznacznej identyfikacji danego ciała. Dopowiedzenia podaje się w nawiasie okrągłym z odstępem przed pierwszym nawiasem. Dopowiedzenie jednego typu należy oddzielać kreską ukośną z odstępami po obu jego stronach. Poszczególne części takiego dopowiedzenia należy oddzielać przecinkiem i odstępem. Dopowiedzenia różnego typu oddziela się średnikiem z odstępami po obu jego stronach. 1.2.1. Dopowiedzenie z nazwą siedziby Stosuje się je obligatoryjnie wówczas, gdy a) na końcu nazwy ciała zbiorowego występuje jako element dający się oddzielić nazwa jego siedziby, np.: 10

nazwa: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rawie Mazowieckiej hasło: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki (Rawa Mazowiecka) nazwa: Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy hasło: Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza (Świdnica) Uwaga: zasada ta stosuje się tylko do nazw polskich. W przypadku nazw obcych nazwę siedziby występującą jako ostatni element nazwy traktuje się jako integralną część nazwy, np.: Universität Wien nie: Universität (Wiedeń) Università degli studi di Padova nie: Università degli studi (Padwa) Nazwa w dopowiedzeniu odpowiada faktycznej nazwie siedziby w okresie funkcjonowania danego ciała zbiorowego, tzn. nie uwzględnia późniejszych od stanu opisywanego w dokumencie zmian nazw miejscowości, np.: Ochotnicza Straż Pożarna (Kamionka) mimo, ze obecnie Kamionka jest częścią Mikołowa II Państwowe Gimnazjum (Stanisławów) mimo, że w 1945 r. Stanisławów przemianowano na Iwano-Frankowsk Nie uważa się za nazwę siedziby nazwy obiektu fizjograficznego, np.: Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowym Wierchu b) jest niezbędne do rozróżnienia ciał zbiorowych noszących tę samą nazwę, np.: Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski (Londyn) Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski (Warszawa) Jeżeli nazwa miejscowości jest identyczna z nazwą innej miejscowości, należy rozszerzyć dopowiedzenie o nazwę odpowiedniej dla identyfikacji jednostki podziału administracyjnego, zgodnie z instrukcją Hasło geograficzne, np.: Szkoła Podstawowa (Dąbrowa, woj. świętokrzyskie) Dopowiedzenie to dodaje się obligatoryjnie już przy pierwszym wystąpieniu takiej nazwy, o której wiemy, że nie identyfikuje jednoznacznie danego ciała zbiorowego, np.: Miejska Straż Polna (Warszawa) W dopowiedzeniu może wystąpić również nazwa kraju. Dotyczy to rozróżnienia ciał zbiorowych z różnych krajów noszących tę samą nazwę, w tych przypadkach, gdy nazwa siedziby nie jest w haśle stosowana, np.: 11

Labour Party (Wielka Brytania) Labour Party (Australia) Nie stosuje się dopowiedzenia z nazwą siedziby, gdy w nazwie danego ciała zbiorowego występuje przymiotnik utworzony od nazwy tej miejscowości, np.: Książnica Cieszyńska W dopowiedzeniu nie uwzględnia się adresu danego ciała zbiorowego, nawet gdyby miał to być element pozwalający na identyfikację. Jeśli dana instytucja działa pod kilkoma adresami w jednej miejscowości, a placówki te nie mają dodatkowej nazwy wyróżniającej, wystąpią wszystkie pod nazwą wspólną, np.: Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej (Warszawa) (pod tą nazwą wystąpią cztery warszawskie galerie) 1.2.2. Dopowiedzenie zawierające lata działalności Stosuje się je wówczas, gdy nazwa siedziby nie wystarcza do jednoznacznej identyfikacji ciała zbiorowego lub gdy nazwa siedziby nie jest w haśle stosowana, a konieczne jest rozróżnienie ciał zbiorowych noszących tę samą nazwę, np.: Polska Partia Socjalistyczna (1892-1948) Polska Partia Socjalistyczna (1987- ) Polska Partia Socjalistyczna-Opozycja (1913-1914) Polska Partia Socjalistyczna-Opozycja (1919-1920) Teatr Rozmaitości (Warszawa ; 1829-1919) Teatr Rozmaitości (Warszawa ; 1945- ) W wypadkach, gdy nie da się dokładnie ustalić dat związanych z działalnością danego ciała zbiorowego, a dopowiedzenie tego typu jest niezbędne, można zastosować w dopowiedzeniu datę roczną zaczerpniętą z dokumentu, np.: Związek Młodzieży Socjalistycznej (1911) 1.2.3. Dopowiedzenie identyfikujące Jeśli nie da się zastosować w haśle dwóch omówionych wyżej rodzajów dopowiedzeń, albo jeśli nie są one wystarczające dla jednoznacznej identyfikacji danego ciała zbiorowego, należy zastosować dopowiedzenie określające, z jakiego typu ciałem mamy do czynienia (np. partia polityczna, organizacja młodzieżowa, firma). Dopowiedzenie takie może być podane w formie skróconej, np. partia polit., zespół muz., np.: Muszkieterowie (org.) Dżem (zespół muz.) 12

O ile w danym haśle występuje już dopowiedzenie lokalizujące, dopowiedzenie identyfikujące zapisuje się po nim, oddzielając oba typy dopowiedzeń odstępem, średnikiem i odstępem, np.: Piekarnia (Warszawa ; klub) Palazzo Grassi (Wenecja ; muzeum) 1.3. Ciała zbiorowe podrzędne Zgodnie z definicją przyjętą w normie PN-01230 ciało zbiorowe podrzędne to ciało zbiorowe powołane, zarządzane lub nadzorowane przez inne ciało zbiorowe (1.3.2). Jeśli nazwa ciała podrzędnego wystarcza do jego identyfikacji, do hasła przyjmuje się nazwę ciała podrzędnego, np.: Muzeum Czartoryskich (Kraków) nie: Muzeum Narodowe (Kraków). Muzeum Czartoryskich W praktyce kryterium to nie jest całkiem jasne, zwłaszcza w tych przypadkach, gdy nazwy ciała nadrzędnego i podrzędnego są ze sobą powiązane gramatycznie. Przyjmuje się, iż wtedy, gdy nazwa ciała zbiorowego podrzędnego zawiera nazwę ciała zbiorowego nadrzędnego, w haśle na pierwszym miejscu wystąpi ciało nadrzędne, np.: Politechnika Warszawska. Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa nie: Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki nie: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Dla lokalnych oddziałów (kół) organizacji o charakterze ogólnokrajowym lub regionalnym (takich, jak partie politycznych, stowarzyszenia, związki zawodowe) ciałem nadrzędnym jest odpowiednia organizacja, np.: NSZZ Solidarność. Organizacja Zakładowa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej Akademicki Związek Sportowy. Klub Sportowy Akademii Wychowania Fizycznego (Gorzów Wielkopolski) Polski Związek Łowiecki. Koło Łowieckie Mykita (Ostrów Mazowiecka) Dla tych organizacji, których działalność ogranicza się do jednej instytucji, ciałem nadrzędnym jest odpowiednia instytucja, np.: Kopalnia Węgla Kamiennego Mysłowice. Orkiestra Dęta Przy podawaniu nazw ciał podrzędnych należy uwzględniać tylko te szczeble hierarchii, które są niezbędne do identyfikacji danego ciała podrzędnego, np.: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin). Instytut Biologii nie: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej (Lublin). Wydział Biologii i Nauk o Ziemi. Instytut Biologii 13

Ciała zbiorowe podporządkowane dwóm lub większej liczbie ciał nadrzędnych występują pod swoją własna nazwą. Nazwę ciała zbiorowego podporządkowanego podajemy w języku stosowanym przez to ciało, niezależnie od tego, w jakim języku jest wyrażona nazwa ciała nadrzędnego, np.: Radio Free Europe. Rozgłośnia Polska 1.3.1. Ciała zbiorowe terytorialne Zgodnie z definicjami przyjętymi w normie PN-01230 - ciało zbiorowe terytorialne to ciało zbiorowe sprawujące władzę (pełną lub częściową) na danym terytorium lub roszczące sobie prawo do jej sprawowania. [...] Termin odnosi się do państw, federacji państw i ich części regionalnych i lokalnych, - organ ciała zbiorowego terytorialnego to ciało zbiorowe podrzędne, powołane lub zarządzane przez ciało zbiorowe terytorialne i pełniące funkcje ustawodawcze, sądowe, administracyjne, wojskowe, dyplomatyczne lub informacyjne. Zgodnie z tą definicją jako organy ciała zbiorowego terytorialnego są traktowane m.in. parlamenty, sądy, ministerstwa, urzędy administracji lokalnej, władze samorządowe, struktury wojskowe i bezpieczeństwa, służby zagraniczne i informacyjne. Nie są zaś traktowane jako organy ciała zbiorowego terytorialnego te ciała zbiorowe powołane lub zarządzane przez ciała zbiorowe terytorialne, które pełnia funkcje edukacyjne, naukowe, techniczne, kulturalne, medyczne, religijne, socjalne lub gospodarcze, m.in. szkoły wszelkich szczebli, teatry, szpitale, banki. W hasłach korporatywnych przedmiotowych wszystkie ciała zbiorowe tego typu, niezależnie od tego czy są organami ciała zbiorowego terytorialnego, czy też nie, są traktowane jednakowo, tzn. wystąpią pod swoją nazwą własną, np.: Narodowy Bank Polski Polska Akademia Nauk Najwyższa Izba Kontroli Urząd Miejski (Oława) Sejmik Samorządowy Województwa Piotrkowskiego Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (Warszawa) Szpital Miejski św. Aleksandra (Kielce) Forma hasła dla poszczególnych ciał zbiorowych tego typu zostanie szczegółowo opisana w dalszej części opracowania (zob. m.in. instytucje centralne i lokalne, organy władz, wojsko) 1.3.2. Imprezy Dla nazw imprez (konferencji, kongresów, soborów i synodów, zjazdów, festiwali i konkursów, zawodów sportowych, targów i wystaw) posiadających indywidualną nazwę tworzy się hasła zgodnie z postanowieniami PN-N 01230. Nazwy przejmowane są z opracowywanego dokumentu lub źródeł informacji. 14

1.3.2.1. Wybór nazwy W haśle występuje nazwa własna imprezy. Jeśli impreza odbywa się w ramach stałego cyklu imprez lub jest wyodrębnioną częścią innej imprezy, podaje się w haśle jej nazwę indywidualną. Tworzy się także hasła wyrażające stały cykl imprez. Zasady wyboru języka są takie same, jak w przypadku nazw organizacji. Akronimy i inne skróty stosuje się wówczas, gdy pełna wersja nazwy nie występuje ani w dokumencie, ani w źródłach informacji. 1.3.2.2. Forma nazwy W nazwie imprezy pomija się zawsze jej numer i rok odbycia się oraz miejsce, w którym się odbywała, o ile występuje ono na końcu nazwy jako element dający się oddzielić. Dane te są zapisywane jako dopowiedzenia do nazwy imprezy. 1.3.2.3. Dopowiedzenia Dopowiedzeniami do nazwy imprezy są: 670 numer imprezy, 671 data odbycia imprezy, 672 miejsce lub miejsca, w których impreza odbyła się Dopowiedzenia zapisuje się w nawiasie okrągłym z odstępem przed pierwszym nawiasem. Kolejne dopowiedzenia oddziela się średnikiem z odstępem po obu stronach. Numer imprezy podaje się zawsze cyframi arabskimi, niezależnie od tego, w jakiej formie wystąpił w nazwie w dokumencie lub źródle informacji, np.: hasło: Festiwal Claudio Monteverdiego (4 ; 2000 ; Warszawa) nazwa występująca w dokumencie: IV Festiwal Claudio Monteverdiego w Warszawie: 11-24 października 2000. Data imprezy należy podawać rok lub lata, w których impreza odbywała się, np.: 111 2_ a Międzynarodowy Festiwal Widowisk Misteryjnych (1 ; 2000 ; Kraków) 111 2_ a Synod Diecezji Łowickiej (1 ; 1995-1999 ; Łowicz) Dokładne daty podaje się tylko wówczas, gdy jest to niezbędne do rozróżnienia dwóch lub więcej imprez o tej samej nazwie, które odbyły się w tym samym roku i tym samym miejscu i których nie rozróżnia kolejny numer. Pełną datę podaje się wówczas zgodnie z normą PN-90/01204 Numeryczne zapisywanie dat i czasu dnia, tzn. w kolejności: rok-miesiąc-dzień/dni Miejsce imprezy podaje się w zasadzie nazwę miejscowości, w której impreza odbyła lub odbywa się. Jeśli nazwa miejscowości nie wystarcza do identyfikacji, należy ją rozwinąć poprzez dodanie w wypadku nazw polskich nazwy odpowiedniej jednostki administracyjnej, w przypadku nazw obcych nazwy państwa, zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji dla hasła geograficznego. Nazwy uściślające lokalizację podaje się po przecinku i odstępie za nazwą miejscowości. Imprezy, które odbywały się w dwóch miejscach, otrzymują dopowiedzenie z nazwami obu miejscowości, 15

podanymi w kolejności w jakiej wystąpiły w oficjalnej nazwie imprezy, oddzielonymi kreską ukośną z odstępami po obu jej stronach. Nie podaje się nazwy miejsca, o ile stanowi ona integralną część nazwy imprezy, np.: 111 2_ a Toruński Festiwal Nauki i Sztuki (1 ; 2001) 111 2_ a Starosądecki Festiwal Muzyki Dawnej (24 ; 2002) 111 2_ a Festiwal Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie (13 ; 2003) 111 2_ a Roskilde Festival 111 2_ a Festival d Avignon Zasada ta dotyczy również tych przypadków, gdy nazwa miejsca jest zapisana w nazwie imprezy w innej wersji językowej niż pozostałe elementy nazwy, np.: 111 2_ a Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislavia Cantans Imprezy, które odbywały się w większej liczbie miejsc otrzymują w dopowiedzeniu bądź miejsce pierwsze z dodanym skrótem etc., bądź państwo. Imprezy, które odbywały się w wielu miejscach w dwóch państwach, otrzymują w dopowiedzeniu nazwy tych państw, oddzielone kreską ukośną). Nazwy miejscowości podajemy w języku polskim, o ile nazwy takie występują w źródłach informacji, natomiast nazwy państw w ich formie popularnej, np.: 111 2_ a Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej (17 ; 2002 ; Korea / Japonia) Jeśli przedmiotem dokumentu jest historia imprezy odbywającej się cyklicznie, w dopowiedzeniu do nazwy może wystąpić jedynie nazwa miejsca, w którym impreza ta odbywa się, np.: 111 2_ a Esposizione Internazionale d Arte (Wenecja) 2. Różnice w budowie haseł korporatywnych w opisie przedmiotowym i formalnym Wojsko: W opisie formalnym nazwy jednostek sił zbrojnych poprzedzane są nazwą państwa z ewentualnym dopowiedzeniem dat działalności, np.: 110 1 Polska. b Wojsko Polskie (1918-1939). 110 1 Polska. b Wojsko Polskie (1944- ). b 21 Brygada Strzelców Podhalańskich. W jhp BN siły zbrojne danego kraju oraz ich części opisywane są za pomocą tematu ogólnego Wojsko z odpowiednim określnikiem geograficznym lub tematów wyrażających rodzaje wojsk, np.: 150 Wojsko z Polska 16

150 Piechota zmechanizowana z Polska Ciała kościelne: Kartoteka haseł formalnych jako nazwę ujednoliconą dla Kościoła katolickiego oraz jego jednostek organizacyjnych przyjęła łacińską nazwę Ecclesia Catholica. Nazwy ciał kościelnych o charakterze centralnym są wyrażane w języku łacińskim a nazwy ciał regionalnych w języku danego kraju w podpolu b., np.: 110 2_ a Ecclesia Catholica. b Congregatio pro Episcopis. 110 2_ a Ecclesia Catholica. b Archidiecezja Lubelska. W jhp BN natomiast hasła wyrażające jednostki administracji terytorialnej kościelnej (diecezje, dekanaty itp.) są traktowane jako hasła geograficzne. Nazwy kościelnych jednostek organizacyjnych zaczynają się zatem od nazwy geograficznej, np.: 151 a Lubelska, diecezja (katol.) 151 a Radomski, dekanat (katol.) W opisie przedmiotowym stosuje się temat Diecezje z określnikiem rzeczowym odnoszącym się do wyznania oraz z odpowiednim określnikiem geograficznym, np.: 151 a Krakowska, diecezja (katol.) 451 a Archidiecezja Krakowska 451 a Diecezja Krakowska 451 a Krakowska, archidiecezja 550 a wg a Diecezje x katolicyzm z Polska W kartotece formalnej dla nazw kościołów, parafii przyjmowane są ich nazwy własne, np.: 110 2_ a Kościół Świętego Krzyża (Warszawa). 110 2_ a Parafia Chrystusa Dobrego Pasterza (Poznań). W jhp BN hasło dotyczące danego kościoła rozpoczyna się od nazwy geograficznej a w podpolu x występuje nazwa własna, np.: 151 4 a Chocianowice (woj. opolskie) x kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny Parafie z kolei wyrażane są w opisie bibliograficznym wg schematu: 650 4 a Parafia x nazwa wyznania z Nazwa geograficzna 651 4 a Nazwa geograficzna x religia Przykład: Parafia pw. św. Mikołaja w Radominie / [tekst Marcin Grabowski]. 650 4 a Kościoły i kaplice z Polska 650 4 a Parafia x katolicyzm z Polska 651 4 a Radomin (woj. kujawsko-pomorskie) x religia 17

Nazwy zakonów i zgromadzeń w haśle głównym opisu formalnego wyrażane są w języku łacińskim, np.: 110 2_ a Ordo Sancti Benedicti. 110 2_ a Societas Sancti Francisci Salesii. W jhp BN w haśle głównym przyjęta jest nazwa polskojęzyczna natomiast łacińska dodawana jest jako odsyłacz, np.: 110 2_ a Benedyktyni 110 2_ a Salezjanie Hasła dotyczące wyznań typu: Kościół katolicki, Kościół ewangelicko-reformowany są traktowane w JHP BN jako hasła ogólne, np.: 150 a Kościół polskokatolicki 150 a Kościół armeński 150 a Kościół ewangelicko-augsburski W kartotece haseł formalnych są to hasła korporatywne, np.: 110 2_ a Polish Catholic Church. 110 2_ a Gmina Wyznaniowa Żydowska (Warszawa). 110 2_ a Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce. b Diecezja Wrocławska. Ciała zbiorowe terytorialne: Budowa hasła dla ciała zbiorowego terytorialnego w kartotece haseł formalnych wymaga poprzedzenia go nazwą jednostki terytorialnej na obszarze której działa dane ciało zbiorowe, np.: 110 1_ a Polska. b Ministerstwo Administracji Publicznej. 110 1_ a Czechy. b Ministerstvo kultury. Nazwy mniejszych jednostek terytorialnych (województw, powiatów) odnoszą się do podziału administracyjnego z okresu kiedy powstał dokument, np.: 110 1_ a Województwo Wołyńskie. b Kuratorium Okręgu Szkolnego Wołyńskiego. 110 1_ a Powiat Aleksandrowski. b Starostwo Powiatowe. W jhp BN natomiast ciało zbiorowe terytorialne wyrażane jest bezpośrednio a w przypadku zagranicznych ciał zbiorowych zgodnie z ich oficjalnymi nazwami własnymi, np.: 110 2_ a Ministerstwo Edukacji Narodowej 110 2_ a United States Department of State 110 2_ a Kuratorium Okręgu Szkolnego m. st. Warszawy Administracja publiczna i samorządowa: W kartotece haseł formalnych hasła dla organów ciała zbiorowego terytorialnego poprzedza się 18

nazwą odpowiedniej jednostki terytorialnej na której obszarze instytucja pełni władzę np.: 110 1_ a Polska. b Najwyższa Izba Kontroli. 110 1_ a Stany Zjednoczone. b National Resources Committee. 110 1_ a Polska. b Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (1989- ). b Kancelaria Sejmu. 110 1_ a Wrocław. b Urząd Miejski. 110 1_ a Węgrów. b Starostwo Powiatowe. 110 1_ a Gaszowice. b Urząd Gminy. b Sołectwo (Piece). 110 1_ a Francja. b Ambasada (Polska). W opisie przedmiotowym jhp BN organa ciała zbiorowego terytorialnego występują pod swoją oficjalną nazwą z ewentualnym dopowiedzeniem lokalizującym, np.: 110 2_ a Najwyższa Izba Kontroli 110 2_ a Kancelaria Sejmu 110 2_ a Urząd Gminy (Wilamowice) 110 2_ a Urząd Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy 110 2_ a Starostwo Powiatowe (Olsztyn) 110 2_ a Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej (Kabul) Szczegółowe zasady budowy tego typu haseł przedmiotowych znajdują się w odpowiednich rozdziałach niniejszego poradnika. 3. Główne rodzaje ciał zbiorowych i wzorce ich opracowania przedmiotowego Uwagi ogólne: Część haseł korporatywnych otrzymuje relacje z tematami ogólnymi języka haseł przedmiotowych. Do haseł tych należą m.in. organizacje międzynarodowe o charakterze politycznym i społecznym, partie polityczne, grupy artystyczne, instytuty życia konsekrowanego. Relacje te każdorazowo opisano i uwzględniono w przykładach. Opracowując dokumenty, których przedmiotem są ciała zbiorowe należy zawsze sprawdzać, czy takie relacje występują w rekordzie wzorcowym. W hasłach przedmiotowych pomija się bowiem hasła, które występują w powiązaniach, niezależnie od rodzaju tych relacji (temat szerszy, węższy, kojarzony). Jeśli w rekordzie wzorcowym brak powiązań z hasłami ogólnymi, należy zastosować w opisie przedmiotowym hasła wyrażające typ instytucji oraz terytorialny i chronologiczny zasięg ich działalności. 3.1. Organizacje międzynarodowe Nazwę organizacji międzynarodowej podajemy w haśle w języku polskim, o ile taka wersja nazwy występuje w źródłach informacji o charakterze ogólnym (encyklopedia, leksykony, monografie). W żadnym razie nie używa się w haśle formy samodzielnie tłumaczonej. Jeśli dane ciało zbiorowe międzynarodowe nie występuje w źródłach w wersji polskiej, należy użyć wersji językowej najczęściej używanej przez to ciało, a jeśli i to jest trudne do ustalenia, należy wybrać jedną z następujących wersji językowych: angielska, francuska, hiszpańska, niemiecka, rosyjska. W przypadku, gdy jedynym źródłem informacji jest opracowywany dokument, należy podać wersję nazwy występującą w tym dokumencie. Jako formy odrzucone powinny wystąpić nazwy organizacji sformułowane w innych językach 19

zależnie od kontekstu historycznego i terytorialnego zasięgu działania danego ciała zbiorowego. Najczęściej, jeśli w haśle przyjęto nazwę polską, to jako formy odrzucone wystąpią przede wszystkim nazwa angielska i francuska. Jako formy odsyłaczowe można ponadto zapisać inne wersje nazwy, o ile wystąpiły w danym zbiorze dokumentów. Nazwy organizacji międzynarodowych o charakterze politycznym, gospodarczym i społecznym mających szeroki zasięg oddziaływania otrzymują powiązania z hasłami ogólnymi. Krajowe sekcje, oddziały czy delegatury organizacji i ruchów o zasięgu międzynarodowym są traktowane jako ciało podrzędne tej organizacji międzynarodowej, chyba że mają własną, utrwaloną tradycją nazwę pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację 3.1.1.1. Przykłady rekordów wzorcowych 110 2_ a ONZ 410 2_ a Narody Zjednoczone 410 2_ a ONU 410 2_ a Organisation des Nations Unies 410 2_ a Organizacja Narodów Zjednoczonych 410 2_ a UN 410 2_ a United Nations 510 2_ wh a FAO 510 2_ wh a Komitet Praw Człowieka 510 2_ wh a Światowa Organizacja Zdrowia 510 2_ wh a UNCTAD 510 2_ wh a UNDP 510 2_ wh a UNESCO 510 2_ wh a UNFPA 510 2_ wh a UNICEF 510 2_ wh a UNRRA 510 2_ wh a Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców 550 a Organizacje międzynarodowe y od 1945 r. 670 a www.un.org/ 670 a Osm.1986 Agendy wyspecjalizowane Organizacji Narodów Zjednoczonych występujące pod własną, wyróżniającą nazwą (zwłaszcza wtedy, gdy w nazwie wystąpi element wskazujący na Narody Zjednoczone) są zapisywane jako tematy węższe względem ONZ. 110 2_ a UNICEF 410 2_ a Fundusz Narodów Zjednoczonych Doraźnej Pomocy Dzieciom 410 2_ a Organizacja Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci 410 2_ a United Nations Children s Fund 410 2_ a United Nations Children s Emergency Fund 510 2_ wg a ONZ 550 wg a Dziecko x ochrona x organizacje 670 a Osm. 1986 670 a www.unicef.org/ Nazwy organów administracji ONZ oraz komisji o nazwach niewyróżniających występują jako ciała podrzędne. 20

110 2_ a ONZ. b Komisja Osiedli Ludzkich 410 2_ a Commisssion des Etablissements Humaines 410 2_ a Commission on Human Settlement 410 2_ a HABITAT 410 2_ a Komisja Osiedli Ludzkich 670 a Rapport de la Commission des Etablissements Humaines. New York, 2000-670 a Słownik ONZ 110 2_ a NATO 410 2_ a Atlantic Alliance 410 2_ a North Atlantic Treaty Organization 410 2_ a OTAN 410 2_ a Organisation du Traité de l Atlantique du Nord 410 2_ a Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego 410 2_ a Pakt Północnoatlantycki 410 2_ a Sojusz Północnoatlantycki 510 2_ a Unia Zachodnioeuropejska 550 wg a Organizacje międzynarodowe x wojsko y od 1945 r. 550 wg a Wojsko x organizacje y od 1945 r. 550 a Bezpieczeństwo międzynarodowe y od 1945 r. 550 a Partnerstwo dla Pokoju 670 a www.nato.int/ 110 2_ a NATO. b IFOR 410 2_ a IFOR 410 2_ a Implementation Force 410 2_ a Siły Implementacyjne NATO 670 a www. nato.int/ifor 110 2_ a OBWE 410 2_ a Conference on Security and Cooperation in Europe 410 2_ a CSCE 410 2_ a KBWE 410 2_ a Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 410 2_ a Konferenz über Sicherheit und Zusammenarbeit in Europa 410 2_ a KSZE 410 2_ a Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie 410 2_ a Organization for Security and Cooperation in Europe 410 2_ a OSCE 550 wg a Organizacje międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 550 a Bezpieczeństwo międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 551 a Europa x polityka y od 1945 r. 670 a NEP 670 a www.osce.org/ 110 2_ a Liga Narodów 410 2_ a League of Nations 21

410 2_ a Société des Nations 550 wg a Organizacje międzynarodowe y 1918-1939 r. 550 a Pakt Ligi Narodów (1919) 670 a NEP 110 2_ a EFTA 410 2_ a Association européenne de libre-echange 410 2_ a European Free Trade Association 410 2_ a Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu 550 wg a Organizacje gospodarcze międzynarodowe z Europa y od 1945 r. 550 a Strefa wolnego handlu 670 a NEP 670 a www.efta.int/ 110 2_ a Międzynarodowa Rada Zabytków i Zespołów Zabytkowych 410 2_ a Conseil International des Monuments et des Sites 410 2_ a ICOMOS 410 2_ a International Council of Monuments and Sites 410 2_ a Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków 670 a www.icomos.org 110 2_ a Union académique internationale 410 2_ a Consilium academiarum consociatarum 410 2_ a International Academic Union 410 2_ a International Union of Academies 410 2_ a Międzynarodowa Unia Akademicka 410 2_ a UAI 670 a www.uai-iua.org/ 110 2_ a Międzynarodowa Unia Notariatu Łacińskiego 410 2_ a International Union of Latin Notariat 410 2_ a Internationale Union des Lateinischen Notariats 410 2_ a UINL 410 2_ a Union Internacional del Notariado Latino 410 2_ a Union Internationale du Notariat Latin 670 a www.uinl.org/ 3.1.1.2. Wzorce opisów przedmiotowych Organizacje międzynarodowe mające charakter polityczny nie wymagają użycia w opracowaniu przedmiotowym tych haseł, z którymi są powiązane w rekordzie wzorcowym. W wypadku pozostałych ciał zbiorowych międzynarodowych w opisie przedmiotowym należy uwzględnić hasła Organizacje międzynarodowe lub Organizacje międzynarodowe gospodarcze, a także hasła dodatkowe określające dokładniej zakres działalności takiej organizacji. a) Polityka organizacji międzynarodowych, relacje z innymi podmiotami polityki, stanowisko wobec problemów W opisie prac traktujących ogólnie o polityce prowadzonej przez daną organizację międzynarodową stosuje się po nazwie ciała zbiorowego określnik polityka, np.: 22

1) Zdrowie 21: zdrowie dla wszystkich w XXI wieku. Warszawa, 2001 610 24 a Światowa Organizacja Zdrowia x polityka 650 4 a Higiena społeczna x polityka W opisie prac omawiających stanowisko zajmowane przez daną organizację międzynarodową względem konkretnego państwa czy regionu, lub stanowisko zajęte względem jakiegoś problemu, stosuje się określnik a... z odpowiednim tematem, np.: 2) Kontrola w rokowaniach rozbrojeniowych w Lidze Narodów i ONZ / Tadeusz Wasilewski. Toruń, 1991 610 24 a Liga Narodów x a rozbrojenie 610 24 a ONZ x a rozbrojenie 650 4 a Rozbrojenie x kontrola 3) Meine Danziger Mission 1937-1939 / Carl J. Burchhardt. München, 1962 600 14 a Burchhardt, Carl Jacob d (1891-1974) 610 24 a Liga Narodów x a Wolne Miasto Gdańsk 650 4 a Służba zagraniczna szwajcarska y1918-1939 r. 651 4 a Wolne Miasto Gdańsk 655 4 a Pamiętniki szwajcarskie y 1918-1939 r. b) Udział konkretnych państw w działalności organizacji międzynarodowych Dla wyrażenia wkładu danego państwa w funkcjonowanie danej organizacji międzynarodowej stosuje się określnik udział... z nazwą odpowiedniego kraju, np.: 4) Polska w operacjach pokojowych ; Operacje pokojowe ONZ / Jerzy Markowski. Warszawa, 1993 610 24 a ONZ x operacje pokojowe x udział Polski 610 24 a ONZ. b Siły Zbrojne x udział Polski 651 4 a Polska x polityka y od 1944 r. 655 4 a Wydawnictwa popularne 3.1.2. Unia Europejska Instytucje europejskie i programy będące narzędziem ich polityki są traktowane tak, jak organizacje międzynarodowe, tzn. przyjmuje się w haśle nazwę polską, chyba że bardziej znany jest akronim nazwy obcojęzycznej. 3.1.2.1. Przykłady rekordów wzorcowych 110 2_ a Unia Europejska 23

410 2_ a EU 410 2_ a European Union 410 2_ a UE 410 2_ a Union européen 410 2_ a Wspólnoty Europejskie 510 2_ a Europejska Wspólnota Energii Atomowej 510 2_ a Europejska Wspólnota Węgla i Stali 510 2_ a Unia Zachodnioeuropejska 510 2_ a Wspólnota Europejska 550 a Flaga europejska 550 a Instytucje europejskie 550 a Integracja europejska 550 a Kraje AKP 550 a Prawo wspólnotowe europejskie 550 a Wydawnictwa urzędowe Wspólnot Europejskich 551 a Europa x gospodarka y od 1945 r. 551 a Europa x polityka y od 1945 r. 551 a Kraje Unii Europejskiej 670 a www.europa.eu.int 670 a Sł.UE 110 2_ a Wspólnota Europejska 410 2_ a CEE 410 2_ a Communauté Economique Européenne 410 2_ a Communauté Européenne 410 2_ a EC 410 2_ a European Community 410 2_ a European Economic Community 410 2_ a Europejska Wspólnota Gospodarcza 410 2_ a EWG 410 2_ a WE 510 2_ a Unia Europejska 550 a Integracja europejska 550 a Traktaty rzymskie (1957) 551 a Europa x gospodarka y od 1945 r. 670 a Sł. UE 110 2_ a Parlament Europejski 410 2_ a European Parliament 410 2_ a Parlement européen 510 2_ a Europejska Partia Ludowa 550 wg a Instytucje europejskie 550 wg a Parlament z Europa 550 a Posłowie do Parlamentu Europejskiego 550 a Wybory do Parlamentu Europejskiego 670 a Sł. UE 110 2_ a Europejski Trybunał Obrachunkowy 410 2_ a Court Auditors of the European Communities 410 2_ a Court des comptes européenne 24

410 2_ a European Court Auditors 410 2_ a Trybunał Obrachunkowy Wspólnot Europejskich 410 2_ a Trybunał Rewidentów Księgowych Wspólnot Europejskich 410 2_ a Trybunał Rewizyjny Wspólnot Europejskich 550 wg a Instytucje europejskie 550 a Kontrola finansowa x Unia Europejska 670 a Sł. UE 110 2_ a PHARE 410 2_ a Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economy 510 2_ a Unia Europejska x a Europa Środkowo-Wschodnia 510 2_ wh a STRUDER 550 wg a Programy pomocowe UE 550 a PERSEUS (informat.) 550 a Współpraca gospodarcza y od 1989 r. 670 a Sł.UE 110 2_ a SAPARD 410 2_ a Fundusze Przedakcesyjne SAPARD 410 2_ a Special Accesion Programme for Agriculture and Rural Development 410 2_ a Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 550 wg a Unia Europejska x finanse 550 a Rolnictwo z Europa Środkowo-Wschodnia 550 a Wspólna Polityka Rolna UE 510 a Unia Europejska x a Europa Środkowo-Wschodnia x rolnictwo 670 a Sł. UE 3.1.2.2. Wzorce opracowania przedmiotowego W opracowaniu przedmiotowym Unia Europejska występuje zarówno jako temat, jak i określnik ogólny. Nie używa się terminu Wspólnoty Europejskie. Użycie terminu Wspólnota Europejska jest ograniczone przede wszystkim do opracowania dokumentów na temat dawnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, np.: 5) Wspólnoty Europejskie 1951-1999: zarys przemian społeczno-gospodarczych i instytucjonalnych w krajach Wspólnot Europejskich w latach 1951-1999 / Aleksander Waszkiewicz. Toruń, 2002 610 24 a Unia Europejska 610 24 a Wspólnota Europejska 650 4 a Integracja europejska 651 4 a Kraje Unii Europejskiej x gospodarka 651 4 a Kraje Unii Europejskiej x socjologia 655 4 a Podręczniki a) Polityka Unii Europejskiej W opracowaniu dokumentów o charakterze ogólnym po nazwie ciała zbiorowego stosuje się określnik ogólny polityka, np.: 25

6) Integracja europejska wybrane polityki wspólnotowe / red. Nauk. Aleksandra Maciaszczyk Łódź, 2001 610 24 a Unia Europejska x finanse 610 24 a Unia Europejska x polityka 655 4 a Materiały konferencyjne Poszczególne polityki Unii są opisywane w różny sposób: - z użyciem po nazwie ciała zbiorowego określnika ogólnego określającego zakres tej polityki (np.: finanse, kultura) oraz określnika ogólnego polityka, np.: 7) Europa i jej budżet : co się dzieje z Twoimi pieniędzmi? Gliwice, 2000 610 24 a Unia Europejska x finanse x polityka - poprzez zastosowanie tematu wyrażającego zakres tej polityki (np. Oświata, Ochrona środowiska, Transport drogowy) oraz określników ogólnych polityka Unia Europejska, np.: 8) Kolej w polityce transportowej Unii Europejskiej / Stanisław Miecznikowski. Gdańsk, 2002 650 4 a Kolejnictwo x polityka x Unia Europejska 650 4 a Transport x polityka x Unia Europejska 9) Kierunki rozwoju polityki zdrowotnej oraz projekt koordynacji przepisów polskich w ochronie zdrowia z uregulowaniami Unii Europejskiej / Andrzej Koronkiewicz, Włodzimierz Nowacki, Henryka Romanow. Warszawa, 1999 650 4 a Promocja zdrowia z Polska y od 1989 r. 650 4 a Promocja zdrowia x Unia Europejska 650 4 a Służba zdrowia x polityka z Polska y od 1989 r. 650 4 a Służba zdrowia x polityka x Unia Europejska 650 4 a Służba zdrowia x prawo wspólnotowe europejskie y stan na 1998 r. 651 4 a Polska x a Unia Europejska x służba zdrowia Jest to rozwiązanie najczęściej stosowane, ponieważ użycie adekwatnych tematów pozwala na precyzyjne wyrażenie danej polityki, w przeciwieństwie do konstrukcji zaprezentowanej powyżej, gdyż ograniczony zasób określników często nie pozwala na dokładne opisanie problemu. W niektórych przypadkach, tam gdzie mamy możliwość wyboru między równobrzmiącymi tematem i określnikiem, należy wybrać jedno rozwiązanie i sporządzić w kartotece wzorcowej stosowny odsyłacz, np.: 150 a Transport x polityka x Unia Europejska 410 2_ a Unia Europejska x transport x polityka - niektóre polityki Wspólnot Europejskich, które mają swe utrwalone nazwy lub które trudno wyrazić w inny sposób, występują jako tematy ogólne (np. Wspólna Polityka Rolna UE, Wspólna 26