Zarówno u jamników, jak i u innych ras psów mogą pojawić się pasożyty. Są to pasożyty żerujące na skórze bądź wewnątrz organizmu zwierzęcia. Leczenie każdego z nich musi odbywać się pod nadzorem lekarza weterynarii. Nie powinno się ich bagatelizować, ponieważ ich zignorowanie może spowodować poważne komplikacje zdrowotne u naszego pupila. Wszoł psi (Triehodectes canis) Za żywiciela może mieć psa lub kota. Umiejscawia się na głowie i szyi. Występuje szczególnie u zwierząt młodych i zaniedbanych. Wesz psia (Linognathus setosus) Umiejscawia się na całym ciele. Jest roznosicielem chorób zakaź nych, wirusowych i baktryjnych. Poza organizmem żywiciela żyje trzy do czterech dni. Zwalczanie nie jest trudne. Polega na jednoczesnym przeprowa dzeniu dezynsekcji psa i legowiska, np. 0,1% środkiem Ipowet 5 lub Pularyl. Po dwóch tygodniach zabieg należy powtórzyć. Nużeniec psi (Demodex canis), roztocz w kształcie cygara. Pasożyt umiejscawia się na powierzchni skóry w mieszkach włoso wych i gruczołach łojowych. Po zniszczeniu warstwy nabłonka otaczającego włos, przenika aż do węzłów chłonnych. Najbardziej podatne na to są psy podczas zmiany uzębienia, suki w okresie rozrodu oraz szczenięta. Rozróżniamy dwie postacie nużycy: występującą najczęściej łusz czącą i znacznie rzadszą postać krostowatą. Objawami są łuszczące, ogniskowe, nieregularne wyłysienia pojawiające się na skórze wokół oczu, na kufie, na głowie i na przednich łapach. Ogniska te mogą przenosić się na całe ciało. W zaawansowanych stadiach skóra chora łuszczy się, fałduje, traci elastyczność, cały organizm ulega wyniszczeniu. Po zauważeniu takich objawów należy udać się po radę i leczenie do lekarza weterynarii. Kleszcze (Ixodidae) 1 / 6
Jamnik, pies o krótkich nóżkach będąc na polowaniu lub spacerze, szczególnie w lesie liściastym, zbiera na brzuszku oraz innych częściach ciała larwy kleszczy znajdujące się w trawie i liściach. Nakłuwając skórę żywiciela, czyli naszego jamniczka, larwy te odżywiają się jego krwią, a po upływie kilku dni, zależnie od gatunku, odpadają od żywiciela lub na nim zostają. Działanie chorobotwórcze kleszczy polega na mechanicznym i chemicznym drażnieniu skóry. Ich ukłucia wywołują lokalne odczyny zapalne oraz świąd, na co psy reagują ocierając swędzące miejsca o co się tylko da. Konsekwencją mogą być miejscowe wyłysienia, powstawanie ognisk martwicowych, różnego rodzaju infekcje oraz stany ropne skóry. Należy udać się po pomoc do lekarza weterynarii. Świerzbowiec drążący i uszny Stwierdzono dwa gatunki świerzbowców bytujących na psach. Świerzbowiec drążący (Sarcoptes scabiei) owalny pajęczak umiejscawiający się głównie na łukach nadoczodołowych, u pod stawy małżowiny usznej oraz grzbiecie nosa i świerzbowiec uszny (Otodectes cynotis), który wywołuje stan zapalny, trzepanie głową, świąd, drapanie, a nawet ropny wyciek z ucha. Działanie świerzbowców polega na drążeniu w naskórku kory tarzy, gdzie samice składają jaja, wylęgają się i przeobrażają larwy oraz żerują formy dorosłe. Niszczą skórę mechanicznie oraz draż nią (chemicznie, poprzez związki powstające z już martwych owa dów) zakończenia nerwowe w niej się znajdujące. Objawem jest początkowo swędzenie w miejscach zaatakowanych, a następnie wystąpienie guzków, pęcherzy, powstawanie ran i strupów. Pies nieustannie drapie się, jest podrażniony, skóra grubieje, traci elas tyczność, włos wypada. Natychmiast po zauważeniu niepokojących nas objawów należy skontaktować się z lekarzem weterynarii a całe leczenie wykonywać w porozumieniu i zgodnie z jego zaleceniami. Pchła psia (Ctenocephalides canis) 2 / 6
Pchły, to bodaj najczęściej towarzyszące psu pasożyty zewnętrzne. Należy je tępić choćby z jednego powodu są przenosicielami larw tasiemca (Dipylidium caninum). Poza tym są uciążliwe drażnią skórę zwierzęcia, niepokoją, a pies, którego jedynym zajęciem w ciągu dnia jest drapanie się, nie wygląda zbyt interesująco. Ponadto po dłuższym czasie kontaktów z pchłami psy uczulają się na jad pchli. Wystarczy wówczas jedno ukąszenie, a zależnie od stopnia uczulenia wystąpią na ciele niesłychanie męczące psa jego objawy. Podstawą naszego działania jest utrzymanie czystości legowiska oraz usunięcie pcheł we wszystkich stadiach rozwojowych. Ponadto codziennie wyczesujemy je z sierści metalowym grzebieniem o gęs tych zębach lub stosujemy insektycyd. Rozróżniamy różne formy preparatów: proszek, którym posypujemy posłanie, aerozol, któ rym psa opryskujemy uważając na jego oczy, płyn do spłukiwania po kąpieli oraz obróżki nasycone insektycydem. Ważna jest obser wacja naszego czworonoga czy nie jest wrażliwy na stosowany środek owadobójczy, czy nie występują u niego objawy chorobowe oraz podrażnienie skóry. Pasożyty wewnętrzne bytują w organizmie psa, czerpią z niego pokarm, wywołują zmiany chorobowe, a ich produkty przemiany materii, wydzieliny oraz martwe ciała, działają toksycznie. Zarażenie psa nicieniami następuje, gdy zje on pokarm lub wypije wodę zawierającą ich jaja. Larwy nicieni, np. tęgoryjca, przenikają przez skórę. Pasożyty dla zaspokojenia swoich potrzeb korzystają z witamin żywiciela, prowadząc do awitaminozy. Tęgo- ryjce żywią się krwią żywiciela, przyczyniają się do jej rozpadu oraz negatywnie wpływają na jej krzepnięcie. W przypadku masowego namnożenia się pasożytów wewnętrz nych zbijają się one w kłąb, przez co zatykają światło jelit, powo dując niedrożność przewodu pokarmowego, a w konsekwencji samozatrucie i śmierć żywiciela. Łatwo nabrać przypuszczenia, że nasz pupil jest zakażony pasożytami wewnętrznymi. Typowymi objawami są: saneczkowanie psa, ogólny niepokój i rozdrażnienie, wymioty oraz przemiennie występujące okresy dobrego apetytu lub jego braku, a także zaburzenia w oddawaniu stolca. U szczeniąt można zaobsetwować duże, napięte brzuszki. Robaczyce glistnica Glisty są to sinobiałe, nitkowate robaki. Dorosłe bytują w jeli tach cienkich. Samica składa jaja, które wraz z kałem przedostają się do środowiska zewnętrznego, gdzie dojrzewają. Jedna samica może złożyć kilka milionów jaj. Ze zjedzonych przez psa jaj, w jego jelicie uwalniają się larwy, które przez ścianę jelita dostają się do krwiobiegu. Wraz z krwią, przez wątrobę i serce, 3 / 6
przechodzą do płuc. Tutaj, na skutek wykrztuszenia, dostają się do jamy ustnej, są połykane i ponownie trafiają do jelit, gdzie zostają i osiągają dojrzałość płciową. Glisty są szkodliwe szczególnie dla szczeniąt, które zakażają się już w organizmie matki podczas życia płodowego. Może nastąpić to w dwojaki sposób. Suka, pozornie wolna od glist to znaczy odrobaczona jeszcze przed ciążą, może zawierać w narządach miąższowych otorbione ich larwy. W tej postaci zachowują długo żywotność. W momencie zapłodnienia, pod wpływem hormonów ciążowych, larwy uak tywniają się, wychodzą z torebki i z krwią, śródłożyskowo, zakażają rozwijający się płód, umiejscawiając się wszędzie. W mo mencie urodzenia szczenięcia larwy przedostają się przez tchawicę i gardło do jelit. Drugim sposobem jest zakażenie ciężarnej suki jajami z ze wnątrz. Z jaj tych wykluwają się larwy, które wędrując w krwio biegu matki przedostają się wraz z krwią do płodu. Szczenięta rodzą się już z pasożytami. Zarobaczone szczenięta rosną słabo, mają napięte brzuszki, jakby były bardzo najedzone, często długo i głośno piszczą szukając kontaktu z matką. Wydalają kał na przemian płynny i uformowa ny. Większe szczeniaczki saneczkują, mają odruchy wymiotne lub wymiotują. Zwalczanie glist powinno być przeprowadzane w kontakcie z lekarzem weterynarii. Na ogół powtarza się je kilkakrotnie, a przy silnej inwazji podaje się zmniejszone dawki leku, aby nie dopuścić do nagłego zlikwidowania pasożytów. Wiąże się to z ryzykiem zatrucia szczenięcia przez toksyny, które wydzielają glisty lub z uduszeniem przez masowo zatykające przewód oddechowy paso żyty. Odrobaczanie należy wykonać po dwóch, czterech i sześciu tygodniach życia, gdyż stosowane środki nie działają na jaja i sta dium larwalne glist. Trzeba również pamiętać, że nie wszystkie środki skutecznie zwalczające nicienie mają wpływ na tasiemce. Ważne jest, aby jednocześnie podać leki wszystkim psom znajdują cym się w obrębie jednego mieszkania oraz równocześnie przeprowa dzić odkażanie pomieszczeń i miejsc, gdzie przebywał nasz pupil, korzystając z gorącej wody, ługu sodowego ( o ile to możliwe) oraz koniecznie wyprać lub jeszcze lepiej wymienić legowisko na nowe. 4 / 6
Generalnie należy przeprowadzać mikroskopowe badanie kału psów, gdyż gołym okiem dostrzec można jedynie dojrzałe stadia nicieni lub człony tasiemca. Badanie powinno być wykonywane kilkakrotnie, gdyż ujemny wynik nie wyklucza robaczycy. Aby było skuteczne, powtarza się je w czasie dostosowanym do cyklu roz wojowego pasożyta, co prowadzi do zniszczenia również form larwalnych zakotwiczonych w ściankach jelita lub wędrujących w organizmie żywiciela. Tasiemczyce psa Najbardziej popularnym tasiemcem jest Dypillidium caninum. Zaka żenie następuje poprzez żywiciela pośredniego, tj. pchłę, w której znajdują się larwy tasiemca. Po dostaniu się do przewodu pokarmowe go psa larwa osiąga dojrzałość płciową. Wzrost tasiemca następuje od jego główki. Kolejne, najmłodsze człony oddalają się od główki przesuwając ku końcowi człony starsze. Odrywają się one od pasożyta. Wraz z członami uwalniają się jaja zjadane przez pchły lub innych żywicieli pośrednich i wydalane na zewnątrz z kałem psa. Jaja są uwalniane z członów, wnikają do żywiciela pośredniego i pozostają w jego ciele Gdy pies zje zarażoną tasiemcem pchłę w jego przewodzie pokarmowym dochodzi do rozwoju dojrzałego pasożyta. Żywicielami pośrednimi innych tasiemców są owady żywiące się kałem, króliki, zające, owce, bydło, wielbłądy i ryby, zależnie od rodzaju i gatunku tasiemca. Groźnym dla człowieka jest bąblowiec. Człowiek jest jego żywi cielem pośrednim, a pies żywicielem ostatecznym. Żywicielem po średnim tego tasiemca są również przeżuwacze domowe (bydło, owce), od których człowiek może się zarazić. Objawy tasiemczyc najczęściej występujące to: świąd połączony z saneczkowaniem, wymioty, zmienny apetyt, wychudzenie aż do wyniszczenia, włos nastroszony i bez połysku. Człony tasiemca wydalane z kałem widoczne są nawet okiem. Przypominają wy glądem pestki ogórka, ziarenka ryżu, tasiemki długości ok. 2 cm. w kolorze białym lub różowym. Czasem wokół odbytu przyczepiają się człony tasiemca w postaci brunatnych patyczków długości 0,5-1,0 cm. i szerokości ok. 1 mm. Produkty przemiany materii tasiemców nie są obojętne dla układu nerwowego psa. Mogą wywołać ogólne podniecenie oraz drgawki całego organizmu. 5 / 6
Leczenie tasiemczycy powinno odbyć się w następstwie pozytyw nego wyniku badania kału oraz pod ścisłym nadzorem lekarza weterynarii. Zapobieganie polega przede wszystkim na skarmianiu mięsem i rybami o wiadomym pochodzeniu (po badaniu weterynaryjnym). Bardzo ważna jest higiena pomieszczeń oraz nie dopuszczanie do pojawiania się pcheł. 6 / 6