Niniejsze pracwanie zstał przygtwane przez: 40-045 Katwice, ul. Astrów 10 tel.: 0 / 32 203 30 79, fax 0 / 32 203 30 41 e-m ail : bi ur@ ni zi el ski brys. pl w w w. n i z i e l s k i b r y s. p l na zlecenie Stwarzyszenia Lkalna Grupa Działania Perła Jury Praca zstała wyknana przez zespół ekspertów pd kierwnictwem mgr Grażyny Rajczyk. Autrzy pracwania składają pdziękwania wszystkim tym sbm, które swim zaangażwaniem w trakcie warsztatów i sptkań przyczyniły się d pwstania niniejszeg dkumentu.
SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI...3 1. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJE LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR)...5 1.1. DANE PODSTAWOWE... 5 1.2. OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA... 5 1.3. CHARAKTERYSTYKA CZŁONKÓW LGD I SPOSÓB ROZSZERZANIA LUB ZMIANY SKŁADU LGD... 6 1.4. STRUKTURA ORGANU DECYZYJNEGO - RADY LGD... 11 1.5. ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA LGD ORAZ ORGANU DECYZYJNEGO LGD... 12 1.5.1. Zasady i prcedury funkcjnwania rganu decyzyjneg... 13 1.6. KWALIFIKACJE I DOŚWIADCZENIE OSÓB WCHODZĄCYCH W SKŁAD ORGANU DECYZYJNEGO... 14 1.7. DOŚWIADCZENIE LGD I CZŁONKÓW LGD W REALIZACJI OPERACJI... 14 2. OPIS I SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI... 15 2.1. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE... 15 2.2. UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE I PRZYRODNICZE... 17 2.3. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE I KULTUROWE... 21 2.4. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA NA OBSZARZE LGD... 24 2.5. SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LGD... 28 1.6. UZASADNIENIE SPÓJNOŚCI OBSZARU LGD... 29 3. ANALIZA SWOT DLA OBSZARU OBJĘTEGO LSR... 31 3.1. WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY... 34 4. OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSR ORAZ WSKAZANIE PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ... 35 5. OKREŚLENIE MISJI LGD... 40 6. WYKAZANIE SPÓJNOŚCI SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LSR... 41 7. UZASADNIENIE PODEJŚCIA ZINTEGROWANEGO I INNOWACYJNEGO DLA PLANOWANYCH W RAMACH LSR PRZEDSIĘWZIĘĆ... 45 8. OKREŚLENIE PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR I WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD... 47 8.1. OGÓLNA PROCEDURA WYBORU OPERACJI... 48 8.2. PROCEDURY OCENY ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSR... 52 8.3. PROCEDURY WYBORU OPERACJI PRZEZ LGD, LOKALNE KRYTERIA WYBORU I PROCEDURA ICH ZMIAN... 58 8.3.1.PROCEDURA ZMIANY LOKALNYCH KRYTERIÓW WYBORU... 68 8.4. PROCEDURA ODWOŁAWCZA OD DECYZJI RADY... 69 9. BUDŻET LSR... 74 10. OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA LSR... 77 11. WDRAŻANIE I AKTUALIZACJA ORAZ MONITORING LSR... 81 12. ZASADY I SPOSÓB DOKONYWANIA OCENY - EWALUACJI WŁASNEJ... 83 3
13. OKREŚLENIE POWIĄZAŃ LSR Z INNYMI DOKUMENTAMI PLANISTYCZNYMI ZWIĄZANYMI Z OBSZAREM OBJĘTYM LSR... 85 14.WSKAZANIE PLANOWANYCH DZIAŁAŃ, PRZEDSIĘWZIĘĆ LUB OPERACJI REALIZOWANYCH PRZEZ LGD W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WDRAŻANYCH NA OBSZARZE OBJĘTYM LSR... 88 15.PRZEWIDYWANY WPŁYW REALIZACJI LSR NA ROZWÓJ REGIONU I OBSZARÓW WIEJSKICH... 89 16.ZAŁĄCZNIKI DO LSR... 93 17. ZESTAWIENIE TABEL WYSTĘPUJĄCYCH W OPRACOWANIU:... 114 4
1. CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA (LGD) JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJE LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU (LSR) 1.1. DANE PODSTAWOWE Nazwa LGD Stwarzyszenie Lkalna Grupa Działania Perła Jury Status prawny LGD Data wpisu d KRS Stwarzyszenie LGD Perła Jury utwrzyła się dzięki trzymanej pmcy w ramach II Schematu Piltażweg Prgramu Leader+ SPO Restrukturyzacja i mdernizacja sektra żywnściweg raz rzwój bszarów wiejskich 2004-2006 26.04.2006r. Numer KRS 0000255872 1.2. OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA Prces budwania partnerstwa na bszarze pwiatu zawierciańskieg zainicjwany zstał jesienią 2005r. w gminie Łazy. We wrześniu 2005r. w Łazach zrganizwan inauguracyjne sptkanie z udziałem przedstawicieli władz wjewództwa, pwiatu, wybranych rganizacji pzarządwych zasięgu pnad gminnym, pracwników ODR raz największych przedsiębirstw pwiatu. Wtedy utwrzyła się grupa zaangażwanych leaderów widząca szanse rzwju bszarów wiejskich pwiatu zawierciańskieg właśnie pprzez integracyjne, ddlne pdejście d prblemów i mżliwści pprawy jakści życia i rzwju wsi. Stwarzyszenie LGD Perła Jury pwstał więc dzięki prjektwi, który rzpczął się jesienią 2005 rku. Schemat I Piltażweg Prgramu LEADER + (PPL+) Prjekt: Perła Jury w Pwiecie Zawierciańskim był jednym ze 174, które uzyskały rekmendacje Ministra Rlnictwa i Rzwju Wsi. Zadania załżne przy jeg realizacji zawcwały stwrzeniem Zintegrwanej Strategii Rzwju Obszarów Wiejskich (ZSROW), gdzie pstawin głównie na turystykę, wykrzystanie tradycji i pięknych terenów Jury a także na zaktywizwanie lkalnych spłecznści i utwrzenie Stwarzyszenia LGD Perła Jury. Pprzez działania szkleniwe, infrmacyjne, zastswanie pdejścia Leader d twrzenia lkalnej strategii pwstała tzw. ZSROW i zarejestrwan dpwiednie stwarzyszenie. W styczniu 2006r. na sptkaniu załżycielskim 63 człnków przedstawicieli 8 gmin, 3 sektrów (spłeczneg, publiczneg i gspdarczeg) dał pdwaliny d dalszych leaderwskich działań na rzecz innwacyjneg, zintegrwaneg rzwju bszarów wiejskich pwiatu 5
zawierciańskieg. Spełnine były i są wymgi dpwiedniej struktury człnków LDG w zakresie reprezentatywnści. Wszystk t umżliwił sprządzenie aplikacji w ramach Schematu II PPL+ i pzyskanie prawie 730 tys. zł na prjekty ZSROW. Praktyka pdejścia Leadera w kresie marzec 2007r. kwiecień 2008r. pprzez realizację ddlnie wskazanych pmysłów wzmcnił lkalną tżsamść, zintegrwał i zaktywizwał lkalną spłecznść, pkazał zasadnść i celwść krzystania z dfinanswania ze śrdków unijnych na rzecz rzwju bszarów wiejskich. Mieszkańcy bszaru LGD Perła Jury, lkalne władze samrządwe i partnerzy instytucjnalni dczuli mżliwść i kniecznść działań, których efekty dzięki wzmcnieniu dfinanswaniem unijnym służą prawdziwemu rzwjwi adekwatnemu d ich ptrzeb i zasbów. Partnerstw zbudwane w tku realizacji I i II schematu PPL+ ułatwił ale i wzmcnine zstał w tku budwania niniejszej lkalnej strategii. Wspólne wypracwywanie aktualnych celów, analiza dtychczaswych siągnięć, świadmść ptrzeb i mżliwści pprzez cykl warsztatwych sptkań w kresie czerwiec grudzień 2008r. ; knsultacje na strnie internetwej t klejny etap i pzim rzwju partnerstwa zgdneg z załżeniami, pdejściem i efektem LEADER. Regularna działalnść biura d pczątku utwrzenia Stwarzyszenia, w dgdnych warunkach lkalwych stanwiła pdstawę d bieżących knsultacji z mieszkańcami. Rzwój LGD uwarunkwany jest lkalnym ptencjałem spłecznym, publicznym i gspdarczym. Przyjmwanie nwych człnków sób fizycznych, aktywnych leaderów spłecznści lkalnej bszaru stwarzyszenia raz sób prawnych rganizacji pzarządwych, partnerów instytucjnalnych, przedsiębirców t czywisty prces ewaluacyjny LGD. Specyfika statutwa i aktywnść stwarzyszenia stanwi główny atrybut dla ptencjalnych, klejnych partnerów zaintereswanych pprawą jakści życia na bszarach wiejskich. Dbrwlnść, chęć d działania i współpracy, kreatywnść, innwacyjnść cechują LGD czyniąc ją atrakcyjną rganizacją dla ludzi aktywnych, ptymistycznych i przedsiębirczych. 1.3. CHARAKTERYSTYKA CZŁONKÓW LGD I SPOSÓB ROZSZERZANIA LUB ZMIANY SKŁADU LGD Stwarzyszenie LGD Perła Jury liczy 80 człnków jak sby fizyczne raz 8 gmin z bszaru LGD jak pdmity prawne. Na 10 jednstek administracyjnych Pwiatu Zawierciańskieg siem spełniających kryteria przystąpienia d Leadera (ze względu na status gminy i liczbę mieszkańców) stał się jej człnkami: Łazy, Ogrdzieniec, Pilica, Szczekciny, Włdwice, Krczyce, Irządze, Żarnwiec. Od mmentu pwstania w styczniu 2006r., kiedy na sptkaniu załżycielskim 63 sby z bszaru wyżej wymieninych 8 gmin pwiatu zawierciańskieg zadeklarwały gtwść działań na rzecz rzwju i pprawy jakści życia na swim terenie pprzez statutwe załżenia i pdejście leaderwskie stwarzyszenie zyskał na ppularnści, pzyskał wielu nwych człnków. Pniżej tabelaryczne zestawienie prezentuje charakterystykę aktualnych człnków LGD. 6
Tabela nr 1 - Lista człnków Stwarzyszenia LGD Perła Jury Lp. Imię i nazwisk Sektr/gmina Rdzaj prwadznej Funkcja człnka jaki działalnści przez w strukturze / nazwa gminy reprezentuje człnka LGD Perła Jury LGD Perła Jury człnek 1. Małgrzata Czernek Spłeczny Łazy 2. Andrzej Ktulecki Spłeczny Krczyce 3. Jakub Otczyk Spłeczny Szczekciny 4. Andrzej Kwaśniak Spłeczny Irządze 5. Krzysztf Hajduga Spłeczny Żarnwiec 6. Maria Miśkiewicz Spłeczny Ogrdzieniec 7. Jan Gncerz Spłeczny Pilica 8. Aneta Haładus- Spłeczny Jędruszek Włdwice 9. Marta Grzesica Spłeczny Łazy 10. Ogrdzieniec / Andrzej Mikulski Publiczny Ogrdzieniec 11. Łazy/ Publiczny Maciej Kaczyński Łazy 12. Szczekciny/ Publiczny Stanisław Wójcik Szczekciny 13. Pilica / Publiczny Michał Otrębski Pilica 14. Krczyce / Publiczny Stefan Pantak Krczyce 15. Irządze / Publiczny Jan Mlenda Irządze 16. Włdwice / Publiczny Krzysztf Szlachta Włdwice 17. Żarnwiec / Publiczny Eugeniusz Kapuśniak Żarnwiec 18. Zbigniew Fabiańczyk Spłeczny Ogrdzieniec 19. Czesław Słuszniak Spłeczny Irządze 20. Ewa Kaziród - Kula Spłeczny Krczyce 21. Andrzej Czech Spłeczny Pilica 22. Ewa Wypych Spłeczny Irządze Prezes Stwarzyszenia Mała Szkła w Rkitnie Szlacheckim Działalnść gspdarcza biur usług dziennikarskich OSP Szczekciny OSP Zawada Pilicka Prezes Klubu Sprtweg w Żarnwcu Pracwnik Urzędu Miasta i Gminy w Ogrdzieńcu OSP Kleszczwa Pracwnik Urzędu Gminy Włdwice Prezes Stwarzyszenia Rzwju Wsi Chruszczbród i Chruszczbród Piaski; Radna Łaz Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Administracja i zarządzanie Człnek Rady Parafialnej w Gieble, Radny w gminie Ogrdzieniec OSP Irządze Klub Sprtwy Giebł; Pracwnik Urzędu Gminy Krczyce OSP Dbraków KGW Zawada Pilicka; rlnik Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Wiceprezes Zarządu Skarbnik Stwarzyszenia Człnek Zarządu Człnek Zarządu Człnek Zarządu Człnek Zarządu Człnek Zarządu Przewdniczący Rady (OD) Z-ca Przewdnicząceg Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady 7
23. Agnieszka Perkwska Spłeczny Łazy 24. Janna Gmułka Spłeczny Szczekciny 25. Bżena Demel Spłeczny Włdwice 26. Czesław Grabwski Spłeczny Żarnwiec 27. Cezary Barczyk Spłeczny Krczyce 28. Wanda Łydka Spłeczny Ogrdzieniec 29. Danuta Kwal Spłeczny Pilica 30. Beata Kaczmarczyk Spłeczny Irządze 31. Aneta Prusińska Spłeczny Łazy 32. Grażyna Rajczyk Spłeczny Łazy 33. Andrzej Herman Spłeczny Szczekciny 34. Anna Łapaj Spłeczny Szczekciny 35. Zdzisław Mgiła Spłeczny Ogrdzieniec 36. Maria Dziób Spłeczny Żarnwiec 37. Paweł Kalaga Spłeczny Łazy 38. Pitr Mazanek Spłeczny Łazy 39. Katarzyna Zarębska Spłeczny Krczyce 40. Krzysztf Nwak Spłeczny Irządze 41. Janina Dublińska - Spłeczny Przybylik Pilica 42. Grażyna Tkarska Spłeczny Łazy 43. Benedykt Freinhfer Spłeczny Zawiercie 44. Adrian Kała Spłeczny Łazy 45. Rman Kalaga Gspdarczy Łazy Człnek Jurajskiej Organizacji Turystycznej Związek Młdzieży Wiejskiej raz Stwarzyszenie Plska Lkalna Stwarzyszenie Jurajska Organizacja Turystyczna Stwarzyszenie na Rzecz Wspieranie Oświaty Wiejskiej w Żarnwcu; Dyrektr Szkły Gspdarstw Agrturystyczne; Słtys Krczyc Pracwnik Urzędu Miasta i Gminy Ogrdzieniec Gspdarstw Agrturystycznej Rlnik Wsi Rkitn Szlacheckie RAZEM i Kła PTTK Łazy Stwarzyszenie OSTOJA, Kł PTTK Łazy Rlnik; Radny Pwiatwy Pracwnik Urzędu Miasta i Gminy Szczekciny OSP Mkrus KGW Łany Wielkie OSP Wiesiółka OSP Wiesiółka Rlnik Pracwnik Urzędu Gminy Irządze Sekretarz w Urzędzie Gminy Pilica Uniwersytet III Wieku; Człnek Kła PTTK Łazy Stwarzyszenie Plskich Mediów Klub Sprtwy Płmień w Niegwnicach; Prezes Kła PTTK w Łazach; Pracwnik Urzędu Miejskieg w Łazach Właściciel firmy Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Człnek Rady Przewdniczący Kmisji Rewizyjnej Człnek Kmisji Rewizyjnej Człnek Kmisji Rewizyjnej Człnek Kmisji Rewizyjnej Pracwnik biura LGD 8
46. Iwna Kalaga Gspdarczy Łazy 47. Edward Zadwrny Spłeczny Łazy 48. Iwna Miśta Spłeczny Krczyce 49 Tatiana Karń Spłeczny Krczyce 50. Beata Grmada Spłeczny Krczyce 51. Grażyna Miśta Spłeczny Krczyce 52. Anna Przewrska Spłeczny Krczyce 53. Beata Kwalik Spłeczny Krczyce 54. Alicja Przybyła Spłeczny Irządze 55. Jacek Lipa Spłeczny Szczekciny 56. Mirsław Paliga Spłeczny Szczekciny 57. Janna Kuta Spłeczny Zawiercie 58. Andrzej Kuta Spłeczny Zawiercie 59. Michał Demel Spłeczny Włdwice 60. Lidia Janus Spłeczny Łazy 61. Barbara Pacan Gspdarczy Krczyce 62. Cierniak Drta Spłeczny Krczyce 63. Helena Krwicka Spłeczny Krczyce 64. Bżena Pasierb Spłeczny Krczyce 65. Maria Pacan Spłeczny Krczyce 66. Ryszard Dziechciarz Spłeczny Łazy 67. Żanetta Szkliniarz Spłeczny Łazy 68. Iwna Banasik Spłeczny Łazy 69. Stanisław Paliga Spłeczny Łazy 70. Andrzej Pniak Spłeczny Łazy Właściciel firmy Słtys Wiesiółki Mieszkaniec gminy Krczyce; niepracująca Pracwnik w Urzędzie Gminy w Krczycach Mieszkaniec gminy Krczyce; niepracująca Mieszkaniec gminy Krczyce; Rlnik Rlnik Pracwnik Urzędu Gminy w Irządzach Pracwnik Urzędu Gminy Włszczwa Pracwnik Banku Spółdzielczeg w Szczekcinach PTTK Zawiercie PTTK Zawiercie PTTK Zawiercie, Przewdnik Jurajski Pracwnik SPZOZ Łazy Właściciel firmy Rlnik Mieszkaniec gminy Krczyce; pracwnik Htelu Ostaniec w Pdlesicach Gspdarstw Agrturystyczne Gspdarstw Agrturystyczne Radny Gminy Łazy Stwarzyszenie Rzwju Wsi Chruszczbród i Chruszczbród Piaski; Dyrektr Szkły w Chruszczbrdzie Stwarzyszenie Rzwju Wsi Chruszczbród i Chruszczbród Piaski Słtys w Chruszczbrdzie Piaskach Słtys w Chruszczbrdzie 9
71 Tadeusz Czp Gspdarczy Łazy 72. Beata Kwiatkwska Spłeczny Szczekciny 73. Krzysztf Janikwski Spłeczny Krczyce 74. Małgrzata Spłeczny Słabwska Szczekciny 75. Włdzimierz Spłeczny Sadwski Łazy 76. Henryk Mgłwski Spłeczny Łazy 77. Małgrzata Stlarczyk Gspdarczy Krczyce 78. Knrad Knp Spłeczny Łazy 79. Beata Ktlińska Spłeczny Łazy 80. Marcin Wałcerz Spłeczny Łazy 81. Anna Staniaszek Spłeczny Łazy 82. Władysław Nwak Spłeczny Łazy 83. Maciej Kubiczek Spłeczny Łazy 84. Maria Stempel spłeczny Łazy 85. Henryk Mgieła Spłeczny Łazy 86. Iwna Kuźniak Spłeczny Ogrdzieniec 87. Józef Nicś Spłeczny Łazy 88. Wjciech Kazanecki Gspdarczy Włdwice 89. Tmasz Czech Spłeczny Pilica 90. Dagmara Cisek Spłeczny Irządze Właściciel firmy, Radny Łaz; Burmistrz pprzedniej kadencji Plska Lkalna Słtys Dbrgszczyc Pracwnik Urzędu Miasta i Gminy Szczekciny Radny Łaz Radny Łaz Właściciel firmy Dyrektr OSiR Łazy Wsi Rkitn Szlacheckie RAZEM OSTOJA w Łazach; Radna Łaz, Nauczycielka w Zesple Szkół w Łazach Radny Łaz, Pracwnik PKP Carb Przewdniczący Rady Miejskiej w Łazach Radna Łaz OSP Ciągwice, Radny Łaz Pracwnik Wydziału Prmcji Starstwa Pwiatweg w Zawierciu Radny Łaz Właściciel firmy Rlnik Związek Młdzieży Wiejskiej Wśród 90 człnków stwarzyszenia 8 t gminy, 44 t kbiety. Sektr publiczny reprezentuje 8 gmin, zaś sektr spłeczn gspdarczy t 82 człnków LGD. Kwestię człnkstwa nabru lub wykluczenia ze stwarzyszenia reguluje dpwiedni Rzdział III Statutu Stwarzyszenia LGD Perła Jury paragrafy d 9 d 14. 10
Pnad dwuletnia działalnść LGD Perła Jury umżliwiła pzyskanie klejnych zwlenników w reginie. W trakcie realizacji PPL+ prces rzszerzania się nwych aktywnych człnków i partnerów spełniał się dzięki dbrym praktykm i twartści Stwarzyszenia na nwych, chętnych i kreatywnych leaderów lkalnych indywidualnych raz instytucjnalnych. W spsób naturalny, pprzez aktywnść w terenie LGD Perła Jury pszerza sbw, merytrycznie swją działalnść zyskując na ppularnści i twrząc klimat leaderwskieg pdejścia d prblemów lkalnych. Spsób rzszerzania składu LGD uwarunkwany jest więc ww. zapisami statutwymi raz bieżącą aktywnścią i prmcją działalnści becnych człnków. Perła Jury twarta jest na każdeg klejneg, nweg człnka, partnera z bszaru LGD, pwiatu zawierciańskieg, klicznych instytucji zaintereswanych wsparciem lkalnej strategii rzwju. Nie wyklucza się także w przyszłści ewentualnych pszerzeń terytrialnych jeżeli zaistnieje taka klicznść, mżliwść, ptrzeba. Otwartść, innwacyjnść, gtwść d zmian wraz z praktyką leaderwskieg pdejścia w Perle Jury jest już stałą cechą rzwjwą stwarzyszenia i jej człnków. 1.4. STRUKTURA ORGANU DECYZYJNEGO - RADY LGD Rada Prgramwa LGD Perła Jury zawiązana w II Schemacie PPL+ funkcjnwała jak rgan pinitwórczy: mnitrujący merytrycznie prjekty, dbający realizację całści statutwych zadań stwarzyszenia na rzecz pprawy jakści życia na bszarze LGD. Stąd jej człnkwie dświadczeni zarówn w inicjwaniu jak i zarządzaniu, mnitrwaniu prjektów na bszarach wiejskich w większści stanwią kmpetentny skład aktualnej Rady. Zgdnie z wymgami nwych zapisów prgramwych, statutwych i przepisami z tym związanymi - pwłana na Walnym Zebraniu w dniu 22.04.2008r. nwa Rada Prgramwa LGD Perła Jury bejmuje 17 sób. Jej skład prprcjnalnie bejmuje przedstawicieli pszczególnych gmin bszaru LGD, przede wszystkim burmistrzów i wójtów wszystkich 8 gmin reprezentujących sektr publiczny. Pnadt z każdej gminy p jednej sbie delegwani zstali przedstawiciele sektra spłeczn gspdarczeg. Struktura człnków Rady spełnia więc parytet uczestnictwa przedstawicieli sektra spłeczn gspdarczeg w 50% w stsunku d przedstawicieli sektra publiczneg. Dkumenty ptwierdzające przedstawicielstw daneg sektra wszystkich człnków stwarzyszenia (deklaracje), w tym przedstawicieli Rady stanwią załącznik d wnisku wybór LGD d realizacji LSR. Kwestię zakazu łączenia funkcji w rganie decyzyjnym z funkcją w zarządzie lub rganie kntrli reguluje zapis &15 ust. 2 raz & 20 ust. 7 STATUTU STOWARZYSZENIA LGD Perła Jury (bligatryjneg załącznika d wnisku wybór LGD d realizacji LSR). Pnadt regulujący szczegółw zakres prac Rady jej regulamin bejmuje zapis : Człnek Rady nie mże jedncześnie pełnić funkcji w Zarządzie czy Kmisji Rewizyjnej ani być zatrudninym w biurze - &4 Regulaminu Rady Prgramwej Stwarzyszenia LGD Perła Jury w Łazach (dkument ten także stanwi załącznik d aplikacji wybór LGD d realizacji LSR). 11
Tabela nr 2 - Zestawienie Człnków Rady Prgramwej Stwarzyszenia LGD Perła Jury Lp. Imię i nazwisk Funkcja Gmina Sektr człnka Rady w strukturze LGD Perła Jury jaką reprezentuje człnek Rady jaki reprezentuje człnek Rady 1. Andrzej Mikulski Przewdniczący Rady Ogrdzieniec publiczny 2. Maciej Kaczyński Z-ca Przewdnicząceg Rady Łazy publiczny 3. Stanisław Wójcik Człnek Rady Szczekciny publiczny 4. Michał Otrębski Człnek Rady Pilica publiczny 5. Stefan Pantak Człnek Rady Krczyce publiczny 6. Jan Mlenda Człnek Rady Irządze publiczny 7. Krzysztf Szlachta Człnek Rady Włdwice publiczny 8. Eugenius Kapuśniak Człnek Rady Żarnwiec publiczny 9. Zbigniew Fabiańczyk Człnek Rady Ogrdzieniec spłeczny 10. Czesław Słuszniak Człnek Rady Irządze spłeczny 11. Ewa Kaziród - Kula Człnek Rady Krczyce spłeczny 12. Andrzej Czech Człnek Rady Pilica spłeczny 13. Ewa Wypych Człnek Rady Irządze spłeczny 14. Agnieszka Perkwska Człnek Rady Łazy spłeczny 15. Janna Gmułka Człnek Rady Szczekciny spłeczny 16. Bżena Demel Człnek Rady Włdwice spłeczny 17. Czesław Grabwski Człnek Rady Żarnwiec spłeczny 1.5. ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA LGD ORAZ ORGANU DECYZYJNEGO LGD LGD d mmentu zawiązania się Stwarzyszenia zapewnine miał dbre warunki lkalwe i bsadę persnalną. Lkalizacja siedziby LGD Perła Jury w Łazach w budynku przy ul. Jesinwej 1 będąceg własnścią Urzędu Miejskieg w Łazach, w którym równcześnie mieściły się : Wydział Urzędu Miejskieg - Centrum Prmcji i Przedsiębirczści raz Gminne Centrum Infrmacji (GCI) ptymalnie wpłynęły na rganizację i rzwój działalnści Stwarzyszenia. Warunki lkalwe, wypsażenie i sprzęt, pmieszczenia biurwe i sala knferencyjn szkleniwa udstępniane stwarzyszeniu d nadal niedpłatnie przez Burmistrza Łaz pzwalały i pzwalają sprawnie wyknywać zadania statutwe LGD. W wydzielnym pmieszczeniu biurwym, ptymalnie wypsażnym w sprzęt biurwy mgą swje zadania wyknywać pracwnicy Biura LGD, są warunki d przyjmwania i bsługi interesantów, sala szkleniwa umżliwia rganizwanie wszelkich sptkań grupwych, szkleń; są dbre warunki d archiwizwania dkumentów. Od pczątku pracwnicy ww. wydziału Prmcji Urzędu Miejskieg w Łazach raz pracwnicy GCI wspierali wszelkie czynnści administracyjn biurwe zapewniając sprawne funkcjnwanie biura. Krzystając ze współpracy kadrwej z Urzędem Łaz władze Perły Jury zarówn pprzez śrdki ze schematu II PPL+ jak i prace subsydiwane z Funduszu pracy z lkalneg urzędu pracy zapewniały ciągłść w bsadzie 12
stanwisk w biurze LGD. Lkalna prmcja LGD (także dzięki PPL+) przyzwyczaiła mieszkańców bszaru LGD i klicy, że regularnie takie biur funkcjnuje, udziela Infrmacji, knsultacji prmując rzwój bszarów wiejskich. Tę kmunikację spłeczną ułatwia także funkcjnująca na stałe, bsługiwana przez biur strna internetwa LGD Perła Jury. Dświadczenia w bsłudze spraw Perły Jury dają pdstawę d stwrzenia ptymalnej struktury rganizacyjnej biura dpaswanej d zadań uwarunkwanych realizacją LSR. Dwóch merytrycznych pracwników biura kreślnym zakresie dpwiedzialnści i sprecyzwanych kmpetencjach zarządzanych wybranym spśród człnków Zarządu kierwnikiem stanwić będzie zespół gwarantujący prfesjnalną bsługę rganów LGD i beneficjentów. Usługi księgwe realizwane będą na zlecenie na zewnątrz przez biur rachunkwe. Wynika t z dtychczaswej praktyki, która sprawdziła się jak ptymalne rzwiązanie finansw rganizacyjne przy rzliczaniu schematu II PPL+. Uzupełnieniem pisu zasad i prcedury funkcjnwania LGD Perłą Jury są załączniki: Załącznik Nr 1 Prcedura nabru pracwników LGD (zgdna z załącznikiem d wnisku wybór LGD d realizacji LSR) raz Załącznik Nr 2 Opisy stanwisk precyzujące pdział bwiązków i zakres dpwiedzialnści na pszczególnych stanwiskach (zgdny z załącznikiem d wnisku wybór LGD d realizacji LSR) Dzięki realizacji II Schematu PPL+ Perła Jury dpsażyła swje biur w dpwiednie meble, urządzenia i wypsażenie biurwe. Opis warunków technicznych i lkalwych biura LGD Perła Jury (zgdne z pisem załącznika d wnisku wybór LGD d realizacji LSR) prezentuje Załącznik Nr 3 niniejszeg pracwania. 1.5.1. ZASADY I PROCEDURY FUNKCJONOWANIA ORGANU DECYZYJNEGO Rada Prgramwa LGD Perła Jury na bazie swich dwuletnich dświadczeń raz przepisów i wymgów dtyczących zasad realizacji si 4 - LEADER w PROW na lata 2007 2013 a także Statutu Stwarzyszenia ustaliła zasady i prcedury funkcjnwania ujmując je w ramy Regulaminu Rady Prgramwej Stwarzyszenia LGD Perła Jury w Łazach zatwierdzneg uchwałą na Walnym Zebraniu w dniu 16 grudnia 2008r. Zasady pwływania i dwływania człnków rganu decyzyjneg Perły Jury regulują zapisy Rzdziału IV pt. Władze Stwarzyszenia w paragrafach d 15 d 21. STATUTU STOWARZYSZENIA LGD PERŁA JURY. Walne Zebranie pprzez uchwałę, w trybie głswania zwykłą większścią głsów przy becnści c najmniej płwy człnków uprawninych d głswania - ustala liczbę człnków Rady (&17 ust. 4 pkt 2 Statutu); wybiera i dwłuje jej człnków (&17 ust.4 pkt 3). W &20 STATUTU pisane są kmpetencje Rady, jej zakres liczbwy - 17 sób (zgdnie z ustępem 1 teg paragrafu). Uzupełnienie składu Rady następuje p zwłaniu przez Zarząd Walneg Zebrania (&21) a pełna kadencja trwa dwa lata ( &15 ust. 3). Rada Prgramwa Perły Jury w zgdzie z zapisami statutwymi psiadając swój regulamin precyzyjnie kreśla rganizację wewnętrzną i tryb prac teg rganu decyzyjneg. Szczegółwe zapisy teg dkumentu uwzględniają regulację pstępwania jej człnków w prcedurze wybru prjektów - najważniejszej rli rganu decyzyjneg. Opis prcedur funkcjnwania Rady, w tym prcedury dtyczącej wyłączenia człnka Rady d udziału w dknywaniu wybru peracji mgących budzić wątpliwści c d bezstrnnści zstały ujęte w rzdziale X pt. Prcedura wyłączenia człnka Rady d udziału w dknywaniu wybru peracji. 13
Organ decyzyjny Rada Prgramwa LGD Perła Jury psiada więc regulamin rganizacyjny zapewniający : przejrzystść, demkratycznść raz jawnść pdejmwania decyzji. Żaden z człnków Rady nie mże być zatrudninym w biurze LGD ; zna graniczenia c d wykluczenia z prac w kmisji rzpatrującej wniski c d których nie mógłby zachwać bezstrnnści (wzmacnia t też stswna deklaracja pufnści i bezstrnnści, którą w myśl &32 Regulaminu człnkwie pdpisują przed psiedzeniem). Załącznik Nr 4 d niniejszeg pracwania prezentuje w całści zapisy Regulaminu Rady Prgramwej LGD Perła Jury w Łazach. 1.6. KWALIFIKACJE I DOŚWIADCZENIE OSÓB WCHODZĄCYCH W SKŁAD ORGANU DECYZYJNEGO Dświadczenie człnków Rady Prgramwej LGD Perła Jury wiąże się przede wszystkim z realizacją PPL+. Większść człnków becnej Rady 14 sób (na 17 człnków) byli także człnkami Rady pprzedniej kadencji. Wówczas Rada miała charakter pinitwórczy zatwierdzała, mnitrwała prjekty przyjęte i realizwane w Zintegrwanej Strategii Rzwju Obszarów Wiejskich w ramach II Schematu PPL+ LGD Perła Jury. Pnadt wśród człnków Rady przedstawiciele samrządów lkalnych - burmistrzwie i wójtwie wszystkich 8 gmin bszaru Perły Jury mają szerkie dświadczenie w krzystaniu z bardz wielu źródeł finanswania- prgramów związanych z dtacjami unijnymi na rzwój bszarów wiejskich. Szczegółwy pis dświadczenia sób wchdzących w skład rganu decyzyjneg zstał sprządzny według wskazaneg wzru (wzór tabeli w frmularzu wnisku) i jak załącznik d wnisku wybór LGD d realizacji LSR dłączny d aplikacji. 1.7. DOŚWIADCZENIE LGD I CZŁONKÓW LGD W REALIZACJI OPERACJI Bgate dświadczenie człnków Stwarzyszenia Perła Jury wynika czywiście z realizacji PPL+ zarówn pierwszeg jak i drugieg schematu. Pnadt aktywnść człnków w zakresie różnych prgramów i prjektów wiąże się z ich działalnścią na c dzień w śrdwisku lkalnym jak przedstawiciele różnych rganizacji frmalnych i niefrmalnych. Obk wielu prjektów realizwanych przez gminy : d PHARE 2000 SSG (np. w gminie Pilica) pprzez prjekty SAPARD prawie w każdej gminie człnkwskiej aż p prjekty z Prgramu Odnwy Wsi Wjewództwa Śląskieg (też prawie w każdej gminie LGD) wymienić mżna także prjekty uruchamiane z: - Fundacji Wspmagania Wsi - ZPORR 2004-2006 Prirytet III Rzwój Lkalny, działanie 3.1 bszary wiejskie - RPO WSL na lata 2007-2013 Prirytet II,działanie 2.2 Rzwój elektrnicznych usług publicznych - Wjewódzkieg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej. Szczegółwy pis dświadczenia wybranych sób wchdzących w skład LGD raz gmin reprezentujących LGD Perła Jury zstał sprządzny według wskazaneg wzru (wzór tabeli w frmularzu wnisku) i jak załącznik d wnisku wybór LGD d realizacji LSR dłączny d aplikacji. Załącznik ten nie wyczerpuje wszystkich dświadczeń człnków pkazuje przekrjw szerką gamę prjektów, których realizacja pkazuje kmpetencje i aktywnść człnków Perły Jury. 14
2. OPIS I SPECYFIKA OBSZARU OBJĘTEGO LSR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI 2.1. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE Pwiat Zawierciański w granicach, któreg leży bszar LGD Perła Jury usytuwany jest w półncn - wschdniej części wjewództwa śląskieg, w pasie jurajskich parków krajbrazwych na Wyżynie Krakwsk-Częstchwskiej. W niedalekiej dległści znajdują się duże aglmeracje miejskie Górneg Śląska raz Kraków i Częstchwa, a także Międzynardwy Prt Ltniczy Katwice - Pyrzwice. Drga nr 790 relacji Dąbrwa Górnicza - Ogrdzieniec - Pilica stanwi ważną trasę wyltwą z bszaru aglmeracji śląskiej w rejn Jury Krakwsk-Częstchwskiej, jak trasa ruchu rekreacyjn-turystyczneg. Przez teren ten przebiega również drga krajwa DK 78 (Krczyce, Irządze, Szczekciny). Obszar przecina ważny klejwy szlak kmunikacyjny półnc - płudnie, linia klejwa Gdańsk - Warszawa - Częstchwa - Katwice, z dużą stacją rzrządwą dla Śląska i Zagłębia. Na bszar Lkalnej Grupy Działania Perła Jury składa się 8 gmin, przynależących administracyjnie d terytrium pwiatu zawierciańskieg (wymienin w klejnści alfabetycznej): Mapa LGD 1. Gmina Irządze 2. Gmina Krczyce 3. Gmina Łazy 4. Gmina Ogrdzieniec 5. Gmina Pilica 6. Gmina Szczekciny 7. Gmina Włdwice 8. Gmina Żarn Źródł: www.perlajury.pl 15
Mapa LGD na tle wj. śląskieg: źródł www.perlajury.pl Obszar LGD, leżący w całści na terenie pwiatu zawierciańskieg i wjewództwa śląskieg graniczy d strny wschdniej z wjewództwem świętkrzyskim, pwiatami włszczwskim i jędrzejwskim raz wjewództwem małplskim, pwiatami lkuskim i miechwskim. Od strny półncnej sąsiaduje z pwiatem częstchwskim, d zachdniej z terenami pwiatu myszkwskieg, d płudniwegzachdu z pwiatem będzińskim, natmiast d strny płudniwej z miastem na prawach pwiatu - Dąbrwą Górniczą. Łączna pwierzchnia bszaru LGD Perła Jury wynsi 878 km², c stanwi 87,7% pwierzchni pwiatu zawierciańskieg raz k. 7,1% pwierzchni całeg wjewództwa śląskieg. Obszar ten na kniec 2006 r. zamieszkiwany był przez 62 788 mieszkańców, czyli k. 1,5 % ludnści wjewództwa, a mieszkańcy części wiejskiej bszaru LGD (45.077) stanwili k. 4,4 % gółu ludnści zamieszkującej bszary wiejskie w całym reginie. 16
Tabela nr 3 - Pdstawwe dane gmin bszaru LGD na dzień 31.12.2006r. Nazwa gminy Typ gminy Liczba ludnści* Pwierzchnia (km2) Liczba słectw Irządze wiejska 2 932 71,0 11 Krczyce wiejska 6 249 111,0 20 Łazy wiejsk-miejska 16 012 133,0 14 Ogrdzieniec miejsk-wiejska 9 587 85,0 10 Pilica miejsk-wiejska 9 171 143,0 24 Szczekciny miejsk-wiejska 8 493 134,0 18 Włdwice wiejska 5 323 76,0 9 Żarnwiec wiejska 5 021 125,0 14 RAZEM 62 788 878,0 120 * sby zameldwane na pbyt stały Źródł: www.stat.gv.pl 2.2. UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE I PRZYRODNICZE Obszar bjęty LGD Perła Jury t teren pagórkwaty, cechujący się licznymi walrami krajbrazwymi i przyrdniczymi. Najbardziej charakterystyczną cechą jurajskieg krajbrazu są białe wapienne skały zwane stańcami. Oprócz malwniczych frm skalnych, występują tu również licznie jaskinie i schrniska skalne, będące typwymi frmami krajbrazu krasweg, pwstałymi na skutek chemiczneg rzpuszczania w wdzie wapieni jurajskich. Różnrdnść ukształtwania pwierzchni stwarza grmne mżliwści dla uprawiania różnych frm turystyki, w szczególnści turystyki aktywnej tj. turystyki pieszej, rwerwej, kajakarstwa, wspinaczki, spelelgii, balniarstwa, jeździectwa i narciarstwa. Teren sprzyja także sprtm ekstremalnym tj. jeździe ffrad wej quadami, samchdami terenwymi, mtrami crsswymi. D najpiękniejszych wzniesień skalnych na bszarze LGD należą: Góra Zbrów, Skały Rzędkwickie, Krczyckie, Pdlesickie, Mrskie raz wzgórza w klicy Pdzamcza. Pwstały ne z resztek rślin raz szkieletów i pancerzy zwierząt żyjących w ciepłym mrzu jurajskim. Występują pjedyncz lub całymi zespłami twrząc jakby uśpine miasta drębnych wnętrzach krajbrazwych. Te białe wapienne skały były w przeszłści wykrzystywane d budwy zamków i strażnic. D najpiękniejszych zespłów skałek znajdujących się na terenie Perły Jury zalicza się: Skały Krczyckie - twrzą zespół wyskich wzniesień, ciągną się k. 5 km łukiem w kierunku półncn-wschdnim, kształtem przypminają wachlarz. W ich skład wchdzi 9 elementów twrzących nierzerwalną całść, ddzielnych d siebie głębkimi dlinkami strmych zbczach. Najpiękniejsza jest Góra Zbrów zwana także Górą Berkwą. 17
Skały Rzędkwickie - jedne z najpiękniejszych kazów skalnych na Jurze, znajduje się tutaj pmnik przyrdy nieżywinej - Okiennik Wielki, na terenie gminy Krczyce. U szczytu skała ta przebita jest długim, 7 metrwym tunelem, w kształcie kna, któreg średnica siąga 5 metrów. Swą sylwetką przypmina zamek brnny. Znalezine tu narzędzia krzemienne z kresu śrdkweg palelitu świadczą tym, że był n niegdyś zamieszkiwany przez ludzi. Na bszarze pwiatu znajdują się liczne jaskinie m.in.: Jaskinia Żabia, Jaskinia Sulmwa, Studnia Szpatwców i Jaskinia Głębka (Pdlesice); Jaskinia Wielkancna, Jaskinia w Krczycach, Piaskwa (Krczyce); Jaskinia w Straszykwej Górze, Jaskinia w Zamczysku, Jaskinia z Kminem (Ryczów); Jaskinia Zegar, na Biśniku i Jaskinia Psia (Smleń); Naturalną zdbą pdziemnych krytarzy jaskiń są ciekawe frmy naciekwe: stalagmity, stalaktyty, żebra, misy. Najważniejsze piesze szlaki turystyczne: 1. Szlak czarny na dcinku: Józefów-Krępa - długść trasy wynsi: 6 km. 2. Czarny szlak na dcinku: Krczyce Rzędkwice - długść trasy wynsi: 8 km. 3. Szlak zielny Tysiąclecia na dcinku: Siewierz-Kużnica Sulikwska- Ciągwice- Łazy- Rkitn Szlacheckie-Hutki Kanki - Żelazk - Pdzamcze - Bzów - Krmłów - Skarżyce - długść trasy wynsi: 38 km. 4. Szlak żółty Ksynierów na dcinku: Szczekciny-Kpiec Kściuszki- Mskrzew - długść trasy: 16 km. 5. Szlak żółty Zamnitu na dcinku: Bblice - Zdów - Krczyce - Siamszyce - Mkrus - Giebł - Pdzamcze - Krępa - Centuria Niegwnice - długść trasy: 42 km. 6. Szlak czerwny Orlich Gniazd na dcinku: Mirów Bblice Zdów Żerkwice Karlin Pdzamcze Pilica zamek Smleń Krzywpłty Góry Bydlińskie Bydlin - długść trasy: 47.05 km. 7. Szlak niebieski Warwni Jurajskich na dcinku: Ogrzelnik, Zdów, Pdlesice, Skarżyce, Pmrżyce, Zawiercie, Ogrdzieniec, Pdzamcze, Złżeniec, Dłużec - długść trasy: 51.55 km. Najdłuższy szlak rwerwy t Jurajski Szlak Rwerwy Orlich Gniazd, ciągnący się d Krakwa d Częstchwy, na dcinku przebiegającym przez bszar LGD trasa wiedzie drgami i ścieżkami leśnymi w pbliżu malwniczych ruin zamków raz rezerwatów przyrdniczych pcząwszy d zamku w Pdzamczu pprzez Ogrdzieniec, Skarżyce, zamek w Mrsku, Skały Pdlesickie, górę Zbrów, Skały Krczyckie dalej w kierunku Częstchwy. Przez teren Lkalnej Grupy Działania przebiega również Transjurajski Szlak Knny d Częstchwy d Nielepic. Turystyka knna jest zupełnie nwym zjawiskiem w tym rejnie, chć ta frma aktywneg wypczynku cieszy się d dawna dużą ppularnścią w Plsce. Na terenie LGD Perła Jury istnieją stadniny kni w Pdlesiach, Chruszczbrdzie, Zawadzie Pilickiej, Ogrdzieńcu i Mrsku, Krczycach, Lgcie Murwanej, Parkszwicach, Ołudze, które ferują swje usługi turystm. Zimą natmiast istnieją tu sprzyjające warunki dla narciarzy. Obecnie funkcjnują następujące stki narciarskie: Ciswa, Mrsk, Smleń, Grabwa. 18
Klimat Wyżyny Krakwsk - Częstchwskiej jest bardz swisty i nietypwy, niec chłdniejszy i wilgtniejszy niż taczających bszarów. Należy również wspmnieć kapryśnści klimatu Jurajskieg, na który największy wpływ ma stały niż islandzki, jeg działalnść jest najbardziej dczuwalna w zimie. Zimą również dczuć mżna wpływ wyżu arktyczneg. Latem natmiast na kształt pgdy wpływają: wyż azrski przynszący pwietrze pdzwrtnikwe raz wyż zwrtnikwy znad Afryki. Działalnść tych układów barycznych nie jest tak bardz dczuwalna jak na terenach nizinnych. Jura jest nietypwym miejscem jeszcze pd jednym względem, tóż pgda mże się tu zmieniać kilka razy w ciągu dnia. Pnadt częstym zjawiskiem są burze. Charakteryzują się prywistymi wiatrami, które związane są z wnszącymi prądami pwietrza pd rzbudwanymi chmurami kłębiastymi. Wszystkie przytczne sbliwści sprawiają, że Wyżyna Krakwsk - Częstchwska, mim wielu anmalii jest terenem stsunkw ciepłym. Średnia rczna temperatura wynsi 8 C. Jak pdają statystyki najcieplejszym miesiącem jest lipiec, natmiast najchłdniejszym miesiącem jest styczeń. Okres wegetacyjny trwa 205 215 dni. Opisane wcześniej cechy klimatu jurajskieg są dmienne d cech klimatu nizinneg, czyli bszaru przyległeg d Jury. Oznacza t, że turyści nie muszą dbywać dalekich pdróży chcąc zmienić klimat wystarczy k. 1 gdzina drgi samchdem z centrum Katwic, aby znaleźć się w miejscu zupełnie dmiennym klimatycznie i wypczywać. Niec pnad płwa bszaru Perły Jury t użytki rlne niekrzystnych warunkach gspdarwania 52,8 %. W strukturze użytkwania gruntów teg bszaru zdecydwanie przeważają użytki rlne, zajmując k. 600 km2 (68 % pwierzchni LGD), z czeg blisk 80% zajmują grunty rne. Największy ich udział jest w płudniw-wschdniej i płudniwej części, głównie na terenie gmin Pilica i Żarnwiec. Gleby te są czyste, c stwarza warunki d uzyskania przez rlników płdów wyskiej jakści i rzwinięcia prdukcji zdrwej i eklgicznej żywnści. Tereny wiejskie pwiatu zawierciańskieg uchdzą za spichlerz wjewództwa śląskieg. Na bszarze tym znajdziemy również surwce mineralne np. złża kamienia wapienneg, surwców ilastych d ceramiki budwlanej (cegielnie), piasków, margli. Występujący na tym terenie dlmit kruszcnśny zawiera gniazda rud łwiu i cynku, a także srebra i kadmu. Lasy na bszarze LGD zajmują 31,7 % pwierzchni bszaru. Dla prównania w Plsce lasy zajmują 28,7 % pwierzchni kraju. Największą pwierzchnię lasów ma gmina Łazy 57,2 km2, a najmniejsze są w gminach Irządze i Pilica dpwiedni 18,0 i 18,6 km2. W strukturze lasu dminują zbirwiska ssnwe. Lasy liściaste, głównie bukwe, prastają wyróżniające się w krajbrazie wzniesienia skalne. Zasby wdne, w tym stawy zajmują tylk kł 1 % pwierzchni bszaru Perły Jury. Na terenie pwiatu zawierciańskieg znajdują się źródła trzech rzek: Czarnej Przemszy, Warty i Pilicy, które uchdzą d głównych rzek Plski: Odry i Wisły. Warta największy prawy dpływ Odry wypływa ze źródeł kraswych w Krmłwie (na terenie gminy miejskiej Zawiercie), a Czarna Przemsza, która w płączeniu z Białą twrzą lewy dpływ Wisły bierze swój pczątek we wsi Bzów (także na terenie Zawiercia). Pilica najdłuższy lewy dpływ Wisły wypływa 6 km na wschód d ruin zamku w Pdzamczu (gmina Ogrdzieniec) ze źródeł kraswych dużej wydajnści. Na bszarze Perły Jury znajdują się także zbirniki wdne pełniące funkcje zarówn gspdarczą (stawy), jak i rekreacyjną. Znajdują się ne we Włdwicach, Pilicy, Szczekcinach, Ogrdzieńcu Krępie, Irządzach i w Łazach. Większść zbirników jest zarybina, c umżliwia wędkwanie. Ciekawym zjawiskiem przyrdniczym typwym dla bszarów kraswych są także zimne, bfite źródła, wypływające z dlnych partii szczelin skalnych zwane wywierzyskami. Największe wrażenie wywierają wydajne źródła warstwwe w urczysku Centurii, której wdy zaliczane są d najczystszych w tym reginie. 19
Na bszarze zajmwanym przez LGD występują prblemy związane z zanieczyszczeniem śrdwiska. Wdy rzek na tym terenie t wdy w dużej mierze pzaklaswe ze względu na zawartść zanieczyszczeń bigennych. Jest t wynik bardz niskieg stpnia skanalizwania bszaru. Prblemem jest również zanieczyszczenie gleb wynikające z dzikich wysypisk śmieci. Głównym źródłem zanieczyszczeń pwietrza emitwanych na terenie LGD pzstaje jednak becnie praca ktłwni gspdarstw dmwych i biektów kmunalnych raz ruch samchdwy, który pwduje emisje zanieczyszczeń pwietrza w pstaci spalin i hałasu, zanieczyszczenie gleb i szaty rślinnej wzdłuż dróg. Na wysypisku p byłym przedsiębirstwie Izlacja w Ogrdzieńcu, zagrżeniem jest degradacja terenu zanieczyszczneg dpadami azbestwymi. Perła Jury jest bszarem cennym przyrdnicz. Rślinnść i w mniejszym stpniu świat zwierzęcy bszaru LGD stanwi ważny czynnik wykrzystania śrdwiska dla celów wypczynkwych i turystycznych. Ze zwierzyny drbnej naptkać mżna sarny, zające, kurpatwy, bażanty, przepiórki, lisy, dziki, które craz częściej wyrządzają duże szkdy w rlnictwie. Pwszechnie sptykamy wiewiórki, krety, jeże, nietperze, a na terenach pdmkłych piżmaki, wydry i bbry, które stanwią na bszarze kilku gmin duży prblem gspdarczy budując swje siedliska zalewają użytki rlne, niszczą grble stawów hdwlanych jak również drgi djazdwe d łąk. W jaskiniach, szczelinach skalnych i ruinach zamków naptkać mżna swy, pustułki, drzdy skalne, rliki krzykliwe, pliszki górskie i jeżyki. Wśród bezkręgwców, najliczniejszą grupę stanwią klrwe mtyle, a wśród nich paź królwej i paź żeglarz. Sptkać mżna również szereg gatunków mdraszków, pająków i mięczaków. Spśród płazów najczęściej sptykane są żaby, traszki, jaszczurki, zaskrńce, padalce raz żmije zygzakwate. Najliczniej reprezentwaną grupą kręgwców są ptaki, których stwierdzn na terenie pnad 150 gatunków. Sptkać mżna skły wędrwne, jastrzębie, myszłwy, kruki, gawrny, kawki, srki, sójki, gile, szpaki, jemiłuszki, kanie, ksy, czarne bciany i wiele innych gatunków ptaków. Tereny pdlegające chrnie prawnej zajmują 428,6 km2, c stanwi blisk płwę bszaru Perły Jury 48,7 %. Stsunkw najwięcej bszaru pszczególnych gmin zajmują bszary chrnine w gminach: Krczyce 94,2 %, Włdwice 89,0 % i Ogrdzieniec 84,7 %. Związane jest t z istnieniem na terenie tych gmin Parku Krajbrazweg Orlich Gniazd i tuliny Zespłu Jurajskich Parków Krajbrazwych. Najcenniejsze tereny pd względem przyrdniczym i krajbrazwym występujące na terenie LGD bjęte zstały ddatkwą chrną, jaką są rezerwaty przyrdy. Na terenie Perły Jury są t: Rezerwat Góra Chełm najstarszy leśny rezerwat pwierzchni 12,56 ha; chrnie pdlegają: stardrzew bukwy prastający malwnicze stańce wapienne i 20 gatunków rślin naczyniwych. Na terenie rezerwatu znajduje się ścieżka dydaktyczna; Rezerwat Góra Zbrów rezerwat przyrdy nieżywinej pwierzchni 45 ha; chrnie pdlegają skały wapienne twrzące najbardziej malwniczą grupę stańców Jury; w skład rezerwatu wchdzą dwa grzbiety skalne: Góra Zbrów i Kłczek; Rezerwat Smleń rezerwat leśny pwierzchni 4,32 h; chrnie pdlega las bukw grabw - mdrzewiwy z przewagą buczyny sudeckiej, która ma charakter reliktwy występujący na wzgórzu z ruinami XIV-wieczneg zamku; Rezerwat Ruskie Góry jest t najmłdszy rezerwat leśny pwierzchni 153 ha; chrnie pdlega buczyna sudecka i jawrzyna górska prastające skały zróżnicwanych kształtach, a także k. 20 gatunków rślin i ptaków. Rezerwat Kępina jest t rezerwat leśny i brwy chrnie pdlegają naturalne zbirwiska leśne w pstaci niżweg lasu łęgweg, lsu przeczkweg i ziłrśli wraz z całym bgactwem gatunkwym flry i fauny raz źródlisk i wywierzysk (Irządze) 20
Pza rezerwatami na terenie bszaru Lkalnej Grupy Działania jest pnad 70 pmników przyrdy żywinej i nieżywinej, z czeg 34 w gminie Żarnwiec. Występwanie cennych pd względem przyrdniczym i krajbrazwym terenów, unikalne gatunki rślin leśnych i łąkwych raz występwanie wód naturalnych pwdują, że bszar ten jest wyjątkw atrakcyjny pd względem turystycznym, c daje mu duże mżliwści rzwju. 2.3. UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE I KULTUROWE Uwarunkwania histryczne bszaru LGD związane są z dziejami ziemi zawierciańskiej i jej płżeniem na pgraniczu śląsk małplskim. Histria teg bszaru sięga kresu ldwcweg tzn. 180-150 tys. lat p.n.e. Znaleziska krzemiennych narzędzi i kści zwierząt, pzwalają przypuszczać, że pierwszym człwiekiem na tych ziemiach był myśliwy. Sprzed 120 tys. lat p.n.e. pchdzą ślady człwieka znalezine w jaskini Okiennik kł Skarżyc i Dziadwej Skale kł Pdlesic. Okł 1000 r. p.n.e. na terenie Plski pjawił się lud kultury łużyckiej. Z teg kresu pchdzą znaleziska w Blanwicach, łużyckie cmentarzyska, grdziska (k. Udrza) raz liczne stanwiska jaskiniwe i twarte w klicach Pdlesic i na Górze Birów. Wiek VIII stanwi pczątek twrzenia się na tym terenie plemin plskich. Obszar dzisiejszeg LGD znalazł się w granicach silneg państwa Wiślan. Z teg kresu pchdzą nazwy wielu miejscwści, które wywdzą się ze słów starplskich (Krczyce, Irządze). W kresie rzbicia feudalneg ziemia zawierciańska zstała pdzielna na dwie części. Siewierz i najbliższe klice znalazły się w granicach Śląska, a pzstała część weszła w skład Małplski. Obie części wraz z ziemią zawierciańską zstały zniszczne i wyludnine pdczas najazdu mnglskieg w XIII wieku. W latach panwania Kazimierza Wielkieg 1333-1370 wybudwane zstały pierwsze zamki w Smleniu, Ogrdzieńcu, Mrsku (gmina Włdwice), Bblicach i Mirwie, twrząc system brnny granic Krny przed Śląskiem będącym pd panwaniem czeskim. W wieku XIV-XVI nastał kres stabilizacji plitycznej i intensywneg rzwju gspdarczeg. Kształtwała się, więc wielka własnść ziemska i rzwijała prdukcja przemysłwa, górnictw łwiu, złta, srebra, rud żelaza. Od XV w. ziemia zawierciańska znajdwała się na pgraniczu śląsk - małplskim. Była widwnią wszystkich wydarzeń, jakie rzgrywały się na tych terenach. Najazdy husytów, walki wewnętrzne pmiędzy książętami śląskimi, a następnie najazd szwedzki zwany ptpem w latach 1655-1657 dprwadziły d zniszczenia wielu zabytków. Zniszczeniu uległy niemal wszystkie zamki, miasta i wsie. Klejne walki ze Szwedami w 1702r. spwdwały długtrwałą stagnację gspdarczą, która przezwyciężna zstała dpier w XIX wieku. P trzecim rzbirze Plski w 1795 r. półncna część Jury wraz z ziemią zawierciańską znalazła się w granicach państwa pruskieg, które utwrzył z tych ziem tzw. Nwy Śląsk, a pzstała część wchdziła w skład zabru austriackieg. P upadku pwstania styczniweg na terenach dzisiejszeg terenu LGD nastąpił rzwój przemysłu włókienniczeg, żelazneg, hutnictwa i górnictwa metali nieżelaznych. W parciu dstępne surwce zwłaszcza wapienie i gliny rzwinął się przemysł ceramiki budwlanej i użytkwej raz przemysł cementwy - Wyska, Ogrdzieniec. Kluczwą rlę w rzwju, degrała budwa klei warszawsk-wiedeńskiej, a następnie dwrca klejweg w stylu regencji w latach 1890-1920. W kresie I wjny światwej bszar całej Wyżyny Krakwsk- Częstchwskiej zajęty zstał przez wjska niemieckie i austriackie, a następnie przez wjska rsyjskie. Dpier z chwilą dzyskania niepdległści w 1918 r. Wyżyna pnwnie znalazła się w granicach państwa plskieg. Rk ten rzpczął kres budwy państwa, scalania dzielnic, a jedncześnie był t kres inflacji, braku stabilizacji wewnętrznej raz wielkich trudnści eknmicznych. W czasie II-ej wjny światwej część ziem LGD zstała włączna d Rzeszy, a część znalazła się w Generalnej Guberni. P II wjnie światwej dzięki grmnemu wysiłkwi mieszkańców dbudwan wiele zniszcznych zabytków. 21
Uwarunkwania kulturwe teg bszaru silnie związane są z dbrami kultury niematerialnej, pielęgnwanymi na przestrzeni wielu lat, na który w szczególnści składają się: legendy, baśnie, pwieści, tradycje i brzędy, jak również wspólna dla bszaru kultura materialna szczególnie architektura i rzemisł. Lkalne prdukty kulinarne t tradycyjne prdukty lkalne wytwarzane d lat na tym terenie w szczególnści: zalewajka i Salamacha (zalewajka z kaszą), sery włdwickie kućmk, prażuchy, kluski prażne, placek jurajski, prażnki (piecznki), drżdżwiec z krusznką, swjski chleb, chrust z Chruszczbrdu, wdzianka, kluski tlne, sdra, księżycówka, wyrby z midu, nalewki na midzie i pigwie, wyrby z przeczek, kluchy pałą bite, prażnki i inne. Pnadt wytwarzane są również prdukty lkalne nie kulinarne takie jak: Puchwa kłderka, pająki słmiane i pająki niegwnickie, papierwe firanki, szachy plenerwe z Niegwnic, pisanki z jaj strusich, prdukty pszczele, charakterystyczne węglarki, piecyki na węgiel i ksze na śmieci, reginalne rzeźby i malarstw, krnkarstw (włdwickie krnki), hafciarstw, suche kmpzycje kwiatwe, kszyki, rzeźby z drewna, prace z kamienia i krzenia, garncarstw i wikliniarstw. Pwiat zawierciański t regin bgaty w liczne zabytki, będące wynikiem działalnści człwieka. Największą atrakcją są znajdujące się na tym terenie zamki warwne zwane "Orlimi Gniazdami" usytuwanie na szczytach trudn dstępnych wapiennych skał, c kjarzy je z płżeniem gniazd rłów (gminy: Włdwice, Ogrdzieniec, Pilica). Niemal wszystkie pwstały za panwania Kazimierza Wielkieg (1333-1370), twrząc linię zamków i strażnic brnnych Krny. Pza ruinami zamków na terenie pwiatu zachwał się także wiele pałaców i dwrków wraz z zespłami parkwymi (gminy: Irządze, Ogrdzieniec, Pilica, Szczekciny, Włdwice). W pwiecie zawierciańskim znajduje się pnad 20 zabytkwych kściłów z cennymi rzeźbami, malwidłami, zabytkwymi rganami i ambnami raz kryptami z grbwcami właścicieli ziemskich (gminy: Łazy, Ogrdzieniec, Pilica, Żarnwiec, Włdwice). Niegdyś stanwiły ne element rdzimeg krajbrazu kulturweg. D najcenniejszych biektów zabytkwych bszaru LGD należą: ruiny zamku w Ogrdzieńcu, pałac w Pilicy, ruiny pałacu kasztelańskieg we Włdwicach, ruiny średniwieczneg zamku w Mrsku, ruiny dwrku Taszyckich w Rudnikach, ruiny pałacu wraz z dwrkiem w Wierbce, dwrek szlachecki w Gieble, pałac szlachecki w Wyskiej, ruiny dwrku w Rkitnie Szlacheckim, zespły parkw dwrskie w Irządzach, w Zawadzie i w Wygiełzwie, zespół parkwy w Udrzu i zespół pałacwparkwy w Szczekcinach, zespół pałacw-dwrski w Siedliskach. Niemal w każdej miejscwści znajdują się kapliczki, a wiele z nich t biekty zabytkwe pchdzące z kresu XVI-XIX wieku. Spśród wielu innych zabytków należy również wymienić zabytkwy spichlerz w Udrzu, jeden ze starszych zabytków techniki w wjewództwie śląskim, a także wieże ciśnień w Łazach. Inne biekty gdne bejrzenia t: układ urbanistyczny średniwieczneg rynku we Włdwicach, zabytkwe chałupy w Jezirwicach, Krczycach, Wli Libertwskiej, Szczekcinach, Gleniwach, Rkitnie, Rędzinach, Grabcu pmnik Kściuszki w Szczekcinach i jeg kpiec. Najważniejsze zabytki i miejsca histryczne bszaru LGD Perła Jury: Gmina Irządze zespły parkw dwrskie w Irządzach, Gmina Krczyce Kściół św. Jacka i św. Marii Magdaleny (1893-1895) Gmina Łazy Kściół parafialny p.w. św. Franciszka w Niegwnicach Cmentarz wjenny z 1914 rku 22
Pmnik w przysiółku Błjec Zabytkwa wieża ciśnień Kściół parafialny p.w. Nawiedzenia N.M P. W Chruszczbrdzie Gmina Ogrdzieniec Dwrek Szlachecki, Giebł XIII-wieczny Kściół, Giebł XVIII-wieczny Kściół, Ruiny Zamku Ogrdzieńskieg, Pdzamcze, Ruiny Strażnicy, Ryczów Gmina Pilica Kściół Parafialny Dbraków Kściół Parafialny, Kidów Kściół Parafialny, Pilica Kściół Parafialny, Wierbka Pałac i frtyfikacja w Pilicy Załżenia pałacw-parkwe wraz z murami frtecznymi, Gmina Szczekciny Zespół pałacwy w Szczekcinach, Pmnik pświęcny pamięci żłnierzy pległych na frntach II wjny światwej Grób zbirwy wjenny: uczestników Pwstania Styczniweg Pmnik ku czci żłnierzy: 8 Pułku Ułanów Ks. J. Pniatwskieg Krakwskiej Brygady Kawalerii raz mieszkańców pległych w brnie miasta z hitlerwskim najeźdźcą Pmnik Tadeusza Kściuszki Gmina Żarnwiec Budynek gspdarczy z dawneg zespłu dwrskieg Mesów raz spichlerz dwrski, Udórz Zabytkwy kściół p.w. Św. Bartłmieja, Chlina Zabytkwy kściół p.w. Św. Wjciecha, Łany Wielkie Gtycki kściół parafialny NNMP, Żarnwiec Frtyfikacja w Udrzu, Gmina Włdwice Rudniki Zabytkwy kściół parafialny p.w. Św. Bartłmieja, Dwór wraz z parkiem, ruiny pałacu kasztelańskieg we Włdwicach układ urbanistyczny średniwieczneg rynku we Włdwicach, ruiny średniwieczneg zamku w Mrsku 23
2.4. SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA NA OBSZARZE LGD Obszar LGD Perła Jury zamieszkiwany jest przez prawie 63 tysiące ludzi, z czeg niecałe 32 tysiące stanwią kbiety, a k. 31 tys. mężczyźni. Średnia gęstść zaludnienia teg bszaru stsunkw niska wynsząc k. 71 s/km2 w prównaniu d średniej dla bszarów wiejskich wjewództwa śląskieg wynszącej k. 117 s/km2. Tabela nr 4 - Pdstawwe dane dtyczące ludnści bszaru LGD Nazwa gminy Liczba ludnści (zameldwani) Liczba ludnści (mieszkający) Kbiety (zameldwane) Mężczyźni (zameldwani) Przyrst naturalny Irządze 2 932 2 904 1 477 1 455-26 Krczyce 6 249 6 272 3 107 3 142-1 Łazy 16 012 15 990 8 246 7 766-98 Ogrdzieniec 9 587 9 502 4 921 4 666-49 Pilica 9 171 9 078 4 624 4 547-61 Szczekciny 8 493 8 312 4 266 4 227-61 Włdwice 5 323 5 290 2 726 2 597-23 Żarnwiec 5 021 4 971 2 529 2 492-21 RAZEM OBSZAR LGD 62 788 62 319 31 896 30 892-242 Źródł: GUS, 31.12.2006 http://www.stat.gv.pl/bdr_n/app/dane_pdgrup.wymiary?p_kate=3&p_grup=7&p_pgru=1336&p_dane=0 Tabela nr 5 - Struktura wiekwa i charakterystyka zatrudnienia Gmina Struktura wiekwa i charakterystyka zatrudnienia Liczba ludnści gółem (mieszkający) Ludnść w wieku przedprdukcyjnym (0-17 lat) Ludnść w wieku Ludnść w wieku pprdukcyjnym prdukcyjnym (d 65 lat mężczyźni (17-64 lat mężczyźni raz d 60 lat raz 17-59 lat kbiety) kbiety) Bezrbtni rejestrwani liczba % liczba % liczba % liczba Irządze 2 904 593 20,4 1637 56,4 674 23,2 152 Krczyce 6 272 1381 22,0 3879 61,8 1 012 16,1 550 Łazy 15 990 2685 16,8 10314 64,5 2991 18,7 1.358 Ogrdzieniec 9 502 1614 17,0 6077 64,0 1811 19,1 798 Pilica 9 078 1747 19,2 5486 60,4 1 845 20,3 536 Szczekciny 8 312 1587 19,1 5188 62,4 1537 18,5 677 Włdwice 5 290 996 18,8 3422 64,7 872 16,5 474 Żarnwiec 4 971 1035 20,8 2985 60,0 951 19,1 306 gółem/średni* 62 319 11 638 19,2* 38 980 61,7* 11 693 18,9* 4 851 Źródł: GUS, 31.12.2006 www.stat.gv.pl Łączna liczba mieszkańców na bszarze Perły Jury t 62 788 sób, c stanwi kł 50% ludnści pwiatu i tylk 1,5 % ludnści wjewództwa śląskieg. Na wsi mieszka 45.077 sób, c stanwi 71,83 % ludnści bszaru Perły Jury. T więcej niż w Plsce, gdzie 38% mieszkańców kraju t ludnść 24