Gminny Zespół Szkół w Czerwińsku nad Wisłą Gimnazjum im. Władysława Jagiełły Praca na Konkurs Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej w roku szkolnym 2009/2010 Temat projektu: Jak samorząd lokalny zmienił Ŝycie w Twojej gminie i jakie są jego najpilniejsze zadania? praca przygotowana przez Aleksandrę Łątkę z kl. III E pod kierunkiem p. Wiesławy Krucz
Spis treści Wstęp 1. Uzasadnienie wyboru tematu i określenie jego zakresu. 2. Charakterystyka wykorzystanych źródeł informacji. Rozdział I Ogólna charakterystyka Gminy 1. PołoŜenie powierzchnia ludność. 2. NajwaŜniejsze problemy społeczeństwa. Rozdział II Czy jesteśmy społeczeństwem obywatelskim? 1. Korzystanie z czynnego i biernego prawa wyborczego. 2. Funkcjonowanie gminnej wspólnoty samorządowej. 3. Nasze propozycje na poprawę istniejącego stanu. Rozdział III Organizacje pozarządowe i instytucje kultury i ich miejsce w środowisku. 1. Działalność organizacji społecznych: - Ochotnicza StraŜ PoŜarna - Stowarzyszenie Oratorium im. Jana Pawła II w Czerwińsku nad Wisłą - Fundacja Rozwoju Czerwińska nad Wisłą - Fundacja im. Danuty Kołodziejskiej - Polskie Towarzystwo Historyczne oddział w Czerwińsku - Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Czerwińsk - Gminna Biblioteka Publiczna 2. Współpraca pomiędzy róŝnymi organizacjami i podmiotami zaangaŝowanymi w Ŝycie społeczne i kulturalne gminy. 3. Współpraca samorządu gminnego z organizacjami pozarządowymi. 4. Propozycje zmian. Zakończenie Załączniki
Wstęp Uzasadnienie wyboru tematu Przygotowując się do realizacji projektu: Jak samorząd lokalny zmienił Ŝycie w Twojej gminie (w 20-tą rocznicę istnienia) i jakie ma najpilniejsze zadania? wpisałam adres strony internetowej www.czerwinsk.pl i ku mojemu zdziwieniu zobaczyłam miejscowość, która ma bogatą historię, dorodne truskawki, zaledwie jedną cykliczną imprezę wianki", a w 2009r wiele podmiotów zorganizowało ciekawy piknik historyczny jako wstęp do obchodów grunwaldzkich. Poza tym przeczytałam kilka sloganów i parę informacji zupełnie nieaktualnych np. o pręŝnie działającej sekcji kolarskiej klubu SALOS, która, z tego co mi wiadomo, nie istnieje w ogóle od ponad pięciu lat. Następnie wpisałam adres strony Fundacji Rozwoju Czerwińska i tu moje zdziwienie było jeszcze większe. Przed oczami wyłonił się obraz społeczności lokalnej, która podejmuje się wielu bardzo ciekawych inicjatyw. Niestety wcześniej w ogóle nie słyszałam o połowie z nich. Na Ŝadnej z wyŝej wymienionych stron nie znajdziemy nawet małej wzmianki o społeczno - kulturalnej działalności tutejszego Domu Salezjańskiego. W tym momencie przypomniało mi się określenie gminna wspólnota samorządowa, a następnie pojawiła się refleksja - gdyby w gminie Czerwińsk taka wspólnota istniała naprawdę a nie tylko z formalnego punktu widzenia, medialny i rzeczywisty obraz naszej małej ojczyzny byłby zupełnie inny. Określenie zakresu tematu Realizując projekt konkursowy postanowiłam dowiedzieć się dlaczego tak jest i co zrobić my młodzi aby było lepiej. Zdecydowałam, Ŝe temat mojej prezentacji będzie brzmiał: Jak samorząd lokalny zmienił Ŝycie w Twojej gminie (w 20-tą rocznicę istnienia) i jakie ma najpilniejsze zadania w szczególności w zakresie budowania wspólnoty samorządowej i społeczeństwa obywatelskiego. Charakterystyka wykorzystanych źródeł informacji Ogólne dane dotyczące lokalnej społeczności zaczerpnęłam ze Strategii rozwoju gminy Czerwińsk opracowanej przez Bałtycki Instytut Gminy w roku 2003. Niektóre dane liczbowe zweryfikowałam korzystając z Planu Rozwoju Lokalnego oraz informacji uzyskanych od pracowników Urzędu Stanu Cywilnego, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, referatu finansowego Urzędu Gminy. Frekwencję wyborczą w naszej gminie oraz stosunek obywateli z poszczególnych grup wiekowych do aktu głosowania poznałam poprzez:
- stronę internetową Państwowej Komisji Wyborczej - rozmowy z pracownikami Urzędu Stanu Cywilnego i osobami, które dość często zasiadały w obwodowych komisjach wyborczych - pytania postawione w ankietach Cały nasz zespół uczniów kl. III realizujący projekty poświęcone problemom lokalnym przygotował i przeprowadził dwie ankiety (obie w załączeniu). Jedna nieco dłuŝsza miała sprawdzić ocenę prac samorządu, oczekiwania wobec władz i zaangaŝowanie społeczne ludzi dorosłych. Przede wszystkim tych, którzy obserwowali cały 20 letni okres działania samorządu gminnego. Dlatego przeprowadziliśmy ją w ostatnich dniach stycznia na zebraniu rodzicielskim Gminnego Zespołu Szkół Czerwińsku złoŝonego z jednego w całej gminie gimnazjum oraz największej w tym środowisku szkoły podstawowej. W sumie do Gminnego Zespołu Szkół uczęszcza 64% wszystkich uczniów naszej gminy, z przedziału wiekowego 7-15 lat. Ankieta nie jest reprezentatywna nie uwzględnia np. rodzin bezdzietnych. Wypełniło ją 100 respondentów. W 90% rodziców ale byli teŝ dziadkowie lub starsze rodzeństwo niektórych uczniów. Zdecydowana większość to osoby z przedziału wiekowego 30-50 lat, czyli ludzie, którzy pamiętają cały wspomniany okres 20-lecia i są wiodąca grupą w Ŝyciu zawodowym i społecznym tutejszej wspólnoty. RównieŜ rozmieszczenie terytorialne respondentów nie jest reprezentatywne z powodu trudnych warunków pogodowych na zebranie dotarło niewiele rodziców ze wschodniej części gminy. Mimo tych mankamentów uwaŝam, Ŝe uwzględnione wyniki są interesujące i warte omówienia. Drugą ankietę przeprowadziłam wśród 30 maturzystów Zespołu Szkół im. Królowej Jadwigi w Czerwińsku mieszkających na terenie naszej gminy. Podobnie jak w przypadku osób dojrzałych chcieliśmy sprawdzić ocenę dokonań samorządu, oczekiwania na przyszłość i zaangaŝowanie społeczne osób wchodzących w Ŝycie dorosłe. Dla potrzeb mojej pracy waŝny był przede wszystkim cel 3 czyli odpowiedzi na pytania nr 7, 8, 11, 18, 19. Działalność organizacji pozarządowych i współdziałanie samorządu terytorialnego z tymi podmiotami zanalizowałam na podstawie informacji umieszczanych w Internecie, z materiałów promocyjnych, udzielonych wywiadów. Przeprowadziłam krótki sondaŝ wśród uczniów kl. II gimnazjum na temat ich oczekiwań wobec samorządu gminy i potrzeb powołania ewentualnej MłodzieŜowej Rady Gminy.
Wykorzystane źródła: www.czerwinsk.pl www.fundacjarozwojuczerwinska.free.ngo.pl www.oratorium-czerwinsk.salezjanie.pl www.czerwinsk.salezjanie.pl www.czerwinsk.polska.pl www.pkw.gov.pl www.pe2009.pkw.gov.pl www.malawies.pl Wywiady z: - kierownikiem Stowarzyszenia Oratorium im. Jana Pawła II w Czerwińsku, - podinspektorem ds. funduszy pomocowych i promocji gminy w Urzędzie Gminy w Czerwińsku, - Wójtem Gminy Czerwińsk nad Wisłą - panem Michałem Walerysiakiem. Rozmowy z: - Prezesem Czerwińskiego Oddziału PTH - pracownikami Urzędu Gminy: podinspektorem ds. Obrony Cywilnej i Ochrony PrzeciwpoŜarowej, GOPS-u, Urzędu Stanu Cywilnego, - Sołtysami wsi Raszewo oraz Sielec, - Przewodniczącym Rady Gminy, - Wójtem Gminy z lat 1990-1994. Ankiety zamieszczone w załącznikach na końcu opracowania. SondaŜ wśród uczniów klas 2 gimnazjum.
Rozdział I 1. Ogólna charakterystyka gminy i jej struktury demograficznej PołoŜenie, powierzchnia, ludność Gmina wiejska Czerwińsk nad Wisłą połoŝona jest w północno - zachodniej części województwa mazowieckiego w powiecie płońskim. Gmina sąsiaduje: - od zachodu z gminą Wyszogród; - od północy z gminami: Naruszewo i Załuski; - od wschodu z gminą Zakroczym; - południową granicę gminy wyznacza rzeka Wisła. Powierzchnia gminy wynosi 146 km 2, gęstość zaludnienia 56,61 os. /km 2. W skład gminy wchodzi 37 sołectw, największe: Czerwińsk nad Wisłą (1099 osób), Chociszewo (426 osób), Goławin (419 osób). Najmniejsze: Łbowo (124 osoby), Parlin (113 osób),
Gawarzec Dolny (93 osoby), Stobiecin (62 osoby). Liczba mieszkańców systematycznie spada. Podział powierzchni gminy według rodzaju zagospodarowania terenów Lp. rodzaj uŝytku powierzchnia w ha struktura w % 1. uŝytki rolne 12.191 83,5 2. lasy i grunty leśne 596 4,1 3. pozostałe 1.820 12,4 Łącznie 14.607 100,0 Podstawa: dane Urzędu Gminy Czerwińsk nad Wisłą Gmina Czerwińsk nad Wisłą charakteryzuje się znaczną powierzchnią gruntów rolnych 83,5% i minimalną ilością lasów 4,1%. Dane statystyczne Gminy Czerwińsk nad Wisłą w 2002r. na tle powiatu i województwa. WYSZCZEGÓLNIENIE CZERWIŃSK POWIAT* WOJEWÓDZTWO* 1. Powierzchnia w km kw. 146,1 1.284 35.715 2. Liczba sołectw 37 338 7.309 3. Liczba miejscowości 37 379 9.135 4. Ludność ogółem 8.292 90.639 5.068.000 5. MęŜczyźni 4.153 44.969 2.440.876 6. Kobiety 4.139 45.670 2.631.459 7. Gęstość zaludnienia osoby/km kw. 57 66 143
8. Współczynnik feminizacji 100 102 108 9. Urodzenia na 1000 ludności 10,3 10,5 9,5 10. Zgony na 1000 ludności 11,1 11,1 10,3 11. Przyrost naturalny na 1000 osób -0,7-0,6-0,8 12. Ludność w wieku 24,2% 24,6% 22,7% przedprodukcyjnym 13. Ludność w wieku 57,3% 59,7% 60,8% produkcyjnym 14. Ludność w wieku 18,5% 15,7% 16,5% poprodukcyjnym 15. Saldo migracji na 1000 ludności -2,1-3,2 +1,7 16. Stopa bezrobocia w % 17,0 23,0 19,1** 17. Struktura edukacji na 10 tys. ludności: Uczniowie szkół podstawowych Gimnazjów Liceów ogólnokształcących Średnie techniczne i zawodowe 694 364 - b.d. 873,8 463,9 183,4 115,4 775,7 282,7 269,7 326,5 18. UŜytki rolne w % 83,5% 76,3% 23,9% a powierzchnia ogółem - ha 19. Lasy i grunty leśne w % 4,1% 13,3% 21,9% a powierzchnia ogółem - ha 20. Zarejestrowane podmioty gospodarcze na 10 tys. ludności 336 404,3 5.289 583,5 1026,4 21. Obiekty noclegowe turystyki 1 7 351
Podstawa: Dane Urzędu Gminy Czerwińsk nad Wisłą Wielkość populacji i zmiany w czasie Rok Liczba ludności Urodzenia Zgony Przyrost naturalny 1997 8419 92 129-37 1998 8404 106 111-5 1999 8102 84 122-38 2000 8055 90 108-18 2001 8037 87 93-6 2002 8018 84 91-7 2003 8009 95 104-9 2004 7926 63 107-41 2005 7827 70 11-41 2006 7809 87 94-7 Podstawa: dane GUS 2006r. Populacja gminy w rozbiciu na grupy wiekowe z uwzględnieniem płci w 2006r. Grupa Wiekowa Ogółem MęŜczyźni Kobiety 0-4 lata 389 208 181 5-9 lat 452 253 199 10-14 lat 550 274 276 15-19 lat 534 284 250 20-24 lata 711 378 333 25-29 lat 581 322 259 30-34 lata 464 233 231 35-39 lat 444 226 218 40-44 lata 478 250 228 45-49 lat 510 257 253 50-54 lata 587 294 293 55-59 lat 516 262 254 60-64 lata 359 167 192 65-69 lata 307 144 163 PowyŜej 70 927 336 591 Razem 7809 3888 3921 Podstawa: dane GUS 2006r. Obecnie cała gmina liczy 8024 mieszkańców, w tym 1099 osób mieszka w samym Czerwińsku. Istnieje pewna rozbieŝność w danych liczbowych dotyczących ilości mieszkańców gminy w 2006 roku podawanych przez róŝne źródła. Najprawdopodobniej
była to liczba wyŝsza niŝ ta podana w tabelach zaczerpniętych z planu rozwoju lokalnego. Gmina Czerwińsk jest gminą typowo rolniczą, większość osób utrzymuje się z pracy w rodzinnych gospodarstwach rolnych. Wyjątek stanowi sam Czerwińsk, tu istnieje zaledwie 10 gospodarstw rolnych o powierzchni powyŝej 7ha, czyli wyłącznie z rolnictwa moŝe utrzymywać się nie więcej niŝ 4% mieszkańców. W Czerwińsku znajduje się jednak aŝ 70 małych gospodarstw w przedziale od 1ha do 6 ha czyli około 1/3 mieszkańców czerpie pewne dochody z rolnictwa. Na miejscu istnieje moŝliwość pracy w kilku sklepach, w drobnych zakładach usługowych, dwóch szkołach, Urzędzie Gminy, Urzędzie Pocztowym i Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej. Pod koniec 2009 roku w Urzędzie Gminy było zarejestrowanych 128 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie całej gminy (w tym 42 w samym Czerwińsku), z czego 16 handlowych i 26 usługowych. Nowe miejsca pracy ostatnio stworzyli przede wszystkim firma "Torex" otwierając zajazd i nowy sklep oraz właściciel prywatnego sklepu sieci Lewiatan. Na terenie gminy wpis do ewidencji działalności gospodarczej w systemie REGON posiada ok. 300 osób, ale część zawiesiła działalność. NaleŜy podkreślić, Ŝe małe przedsiębiorstwa działające w oparciu o wpis do ewidencji jak i kilka średnich - to firmy rodzinne, które zatrudniają niewiele osób spoza rodziny. Profil działalności poszczególnych firm, w szczególności prowadzonych przez osoby fizyczne, jest dość zróŝnicowany. Najwięcej przedsiębiorstw zajmuje się usługami - 43,8%. Ponadto znaczna ilość przedsiębiorców zajmuje się handlem 38,3%. Około 14,5% firm zajmuje się transportem, a jedynie 3,4% firm to przedsiębiorstwa produkcyjne. Działalność gospodarczą podejmują - co moŝna zaobserwować juŝ od kilku lat - osoby w wieku powyŝej 40-ego roku Ŝycia oraz ludzie młodzi po ukończeniu edukacji w szkołach średnich i coraz więcej osób po ukończeniu studiów. Powstają więc biura rachunkowe, róŝnego rodzaju pośrednictwa, doradztwo finansowe i gospodarcze. WaŜny problem stanowi tu dość znaczący obszar biedy. Bez pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej nie poradziłoby sobie aŝ 49 rodzin złoŝonych z 111 osób, co stanowi 10,1% ogółu mieszkańców Czerwińska. Dla pozostałych miejscowości z terenu gminy ten odsetek jest niŝszy i wynosi 7,74% (174 rodziny, 536 osób). Poziom bezrobocia w latach 2003-2006 kształtował się w graniach 10-15%, natomiast w roku 2006 był nieco niŝszy - na terenie gminy zarejestrowano 469 bezrobotnych. Nie dysponujemy Ŝadnymi danymi na temat ilości osób bardzo dobrze sytuowanych materialnie, ale jeśli za miernik zamoŝności przyjmiemy posiadanie luksusowego domu
i kosztownego samochodu, to pod tym względem Czerwińsk równieŝ wypada nieco gorzej niŝ inne miejscowości. Szczególnie dobrze radzą sobie właściciele duŝych gospodarstw specjalistycznych nastawionych na produkcję truskawek, malin i warzyw. Z danych dostępnych w Urzędzie Gminy wynika, Ŝe na terenie gminy nie ma ani jednego gospodarstwa powyŝej 50ha, ale nie jest to prawdą, bowiem są rolnicy, którzy posiadają grunty w sąsiednich gminach. Osobiście znam np. mieszkańca Garwolewa, który jest właścicielem 100ha, a jego gospodarstwo to prawdziwe rodzinne przedsiębiorstwo. Zatrudnia dwóch pracowników stałych i całą rzeszę robotników sezonowych. Podczas zbioru truskawek ponad 100 osób. Utrzymuje kontakty handlowe z kontrahentami zagranicznymi m.in. z Holandii i Litwy, a nowoczesnego parku maszynowego mógłby mu pozazdrościć niejeden rolnik z tzw. starej unii. Obecnie w gminie jest 341 gospodarstw duŝych (powierzchnia powyŝej 10 ha), 1.000 gospodarstw średnich i małych i prawie 1.200 działek rolniczych. Tutejsze małe gospodarstwa próbują przetrwać dzięki stosunkowo dobrze opłacalnej produkcji owoców miękkich, ale przy małym areale ich dochody nie są wysokie. Inne kierunki produkcji rolnej (np. hodowla trzody chlewnej, uprawa buraka cukrowego) są nisko opłacalne, toteŝ podobnie jak w sąsiednich gminach ci rolnicy Ŝyją na granicy ubóstwa i coraz częściej szukają dodatkowej pracy poza rolnictwem. Podobnie jak mieszkańcy Czerwińska dojeŝdŝają do firm w aglomeracji warszawskiej. Struktura agrarna gospodarstw w gminie Czerwińsk nad Wisłą * Podstawa: Dane GUS Powszechny Spis Rolny 2002 r. Zasygnalizowane wyŝej rozwarstwianie społeczności gminnej ma wpływ na relacje międzyludzkie a przede wszystkim rzutuje na wyraźny rozdźwięk między Czerwińskiem a innymi miejscowościami. Czerwińsk utracił prawa miejskie w okresie popowstaniowym, jednak posiada cechy zabudowy miejskiej i jest centrum administracyjnym. Dominujący rodzaj zajęć to praca poza rolnictwem toteŝ w mentalności mieszkańców funkcjonuje poczucie Ŝe nie jest to wieś tylko małe miasteczko. Ten wiekowy podział na Czerwińsk i okoliczne wsie jest dostrzegalny w róŝnych miejscach, ale z powodzeniem daje się go wyeliminować głównie poprzez sport i kulturę. Nieliczne pozytywne przykłady to pręŝnie działający w latach 70 i 80- tych XX wieku Klub LZS Wiślanie - przyjaźnie z boiska przetrwały do dziś, czy teŝ Czerwiński chór parafialny - z kaŝdym występem coraz lepszy. Niestety tego typu działalność
szczególnie dla dorosłych była i jest w naszej gminie bardzo skromna. UwaŜam, Ŝe integrowanie lokalnej społeczności to waŝne zadanie samorządu - jak tego dokonać będę się zastanawiała w rozdziale II i III. NajwaŜniejsze problemy społeczne to: - ogromne rozwarstwienie społeczeństwa, - utajone bezrobocie w licznych gospodarstwach małych i średnich i powiększanie się tzw. obszarów biedy, - starzenie się społeczeństwa - spada odsetek dzieci w całości populacji, wzrasta odsetek ludzi w wieku poprodukcyjnym w 2009r., - marginalizowanie i zaniedbywanie Ŝycia kulturalnego i potrzeb w tym zakresie szczególnie dla młodzieŝy pozaszkolnej i dorosłych. Opracowane w 2003r dokumenty: strategia rozwoju gminy a następnie na jej podstawie Plan Rozwoju Lokalnego określają następującą wizję naszej gminy: CZERWIŃSK TO: NOWOCZESNA GMINA O PROFILU TURYSTYCZNO ROLNICZYM Z DOBRZE ROZWINIĘTYM SEKTOREM MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW, OPIERAJĄCA SWÓJ ROZWÓJ NA: KORZYSTNYM POŁOśENIU GEOGRAFICZNYM, DOBREJ SIECI DRÓG I CZYSTYM ŚRODOWISKU PRZYRODNICZYM, KREUJĄCA WYSPECJALIZOWANE ROLNICTWO ORAZ SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE
Rozdział II 1. Korzystanie z czynnego i biernego prawa wyborczego. Frekwencja wyborcza w wyborach parlamentarnych, europejskich i samorządowych w gminie Czerwińsk jest porównywalna z frekwencją w innych gminach wiejskich z terenu naszego województwa i wynosiła: (dane Państwowej Komisji Wyborczej) Wybory parlamentarne 2001r 32,27% Referendum unijne 2004r 32,69% Wybory samorządowe 2006r 51% Za kaŝdym razem nieco wyŝsza była w obwodzie Czerwińsk, a najmniejsza we wschodniej części gminy tj. w obwodzie Goławin - np. referendum Czerwińsk - 44,57, Goławin 19,76%. Z rozmów przeprowadzonych z osobami, które parokrotnie pełniły funkcję członków komisji obwodowych wynika, Ŝe najmniejsza frekwencja jest wśród ludzi młodych z przedziału 18-30 lat, wielu z nich uczy się, studiuje i nie uwaŝa udziału w wyborach za fakt na tyle waŝny aby załatwić sobie zaświadczenie o moŝliwości głosowania poza miejscem stałego zameldowania. Najbardziej zmobilizowany jest elektorat ludzi starszych powyŝej 50 roku Ŝycia. Z ankiety przeprowadzonej wśród rodziców naszych uczniów (większość to osoby z przedziału wiekowego 30-49 lat) wynika, Ŝe (pyt. Nr 11. CZI) 2% - nie bierze udziału w głosowaniu 42% - bierze udział sporadycznie 39% - często tylko 17 % - zawsze Lepiej jest wśród maturzystów, poniewaŝ 82% wyraŝa wolę głosowania w najbliŝszych wyborach a ponad 57% w przyszłości chciałoby być radnymi. Istotne zmiany zachowań moŝna zdiagnozować w korzystaniu z biernego prawa wyborczego i preferencjach wyborczych podczas wyborów samorządowych - jak nam powiedział pierwszy Wójt z tego okresu, który był pierwszym niekomunistycznym wójtem gminy Czerwińsk. Dwie pierwsze rady gminy składały się przede wszystkim z osób dobrze znanych w środowiskach, tj. ze społeczników wywodzących się z Rolniczej Solidarności z rad parafialnych oraz osób wykształconych pracujących w miejscowych szkołach, Urzędach i instytucjach. Bardzo pozytywnym zjawiskiem było teŝ wybranie na radnego młodego chłopaka, który tuŝ po skończeniu SGGW wrócił na swoje gospodarstwo rodzinne. Przewodniczącymi rady gminy byli magisterskim. ludzie legitymujący się wykształceniem wyŝszym
Obecna rada jest wyraźnym odejściem od takich trendów. Ludzie wybierają swoich czyli takie osoby, jakich większość jest wśród wyborców. Na 15 radnych wybranych w 2006r. tylko jedna osoba - pielęgniarka miała ukończoną szkołę pomaturalną. Zdecydowana większość to rolnicy. W składzie rady nie było ani jednego urzędnika lub nauczyciela. Teraz jest jeden nauczyciel z wykształceniem wyŝszym bowiem w połowie kadencji jeden z radnych złoŝył mandat. Średnia wieku obecnej rady 46 lat, ale większość stanowią osoby tuŝ przed i po pięćdziesiątce. Przewodniczącym rady jest rolnik z wykształceniem średnim technicznym. Jakie są inne przyczyny zmian. Dwadzieścia lat temu władza była czymś bardziej obcym. Ludzie nieprzygotowani bali się podejmować takich zadań. Teraz społeczeństwo zdołało się nieco oswoić z samorządnością i odwaŝniej z tego prawa korzysta. Stopniowo wzrasta liczba osób kandydujących do rady Gminy i na wójta. W pierwszych trzech kadencjach było po dwóch kandydatów na wójtów, w czwartej kadencji nowego samorządu, podczas drugich powszechnych wyborów pojawiło się trzech kandydatów, zaś ostatnio było ich aŝ pięciu. KaŜdy zbudował swój komitet i zgromadził znaczącą liczbę swoich kandydatów na radnych, stąd w duŝych obwodach dawało to po kilka osób z tej samej miejscowości. Świadomość znaczenia wyborów samorządowych bardzo wzrosła i jest to oczywiście pozytywna zmiana jaka doskonała się w Ŝyciu naszej gminy za sprawą samorządu. ChociaŜ dla nas ludzi młodych nie do końca. Podczas ostatnich wyborów swoją kandydaturę na urząd wójta zgłosił nasz nauczyciel wychowania fizycznego, znany w środowisku zapaleniec sportu, radny poprzedniej kadencji. Przegrał juŝ w pierwszej turze. Wiele osób mówiło moŝe to i dobry kandydat na wójta, ale będzie mu zaleŝało przede wszystkim na wybudowaniu hali sportowej w Czerwińsku a nam najbardziej potrzebne są dobre drogi. Tyle juŝ wszyscy wiedzą, Ŝe w zakresie zadań gminy są szkoły i drogi i niestety na wszystko nie ma pieniędzy. ChociaŜ z tych podawanych opinii moŝna wysnuć równieŝ inny wniosek świadczący o niezbyt jeszcze wykształtowanej kulturze politycznej naszego społeczeństwa. PrzecieŜ o tym, jakie inwestycje są realizowane w gminie decyduje nie wójt, a Rada Gminy. Ponadto radni powinni słuchać głosów, opinii swoich wyborców. Czy to robią i jak to robią pokaŝę w następnej części rozdziału. Charakteryzując radę gminy warto dodać, Ŝe w jej składzie są tylko 2 panie, najmniej w całej dwudziestoletniej historii naszego samorządu. Propozycja zmian *Spróbujemy organizować młodzieŝowe prawybory w szkołach, aby następnie dzieci mobilizowały swoich rodziców i starsze rodzeństwo do wzięcia udziału w głosowaniu. *Podjęliśmy działania w kierunku powołania MłodzieŜowej Rady Gminy o czym pisałam na wstępie i jedna z moŝliwości to uczestnictwo w niektórych spotkaniach przedwyborczych,
które w 2010r. będą organizować kandydaci na wójtów. Na tych spotkaniach moŝemy głośno mówić o naszych oczekiwaniach wobec przyszłej rady i wójta. *Przeprowadzić dyskusję na lekcjach WOS na temat miejsca kobiet w społeczności lokalnej, a następnie przenieść wnioski do naszych rodzin, moŝe następne mamy wyraŝą zgodę na kandydowanie albo przynajmniej popieranie w głosowaniu innych startujących kobiet. 2. Funkcjonowanie gminnej wspólnoty samorządowej. W myśl ustawy wszyscy mieszkańcy gminy tworzą wspólnotę samorządową, czyli wszyscy mają wpływ na sprawę lokalną. Podstawą uczestnictwa w rządzeniu czyli podstawą kultury politycznej obywateli jest wiedza o problemach i moŝliwościach ich rozwiązywania. Jak więc wygląda przepływ informacji pomiędzy władzą a społeczeństwem w naszej gminie? Łącznikiem Rady Gminy i Urzędu Gminy z sołectwem jest sołtys. Sołtysi są zapraszani na sesje Rad Gmin, otrzymują diety za uczestnictwo w posiedzeniach i generalnie z tego obowiązku wywiązują się dość dobrze. Następnie sołtys moŝe zorganizować zebranie, wysłać okólnik, umieścić informację na tablicy ogłoszeń. Rozmawialiśmy z dwoma sołtysami i dowiedzieliśmy się, Ŝe regularnych zebrań informacyjnych nie ma. Zwołuje się je tylko wówczas, gdy pojawia się jakiś waŝny problem np. sprawa remontu drogi. Sołtys, zbierając podatki czy spotykając się z ludźmi przy innych okazjach, odpowiada na pytania i rozmawia z ludźmi na tematy dotyczące całej wsi. Kiedy w naszej ankiecie zapytaliśmy dorosłych mieszkańców jak oceniają przepływ informacji 11,5% osób nie miała na ten temat zdania, a ponad 60% uznało Ŝe przekaz jest bardzo słaby. Tylko 6 % stwierdziło Ŝe ten proces przebiega dobrze. Nikt nie wybrał oceny bardzo wysokiej (pyt. 6 cz. III). Wiele osób dowiaduje się o tym, co waŝniejszego wydarzyło się w naszej gminie z Płońszczaka - lokalnej gazety powiatowej. Oczywiście moŝna poznać zamierzenia władz oraz informacje o planowanych i realizowanych inwestycjach czytając dane zamieszczone na stronie internetowej, to jednak wymaga nieco więcej wysiłku. Tabelki numeryczne i fachowe słownictwo to czasem bariera nie do przebycia - szczególnie dla osób starszych i mniej wykształconych. Jeszcze trudniej jest poznać wydatki gminy ukryte pod numerami działów i pozycji. Oczywiście część tych informacji mogliby wyjaśniać radni, ale oni teŝ nie organizują spotkań z wyborcami. W poprzedniej kadencji Rady Gminy wyjątkiem pod tym względem byli radni z Czerwińska, którzy raz w roku takie spotkania organizowali. Ponadto radni do części spraw podchodzą dość powierzchownie. Dwa lata temu jeden z radnych złoŝył swój mandat na znak protestu. Podczas sesji poświęconej sprawozdaniu poszczególnych referatów z wykonania budŝetu nikt z radnych nie zadał ani jednego pytania.
Na pytanie skierowane do obecnego p. Wójta czy organizuje się spotkania radnych z wyborcami by wyjaśnić trudne sprawy usłyszeliśmy nie jest to konieczne, bowiem mieszkańcy przychodzą tu. Osoby zainteresowane albo przychodzą na sesje Rady Gminy albo bezpośrednio do mnie. Wpływają petycje szczególnie w sprawie dróg, przystanków, dowoŝenia dzieci, budowy sali gimnastycznej w Goławinie czy remontu przedszkola." Przewodniczący Rady Gminy na to samo pytanie odpowiedział przecząco ale podał inny powód - nie organizuję takich zebrań, nie lubię się chwalić i występować przed ludźmi. Jak wynika z powyŝszego obaj najwaŝniejsi funkcjonariusze wspólnoty samorządowej traktują sprawę kontaktu ze społeczeństwem dość powierzchownie. Na sesjach Rady Gminy właściwie nie ma Ŝadnej dyskusji. Radni przegłosowują wcześniej przygotowane dokumenty. Proces podejmowania decyzji, waŝne uzgodnienia zapadają wcześniej tj. na komisjach wspólnych Rady Gminy, terminy spotkań komisji nie są podawane do powszechnej wiadomości. Chęć przyjścia na komisję trzeba wcześniej zgłaszać przewodniczącemu. Z tego prawa korzystają wyłącznie osoby, które złoŝyły podanie w waŝnej dla siebie sprawie. Przekazywanie informacji wyłącznie poprzez publikowanie oficjalnych dokumentów jest mało efektywne. W pyt. 12 cz. II ankiety dla dorosłych sprawdziliśmy znajomość strategii rozwoju gminy. Wynik nas nie zaskoczył: 50% - nie zna jej częściowo 48% - zna częściowo 2% - stwierdziło, Ŝe ją zna i były to głównie osoby z wykształceniem powyŝej średniego. Plany inwestycyjne w naszej gminie są bardzo szerokie. Która inwestycja będzie wykonana w pierwszej kolejności i dlaczego moŝna dowiedzieć się właściwie po fakcie, gdy w Internecie ogłoszą przetarg na wykonanie prac. Jak bardzo potrzebny jest dialog między społeczeństwem a władzami najlepiej świadczy sprawa sieci szkół podstawowych w gminie. W północnej części gminy, w niedalekiej odległości od siebie (około 5km), istnieją dwie szkoły podstawowe. Jedna ma około 40 uczniów, druga około 50. Do obu tych placówek samorząd w 2009r. dołoŝył ponad 500.000 złotych. Taka sytuacja utrzymuje się od 10 lat. We własnym gronie radni często mówią, Ŝe coś trzeba z tym zrobić, ale jeszcze ani razu nie zorganizowano powaŝnej, rzeczowej obrady na ten temat z mieszkańcami, których ten problem równieŝ dotyczy. Na zakończenie jeszcze raz wyniki ankiety. (Pyt. 9 cz. I) Jak oceniasz swoje zaangaŝowanie w działania samorządu / udział w zebraniach,
pisanie petycji, organizowanie kampanii wyborczej do władz? nie angaŝuję się - 28% sporadycznie 39% umiarkowanie 27% znacząco 6% Jak dowiedzieliśmy się z rozmów z sołtysami nieco większa frekwencja na zebraniach wiejskich jest tylko podczas wyboru sołtysa. MoŜna przypuszczać, Ŝe to właśnie jest to 39% zaangaŝowanie sporadyczne. Czyli po dodaniu wyników z odp. A i B mamy ponad 60% obywateli stających na uboczu właściwie biernych. Pokłosiem wyŝej omówionej postawy najwyŝszych władz gminnych oraz wyborców jest wynik ankiety w pytaniu nr 10 w części pierwszej. Jak oceniasz realny wpływ obywateli na działania władz samorządowych? (dane zaokrąglone do pełnych liczb) Ŝaden 5% minimalny 51% umiarkowany 39% duŝy 5% Co moŝna zrobić? *Zachęcać sołtysów i radnych aby organizowali zebrania, na których będzie podawana rzeczowa wiedza na temat dochodów, wydatków i potrzeb mieszkańców. *Stworzyć gminne internetowe forum dyskusyjne, gdzie moŝna np. przeprowadzić mini sondaŝ. W wypadkach trudnych decyzji w sprawie reorganizacji szkół. *Odblokować na stronie internetowej link "pytanie do wójta" i rozszerzyć go równieŝ na pytania do przewodniczącego Rady Gminy. *Przygotowywać młodzieŝ do udziału w takich dyskusjach - szczególnie członków MRG. *Podane działania mogą oŝywić środowisko, podnieść poziom wiedzy a co za tym idzie równieŝ aktywności obywateli. Radni, czując to zainteresowanie, sami teŝ staną się bardziej dociekliwi, a to z kolei będzie motywowało urzędników do jak najbardziej efektywnej pracy. W następnym rozdziale będę analizować współdziałanie samorządu z organizacjami pozarządowymi i tam opowiem o niezadowalającej promocji gminy. Osoba odpowiedzialna za tę
sferę czując presję ze strony społeczeństwa na pewno nie pozwoliłaby sobie na podobne wpadki. *Sądzę, Ŝe dobrym pomysłem byłyby gminne plebiscyty na ludzi pozytywnie zakręconych - słyszałam np. o plebiscycie na Mławianina roku, gdzie osoby wybrane otrzymują statuetkę patrona miasta a ich portrety zdobią jedną ze ścian ratusza. W naszym Urzędzie Gminy równieŝ nie brakuje miejsc wystawienniczych i taką promocję ludzi moŝna teŝ zrobić. Myślę, Ŝe warto byłoby jakoś uhonorować człowieka Ŝyczliwego, posiadającego pasję i zaangaŝowanie w Ŝycie społeczności lokalnej. Pierwszą osobę, którą wybrałabym w takim plebiscycie jest pani sołtys a jednocześnie radna wsi Sielec. Wszyscy w gminie znają aranŝacje w jej ogródkach zarówno latem jak i zimą. Niektórzy wiedzą, Ŝe razem z męŝem przygotowują piękne i oryginalne wieńce doŝynkowe (na fotografii niŝej), ale nawet nie wszyscy mieszkańcy Sielca wiedzą, Ŝe pani Ewa przygotowuje piękną kronikę swojej wsi. śeby zebrać odpowiednie materiały poruszyła przysłowiowe niebo i ziemię, np. odwiedziła Wojewódzkie Archiwum Państwowe. W tych czasach gdy wszyscy stają się coraz bardziej roszczeniowi i widzą głównie sprawy materialne, warto szukać ludzi z pasją, angaŝujących się w działania na rzecz innych. Oczywiście nie będzie to zadanie kosztowne. Zrobienie kilku ładnych zdjęć, wydrukowanie pięknego listu motywacyjnego, duŝy bukiet kwiatów wręczony przy okazji jakiejś duŝej imprezy np. Wianki. Zgłoszenia kandydatów dokonywałyby stowarzyszenia i rady sołeckie, zaś głosowanie odbywałoby się drogą elektroniczną i poprzez SMS-y.. Rozdział III 1. Organizacje pozarządowe działające na ternie gminy Czerwińsk nad Wisłą. Ochotnicze StraŜe PoŜarne Na terenie gminy Czerwińsk mamy 4 jednostki Ochotniczej StraŜy PoŜarnej (OSP), w tym jednostka z Czerwińska, która naleŝy do Krajowego Systemu Ratownictwa Gaśniczego (KSRG), która została załoŝona w 1902 roku i liczy sobie 33 członków. Pozostałe jednostki OSP to: Ochotnicza StraŜ PoŜarna w Chociszewie, załoŝona w 1977, naleŝy do niej 44 członków. Ochotnicza StraŜ PoŜarna w Raszewie Włościańskim, załoŝona w 1965 roku, naleŝy do niej 21 członków. Ochotnicza StraŜ PoŜarna w Starym Radzikowie, załoŝona w 1924 roku, naleŝy do niej 47 członków.
Jednostka w Chociszewie moŝe pochwalić się orkiestrą straŝacką, w skład której wchodzą nie tylko mieszkańcy Chociszewa ale teŝ Czerwińska, Goławina. NajpręŜniej rozwija się jednostka Raszewie, która w swych szeregach ma ludzi młodych oraz dobrze zorganizowaną druŝynę młodzieŝową. StraŜe pełnią funkcje porządkowe podczas róŝnych uroczystości środowiskowych, np. dorocznych odpustów parafialnych na 15 VIII będących jednocześnie dekanalnymi doŝynkami. Doroczne imprezy to zawody straŝackie organizowane na przełomie czerwca i lipca oraz Dni straŝaka przypadające na początek maja najczęściej w dniu św. Floriana - patrona straŝaków. Imprezy mają raczej charakter wewnętrzny, nawet urzędnik samorządowy pełniący od ponad roku funkcję podinspektora do spraw OC i ochrony przeciwpoŝarowej nie potrafił opowiedzieć nam o ich przebiegu. Fundacja Rozwoju Czerwińska nad Wisłą próbuje uczynić z Dnia straŝaka w Czerwińsku imprezę o większym znaczeniu. Stowarzyszenie Oratorium im. Jana Pawła II w Czerwińsku nad Wisłą Stowarzyszenie jest organizacją istniejącą od wielu lat, prowadzoną przez miejscowy Dom Salezjański. Ks. Bosko, załoŝyciel Towarzystwa Św. Franciszka Salezego mawiał Oratorium jest: DOMEM - który przygarnia, PARAFIĄ - która ewangelizuje, SZKOŁĄ - która wychowuje i uczy, PODWÓRKIEM - które bawi. Obecnie organizacja zrzesza 28 członków dorosłych w większości nauczycieli i pracowników GZS w Czerwińsku i 75 młodocianych - dzieci głównie z Czerwińska i młodzieŝ z terenu całej gminy. Oratorium od 15 lat organizuje letni wypoczynek poza miejscem zamieszkania (nad morzem, w górach) dla grupy ok. 50 uczniów w wieku od 8 do 16 roku Ŝycia. Systematycznie stara się teŝ uatrakcyjnić dzieciom ferie zimowe poprzez zimowisko dochodzące Zima z Bogiem. Organizuje wyjazdy szkoleniowe i wypoczynkowe dla wolontariuszy tzw. animatorów (młodzieŝ klas 3 gimnazjum, licealiści oraz studenci). Przygotowuje festyny rodzinne, konkursy i inne imprezy kulturalne oraz zajęcia edukacyjne np. lekcje języków obcych, koło plastyczne, koło informatyczne, nauka gry na pianinie. Wobec zawieszenia działalności Salezjańskiej Organizacji Sportowej - SALOS oratorium prowadzi równieŝ zajęcia sportowe. Od 2006 roku przy oratorium funkcjonuje świetlica opiekuńczo - wychowawcza z elementami socjoterapii, finansowana przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czerwińsku nad Wisłą. Dzięki funduszom z GOPS-u i nawiązaniu przez stowarzyszenie współpracy z Bankiem śywności w Płocku, dzieci mogą korzystać z darmowych posiłków (kanapki, jogurty, owoce, warzywa). Organizacja prowadzi działania charytatywne. Jest finansowana przez prywatnych sponsorów, 1% podatku dla OPP, parafię Czerwińsk. Pozyskała niewielkie fundusze pomocowe z UE
i Urzędu Marszałkowskiego. Fundacja Rozwoju Czerwińska (zarejestrowana 31 października 2007 r.) Jest organizacją pozarządową działającą non-profit. Jej celem jest poprawa jakości Ŝycia mieszkańców i wypromowanie Czerwińska jako miejsca atrakcyjnego turystycznie, wspieranie lokalnych inicjatyw o charakterze kulturalnym i proekologicznym. Na początku działalności fundacja zrzeszała 10 członków, obecnie jest ich 14, w tym tylko 6 osób z Czerwińska. Funkcję prezesa pełni p. Maria Ziemkiewicz zamieszkała w Czerwińsku, w skład zarządu weszli m.in. publicysta Rafał Ziemkiewicz i śpiewaczka operowa p. Danuta Rentz prezes Fundacji im. Danuty Kołodziejskiej. NajwaŜniejsze przedsięwzięcia zrealizowane w latach 2007-2009 rok 2007 Początki współpracy z gminą Frosta w Norwegii. Spotkanie rolników z radcą handlowym królestwa Norwegii w szkole Agrobiznesu dotyczące produkcji zdrowej Ŝywności. rok 2008 Podpisanie listu intencyjnego o współpracy między gminą Frosta a gminą Czerwińsk nad Wisłą. ZłoŜenie prośby do Wójta Gminy Czerwińsk nad Wisłą o udostępnienie działki pod jordanowski dla dzieci z Czerwińska (w całej gminie nie ma takiego placu zabaw). Zorganizowanie koncertu dwóch orkiestr straŝackich w Bazylice w Czerwińsku. Zagrała orkiestra z Norwegii (Vinne Musikkorps), lokalna orkiestra z Chociszewa oraz zaśpiewał chór. Koncert ten został zorganizowany przy pomocy sponsorów. Zorganizowanie akcji sprzątania brzegów Wisły. Spotkanie mieszkańców Czerwińska ze specjalistą od funduszy unijnych. Organizacja pleneru malarskiego w Czerwińsku. "Rejs Księga Wisły"- organizacja konkursu plastycznego dla dzieci. Spotkanie w gminie "Przez Czerwińsk na Grunwald". Spotkanie z głównym konserwatorem zabytków z Ciechanowa w sprawie remontu rynku w Czerwińsku. Nad projektem rynku oraz architekturą zieleni pracują charytatywnie lokalni architekci i inŝynierowie. rok 2009 Spotkanie w sprawie przygotowań do obchodów 600-lecia przeprawy wojsk Jagiełły w drodze na bitwę pod Grunwaldem.