Załącznik nr 13 KONKURS na Opracowanie wymagań i założeń budowy oraz projektu technicznego dla Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej ORSIP jako węzła EIIP i KIIP oraz komponentu GMES SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Strona 1 z 49
Spis treści Część I. Informacje wstępne... 3 Podstawowe informacje o projekcie...3 Beneficjenci projektu i użytkownicy systemu...4 Najważniejsze elementy wdrożenia...5 4. Opis stanu obecnego RSIP...6 5. Prawne aspekty realizacji przedsięwzięcia...8 6. Ogólny model systemu...10 Część II. Minimalne wymaganie odnośnie systemu... 17 Zgodność z przepisami prawa, normami i standardami...17 Architektura i infrastruktura techniczna...17 Funkcjonalność systemu...22 4. Prawa autorskie i zasady licencjonowania, gwarancji i serwisu oraz modyfikacji i rozwoju systemu...39 5. Metodologia i zakres realizacji wdrożenia...43 6. Wskaźniki projektu... 48 Strona 2 z 49
Część I. Informacje wstępne Podstawowe informacje o projekcie Przedmiotem niniejszego projektu jest realizacja uszczegółowienia Pracy Konkursowej poprzez opracowanie projektu technicznego wraz z budową aplikacji dziedzinowych (w tym zakup licencji), rozbudową istniejącego systemu RSIP, budową i wdrożeniem ORSIP wraz z pilotażowym wdrożeniem w wybranych jednostkach samorządu terytorialnego oraz przeprowadzeniem szkoleń. Projekt swoim oddziaływaniem wykraczać ma poza obszar województwa śląskiego, stając się docelowo węzłem Krajowej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (KIIP). W ramach projektu zostaną opracowane modelowe rozwiązania służące harmonizacji działań systemu ORSIP z głównymi europejskimi inicjatywami: Inicjatywą INSPIRE Komisji Europejskiej obejmującą budowę Europejskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej, Inicjatywą GMES Europejskiej Komisji i Europejskiej Agencji Kosmicznej, dotyczącą Globalnego Monitoringu Środowiska i Bezpieczeństwa oraz Inicjatywy GEOSS Międzynarodowej Grupy ds. Obserwacji Ziemi. Celem ogólnym projektu jest stworzenie regionalnej (wojewódzkiej), otwartej, cyfrowej platformy, integrującej referencyjne i dziedzinowe zasoby informacyjne o charakterze przestrzennym, w celu ich publikacji oraz świadczenia związanych z nimi usług on-line, a także umożliwiającej zarządzanie nimi, przetwarzanie i udostępnianie ich w formie zintegrowanej. Do celów szczegółowych należą m.in.: dostarczenie, dla systemów informatycznych, wspomagających zarządzanie jednostkami samorządu terytorialnego, jednolitej i aktualnej oraz zintegrowanej informacji przestrzennej, pochodzącej z wielu rozproszonych zasobów źródłowych, zwiększenie liczby dostępnych usług poprzez rozbudowę funkcjonalności i użyteczności istniejących formularzy elektronicznych platformy e-usług publicznych SEKAP (System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej) o możliwości wykorzystania informacji przestrzennej, utworzenie regionalnego węzła Infrastruktury Informacji Przestrzennej, spełniającego obowiązujące w Polsce przepisy prawa w zakresie tworzenia, wykorzystania i dostępu do informacji publicznej ze szczególnym uwzględnieniem informacji przestrzennej (rozdział 5). Oczekiwanymi korzyściami z realizacji projektu są m.in.: usprawnienie procesów administrowania Województwem Śląskim na wszystkich szczeblach administracji publicznej, planowania i monitoringu jego rozwoju oraz wsparcie procesów restrukturyzacji regionu, usprawnienie i ułatwienie korzystania z zasobów informacyjnych w postaci interaktywnych kompozycji i zestawień mapowych, szybkiego i prostego przeszukiwania i przeglądania zasobów baz danych, poprawienie dostępu do informacji przestrzennej i przepływu danych pomiędzy jednostkami administracji publicznej, instytucjami i podmiotami gospodarczymi, zwiększenie ilości informacji dla podmiotów gospodarczych, mieszkańców i turystów z zakresu ochrony środowiska i przyrody, stanu zagospodarowania przestrzennego, Strona 3 z 49
komunikacji, turystyki, kultury, szkolnictwa i ochrony zdrowia z jednoczesną poprawą efektywności dostępu do takich informacji. Prace realizowane są w ramach projektu pn. Budowa Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP) dofinansowywanego ze środków EFRR w ramach RPO WSL 2007-2013 Priorytet II Społeczeństwo informacyjne, Działanie 2 Rozwój elektronicznych usług publicznych. Przedmiot projektu obejmuje realizację następujących zadań, oraz odpowiadających im kategorii kosztów inwestycyjnych (zgodnie z poz. E.3 Wniosku o dofinansowanie): L.p. Zadanie projektu Kategoria kosztów inwestycyjnych Wykonanie projektu technicznego budowy i wdrożenia systemu ORSIP Wykonanie projektu technicznego budowy i wdrożenia systemu oraz rozbudowy RSIP Budowa aplikacji dziedzinowych, 5. Budowa aplikacji dziedzinowych, zakup zakup licencji Rozbudowa istniejącego systemu RSIP do funkcjonalności założonej w projekcie technicznym 4. Budowa i wdrożenie systemu ORSIP wraz z pilotażowym wdrożeniem w wybranych JST 5. Szkolenia 9. Szkolenia licencji 8. Rozbudowa istniejącego systemu RSIP do funkcjonalności założonej w projekcie technicznym 7. Budowa i wdrożenie systemu wraz z pilotażowym wdrożeniem w wybranych JST Beneficjenci projektu i użytkownicy systemu Bezpośrednim Beneficjentem projektu jest Województwo Śląskie, jako jednostka samorządu terytorialnego poziomu regionalnego wraz z wybranymi swoimi jednostkami organizacyjnymi. Wdrożony system stanowić będzie własność Województwa Śląskiego. Beneficjentami pośrednimi będą jednostki samorządu terytorialnego niższych szczebli (powiaty i gminy), instytucje i podmioty. Przyszłymi użytkownikami wdrożonego systemu będą: mieszkańcy regionu (województwa śląskiego), którzy wprost odczują korzyści wygenerowane przez projekt - korzystając z Internetu, uzyskają łatwy i szybki dostęp do obszernych, interesujących ich danych i informacji, będą w stanie szybko i skutecznie komunikować się z administracją publiczną, będą mogli korzystać z szeregu usług publicznych, świadczonych drogą elektroniczną, pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego i jednostek organizacyjnych Województwa Śląskiego - wdrożenie projektu spowoduje ułatwienie im wykonywania zadań służbowych, skrócenie i uproszczenie wielu procedur, ułatwi podejmowanie wielu istotnych decyzji, pracownicy urzędów administracji publicznej i instytucji, zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego - wdrożenie projektu spowoduje ułatwienie im dostępu do wielu baz danych istotnych z punktu widzenia wykonywanych zadań służbowych i realizowanych procedur administracyjnych, Strona 4 z 49
inwestorzy - podmioty gospodarcze, prowadzące działalność na terenie Województwa i zainteresowane realizacją na Śląsku rozmaitych projektów inwestycyjnych, przede wszystkim takich, które związane są z koniecznością zakupu/wydzierżawienia nieruchomości lub wybudowania nowej infrastruktury. Najważniejsze elementy wdrożenia W zakres przedmiotu projektu wchodzą następujące szczegółowe elementy wdrożenia: Wykonanie szczegółowego projektu technicznego budowy i wdrożenia systemu. Rozbudowa istniejącego systemu RSIP (lub wymiana systemu na inny) do funkcjonalności założonej w dokumentacji technicznej, studium wykonalności i projekcie technicznym. Budowa podsystemów i portali dziedzinowych (wraz z ich instalacją, konfiguracją i zasileniem bazami danych przekazanymi przez Organizatora Konkursu: Wspomagania Zarządzania Województwem Śląskim (WZWS), w tym subportale: Dotacji Unijnych (MDU), Turystyki i Dziedzictwa Kulturowego (TIDK), Aktywnej Polityki Zdrowotnej (APOZ), Infrastruktury Komunikacyjnej i Drogowej (IKID), Tereny pod Inwestycje (TPI), Gospodarki Przestrzennej (GP), Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska (DPGŚ), Metadanych, Edukacyjny (e-learning) wraz z kursami dla użytkowników i administratorów. 4. Budowa aplikacji dziedzinowych: zarządzania systemem i użytkownikami, aktualizacji danych, CMS (ang: content management system; system zarządzania treścią), zasilacza danych wektorowych, obsługi interaktywnych formularzy, zaawansowanego dostępu do danych przestrzennych, obsługi metadanych, komunikacji SDI, zgłaszania uwag i rejestru usterek, podglądu tabel i arkuszy kalkulacyjnych, zaawansowanej obsługi wyszukiwania ulic, obsługi procedur administracyjnych oraz integracji z przestrzenią, edycji danych, sterowania zasilaniem. 5. Przeprowadzenie pilotażowych wdrożeń w wybranych JST. 6. Szkolenia administratorów i użytkowników. 4. Opis stanu obecnego RSIP Z punktu widzenia architektury logicznej, RSIP składa się z czterech podstawowych komponentów: Strona 5 z 49
repozytorium (hurtowni) baz danych opartego na relacyjnej bazie danych ORACLE (w wersji: Oracle 10g Database Standard Release 2 for RHEL x64) oraz oprogramowaniu o nazwie Internetowy Serwer Danych Przestrzennych (ISDP; w wersji 4.10.0 i stale aktualizowane w ramach umowy asysty technicznej), zestawu modułów zasilających bazę danych (tzw. tory zasilające), bazy metadanych, której zadaniem jest wspieranie użytkowników w procesie wyszukiwania, organizowania dostępu i pobierania danych do wyświetlenia, aplikacji dostępu do danych i podglądu map w środowisku standardowej przeglądarki WWW (np.: Microsoft Internet Explorer, czy Mozilla Firefox). Dostęp użytkowników do RSIP realizowany jest z poziomu standardowej przeglądarki WWW, a samo oprogramowanie uruchamiane jest z pośrednictwem środowiska Java Web Start. Cała infrastruktura sprzętowa RSIP zlokalizowana jest fizycznie w serwerowni WODGiK Katowice oraz wykorzystuje jego zasoby teleinformatyczne: macierz dyskową (wydzielony obszar 1,5 TB) oraz infrastrukturę sieciową. Serwery RSIP logicznie znajdują się w strefie DMZ za zaporą ogniową (firewall), natomiast serwer aplikacyjny RSIP połączony jest z macierzą dyskową WODGiK Katowice, znajdującą się w sieci wewnętrznej WODGiK Katowice za pomocą magistrali Fibre Channel. RSIP wyposażony jest w dedykowane interfejsy, tzw. tory zasilające, umożliwiające replikację (import) danych z zewnętrznych systemów źródłowych. Mają one jednak charakter rozwiązań unikalnych, których nie da się zastosować wprost w stosunku do innych źródeł zasilania oraz realizują wyłącznie jednostronną transmisję danych. W systemie zaimplementowana jest także obsługa serwera i klienta WMS. Infrastruktura funkcjonalna W zakresie infrastruktury aplikacyjnej kluczowym zagadnieniem jest informacja o modularnej budowie serwera danych przestrzennych ISDP. Poszczególne komponenty tego oprogramowania mają charakter wtyczek (plugin-ów), stanowiących rozszerzenia funkcjonalne zasadniczego jądra systemu. Poszczególne rozszerzenia umożliwiają użytkowanie jednej lub kilku aplikacji funkcjonalnych. W chwili obecnej ISDP zawiera następujące rozszerzenia (zgodnie z licencją w module "O ISDP "): isdp - zasadnicze jądro systemu, isdp_karto_plus - dodatek umożliwiający m.in. poruszanie się po mapie za pomocą geodezyjnych podziałów sekcyjnych, isdp_mapviewer - dodatek umożliwiający m.in. użytkowanie aplikacji podglądu mapy, isdp_medard - dodatek umożliwiający m.in. użytkowanie edytora metadanych MEDARD, isdp_metadata - dodatek umożliwiający m.in. użytkowanie aplikacji edycji metadanych oraz aplikacji podglądu metadanych, isdp_portal - dodatek zawierający funkcje pozwalające na obsługę przez serwer danych przestrzennych portalu mapowego, isdp_web_transfer - dodatek umożliwiający m.in. eksport warstw mapy do postaci plików wektorowych (formaty SHAPE/DBF oraz GML) oraz rastrowych (TIFF, GeoTIFF, BMP, JPG, PNG), isdp_web_transfer_plus - dodatek umożliwiający m.in. użytkowanie aplikacji konsoli warstw oraz zdalnej konsoli zasilającej, Strona 6 z 49
isdp_wms_client - dodatek umożliwiający świadczenie przez serwer danych przestrzennych usługi WMS, tpp_editor i tpp_report (opisane w licencji pod wspólną nawą "tpp") - dodatki umożliwiające m.in. użytkowanie aplikacji TPP. Poszczególne rozszerzenia ISDP oferować mogą dodatkowo jeden lub kilka przywilejów szczegółowych, umożliwiających bardziej detaliczne przydzielanie użytkownikom uprawnień do funkcjonalności systemu (uprawnienia związane z przywilejem są mniejsze lub równe uprawnieniom przywiązanym do całego rozszerzenia). Infrastruktura informacyjna W zakresie infrastruktury informacyjnej w RSIP zgromadzone są różnorodne opracowania mapowe (rastrowe i wektorowe) pochodzące z kilku Wydziałów Urzędu (w sumie ponad 600 warstw tematycznych według stanu na styczeń 2012 r.). Zasadniczą zawartość bazy danych stanowią zasoby pochodzące z PZGiK, stanowiące zbiór danych referencyjnych. Zasoby informacyjne RSIP podzielić można na trzy grupy danych: dane podstawowe wielkoskalowe, średnioskalowe i małoskalowe opracowania przeglądowe oraz dane referencyjne (zarówno rastrowe, jak i obiektowe): mapy topograficzne, hydrograficzne, sozologiczne, ortofotomapy, bazy danych obiektów topograficznych i ogólnogeograficznych, bazy danych dróg i numerów adresowych, itp., dane tematyczne wewnętrzne (obiektowe) - zgromadzone fizycznie w RSIP: górnictwo, hydrografia, sozologia, inwestycje celu publicznego, tereny poprzemysłowe, waloryzacja środowiska przyrodniczego, dane tematyczne zewnętrzne - zgromadzone w innych węzłach IIP i pobierane do podglądu poprzez usługi WMS. Warstwy tematyczne pogrupowane są w dwadzieścia kategorii (według stanu na styczeń 2012 r.) : dane rastrowe: 8 opracowań, dane obiektowe: o dane geograficzne (29 warstw), o dane statystyczne (19 warstw), o hydrografia (111 warstw), o inwestycje celu publicznego (33 warstwy), o komunikacja i transport (40 warstw), o mapa sozologiczna (36 warstw), o mapy akustyczne (49 warstw), o nieruchomości województwa śląskiego (4 warstwy), o obiekty użyteczności publicznej (64 warstwy), o ochrona środowiska (75 warstw), o podział administracyjny (25 warstw), o podziały sekcyjne (7 warstw), o przemysł i infrastruktura (34 warstwy), o sieci teleinformatyczne (34 warstwy), o surowce (8 warstw), o tereny poprzemysłowe (1 warstwa), o zagospodarowanie przestrzenne (29 warstw), o inna (22 warstwy), dane z serwisów WMS: 25 adresów. Strona 7 z 49
Zasoby danych przestrzennych zgromadzone w RSIP zostały częściowo opisane poprzez metadane wprowadzone w aplikacji edycji metadanych za pomocą edytora metadanych MEDARD, zgodnego z wymaganiami Dyrektywy INSPIRE. Infrastruktura organizacyjna Obecnie z systemu RSIP korzystają przede wszystkim użytkownicy zlokalizowani wewnątrz UMWŚ oraz jednostkach organizacyjnych Województwa. Dodatkowo dostęp do systemu mają pracownicy: Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, niektórych gmin, powiatów, uczelni oraz innych instytucji. Na zakres i sposób wykorzystania RSIP przez różne grupy jego potencjalnych użytkowników, poza technicznymi możliwościami oferowanymi przez system, wpływają zapisy licencji tego oprogramowania. RSIP tworzy szereg modułów zintegrowanych bardzo ściśle z serwerem danych przestrzennych ISDP. Licencja na użytkowanie ISDP wystawiona jest na: "Województwo Śląskie, ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice". Ma ona charakter bezterminowy - "nie wygasa" oraz bez ograniczeń, co do ilości nazwanych użytkowników oraz tzw. użytkowników anonimowych. Wyłączne autorskie prawa majątkowe do oprogramowania posiada Instytut Systemów Przestrzennych i Katastralnych S.A. w Gliwicach, a rozbudowa systemu realizowana jest w ramach umowy asysty technicznej. 5. Prawne aspekty realizacji przedsięwzięcia ORSIP stanowić będzie jeden z systemów informatycznych Województwa Śląskiego, a zgromadzone oraz przetwarzane w nim dane pochodzić będą z jednostek administracji publicznej, ich jednostek organizacyjnych, instytucji, jednostek naukowo-badawczych, danych komercyjnych zakupionych przez Województwo Śląskie oraz danych pobieranych z zewnętrznych serwisów mapowych. Dlatego też wymagane jest, aby projekt realizowany był przez Uczestnika Konkursu zgodnie z przepisami prawa krajowego i unijnego, obowiązującego na terenie Polski, warunkującego dostęp do danych i informacji (w tym przestrzennych), gromadzonych przez administrację publiczną oraz przepisami szczegółowymi, określającymi działania jednostek samorządu terytorialnego. Wśród przepisów o charakterze ogólnym odnoszących się do powyższych zagadnień wymienić należy tutaj m.in.: ustawę z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z 2010 r. Nr 76, poz. 489), ustawę z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności pomiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 z późn. zm.), ustawę z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.), ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. Nr 128 poz. 1402 z późn. zm.), ustawę z dnia 1 października 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 182 poz. 1228), ustawę z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 1989 Nr 193, poz. 1287), Strona 8 z 49
ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. ( tekst jednolity Dz. U. Nr 101 z 2002 r. poz. 926 z późn. zm.), ustawę z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. Nr 90 z 2006 r. poz. 631 z późn. zm.), ustawę z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług droga elektroniczną (Dz. U. Nr 144 z 2002r., poz. 1204 z późn. zm.) Opracowanie powinno uwzględniać również przepisy prawa Unii Europejskiej m.in.: Dyrektywę 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), Dyrektywę 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1205/2008 z dnia 3 grudnia 2008 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie metadanych, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie usług sieciowych, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1089/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych, Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 102/2011 z dnia 4 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie nr 1089/2010 w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych. UWAGA: ORSIP powinien być zgodny z przepisami prawa obowiązującymi na terytorium Polski w dniu przekazania systemu do użytkowania. W zakresie przekazywania na potrzeby projektu danych i informacji pochodzących od innych podmiotów, przyjęta ma zostać zasada nienaruszania praw dostawców danych w zakresie własności zbiorów danych oraz kompetencji do ich przetwarzania (wynikające z odpowiednich uregulowań prawnych odnoszących się do tych podmiotów). W czasie realizacji prac wdrożeniowych oraz w trakcie świadczenia innych usług (w tym serwisu gwarancyjnego) Uczestnika Konkursu w szczególności obowiązują przepisy Ustawy o ochronie danych osobowych oraz Ustawy o ochronie informacji niejawnych. 6. Ogólny model systemu Budowa Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP) jest jednym z kluczowych przedsięwzięć Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego (rys. 1), a sam system stanowić będzie regionalny węzeł IIP, jako komponent europejskiej (EIIP) i krajowej (KIIP) Infrastruktury Społeczeństwa Informacyjnego (rys. 2). Strona 9 z 49
Internet PORTAL SILESIA INFO ORSIP e-zdrowie e-gospodarka e-edukacja Węzeł ORSIP Węzeł e-zdrowie Węzeł e-gospodarka Węzeł e-edukacja szyna usług informacyjnych RSIP Regional Data Center Projekt RPO WSL Rys. Lokalizacja projektu na tle modelu architektury logicznej Infrastruktury Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego. Realizacja projektu nastąpi poprzez działania: pozyskanie nowych, aktualnych lub rozszerzenie istniejących zasobów danych przestrzennych i opisowych (także rejestrów publicznych), pochodzących od innych podmiotów, celem ich integracji i powiązania z przestrzenią, a następnie zwrotnej redystrybucji dla zainteresowanych osób i podmiotów poprzez projektowane portale, stworzenie mechanizmów współpracy pomiędzy ORSIP a wytypowanymi do pilotażu podmiotami publicznymi, poprzez implementację w systemie dedykowanych aplikacji oraz realizowanych za ich pomocą usług on-line, zgodnie z potrzebami różnych grup użytkowników, stworzenie możliwości wykorzystania jednorodnej i aktualnej oraz zintegrowanej informacji przestrzennej przez inne systemy i platformy świadczenia e-usług, głównie z obszaru usług publicznych, podnoszenie świadomości i umiejętności mieszkańców i podmiotów w zakresie posługiwania się systemami informacji przestrzennej, jako istotnymi elementami infrastruktury Społeczeństwa Informacyjnego, komplementarnie w stosunku do innych Strona 10 z 49
projektów realizowanych na poziomie regionalnym m.in. poprzez wdrożenie zewnętrznego portalu edukacyjnego. Rys. Lokalizacja regionalnego węzła ORSIP na tle lokalnej, krajowej i europejskiej IIP. Aby osiągnąć zamierzony cel projektu, podjęto decyzję o budowie pełnej infrastruktury ORSIP (rozwiązania o charakterze mieszanym back-office i front-office) oraz realizacji niezbędnej rozbudowy działającego obecnie w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego wewnętrznego systemu informacji przestrzennej o nazwie Regionalny System Informacji Przestrzennej (RSIP) (rozwiązanie o charakterze back-office). Dopuszcza się, aby Uczestnik Konkursu, realizując wdrożenie ORSIP, dokonał wymiany oprogramowania systemu RSIP, zachowując jednak jego obecny charakter (centralna hurtownia danych przestrzennych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego) oraz co najmniej obecną i planowaną do rozbudowy w ramach niniejszego projektu funkcjonalność. W ramach swojej wewnętrznej struktury węzeł ORSIP tworzyć mają podsystemy dziedzinowe (podwęzły), zbudowane w oparciu o jednolity model architektury logicznej i fizycznej: Wspomagania Zarządzania Województwem Śląskim (WZWS), Terenów Inwestycyjnych (TPI), Gospodarki Przestrzenią (GP) oraz Dziedzictwa Przyrodniczego Górnego Śląska (DPGŚ). Docelowo podobną rolę spełniał będzie budowany w ramach komplementarnego projektu podsystem pn. Ogólnodostępna Platforma Informacji - Tereny Poprzemysłowe i Zdegradowane (OPI-TPP, por. rys. 3), który ma być zintegrowany przez Uczestnika Konkursu z budowanym przez siebie systemem ORSIP. Przewiduje się, że OPI- TPP zainstalowany zostanie na tym samym sprzęcie co ORSIP. Katalog podsystemów ORSIP jest zbiorem otwartym i z chwilą nagromadzenia się dużej ilości danych źródłowych (warstw tematycznych), dziedzinowych zasobów informacyjnych, wydzielane będą w oparciu o nie kolejne, samodzielne podsystemy dziedzinowe (w systemie ORSIP zaimplementowane mają zostać mechanizmy oraz opracowane procedury do realizacji takich działań, tak aby administratorzy systemu mogli wykonać je samodzielnie). Do tego czasu wszystkie tematyczne bazy danych nie ujęte w podsystemach dziedzinowych zgromadzone będą w podsystemie dziedzinowym o charakterze centralnym - WZWS, Strona 11 z 49
którego jądrem będzie rozbudowany system RSIP (RSIP stanowić będzie część wewnętrzną - back-office - podsystemu WZWS). Podobnie jak to ma miejsce obecnie, w bazie danych RSIP gromadzone będą zbiory danych referencyjnych dla całego węzła ORSIP, w tym m.in. repliki wybranych danych pochodzących z PZGiK. Każdy z podsystemów dziedzinowych zawierać będzie właściwe sobie zasoby informacyjne, własną bazę danych, serwer danych przestrzennych, aplikacje oraz portal lub portale tematyczne. Pomimo posiadania wyodrębnionej infrastruktury informatycznej, będą one postrzegane przez użytkowników jako jedna wspólna infrastruktura regionalnego węzła IIP (rys. 3). Poszczególne podsystemy węzła ORSIP wyposażone maja być w określony zestaw dedykowanych aplikacji, m.in.: aplikacje administracyjne, o charakterze technicznym, związane z zarządzaniem serwerem danych przestrzennych (np. Aplikacja zarządzania systemem i użytkownikami), zbiorami danych zgromadzonymi w bazie danych (np. Aplikacja aktualizacji danych) i portalem (np. Aplikacja CMS), aplikacje użytkowe wspierające procesy związane z merytorycznym działaniem systemu (np. Aplikacja zasilacza danych wektorowych, Aplikacja obsługi interaktywnych formularzy, Aplikacja zaawansowanego dostępu do danych przestrzennych). Aplikacje administracyjne stanowić będą komponenty niewidoczne dla użytkowników, niezwykle jednak istotne z punktu widzenia utrzymania aktualności zgromadzonych danych oraz efektywnej realizacji procedur komunikacji pomiędzy użytkownikami portali (powłoka systemu), a jego zasobami (jądro systemu). Zakłada się, że zastosowane środowisko dedykowanych aplikacji warstwy pośredniej będzie miało charakter elastycznego i skalowalnego rozwiązania o budowie modularnej, opartego o platformę programistyczną, umożliwiającą tworzenie nowych aplikacji (rozszerzeń), wykorzystujących dane przestrzenne, relacyjne bazy danych i technologie internetowe. Będzie posiadało również otwarty interfejs programistyczny, umożliwiający w dowolnym momencie dodanie nowego modułu (aplikacji) do istniejącej konfiguracji, wzbogacającego dany podsystem o nowe funkcjonalności, bez konieczności wymiany całego systemu. W celu zachowania skalowalności, środowisko serwera aplikacji powinno również umożliwiać jego lokalizację i poprawną współpracę z aplikacjami i bazami danych zarówno przy instalacji na tym samym serwerze lub też na oddzielnych serwerach fizycznych. Strona 12 z 49
Rys. Ogólny model architektury logicznej ORSIP - regionalnego węzła IIP. Dla większości użytkowników (w tym publicznych), podstawowym środowiskiem dostępu do zasobów i funkcjonalności węzła ORSIP będą portale tematyczne, z uwzględnieniem dodatkowych portali ogólnoużytkowych: metadanych oraz edukacyjnego (e-learning). Zakłada się, że poszczególne portale będą ze sobą współpracowały, wykorzystując w pewnym zakresie wspólne oprzyrządowanie informatyczne (np.: Aplikację CMS). Dostęp do środowiska portali realizowany będzie poprzez wspólną witrynę startową, umożliwiającą łatwe poruszanie się po strukturze portali oraz wybór właściwego dla danego użytkownika portalu tematycznego. Tutaj też prezentowane będą różnorodne informacje dodatkowe, np.: opisujące zakres i sposób działania portali, podstawowe informacje o posługiwaniu się danymi przestrzennymi, zrealizowane ostatnio i planowane zmiany w portalach itp. Każdy z portali posiadać będzie dwie strefy: publiczną (ogólnodostępną) - przeznaczoną dla ogółu społeczeństwa i wyposażoną w podstawowe funkcjonalności związane z dostępem do danych przestrzennych, opisowych i metadanych geoinformacyjnych, dostępną w sposób całkowicie swobodny lub po uprzednim zarejestrowaniu się w systemie i poprawnym zalogowaniu (na przykład dla celów monitorowania niektórych wskaźników rezultatu), służbową (zastrzeżoną) - służącą wyłącznie do celów wspomagania realizacji zadań nałożonych na administrację publiczną lub współpracujące z nią podmioty, a dostęp do niej będą posiadali pracownicy ściśle określonych instytucji (m.in.: urzędy gmin Strona 13 z 49
i powiatów, samorządowe jednostki organizacyjne, inne urzędy i instytucje publiczne) przy zastosowaniu mechanizmów bezpiecznego dostępu (np.: SSL, VPN, logowanie). Dostęp do ORSIP przez użytkowników publicznych realizowany ma być za pomocą standardowej przeglądarki internetowej (np.: Mozilla Firefox, Google Chrome, Microsoft Internet Explorer, Opera). Zakres funkcjonalności (a także częściowo zasobów informacyjnych) oferowanych przez portale ORSIP w strefie publicznej będzie jednak mniejszy niż ten oferowany w strefie służbowej, a także w części wewnętrznej systemu (w podsystemach dziedzinowych). Zakłada się, że ze względu na prostszy interfejs użytkownika, także część wewnętrznych użytkowników systemu (pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego i jednostek organizacyjnych Województwa) będzie korzystać z ORSIP głównie poprzez portale tematyczne. W przypadku użytkowników wewnętrznych zaawansowanych, wymagających uprzywilejowanego dostępu do pełnej funkcjonalności systemu, dopuszcza się zastosowanie dedykowanego GUI, którym mogą być rozwiązania typu średni lub gruby klient. Sugeruje się jednak, aby w miarę możliwości także ta część systemu oparta była na standardowej przeglądarce WWW. Sugeruje się także, aby istniała w ORSIP jedna wspólna baza użytkowników wewnętrznych, tak aby przechodzenie między poszczególnymi podsystemami nie wymagało powtórnego logowania. W uzasadnionych przypadkach dostęp do systemu oraz same dane będą chronione (przede wszystkim poprzez zastosowanie mechanizmów logowania, a także sieci wirtualnej VPN i protokołu SSL), w szczególności w procesie ich udostępniania na zewnątrz (poprzez strefę służbową portali). W przypadku zewnętrznych użytkowników publicznych (tzw. "anonimowych", czyli ogółu internautów) dostęp do portali będzie odbywał się w sposób swobodny, choć dopuszcza się sytuację, w której dostęp do niektórych danych oraz funkcjonalności systemu wymagać może wcześniejszej rejestracji, a następnie zalogowania. W celu usprawnienia administrowania portalami wymaga się zastosowanie technologii CMS. Ze względu na charakter i przeznaczenie zakłada się, że infrastruktura węzła ORSIP w zakresie portali tematycznych umieszczona zostanie poza siecią Intranet Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (np. w strefie DMZ) lub też w wydzielonej sieci lokalnej. W ten sposób zachowana zostanie zasada fizycznej separacji systemu wewnętrznego (RSIP oraz podsystemy dziedzinowe ORSIP) od systemu dystrybucyjnego, którego zasoby będą "otwarte" na użytkowników zewnętrznych poprzez publiczną sieć Internet. Poszczególne grupy danych zawartych w ORSIP będą aktualizowane przez ich dysponentów (właściwe wydziały UMWŚ i jednostki organizacyjne Województwa Śląskiego) w różnorodny sposób, zależny od charakteru i ilości danych, stopnia ich informatyzacji oraz możliwości technicznych na poziomie tych wydziałów i jednostek (np.: poprzez cykliczną replikację z systemów podstawowych, modyfikację online poprzez edycję, ładowanie wsadowe, inne metody aktualizacji). Część danych, dotyczy to szczególnie zawartości merytorycznej podsystemów dziedzinowych, pozyskiwana i aktualizowana będzie z zewnątrz przez przedstawicieli innych urzędów (głównie JST niższego szczebla) i instytucji współpracujących w ramach strefy służbowej portali, na przykład poprzez Aplikację interaktywnych formularzy, czy Aplikację zasilacza danych wektorowych. Użytkownicy portali tematycznych oraz podsystemów dziedzinowych mają mieć możliwość korzystania także z zasobów danych przestrzennych znajdujących się fizycznie poza węzłem ORSIP, a dostępnych w innych węzłach IIP poprzez usługi typu Web Service. W ten sposób zwiększona ma zostać radykalnie funkcjonalność, dotycząca dostępu do informacji przestrzennej gromadzonej w całej KIIP oraz EIIP. Strona 14 z 49
Użytkownicy systemu mają mieć możliwość wyszukiwania danych oraz informacji o nich w infrastrukturze węzła ORSIP oraz innych węzłach IIP. W tym celu ma powstać portal metadanych oraz współpracujący z nim katalog metadanych. W zakresie obsługi metadanych (dotyczy zarówno ich tworzenia, aktualizacji i dystrybucji) mają zostać zastosowane przyjęte w tym obszarze akty prawne, normy i standardy (INSPIRE, ISO 19115, ISO 19139 oraz wytyczne Open Geospatial Consortium). Dostęp do danych zgromadzonych w węźle ORSIP będzie się odbywał, z uwzględnieniem obowiązujących uwarunkowań prawnych oraz porozumień i umów zawartych pomiędzy UMWŚ a jednostkami organizacyjnymi Województwa Śląskiego, JST niższych szczebli oraz innymi podmiotami. W zakresie infrastruktury fizycznej podsystemy dziedzinowe zbudowane będą jako podwęzły ORSIP, autonomiczne w zakresie infrastruktury informacyjnej oraz funkcjonalnej i zawierające pełną strukturę warstwową. Zastosowanie szyny komunikacyjnej umożliwi natomiast swobodną wymianę informacji pomiędzy tymi komponentami, w szczególności (rys. 3): udostępnianie sobie nawzajem danych przestrzennych (m.in.: z wykorzystaniem usług typu Web Service), ewentualną replikację niektórych danych z hurtowni RSIP lub innych komponentów węzła ORSIP (tylko w sporadycznych przypadkach, podyktowanych na przykład wymaganiami wydajnościowymi). W celu zapobieżenia ewentualnym ograniczeniom wydajnościowym sugeruje się zastosować rozwiązanie, w którym na sześciu dedykowanych ORSIP serwerach połączonych w klaster zaimplementowany zostanie zestaw serwerów wirtualnych, podnosząc jednocześnie poziom niezawodności całej infrastruktury oraz umożliwiając elastyczne przydzielanie zasobów w zależności od rzeczywistych potrzeb użytkowników poszczególnych komponentów systemu zidentyfikowanych w trakcie jego użytkowania. Zaprojektowanie szczegółów implementacyjnych w tym zakresie leży po stronie Uczestnika Konkursu. Zakłada się także, że aktualizacje portali tematycznych i podsystemów dziedzinowych ORSIP nie powinny być odczuwalne dla użytkowników końcowych i nie powinny wymagać od nich jakichkolwiek czynności instalacyjnych (poza oczywistymi czynnościami związanymi z bieżącą aktualizacją i utrzymaniem w poprawnym stanie środowiska operacyjnego swojego komputera, instalacją kolejnej wersji przeglądarki internetowej oraz ewentualnie instalacją nowszej wersji ewentualnego komponentu rozszerzającego możliwości przeglądarki internetowej). Zaprojektowanie całej niezbędnej infrastruktury aktywnej (m.in.: router(y), fire-wall(e), swich(e), przełączniki, szafa(y) serwerowa(e), KVM, inne) do poprawnego i bezpiecznego działania ORSIP leży po stronie Uczestnika Konkursu. Strona 15 z 49
Część II. Minimalne wymaganie odnośnie systemu Zgodność z przepisami prawa, normami i standardami Zawiera minimalne wymagania odnoszące się do zgodności projektowanego systemu ORSIP z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności w zakresie IIP, a także międzynarodowymi normami i standardami w zakresie danych przestrzennych oraz ich metadanych. 4. 5. 6. zgodności z przepisami prawa, normami i standardami Rozwiązanie implementuje w systemie usługi sieciowe ustanowione poprzez Dyrektywę INSPIRE oraz ustawę o IIP co najmniej w zakresie: usługi wyszukiwania (Discovery Services), przeglądania (View Services), pobierania (Download Services) oraz przekształcania (Transformation Services). Sugeruje się zaimplementowanie w rozwiązaniu także usługi umożliwiającej uruchamianie usług danych przestrzennych (Invoke Spatial Data Services). Rozwiązanie wykorzystuje dane i usługi programu GMES, implementując wyniki i wnioski realizowanych projektów badawczo-wdrożeniowych, związanych z monitoringiem zagospodarowania przestrzennego, ochroną środowiska oraz bezpieczeństwem wraz z tworzeniem baz danych, w wymienionych dziedzinach. Sugeruje się wdrożenie wykorzystywania wysokorozdzielczej detekcji zmian. Rozwiązanie wykorzystuje doświadczenia i wyniki najlepszych praktyk Unii Europejskiej, co najmniej w zakresie standaryzacji informacji przestrzennej. Sugeruje się wdrożenie wykorzystywania przez rozwiązanie także interoperacyjności informacji planowania przestrzennego oraz harmonizacji danych dotyczących pokrycia i zagospodarowania terenu. Rozwiązanie implementuje w systemie normy ISO z serii 19100 w zakresie metadanych, opisywanych przez nie danych przestrzennych oraz ich usług. Rozwiązanie implementuje w systemie standardy Open Geospatial Consortium (OGC), co najmniej w zakresie: WMS (serwer i klient) i CSW (serwer i klient) oraz WFS (serwer i klient). Sugeruje się zaimplementowanie w rozwiązaniu także standardu WCS (serwer i klient). Rozwiązanie implementuje w systemie pryncypia ISA ("Interoperability solutions for European public administrations"), co najmniej w zakresie części oprogramowania użytkowego. Sugeruje się, aby wszystkie elementy oprogramowania użytkowego gotowego i dedykowanego spełniały powyższe wymagania (zawarte w pryncypia ISA) w całości. Architektura i infrastruktura techniczna Zawiera minimalne wymagania odnoszące się do zgodności projektowanego systemu ORSIP z aktualnie przyjętymi standardami w zakresie architektury, standardów technicznych oraz podstawowych technologii stosowanych w systemach informatycznych i geoinformacyjnych. architektury systemu i infrastruktury technicznej Rozwiązanie zgodne jest co najmniej z modelem logicznej architektury, opartej o usługi INSPIRE. Sugeruje się zaimplementowanie w rozwiązaniu modelu referencyjnego SOA oraz zaleceń dla MW- IIP (implementacja dodatkowych usług innych niż INSPIRE, np.: do komunikacji z SEKAP, epuap). Strona 16 z 49
4. 5. 6. 7. Rozwiązanie pozwala na implementację co najmniej w scentralizowanej architekturze fizycznej - istnieje tylko jeden węzeł centralny, a motory bazy danych wraz z serwerami danych przestrzennych wszystkich podsystemów dziedzinowych i portali ORSIP muszą znajdować się na tej samej fizycznej maszynie. Sugeruje się wdrożenie rozwiązania pozwalającego na implementację także w architekturze rozproszonej (brak węzła centralnego; występują tylko interoperacyjne wobec siebie równoprawne węzły lokalne), motory bazy danych wraz z serwerami danych przestrzennych poszczególnych podsystemów i portali ORSIP mogą znajdować się na różnych fizycznych maszynach. Każdy z podsystemów dziedzinowych ORSIP zawiera właściwe sobie zasoby informacyjne, własną bazę danych, serwer danych przestrzennych, aplikacje oraz portal lub portale tematyczne. Pomimo posiadania wyodrębnionej infrastruktury informatycznej, wszystkie podsystemy dziedzinowe ORSIP postrzegane są przez użytkowników jako jedna wspólna infrastruktura regionalnego węzła IIP. Rozwiązanie oparte jest o modularną budowę środowiska aplikacji, gdzie co najmniej część modułów oprogramowania użytkowego (gotowego i dedykowanego) pracuje w środowisku serwera aplikacji. Sugeruje się wdrożenie rozwiązania, w którym wszystkie moduły oprogramowania użytkowego (gotowego i dedykowanego) pracują w środowisku serwera aplikacji. Rozwiązanie wykorzystuje serwer aplikacji, posiadający co najmniej następujące cechy: - stanowi platformę, która może być współdzielona przez wiele aplikacji, bądź modułów, dzięki czemu szereg funkcji administracyjnych zostaje scentralizowanych w serwerze aplikacji, - pozwala na scentralizowane zarządzanie poszczególnymi aplikacjami (m.in.: instalację, aktualizację, blokowanie dostępu) oraz zarządzanie podstawowymi parametrami konfiguracyjnymi (np.: parametry dostępu do baz danych), - zawiera w sobie mechanizmy umożliwiające monitoring, co ułatwia diagnostykę i optymalizację konfiguracji, - monitorowanie aplikacji jak i zarządzanie konfiguracją serwera aplikacji możliwe jest zdalnie, w tym również poprzez dedykowany interfejs API, za pomocą którego można stworzyć mechanizmy dopuszczające automatyczne lub pół-automatyczne zarządzanie serwerem, bądź też rejestrację różnych rozszerzeń (funkcjonalności aplikacji, które mogą być instalowane oddzielnie); wymienione narzędzia nie wymagają wprowadzania zmian w aplikacjach, jakie zainstalowane są na serwerze aplikacji, - wspiera mechanizmy zwiększające skalowalność, dostępność i wydajność zainstalowanych na nim aplikacji: z jednej strony umożliwia proste rozdzielenie posadowionych na nim aplikacji na kilka niezależnych serwerów aplikacji, z drugiej zapewnia możliwość klastrowania z zastosowaniem mechanizmów fail-over i load-balance. Rozwiązanie wykorzystuje nowoczesny, relacyjny lub obiektowy motor bazy danych, DBMS - Data Base Management System, posiadający co najmniej następujące cechy: - otwartość, skalowalność i obsługa rozproszonych baz danych źródłowych oraz zasobów plikowych, - ukierunkowanie na transakcyjne przetwarzanie danych (a w konsekwencji umożliwienie pracy wielu użytkownikom jednocześnie), - zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa danych oraz procesów ich przetwarzania, - możliwość pracy w środowisku różnych systemów operacyjnych, - możliwość pracy w środowisku maszyn wirtualnych, - możliwość stosowania automatycznych metod replikacji rozproszonych baz danych, - umożliwienie współpracy z aplikacjami opartymi na przeglądarkach WWW oraz aplikacjami GIS klasy desktop, a także jawny i uporządkowany zapis danych przestrzennych do bazy danych, - umożliwienie indeksowania danych przestrzennych, szczególnie w odniesieniu do dużych zasobów danych. Sugeruje się zastosowanie relacyjno-obiektowej bazy danych ORACLE, w wersji dostosowanej do projektowanego sprzętu oraz oprogramowania podstawowego i użytkowego ORSIP. Strona 17 z 49
8. 9. 10. 1 1 1 Motor bazy danych zapewnia odpowiednią dla projektowanego systemu ORSIP wydajność (sumarycznie dla wszystkich podsystemów: minimum 500 jednoczesnych sesji użytkowników wewnętrznych uprzywilejowanych i zewnętrznych rejestrowanych oraz dla wszystkich portali: minimum 50.000 jednoczesnych sesji użytkowników publicznych). Wymaga się, aby szybkość działania systemu ORSIP oferowała następujące minimalne wydajności dostępu do danych przestrzennych (dotyczy danych zgromadzonych lokalnie w bazie danych centralnego podsystemu dziedzinowego WZWS - czyli w RSIP): - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze,odpowiadającym mniej więcej zasięgowi województwa śląskiego 1:800000 w czasie średnim nie przekraczającym 5 sek., - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze, odpowiadającym mniej więcej zasięgowi sekcji mapy topograficznej 1:100000 w czasie średnim nie przekraczającym 5 sek., - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze, odpowiadającym mniej więcej zasięgowi sekcji mapy topograficznej 1:10000 w czasie średnim nie przekraczającym 5 sek., - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze, odpowiadającym mniej więcej zasięgowi sekcji mapy zasadniczej 1:2000 w czasie średnim nie przekraczającym 5 sek., - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze, odpowiadającym mniej więcej zasięgowi sekcji mapy zasadniczej 1:1000 w czasie średnim nie przekraczającym 3 sek., - wyświetlanie w oknie mapy obiektów, mieszczących się na ekranie komputera na obszarze, odpowiadającym mniej więcej zasięgowi sekcji mapy zasadniczej 1:500 w czasie średnim nie przekraczającym 3 sek. Wymaga się, aby system ORSIP spełniał kryteria wydajności, przepustowości i dostępności określone w Rozporządzeniu Komisji (WE) NR 976/2009 z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie usług sieciowych, Załącznik 1 "Jakość usług". W zakresie dostępności i niezawodności systemu ORSIP wymaga się zastosowanie logicznej i fizycznej architektury systemu oraz rozwiązań sprzętowych i aplikacyjnych, umożliwiających osiągnięcie dostępności klasy Well Managed; 3-cia klasa dostępności systemu informatycznego, w której dostępność występuje na poziomie 99,9%, co odpowiada czasowi niedostępności systemu na poziomie 500 min. rocznie. Sugeruje się zastosowanie logicznej i fizycznej architektury systemu oraz rozwiązań sprzętowych i aplikacyjnych umożliwiających osiągnięcie dostępności klasy Fault Tolerant - 4-ta klasa dostępności systemu informatycznego, w której dostępność występuje na poziomie 99,99%, co odpowiada czasowi niedostępności systemu na poziomie 50 min. rocznie. Rozwiązanie realizuje jawny i uporządkowany zapis danych przestrzennych (wektorowych i opisowych) do jawnych struktur bazy danych. W zakresie innych danych (np.: opracowań rastrowych, plików typu office, plików multimedialnych) dopuszcza się przechowywanie ich w strukturach bazy danych i/lub poza strukturą bazy danych (w określonych lokalizacjach serwera lub zasobach sieciowych). Sugeruje się wdrożenie zapisu danych przestrzennych do bazy danych z zastosowaniem implementacji modelu Simple Features. Dane przestrzenne udostępniane są do podglądu, analiz oraz edycji użytkownikom wewnętrznym (poprzez podsystemy dziedzinowe) oraz zewnętrznym (poprzez portale) "na żywo" (on-line) za pośrednictwem serwera danych przestrzennych, bez pośrednictwa plików (np.: przechowywanych lokalnie) oraz dodatkowych baz danych. Serwer danych przestrzennych zastosowany w ORSIP umożliwia korzystanie jednocześnie z wielu baz danych (zarówno poprzez natywne interfejsy, jak i usługi INSPIRE) i zasobów plikowych (wektorowych i rastrowych), zlokalizowanych na tym samym serwerze fizycznym. Sugeruje się zastosowanie serwera danych przestrzennych, który może korzystać jednocześnie z wielu baz danych (zarówno poprzez natywne interfejsy, jak i usługi INSPIRE) i zasobów plikowych (wektorowych i rastrowych) zlokalizowanych na różnych serwerach fizycznych. Strona 18 z 49
14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 2 Serwer danych przestrzennych zastosowany w ORSIP posiada co najmniej następujące cechy: - obsługa wielu różnych źródeł danych (zarówno baz danych, plików w popularnych formatach GIS jak i zdalnych usług udostępniających dane przestrzenne), - udostępnianie danych przestrzennych z wykorzystaniem standardów WMS i WFS (sugeruje się wykorzystanie również standardu WCS), - udostępnianie (eksport do pliku) danych przestrzennych w popularnych formatach rastrowych i wektorowych (np.: PNG, JPG, TIFF/GeoTIFF, SHP/DBF, SVG, KML, XML/GML), - obsługa tzw. kafli, czyli przechowywanie wcześniej wygenerowanych (lub cache owanie już wygenerowanych) obrazów poszczególnych warstw w podziale na mniejsze fragmenty (dla określonego zbioru skal) dla określonych - wolnozmiennych - zbiorów danych przestrzennych - wsparcie dla tworzenia metadanych, udostępnianych przez serwer (możliwość automatycznego uzupełniania i aktualizacji tych elementów metadanych, które można wyprowadzić bezpośrednio z danych), - umożliwienie aplikacjom klienckim, przeznaczonym dla zaawansowanych użytkowników systemu, realizację co najmniej następujących funkcjonalności: interaktywne filtrowanie danych umieszczonych na mapie, wyszukiwanie obiektów należących do pewnej kategorii, znajdowanie obiektów o określonych atrybutach opisowych, dokonywanie analiz przestrzennych, edycję obiektów przestrzennych (w zakresie geometrii i ich atrybutów), - możliwość konfiguracji sposobu prezentacji obiektów na mapie przez administratorów, jak i poszczególnych użytkowników, - poprawna współpraca z Aplikacją komunikacji SDI oraz Aplikacją komunikacji SDI RSIP, - kompatybilność z serwerem danych przestrzennych RSIP (posiada zaimplementowane kompatybilne serwery/klienci usług INSPIRE, obsługujące te same wersje tych standardów). Rozwiązanie oparte jest co najmniej o klaster serwerów fizycznych. Sugeruje się, aby rozwiązanie oparte było o klaster serwerów fizycznych i środowisko wirtualnych maszyn. Proponowane rozwiązanie zapewnia przenaszalność pomiędzy różnymi platformami sprzętowymi, w zakresie co najmniej systemu operacyjnego i motoru bazy danych. Sugeruje się implementację rozwiązania, zapewniającego przenaszalność w pełnym zakresie (system operacyjny oraz motor bazy danych, środowisko serwera aplikacji oraz serwer danych przestrzennych, pozostałe oprogramowanie ORSIP - w tym użytkowe gotowe i dedykowane). Proponowane rozwiązanie zapewnia przenaszalność pomiędzy różnymi platformami programowymi (systemami operacyjnymi), co najmniej w zakresie motoru bazy danych. Sugeruje się implementację rozwiązania, zapewniającego przenaszalność w pełnym zakresie (system operacyjny oraz motor bazy danych, środowisko serwera aplikacji oraz serwer danych przestrzennych, pozostałe oprogramowanie - w tym użytkowe gotowe i dedykowane). Wszystkie komponenty systemu działają poprawnie zarówno na 32-bitowej, jak i 64-bitowej architekturze systemu operacyjnego. Dedykowane ORSIP sprzęt i oprogramowanie działa w dowolnej sieci komputerowej w standardzie TCP/IP (Ethernet, LAN, WAN, Internet) z możliwością działania także przy protokole TCP/IP V6. Interfejs użytkownika zewnętrznego (rejestrowanego i anonimowego) oparty jest o środowisko przeglądarki WWW, przy czym dopuszcza się ewentualną konieczność instalacji powszechnego, bezpłatnego dodatkowego oprogramowania na komputerze użytkownika (np.: ogólnie dostępnych rozszerzeń dla przeglądarki internetowej). Sugeruje się implementację rozwiązania nie wymagającego instalacji jakiegokolwiek dodatkowego oprogramowania na komputerze użytkownika (np.: rozszerzeń dla przeglądarki internetowej, innego). Interfejs użytkownika zewnętrznego poprawnie działa co najmniej przez następujące lub nowsze wersje przeglądarek WWW: - Mozilla Firefox od wersji 8.0, - Google Chrome od wersji 15.0, - Microsoft Internet Explorer od wersji 8.0, - Opera od wersji 10.0, - Apple Safari od wersji 5.0. Strona 19 z 49
2 2 24. 25. Proponowane rozwiązania portalowe zbudowane są przy zastosowaniu technologii klasy CMS, co najmniej w zakresie portali (serwisów) tekstowych. Sugeruje się zastosowanie rozwiązania klasy CMS zakresie zarówno portali (serwisów tekstowych), jak i geoportali (serwisów mapowych). Proponowane rozwiązania portalowe posiadają zaimplementowane mechanizmy działania, dedykowane osobom słabowidzącym lub niedowidzącym poprzez: możliwość przełączenia wyglądu serwisów tekstowych w tryb barw kontrastowych (na białym tle i na czarnym tle) oraz z powiększonymi rozmiarami testu i odpowiednimi fontami (zgodnie z określonymi standardami w tym zakresie). Interfejs użytkownika wewnętrznego uprzywilejowanego (zaawansowanego) oparty jest o środowisko przeglądarki WWW i/lub dedykowanego GUI, przy czym dopuszcza się rozwiązania typu gruby klient (aplikacje instalowane na komputerze użytkownika - desktop lub na serwerze). Sugeruje się implementację rozwiązania typu cienki-klient (aplikacje uruchamiane na serwerze, bez konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania na komputerze użytkownika). Rozwiązanie implementuje różne mechanizmy bezpieczeństwa informacji i dostępu do systemu (identyfikacja i uwierzytelnianie na pomącą logiu i hasła) oraz pozwala na bezpieczny dostęp do aplikacji (m.in.: VPN, inne) oraz dystrybucji danych (m.in.: SSL, inne), przy czym dopuszcza się, aby dostęp ten realizowany był przy wykorzystaniu tylko określonych rozwiązań (komercyjnych i/lub open source). Sugeruje się implementację rozwiązania, w którym system pozwala na bezpieczny dostęp do aplikacji (m.in.: VPN, inne) oraz dystrybucji danych (m.in.: SSL, inne) przy wykorzystaniu dowolnych rozwiązań - jest transparentny dla zastosowanych technologii w tym zakresie (komercyjnych i/lub open source). Sugeruje się implementacje rozwiązania, w którym zabezpieczenie realizowane jest na poziomie identyfikacji i uwierzytelniania użytkowników (login i hasło) oraz autentykacji (np.: poprzez zastosowanie serwera RADIUS, elektronicznych kart identyfikacyjnych, kluczy dostępowych na nośnikach zewnętrznych). Szyny Komunikacyjnej Szyna Komunikacyjna umożliwi wymianę informacji w sposób transakcyjny w formie bezpośredniego dostępu do baz danych lub w formie usług sieciowych (SOA). Ostateczny sposób wymiany danych zostanie uzgodniony z u Projektu. Dane będą wymieniane w formacie XML, standard wymiany danych opracuje Uczestnik Konkursu. W szczególności Szyna Komunikacyjna umożliwi: Skalowanie, rekonfigurację, osadzanie nowych usług bez zakłócania pracy innych aplikacji; Monitorowanie pracy Szyny Komunikacyjnej i przesyłanych danych; Zapisywanie przesyłanych komunikatów do wewnętrznej bazy danych (Persistence) i buforowanie ich przed przekazaniem; Tworzenie własnych elementów komunikacji z łączonymi systemami (adaptery); Przechowywanie przepływających danych w bazie danych. W skład funkcjonalności Szyny Komunikacyjnej wchodzą Silnik Reguł Biznesowych i Silnik Procesów Biznesowych. Silnik Reguł Biznesowych pozwala na modyfikowanie parametrów sterujących procesem biznesowym bez konieczności przebudowywania całego rozwiązania z graficznym narzędziem do definiowania reguł biznesowych. Dodatkowo silnik ten powinien mieć interfejs umożliwiający modyfikowanie takich reguł za pomocą dowolnie tworzonych aplikacji. Silnik Procesów Biznesowych pozwala na: Implementowanie nowych wersji procesów bez przerywania wykonywanych; Wykonywanie procesów natychmiastowych i odroczonych; Utrzymywanie różnych wersji procesu biznesowego; Kompensację procesów długotrwałych i pełną transakcyjność krótkotrwałych; Szyfrowanie i podpisywanie komunikatów XML; Filtrowanie komunikatów na podstawie zawartości;; Strona 20 z 49