Haśko i Pelczar Spółka Partnerska Adwokatów i Radców Prawnych ul. Św. Mikołaja 8-10 50-125 Wrocław tel/fax 071/341-88-73, e-mail: marcin.hasko@wp.pl Wrocław,18 sierpnia 2011r. Dolnośląski Związek Lekarzy Rodzinnych Pracodawców we Wrocławiu OPINIA przedmiot 1. Aktualizacjia deklaracji wyboru 2. Uzupełnienie wykazów elektronicznych zawierających aktualizację danych dotyczących zatrudnionego personelu medycznego w Portalu Świadczeniodawcy I. STAN FAKTYCZNY Dolnośląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wystąpił z pismem do świadczeniodawców, w którym: 1. wzywał do niezwłocznego informowania o zaistnieniu okoliczności zaprzestania przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotne (poz), pielęgniaki poz, położonej poz, udzielania świadczeń u świdczeniodawcy; 2. Prosząc o uzupełninie wykazów elektronicznych zawierających deklarację o brakującym personelu medycznym oraz o aktualizację danych dotyczących zatrudnionego personelu medycznego na Portalu Świadczeniodawcy, skutkujące wygenerowaniem wniosku o zmianę umowy, który zostanie rozpatrzony przez DOW NFZ. 1
Opinia prawna: 1. Świadczeniodawca w przypadku zaprzestania przez lekarza poz, pielęgniarkę poz lub położną poz udzielania świadczeń u świadczeniodawcy jest zobowiazany poinformować o tym fakcie właściwy Oddział Funduszu oraz zamieścić w miejscu udzielania świadczeń stosowne ogłoszenie w celu poinformowania o tym pacjentów (świadczeniobiorców). Przekazenie powyższej informacji nie jest tożsame z koniecznością niezwłocznego aenksowania umowy albowiem złożone uprzednio deklaracje zachowują swoją ważność do czasu ponownego złożenia deklaracji przez pacjenta (podstawa prawna,, 10a.ust. 1-2 Zarządzenie Nr 87/2010/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 grudnia 2010r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna). 2. Obowiązujące regulacje prawne nie przewidują terminu w jakim Świadczeniodawca jest zobowiązany uzyskać oświadcznia woli pacjentów (deklaracje) o wyborze personelu, zarówno w sytuacji zmian kadrowych w personelu medycznym, jak i wówczas gdy poacjent dotychczas nie dokonał wyboru personelu wskazując jedynie dane świadczeniodawcy. 3. Złożone dprzed 1 października 2004r. - to jest przed wejściem w życie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004r. oświadczenia woli pacjentów (deklaracje), które nie wskazują konkretnego personelu medycznego pozostaja w mocy ( podstawa prawna art. 244, art. 252 ustawy o świadczaniach); 4. Uzupełnianie wykazów elektronicznych poprzez aktualizację danych dotyczących zatrudnionego personelu medycznego na Portalu Świadczeniodawcy powinno następować sukcesywnie, lecz wyłącznie po uzyskaniu nowych oświadczeń woli pacjentów, to jest nowych deklaracji wyboru osoby z personelu w miejce poprzednio wskazanego personelu medycznego. 2
Uzasadnienie Pismo DOW NFZ odnosi się do wielokrotnie poruszanego i wyjaśnianego zagadnienia ważności oświadczeń woli pacjentów (deklaracji) wyboru świadczeniodawcy oraz konkretnego personleu medycznego. Zarówno wykładnia przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004r., jak również stanowisko Ministrestwa Zdrowia oraz Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nie powinny zatem budzić watpliwości. Wynika z nich ustawowa gwarancja prawa pacjenta (świadczeniobiorcy), zarówno do ciągłości świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnych, jak i prawa do swobodnego ustalenia pomiotu i osoby, która taką opieka ma nad pacjentem sprawować. Oznacza to, że ingerowanie w powyższe uprawnienia jest możliwe wyłącznie w zakresie określonym w powszechnie obowiązujacych przepisach (ustawa, rozporządzenia). Taki charakter gwarancyjny ma w szczególnosci art. 28 ust 1 ustawy o świadczeniach, zgodnie z którym: Świadczeniobiorca ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej spośród lekarzy, pielęgniarek i położnych ubezpieczenia zdrowotnego nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej zmiany wnosi opłatę w wysokości 80 złotych,.... Powyższe prawa pacjenta realizowane są w drodze składanych deklaracji, o których mowa w art. 56 ust. 2 tejże ustawy. Jednakże zarówno umiejscownie tego przepisu w ustawie (dział III zasady udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej) oraz powiązanie z przepisem przejściowym art. 244 wskazuje, że ma on charakter wyłącznie precyzujący (formalny), nie stanowi zaś podstawy materialnoprawnej dla pacjenta. Zatem przyjmując zasadę ciągłości świadczeń medycznych poz należy odróżnić stan faktyczne: przed wejściem w życie ustawy o świadczeniach oraz deklaracje składane w trybie art. 56 ustawy od dnia 1 października 2004r. Dla ważności oświadczeń pacjentów (deklarcji) o wyborze świadczeniodawcy przed 01.10.2004r. nie jest wymagane wskazanie konkretnych osób z personelu medycznego. Deklaracje te pozostają ważne tak długo, aż pacjent dokonana ich aktualizacji w trybie art. 56 ustawy, bądź złoży oświadczeni o swojej rezygnacji. Wynika to wprost z treści art. 244 ustawy, zgodnie z którym Oświadczenia woli ubezpieczonych o wyborze lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, złożone przed dniem wejścia 3
w życie niniejszej ustawy, zachowują ważność.. Powyższy przepis ma charakter lex specialis w stosunku do treści art. 231 ustawy. Natomiast w sytaucji, gdy po stronie świadczenodawcy nastąpiły zmiany w składzie personelu medycznego, który został wskazany przez pacjentów w deklracjach składanych po 01.10.2004r. zastoswanie znajduje 10a. 1. Zarządzenie Nr 87/2010/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 grudnia 2010r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna), zgodnie z którym: W przypadku: 1) zaprzestania przez lekarza poz, pielęgniarkę poz lub położną poz udzielania świadczeń u świadczeniodawcy, 2) zmiany miejsca udzielania świadczeń przez świadczeniodawcę, 3) podziału, zmiany formy organizacyjno-prawnej świadczeniodawcy lub połączenia z innym świadczeniodawcą - świadczeniodawca zobowiązany jest poinformować o tym fakcie właściwy Oddział Funduszu oraz zamieścić w miejscu udzielania świadczeń stosowne ogłoszenie w celu poinformowania świadczeniobiorców. 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, świadczeniodawca udziela świadczeń świadczeniobiorcom zadeklarowanym do określonego lekarza poz, pielęgniarki poz lub położnej poz, do czasu dokonania ponownego wyboru lekarza poz, pielęgniarki poz lub położnej poz. Świadczeniodawca zobowiązany jest do podjęcia działań zmierzających, do zachowania zalecanych norm dotyczących liczby świadczeniobiorców. Złożone uprzednio deklaracje zachowują swoją ważność do czasu ponownego złożenia deklaracji przez świadczeniobiorcę."; Zarówno umiejscowie tego przepisu, jak i jego treść jednoznczenie wskazują, że jest on skierowany wyłącznie do Świadczeniodawców i nie może więć naruszać praw pacjenta. Cytowany przepis nakłada na świadczeniodawcę obowiązek poinformoweania Oddziału Funduszu o zmianach w składzie personelu medycznego oraz zamieszczeniu w miejscu udzielania świadczeń informacji dla pacjentów o tych zmianch celem podjęcia przez nich decyzji o: wyborze innej osoby spośród personelu medycznego danego świdczeniodawcy, złożenia deklarcji u innego świadczeniodawcy, bądź złożenia oświadczenia o wycofaniu deklarcji. 4
Przepis nie precyzuje treści stosownego ogłoszenia, oznacza to jednak, że musi ono mieć charakter materialny ( nie zaś komunikatu słownego) i zawierać co najmniej informację o osobach z personelu medycznego, które nie są już zatrudnione oraz informację o możliwości wyboru innej osoby z podaniem jej danych personalnych. Powyższe ogłoszenie powinno być zamieszone w miejscu ogólnie dostępnym przeznaczonym w placówce co przekazywania informacji dla pacjentów. Brak powyższej informacji może być podstawa do nałożenia przez DOW NFZ kary umownej na świadczenodawcę. Wobec braku w ustawie o świadczeniach oraz 10a powołanego zarządzenia Prezesa NFZ terminu w jakim mają zostać złożone deklarację przez pacjentów, w razie dokonania zmian w personelu medycznym, brak jest również podstaw prawnych dla do wzywania świadczeniodawców przez DOW NFZ do określania terminu ponownego prawidłowego złożenia deklaracji przez świadczeniobiorcę, w sytaucji gdy złożona deklaracja odpowiada prawu (jest prawidłowa), a jej aktualizacja może nstapić wyłącznie przy udziale i za zgodą pacjenta. Ponadto świadczeniodawca nie posiada uprawnienia do zobligownia pacjentów do podjęcia oczekiwanych przez DOW NFZ niezwłocznych działań. Reasumując opiniujący zaleca udzielnie pismenej odpowiedzi do DOW NFZ, że: 1. Stosowne ogłoszenie o zmianach w personelu medycznym jest zamieszczone w miejscu udzielania świadczeń. 2. Uzupełnianie wykazów elektronicznych poprzez aktualizację danych dotyczących zatrudnionego personelu medycznego na Portalu Świadczeniodawcy będzie następowało sukcesywnie wyłącznie po uzyskaniu deklaracji wyboru osoby z peronelu w miejce poprzednio wskazanego personelu medycznego, Dlatego też szczegółowe określenie terminu z przyczyn niezależnych od świadczeniodawcy a leżących wyłącznie po stronie pacjentów nie jest aktualnie możliwe. 5