Wniosek do konkursu Top Inwestycje Komunalne 2012 Beneficjent: Gmina Tarnowskie Góry Rynek 4 42-600 Tarnowskie Góry Inwestycja: Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz oczyszczalni ścieków komunalnych w Tarnowskich Górach I Faza Zakres rzeczowy: Wykaz zawartych kontraktów wykonawczych Kontrakt Nr 1A Modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej w zlewni Centralnej Oczyszczalni Ścieków dzielnice Lasowice i Sowice Data podpisania umowy: 06.04.2009 Data zakończenia robót: 06.02.2011 Kontrakt Nr 1B Kontrakt Nr 2 Modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej w zlewni Centralnej Oczyszczalni Ścieków dzielnice Centrum, Osada Jana, Bobrowniki Śląskie, rejon Kolejarz / Staszic Data podpisania umowy: 17.12.2009 Data zakończenia robót: 17.07.2012 Projektowanie i budowa Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Tarnowskich Górach Data podpisania umowy: 15.10.2008 Data zakończenia robót: 31.11.2011 Zakres rzeczowy Projektu: Oczyszczalnia ścieków - Kanalizacja sanitarna- Kanalizacja ogólnospławna - Kanalizacja deszczowa - Modernizacja sieci kanalizacyjnej 1 szt. 21,6 km 13 km 10,5 km 3,5 km Uzasadnienie wniosku: Prezentowany Projekt różni się od innych tego typu projektów poniższymi cechami i uwarunkowaniami: operatorem urządzeń kanalizacyjnych w Tarnowskich Górach jest sprywatyzowana spółka z większościowym udziałem kapitału zagranicznego i ona będzie operatorem oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej powstałej przy dofinansowaniu ze środków Funduszu Spójności.
decyzję o realizacji pierwszego kontraktu budowa oczyszczalni podjęto przed decyzją Komisji Europejskiej o dofinansowaniu Projektu, Centralną Oczyszczalnię Ścieków (główny kontrakt Projektu) zaprojektowano i wybudowano z wykorzystaniem budowli pozostałych po zaniechanej w latach 80 ubiegłego wieku inwestycji, 1. Finansowanie: Gmina Tarnowskie Góry Wniosek o dofinansowanie Projektu ze środków Funduszu Spójności złożyła w sierpniu 2004 r. W związku z przedłużającymi się procedurami dotyczącymi rozpatrywania przez Komisję Europejską złożonego Wniosku, Gmina nie czekając na ostateczną decyzję KE podjęła ryzykowną decyzję o rozpoczęciu realizacji Projektu w oparciu o pożyczkę przyznaną w 2008 roku przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W październiku 2008 roku Gmina w ramach Projektu podpisała pierwszą umowę wykonawczą na zaprojektowanie i wykonanie Centralnej Oczyszczalni Ścieków. W marcu 2009 r. KE podjęła decyzję o dofinansowaniu Projektu ze środków Funduszu Spójności. Umowę o dofinansowanie Projektu Gmina Tarnowskie Góry podpisała ostatecznie w czerwcu 2009 r. Struktura finansowania I Fazy Projektu Źródła finansowania Wartość wg Wniosku [PLN] Fundusz Spójności 93 294 105 Środki własne 21 320 634 Pożyczka WFOŚiGW 7 973 000 Kredyt preferencyjny 26 903 000 Udział PWiK Sp. z o.o. (zadania komplementarne) 6 516 000 Razem wartość Projektu 156 006 739 Zestawienie przychodów Gminy Tarnowskie Góry w latach 2007-2012-03-04 Wyszczególnienie wykonanie Spodziewane wykonanie BudŜet 2007 2008 2009 2010 2011 2012 PRZYCHODY 8 649 160 21 646 558 24 154 537 32 769 395 46 691 9440 30 179 838 kredyty 0 0 0 12 000 000 17 725 000 20 179 838 poŝyczki 2 301 902 2 804 677 1 320 229 5 585 196 9 307 464 0 prywatyzacja 0 5 506 725 0 0 0 0 wolne środki 6 347 258 13 335 156 12 430 694 9 762 851 19 659 476 10 000 000 nadwyŝka 0 0 10 403 614 5 421 348 0 0
2. Funkcjonalność oczyszczalni. Lokalizacja oczyszczalni była znana od dawna. W latach 80-tych ubiegłego wieku inwestycja ta została zaniechana (przerwana). Teren przeznaczony na inwestycję jest obecnie większy niż potrzeby funkcjonalno-użytkowe. Ale w specyfikacji inwestor świadomie przewidział, że należy zapewnić możliwość dalszej rozbudowy oczyszczalni przy pozostawieniu i wykorzystaniu istniejących obiektów. Zapewniło to zarówno właściwe zagospodarowanie terenu z wystarczającym miejscem na rozbudowę jak i pozostawienie istniejących obiektów, których przeznaczenie można zmieniać. Na przykład zbiorniki retencyjne w przyszłości mogą ponownie spełniać rolę osadników wtórnych. Zastosowana technologia, w tym reaktory biologiczne typu BioPak pozwala na modułową rozbudowę oczyszczalni o dowolny stopień biologiczny i osadowy bez konieczności zmian w prowadzonej obecnie technologii. Obiekty zaniechanej budowy Centralna Oczyszczalnia Ścieków w budowie
Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Tarnowskich Górach została zaprojektowana w oparciu o Program Funkcjonalno-Użytkowy przygotowany wcześniej przez inwestora Gminę Tarnowskie Góry. Główny nacisk inwestor położył na: - minimalizację kosztów realizacji inwestycji - minimalizację kosztów przyszłej eksploatacji obiektu - minimalizację oddziaływania oczyszczalni na środowisko Minimalizacja kosztów realizacji inwestycji W celu minimalizacji kosztów realizacji inwestycji inwestor nakazał przygotowanie propozycji wykorzystania istniejących obiektów. Wszyscy oferenci przedstawili takie właśnie propozycje. Takie rozwiązanie pozwoliło w trakcie budowy zredukować uciążliwości związane z transportem stali, betonu i innych materiałów oraz urządzeń o ok. 60 %. Minimalizacja kosztów przyszłej eksploatacji obiektu Proces oczyszczania ścieków jest zabezpieczony przez system mieszania hydraulicznego który jest wspomagany układem napowietrzanie-mieszanie sprężonym powietrzem. Zastosowanie odpowiedniego układu napowietrzania oraz sterowania procesem w konsekwencji prowadzi do ograniczenia zużycia energii elektrycznej na oczyszczalni ścieków (mniejsze zużycie energii przeznaczonej na napęd elementów mechanicznych). Ze względów hydraulicznych zbiorniki technologiczne mają kształt okrągły, co również obniża koszty eksploatacji obiektu. Na obniżenie kosztów eksploatacyjnych wpływa również wykorzystanie biogazu powstającego w wyniku procesu fermentacji. Zostaje on wykorzystany do produkcji ciepła w celu podgrzania komory fermentacyjnej oraz podgrzania wody dla potrzeb centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej doprowadzanej siecią i instalacją wewnętrzną do czterech budynków oczyszczalni. Sam zaś reaktor jest obsypany skarpą, która służy również jako izolacja termiczna. Minimalizacja oddziaływania oczyszczalni na środowisko W procesie projektowania i budowy zastosowano: - Hermetyzację urządzeń i zbiorników mogących emitować gazy złowonne. - Zastosowanie ścian dźwiękochłonnych w hali dmuchaw. - Ujęcie powstających odorów i skierowanie ich na biofiltry dezodoryzacji. - Niemal całościowe zagospodarowanie biogazu pozwalające wyeliminować emisję spalin z pochodni. 3. Innowacyjność / funkcjonalność. Oczyszczalnia Ścieków stanowi nowoczesny zblokowany obiekt inżynieryjny, z maksymalnym wykorzystaniem istniejących obiektów inżynieryjnych, w celu ograniczenia powierzchni zabudowy. Zbiorniki technologiczne wykonane są z betonu odpornego na korozję. W związku z bilansem i obliczeniami technologicznymi oraz wymaganiami zawartymi w SIWZ zaprojektowana została mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków działająca w oparciu o nitryfikująco-denitryfikujący osad czynny o wydajności hydraulicznej
Q d,śr = 2 x 2.260 m 3 /d = 4.520 m 3 /d. Podstawowe elementy technologiczne oczyszczania ścieków: - stacja odbioru ścieków dowożonych - zbiornik uśredniający ścieków dowożonych - stacja krat - piaskownik napowietrzany z łapaczem tłuszczu - pompownia główna ścieków surowych - zbiorniki retencyjne ścieków opadowych - biologiczne oczyszczanie ścieków - budynek techniczny - stacja chemicznego strącania fosforu - pomiar przepływu ścieków oczyszczonych i wylot do odbiornika - komora rozprężna - komora wody gospodarczej - komora rozdziału ścieków deszczowych - system dezodoryzacji biofiltry Schemat technologiczny (uproszczony) Zbiorniki retencyjne wraz z kolektorem dopływowym tworzą barierę dla ewentualnego przeciążenia układu oczyszczania w przypadku pierwszej fali ścieków z kanalizacji przy opadach deszczu i opadach śniegu. Zrealizowany układ technologiczny oczyszczalni pozwala na prowadzenie procesu oczyszczania ścieków w niezależnych układach technologicznych, tj.: - dwa niezależne ciągi oczyszczania biologicznego, - dwa ciągi piaskownika a także: - retencjonowanie ścieków za pośrednictwem dwóch zbiorników retencyjnych. Pojemność czynna jednego zbiornika pozwala na jednodniowe zatrzymanie ścieków dopływających do oczyszczalni w pogodzie suchej. Układ ten pozwala na rozmaite konfigurowanie przepływu ścieków oraz osadów, co pozwala na wyłączenie poszczególnych obiektów bez konieczności zatrzymywania pracy całej oczyszczalni.
4. Cele Projektu / efekt ekologiczny. Rozbudowa zbiorczego systemu kanalizacji sanitarnej oraz modernizacja systemu oczyszczalni ścieków w ramach I fazy Projektu (budowa jednej nowej oczyszczalni oraz modernizacja dwóch istniejących oczyszczalni) pozwoli na zwiększenie o ok. 5700 osób korzystających ze zbiorczych systemów kanalizacyjnych, co bezpośrednio przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców regionu. Wszelkie działania przewidziane niniejszym Projektem sprawią, że system zarówno kanalizacji ściekowej, jak i kanalizacji deszczowej będą funkcjonować znacznie sprawniej niż dotychczas, co z kolei przyniesie szereg dalszych korzyści. Zwiększenie jakości i wydajności procesów oczyszczania ścieków, a także zmniejszenie ilości wody deszczowej wpływającej do systemu kanalizacji sanitarnej pozwolą na osiągnięcie jednego z podstawowych celów gospodarki wodno ściekowej, jakim jest poprawa czystości wód powierzchniowych Oprócz wymienionych już powyżej efektów należy przypomnieć, że po zakończeniu inwestycji zlikwidowana zostanie dotychczasowa oczyszczalnia ścieków Śródmieście (była nowoczesnym obiektem w czasie gdy powstawała tj. w latach 30-tych ubiegłego wieku). W miejscu uzyskanym po dotychczasowej oczyszczalni wybudowana została przepompownia ścieków mająca za zadanie przerzucić ścieki za pomocą kolektora do nowej Centralnej Oczyszczalni Ścieków. Zrekultywowany teren zostanie zaś przekazany miastu.
5. Gospodarowanie majątkiem Operatorem sieci w Tarnowskich Górach jest spółka PWiK Sp. z o.o., której podmiotem kontrolującym PWiK jest francuski inwestor VE-CGE (63,3% kapitału zakładowego), a Miasto Tarnowskie Góry ma ograniczony wpływu na politykę i strategię spółki. Nie mniej jednak PWiK, jako wyłączny operator aktywów stanowi istotny element strategii miasta w zakresie gospodarki wodno ściekowej. Sukces Projektu Spójności zależał również od jakości realizacji zadań znajdujących się po stronie PWiK. W ramach przygotowań do wdrożenia realizacji Projektu Miasto i PWiK zawarły porozumienie, gwarantujące realizację założeń oraz osiągnięcie wskazanych celów, zgodności z normami polskimi i UE w oczyszczaniu ścieków. Brak uregulowań w zakresie uczestnictwa podmiotów prywatnych w realizacji projektów infrastrukturalnych współfinansowanych przez fundusze publiczne rodziło ograniczenia formalno-prawne w zakresie uczestnictwa PWiK w realizacji Projektu. Dotyczyło to zarówno struktury instytucjonalnej, jak i własnościowej. Zdecydowano, że PWiK nie będzie uczestniczyło w bezpośrednim zarządzaniu realizacją Projektu, a w ramach niego nie zostaną zrealizowane inwestycje bezpośrednio na majątku przedsiębiorstwa. Tym nie mniej zadania w obrębie gospodarki wodno-ściekowej Tarnowskich Gór koncentrują się wokół aktywów stanowiących własność zarówno Miasta jak i PWiK. Dla zapewnienia prawidłowej eksploatacji całości systemu kanalizacyjnego na terenie miasta Gmina zawarła z operatorem sieci PWiK Sp. z o.o. Umowę dzierżawy, na podstawie której Właściciel oddaje Operatorowi urządzenia kanalizacyjne w dzierżawę w trybie ustawy z dnia 21.08.1997 o gospodarce nieruchomościami. W myśl umowy Właściciel odpowiada za modernizację i odtworzenie, które finansowane będą z czynszu dzierżawnego. 6. Współpraca z lokalną społecznością: Budowa Kanalizacji w Tarnowskich Górach to projekt, który największe korzyści przyniesie mieszkańcom Miasta. Dzięki niemu mieszkańcy będą mogli korzystać z dobrodziejstw nowoczesnej kanalizacji podniesie się czystość wód, nowa oczyszczalnia nie będzie szkodziła środowisku oraz będzie mniej uciążliwa dla osób mieszkających w okolicy. Nastąpi znaczący wzrost standardu życia w Tarnowskich Górach. Osoby odpowiedzialne dbają o to, by mieszkańcy miasta mieli stały dostęp do informacji. W tym celu istnieje strona internetowa: www.kanalizacja.tarnowskiegory.pl, na której osoby zainteresowane mogą znaleźć wszystkie potrzebne informacje o projekcie. Aby mieszkańcy Tarnowskich Gór byli w pełni poinformowani na temat projektu organizowane są także spotkania z mieszkańcami w poszczególnych dzielnicach. Spotkania te były organizowane we wszystkich stadiach realizacji Projektu. Zarówno w fazie projektowania, realizacji jak i po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie. Spotkania te są chętnie i licznie Bobrowniki Śląskie Sowice
odwiedzane przez osoby zaangażowane w życie miasta jak i tych, którzy chcą wiedzieć, jak budowa kanalizacji wpłynie na ich życie. Na spotkaniach tych mieszkańcy miasta mogli dowiedzieć się między innymi czy ich dom będzie przyłączony do sieci kanalizacyjnej oraz jak to wpłynie na ich standard życia. Dzięki odpowiednio przygotowanym stanowiskom informacyjnym mieszkańcy mogli uzyskać odpowiedź na każde pytanie związane z projektem, takie jak: harmonogram prac czy kalkulacja opłat za wodę i ścieki. Śródmieście Osada Jana Lasowice Tarnowskie Góry, 29.02.2012