2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo- Ammophiletum)

2120 Nadmorskie wydmy białe (Elymo- Ammophiletum) Koordynator obecny: Eksperci lokalni: Siedlisko występuje wyłącznie w kontynentalnym regionie biogeograficznym. Siedlisko było monitorowane po raz pierwszy, prace będą kontynuowane w roku 2014. Liczba stanowisk monitoringowych oraz ich lokalizacja na tle obszarów Reprezentatywność wyników pod względem lokalizacji Monitoring siedliska będzie kontynuowany w 2014 roku. Badane w 2013 roku stanowiska dają reprezentatywne wyniki dla regionu biogeograficznego. Monitoringiem objęto prawie cały pas wybrzeża od miejscowości Świnoujście do miejscowości Gdynia. Na przyszły rok zaplanowano monitoring na pozostałym odcinku wybrzeża tj. od Gdyni do miejscowości Piaski w pobliżu granicy z Federacją Rosyjską. Wyniki monitoringu opracowano na podstawie na 20 stanowiskach badawczych. Strona 1 z 14

Tab. 1. Stanowiska, obszary Natura 2000 i wykonawcy Zestawienie badanych stanowisk i obszarów w regionie biogeograficznym kontynentalnym (wg obszarów Natura 2000) Lokalizacja stanowiska (obszar Natura 2000 ( województwo jeżeli nie leży w obszarze) Nazwa stanowiska Nazwisko eksperta lokalnego (wykonawcy monitoringu) PLH220003 Białogóra Białogóra PLH220003 Białogóra Białogóra - radar PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino - Stodoła PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino 2 PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino k/klifu PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino koło rezerwatu PLH220032 Zatoka Helski Chałupy PLH220032 Zatoka Helski Jastarnia PLH220032 Zatoka Helski Jurata PLH220032 Zatoka Helski Władysławowo PLH22018 Mierzeja Sarbska Stilo - PLH22018 Ostoja Słowińska Rowy1 - PLH320017 Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Dźwirzyno 2 - Nadmorski PLH320017 Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Mrzeżyno - Hotel Nadmorski PLH320017 Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Rogowo - Nadmorski PLH320019 Wolin i Uznam Gazoport - pomorskie- Dębki - pomorskie- Lubiatowo pomorskie- Łeba wojsko zachodniopomorskie Jezioro Wicko - Metodyka Wybór powierzchni monitoringowych Nadmorskie wydmy białe obejmuje tzw. wydmy wtórne powstałe w wyniku akumulacji piasku morskiego wynoszonego na plażę z dna morskiego, a następnie przenoszonego w głąb lądu. Tworzą one niestabilny system wałów i kopców wydmowych znajdujący się pod ciągłym wpływem wiatrów morskich. W większości przypadków siedlisko jest zasiedlone przez wydmotwórcze gatunki traw, przede wszystkim piaskownicę zwyczajną Ammophila arenaria oraz rzadziej wydmuchrzycę piaskową Elymus arenarius. W ostatnich latach na prawie całej długości brzegu morskiego zauważalne jest wzmożenie działalności abrazyjnej Morza Bałtyckiego. Do tego doszły intensywne prace Urzędów Morskich związane z tzw. biologicznym utrwalaniem wydm nadmorskich. W efekcie tych prac jest skuteczne zalesienie dużych powierzchni wydm nadmorskich. Zasoby nadmorskich wydm białych skurczyły się do relatywnie niewielkich powierzchni. Z tego powodu należy objąć monitoringiem jak największą ilość stanowisk wzdłuż całego wybrzeża (najlepiej wszystkie). W obrębie obszarów istotne jest objęcie monitoringiem możliwie całego odcinka brzegu morskiego i takie rozlokowanie transektów, które pozwoli uchwycić przy kolejnych nawrotach skalę i zakres dynamicznych zmian siedliska w obszarze. Strona 2 z 14

W przypadku siedliska 2120 za stanowisko przyjęto dający się wyodrębnić w terenie, w miarę jednorodny i ciągły w przestrzeni pas nadmorskich wydm białych. Powierzchnia monitorowanych stanowisk wynosi najczęściej od kilkunastu arów do kilkudziesięciu hektarów. Sposób wykonania Obserwacje siedliska prowadzi się w sposób zbliżony do przyjętego dla innych siedlisk nadmorskich. Na opis każdego stanowiska monitoringowego składa się jego krótka charakterystyka przyrodnicza, oszacowanie areału siedliska, identyfikacja reprezentujących je zbiorowisk roślinnych oraz aktualnych i przewidywanych oddziaływań, zwłaszcza takich, które mogą stanowić zagrożenie dla zachowania siedliska. W przypadku siedliska 2120 na stanowisku wytyczany jest pasowy transekt o szerokości 10 m i długości 200 m, na którym ocenia się poszczególne wskaźniki Specyficznej struktury i funkcji a także, w odstępie 100 m (na początku, w środku i na końcu transektu), wykonuje się trzy zdjęcia fitosocjologiczne klasyczną metodą Braun-Blanquet a na poletkach o powierzchni 20 x 20 m. Terenowy monitoring siedliska na stanowiskach opiera się głównie na rejestracji stanu aktualnego, podczas gdy do właściwej interpretacji wyników i określenia realnych szans na zachowanie siedliska w stanie niepogorszonym niezbędna jest wiedza o lokalnej dynamice zmian powierzchni siedliska w obszarze. W większości przypadków właściwy terytorialnie Urząd Morski dysponuje tego typu informacjami. Szczególnie przydatna w tym zakresie może być analiza zdjęć lotniczych lub ortofotomap. Termin i częstotliwość Optymalny termin na prowadzenie obserwacji to miesiące czerwiec-październik. Z uwagi na dynamikę siedliska i prognozowane podniesienie poziomu morza, stanowiska monitoringowe powinny być kontrolowane co 3 lata. Sprzęt do Do obserwacji siedliska potrzebne są: notatnik, odbiornik GPS, aparat fotograficzny (najlepiej cyfrowy). Bardzo przydatne do prowadzenia jest wcześniejsze pozyskanie z właściwych terytorialnie Urzędów Morskich warstw mapy numerycznej dla terenów obejmujących poszczególne ostoje. Wskaźniki i parametry stanu ochrony oraz sposób ich określania Tab. 2 Waloryzacja wskaźników dla parametrów: powierzchnia, specyficzna struktura i funkcje, perspektywy ochrony Wskaźnik /Parametr Powierzchnia siedliska na stanowisku Właściwy FV Nie podlega zmianom lub zwiększa się Niezadowalający U1 Niewielki spadek powierzchni siedliska Specyficzna struktura i funkcje Zły U2 Wyraźny spadek powierzchni siedliska w porównaniu z wcześniejszymi badaniami lub danymi w literaturze Strona 3 z 14

Gatunki charakterystyczne Charakterystyczne gatunki roślin występują na całym transekcie Pojedyncze występowanie roślin charakterystycznych na transekcie Gatunki nitrofilne Brak Maksymalnie jeden gatunek o stopniu pokrycia w skali Braun- Blanqueta r lub + Kondycja kwitnięcie/owocowanie gatunków traw Występowanie gatunków obcych ekologicznie lub geograficznie Występowanie sedymentacji/abrazji i Wydmotwórcze gatunki traw obficie kwitną/owocują Brak gatunków obcych ekologicznie lub geograficznie Brak abrazji, wybrzeże akumulacyjne Wydmotwórcze gatunki traw kwitną/owocują sporadycznie (pojedyncze egzemplarze) Gatunki obce geograficznie/ ekologicznie występują sporadycznie (maksymalnie 1 kępa o powierzchni < 5m2 lub 5 egzemplarzy) Rzadkie podcinanie wydm Zniszczenia mechaniczne Brak Nieliczne ślady przejazdu pojazdów, ścieżki itp. Ogólnie struktura i funkcje Perspektywy ochrony Ocena ogólna Wszystkie wskaźniki kardynalne oceniono na FV, pozostałe wskaźniki w większości przynajmniej na U1 Perspektywy zachowania siedliska dobre lub doskonałe, nie przewiduje się znacznego oddziaływania czynników zagrażających Wszystkie parametry oceniono na FV Wszystkie wskaźniki kardynalne oceniono przynajmniej na U1 Inne kombinacje Jeden lub więcej parametrów oceniono na U1, brak ocen U2 Brak roślin charakterystycznych Wstępowanie jednego gatunku w stopniu pokrycia w skali Braun- Blanqueta przynajmniej 1 lub występowanie więcej niż jednego gatunku Brak oznak kwitnięcia/owocowania wydmotwórczych gatunków traw Gatunki obce ekologicznie / geograficznie zajmują powierzchnię większą niż 5 m2 lub występują w ilości większej niż 5 egzemplarzy Wyraźnie abrazyjny odcinek wybrzeża, wyraźne spłukiwanie wydm inicjalnych do morza Wyraźne zniszczenia spowodowane przejazdami pojazdów oraz działalnością człowieka Jeden lub więcej wskaźników kardynalnych oceniono na U2 Perspektywy zachowania siedliska złe, obserwowany silny wpływ czynników zagrażających, nie można zagwarantować przetrwania siedliska w dłuższej perspektywie czasowej Jeden lub więcej parametrów oceniono na U2 Wskaźniki kardynalne Występowanie sedymentacji/abrazji Strona 4 z 14

Kondycja i kwitnięcie/owocowanie gatunków traw Zniszczenia mechaniczne Gatunki nitrofilne Opis wskaźników Obserwacje siedliska prowadzi się w sposób zbliżony do przyjętego dla innych siedlisk nieleśnych. Na opis każdego stanowiska monitoringowego składa się jego krótka charakterystyka przyrodnicza, oszacowanie areału siedliska, identyfikacja reprezentujących je zbiorowisk roślinnych oraz aktualnych i przewidywanych oddziaływań, zwłaszcza takich, które mogą stanowić zagrożenie dla zachowania siedliska. Na stanowisku wytyczany jest pasowy transekt o szerokości 10 m i długości 200 m, na którym ocenia się poszczególne wskaźniki Specyficznej struktury i funkcji a także, w odstępie 100 m (na początku, w środku i na końcu transektu), wykonuje się trzy zdjęcia fitosocjologiczne klasyczną metodą Braun-Blanquet a na powierzchniach o wymiarach 10x10 m. Gatunki charakterystyczne: lista gatunków charakterystycznych dla siedliska wraz z przybliżonym procentem pokrycia transektu przez dany gatunek. Wskaźnik pomaga w ocenie typowości składu gatunkowego fitocenoz reprezentujących siedlisko na stanowisku i w obszarze. W ocenie wskaźnika uwzględnia się głównie liczbę gatunków diagnostycznych dla zbiorowiska. Kondycja i forma wzrostu wydmotwórczych gatunków traw: opis kondycji gatunków traw budujących wydmę. Wskaźnik dotyczy w głównej mierze pionierskich gatunków traw, takich jak piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria. Wszystkie gatunki wydmotwórcze wymagają dopływu piasku, jeśli w danym miejscu brakuje zasypywania kęp traw, trawy (zawłaszcza piaskownica) obumierają. Z tego powodu jest to dobry wskaźnik zasilania ekosystemu piaskiem pozwalający na określenie kondycji ekosystemu. Występowanie sedymentacji/abrazji: Opis aktualnie przeważających procesów geomorfologicznych w obrębie powierzchni zajmowanej przez siedlisko. Występowanie gatunków obcych ekologicznie lub geograficznie: lista gatunków obcych w ekosystemie. Najczęściej spotykanymi gatunkami obcymi są krzewy wysadzane przez pracowników Urzędu Morskiego w ramach stabilizacji brzegu morskiego: róża fałdzistolistna Rosa rugosa, wierzba kaspijska Salix acutiformis, wierzba wawrzynkowata Salix daphnoides i rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides Gatunki nitrofilne: Lista gatunków nitrofilnych stwierdzonych na transekcie. Zniszczenia mechaniczne: obserwowanie na transekcie i w zasięgu wzroku obecności zniekształcenia siedliska w postaci rozjeżdżania, wydeptania. Strona 5 z 14

Wyniki Podsumowanie wyników wskaźników na stanowiskach Tab. 3. Wskaźniki na stanowiskach (20 stanowisk) Zestawienie ocen wskaźników stanu ochrony siedliska przyrodniczego na badanych stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym. Ocena (20 stanowisk) Parametr Wskaźnik FV U1 U2 XX Suma właściwa niezadowalająca Zła Nieznana Powierzchnia 8 11 1 0 20 Gatunki charakterystyczne 18 2 0 0 20 Gatunki nitrofilne 20 0 0 0 20 Kondycja i forma wzrostu 0 20 Specyficzna wydmotwórczych 2 18 0 struktura i gatunków traw funkcje Występowanie 0 20 8 11 1 sedymentacji/abrazji Zniszczenia mechaniczne 14 6 0 0 20 Ogólnie 1 18 1 0 20 Perspektywy ochrony 6 13 1 0 20 Gatunki charakterystyczne: Przeważająca większość płatów siedliska charakteryzuje się ubogim składem gatunkowym, brak jest większości gatunków charakterystycznych. Na tym tle wyróżniają się stanowiska Poligon Morski, Wicko i Świnoujście. Są one relatywnie bogate gatunkowo, obejmują długie odcinki wybrzeża, na których przeważają procesy akumulacji piasku morskiego. Na wszystkich trzech ww. stanowiskach występują bogate populacje gatunku honkenia piaskowa Honckenya peploides. Cechą charakterystyczną wszystkich ww. stanowisk jest również oddalenie od miejscowości letniskowych, a co za tym idzie niewielka penetracja w okresie wzmożonego ruchu turystycznego. Na większości pozostałych stanowisk występują niemal wyłącznie rośliny trawiaste, takie jak piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria, kostrzewa czerwona Festuca rubra i wydmuchrzyca piaskowa Elymus arenarius. Gatunki nitrofilne. Na żadnym z badanych stanowisk nie stwierdzono występowania gatunków nitrofilnych. Na podstawie wyników monitoringu stan ogólny wskaźnika należy ocenić jako właściwy (FV). Kondycja i forma wzrostu wydmotwórczych gatunków traw: opis kondycji gatunków traw budujących wydmę. Na prawie wszystkich badanych stanowiskach stwierdzono kwitnięcie i owocowanie wydmotwórczych gatunków traw. W większości przypadków na stanowiskach kwitły jedynie pojedyncze kępy traw. Jedynie na czterech badanych stanowiskach (Poligon Morski, Pustkowo, Świnoujście i Pogorzelica) stwierdzono intensywne owocowanie dużej części populacji traw. Na siedmiu badanych stanowiskach nie potwierdzono kwitnięcia i owocowania traw. Na podstawie wyników monitoringu stan wskaźnika należy ocenić jako niezadawalający (U1). Występowanie sedymentacji/abrazji: opis aktualnie przeważających procesów geomorfologicznych w obrębie powierzchni zajmowanej przez siedlisko. Na większości badanych stanowisk nie stwierdzono występowania procesów abrazyjnych. Jest to o tyle naturalne, że na abrazyjnych odcinkach wybrzeża istnieje niewielka możliwość zainicjowania procesów wydmotwórczych. Wyraźne ślady abrazji brzegu Strona 6 z 14

morskiego stwierdzono jedynie na stanowiskach w Chłopach i Unieściu. Obydwa stanowiska znajdują się na środkowych odcinku wybrzeża morskiego, na którym zdecydowanie przeważają procesy abrazyjne nad sedymentacyjnymi. Na podstawie wyników monitoringu stan ogólny wskaźnika należy ocenić jako właściwy (FV). Zniszczenia mechaniczne: obserwowanie na transekcie i w zasięgu wzroku obecności zniekształcenia siedliska w postaci rozjeżdżania, wydeptania itp. Na zdecydowanej większości stanowisk w trakcie prac monitoringowych nie zauważono zniekształceń siedliska będących skutkiem działalności człowieka. Na dziewięciu stanowiskach stwierdzono ślady takiej działalności, niemające jednak znaczenia dla zasobów siedliska. Najczęściej dotyczyło to obecności śladów pojazdów mechanicznych w obrębie płatów siedliska (np. na stanowisku Świnoujście, Poligon Morski). Na podstawie wyników monitoringu stan ogólny wskaźnika należy ocenić jako właściwy (FV). Podsumowanie i porównanie ocen stanu ochrony siedliska przyrodniczego, w tym jego parametrów na badanych stanowiskach Tab. 4. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na stanowiskach oraz porównanie wyników Zestawienie i porównanie ocen stanu ochrony siedliska przyrodniczego, w tym jego parametrów na badanych stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym w roku 2013 Obszar NATURA 2000 Stanowisko Oceny na stanowiskach ( województwo jeżeli nie leży w obszarze) Powierzchnia Specyficzna struktura i funkcje Perspektywy ochrony Ocena ogólna Wyniki obecnych Wyniki obecnych Wyniki obecnych Wyniki obecnych PLH220003 Białogóra Białogóra U1 U1 FV U1 PLH220003 Białogóra Białogóra - radar U1 U1 U1 U1 PLH220023 Ostoja Słowińska PLH220023 Ostoja Słowińska PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino - Stodoła FV U1 FV U1 Czołpino 2 FV U1 FV U1 Czołpino k/klifu U1 U1 U1 U1 PLH220023 Ostoja Słowińska Czołpino koło rezerwatu U1 U1 U1 U1 Strona 7 z 14

PLH220023 Ostoja Słowińska- PLH220032 Zatoka Helski Rowy1 FV U1 FV U1 Chałupy FV U1 U1 U1 PLH220032 Zatoka Helski Jastarnia FV U1 U1 U1 PLH220032 Zatoka Helski Jurata FV U1 U1 U1 PLH220032 Zatoka Helski- PLH22018 Mierzeja Sarbska- PLH320017 Trzebiatowsko- Kołobrzeski Pas Nadmorski- PLH320017 Trzebiatowsko- Kołobrzeski Pas Nadmorski- PLH320017 Trzebiatowsko- Kołobrzeski Pas Nadmorski- PLH320019 Wolin i Uznam- Władysławowo U1 U1 U1 U1 Stilo U1 U1 U1 U1 Dźwirzyno 2 U1 U1 U1 U1 Mrzeżyno - Hotel U1 U1 U1 U1 Rogowo U1 U1 U1 U1 Gazoport FV U1 FV U1 pomorskie- Dębki U1 U1 U1 U1 pomorskie- Lubiatowo U1 U1 U1 U1 pomorskie- Łeba wojsko U2 U2 U2 U2 zachodniopomorskie- Jezioro Wicko FV FV FV FV Suma ocen poszczególnych parametrów FV - 8 FV -1 FV - 6 FV - 1 U1-11 U1-18 U1-13 U1-18 Strona 8 z 14

U2-1 U2-1 U2-1 U2-1 Parametr: powierzchnia siedliska. Parametr ten został oceniony w sposób zróżnicowany, jednak na większości stanowisk oceny były U1 (niezadawalający) lub FV (zły). Ocena parametru wskazuje na fakt, że istnieje niewielkie niebezpieczeństwo zmniejszenia zasobów siedliska na skutek abrazji brzegu morskiego oraz presji ruchu turystycznego. W większości przypadków w chwili obecnej nadmorskie wydmy białe zajmują stosunkowo wąski pas wyraźnie oddzielony od plaży. W przypadku jednego stanowiska znajdującego się w pobliżu miejscowości Łeba (Łeba Wojsko) stwierdzono bezpośrednie silne zagrożenie utraty powierzchni siedliska. Kolejne etapy monitoringu powinny pokazać tendencje i kierunki zmian powierzchni siedliska 2120. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru powierzchnia należy ocenić jako niezadawalający ( U1). Parametr: specyficzna struktura i funkcje. Zaledwie w przypadku jednego stanowiska (Jezioro Wicko) parametr został oceniony jako właściwy (FV). Stanowisko znajduje się w granicach intensywnie wykorzystywanego poligonu morskiego. Stwierdzono na nim duże bogactwo gatunkowe, występuje tu większość gatunków typowych dla wydmy białej łącznie z takimi gatunkami jak Linaria odora i Eryngium maritimum. Stanowisko charakteryzuje się niewielką presją ruchu turystycznego wynikająca z oddalenia od miejscowości letniskowych. Drugim istotnym czynnikiem jest fakt, że znajduje się ono na relatywnie długim odcinku wybrzeża z przewagą procesów sedymentacyjnych piasku morskiego. Na większości stanowisk (18) parametr oceniono na U1 (zadawalający). W większości przypadków ma na to wpływ ubóstwo gatunkowe oraz nienajlepsza kondycja wydmotwórczych gatunków traw. W przypadku jednego stanowiska (Łeba- Wojsko) parametr oceniono na U2 (zły). W przypadku tego stanowiska wydmy białe zachowały się w stadium szczątkowym, z niewielką ilością gatunków, niewielką powierzchnię, poddaną silnym wpływom ruchu turystycznego oraz abrazji brzegu morskiego. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru specyficzna struktura i funkcje należy ocenić jako niezadawalający (U1). Parametr: perspektywy ochrony. Perspektywy ochrony siedliska w regionie kontynentalnym należy ocenić jako niezadawalające. Jedynie na siedmiu stanowiskach stwierdzono dobre perspektywy zachowania stanu ochrony siedliska 2120. Zdecydowanie negatywnie oceniono perspektywy ochrony dla jednego stanowiska (Łeba Wojsko). Wpływ na ocenę mają przede wszystkim relatywnie niewielkie zasoby siedliska w obrębie badanych stanowisk oraz mała intensywność negatywnego oddziaływania presji turystycznej oraz abrazji brzegu morskiego na wydmy białe. Na całej długości wybrzeża obowiązuje zakaz wstępu na wydmy w wielu miejscach są one odgrodzone od plaży. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru powierzchnia należy ocenić jako niezadawalający (U1). Strona 9 z 14

Zestawienie ocen wskaźników na obszarach Natura 2000. Tab. 5. Wskaźniki na obszarach Natura 2000 (12 obszarów). Zestawienie ocen wskaźników dla siedliska przyrodniczego na badanych obszarach NATURA 2000 (lub innych, jeśli przewiduje to metodyka m onitoringu) w regionie biogeograficznym kontynentalnym ( wartości w tabeli oznaczają liczbę obszarów). Ocena (12 obszarów) Parametr Wskaźnik FV U1 U2 XX Suma właściwa niezadowalająca zła Nieznana Powierzchnia siedliska 2 4 0 0 6 Gatunki charakterystyczne 5 1 0 0 6 Gatunki nitrofilne 6 0 0 0 6 Kondycja i forma wzrostu 0 6 Specyficzna wydmotwórczych 1 5 0 struktura i gatunków traw funkcje Występowanie 0 6 2 4 0 sedymentacji/abrazji Zniszczenia mechaniczne 4 2 0 0 6 Ogólnie 0 6 0 0 6 Perspektywy ochrony 1 5 0 0 6 Podsumowanie i porównanie ocen stanu ochrony siedliska przyrodniczego, w tym jego parametrów w obszarach Natura 2000 Tab. 6. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na obszarach Natura 2000 i porównanie wyników Zestawienie ocen parametrów i oceny ogólnej stanu ochrony siedliska przyrodniczego na badanych obszarach Natura 2000 w regionie biogeograficznym kontynentalnym roku 2013. Oceny dla obszarów Natura 2000 Obszary NATURA 2000 Powierzchnia Specyficzna struktura i funkcje Perspektywy ochrony Ocena ogólna PLH220003 Białogóra PLH22018 Mierzeja Sarbska PLH220023 Ostoja Słowińska PLH320017 Trzebiatowsko- Kołobrzeski Pas Nadmorski Wyniki obecnych Wyniki obecnych Wyniki obecnych Wyniki obecnych U1 U1 U1 U1 U1 U1 U1 U1 FV U1 FV U1 U1 U1 U1 U1 Strona 10 z 14

PLH320019 Wolin i Uznam PLH220032 Zatoka Pucka i Półwysep Helski Suma ocen poszczególnych parametrów FV U1 FV U1 U1 U1 U1 U1 FV - 2 U1-4 U2-0 FV - 0 U1-6 U2-0 FV - 1 U1-5 U2-0 FV - 0 U1-6 U2-0 Parametr: powierzchnia siedliska. We obszarach Natura 2000 Wolin i Uznam oraz Ostoja Słowińska parametr oceniono na FV (Właściwy). Wynika to z faktu, że na żadnym, że ze stanowisk badawczych umiejscowionych w ww. ostojach nie stwierdzono niebezpieczeństwa zmniejszenia areału siedliska. W przypadku pozostałych czterech badanych ostoi stwierdzono istniejące lub potencjalne zagrożenia dla zachowania powierzchni siedliska. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru powierzchnia w obszarach Natura 2000 należy ocenić jako niewłaściwy ( U1). Parametr: perspektywy ochrony. Podobnie jak w przypadku parametru powierzchnia siedliska, perspektywy ochrony określono dla siedliska 2120 jako właściwe w dwóch ostojach (Wolin i Uznam oraz Ostoja Słowińska). Powody oceny parametru są podobne: nie stwierdzono zagrożeń, które mogłyby mieć negatywny wpływ na ocenę stanu siedliska w przyszłości. We wszystkich pozostałych ostojach parametr oceniono na U1 (niezadawalający). Na podstawie wyników monitoringu stan parametru powierzchnia w obszarach Natura 2000 należy ocenić jako niewłaściwy ( U1). Parametr: specyficzna struktura i funkcje. Na wszystkich badanych obszarach Natura 2000 parametr oceniono na U1. W większości przypadków ma na to wpływ ubóstwo gatunkowe oraz nienajlepsza kondycja wydmotwórczych gatunków traw. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru specyficzna struktura i funkcje w obszarach Natura 2000 należy ocenić jako niewłaściwy ( U1). Parametr: Ocena ogólna. W przypadku wszystkich ostojach Natura 2000 parametr oceniono na U1. Na podstawie wyników monitoringu stan parametru ocena ogólna w obszarach Natura 2000 należy ocenić jako niewłaściwy ( U1). Strona 11 z 14

Informacja o gatunkach obcych Tab. 7. Gatunki obce Zestawienie informacji o gatunkach obcych, stwierdzonych w trakcie monitoringu siedliska przyrodniczego Obserwowane gatunki obce (lista gatunków) Obszar NATURA Stanowisko 2000 Wyniki obecnych PLH220032 Zatoka Chałupy róża pomarszczona Rosa rugosa Thunb, wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Helski PLH220032 Zatoka Czołpino - Stodoła wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Helski PLH320017 Dźwirzyno 2 wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Trzebiatowsko- Kołobrzeski Pas Nadmorski PLH220032 Zatoka Jastarnia róża pomarszczona Rosa rugosa Thunb, wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Helski - Jezioro Wicko Sosna czarna Pinus nigra Arnold PLH220032 Zatoka Jurata wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Helski - Lubiatowo wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Łeba wojsko wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Mrzeżyno - Hotel wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Rogowo wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Rowy1 wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Stilo wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. - Władysławowo wierzba ostrolistna Salix acutifolia Willd. Ocena zastosowanej metodyki monitoringu i ewentualne propozycje zmian wraz z uzasadnieniem Na podstawie prowadzonych w pierwszym etapie monitoringu siedliska 2110, metodykę należy ocenić jako właściwą i przydatną do oceny jego stanu ochrony. W celu poprawy jakości wykonywania należy dokonać następujących zmian: w przypadku wskaźnika Kondycja i forma wzrostu wydmotwórczych gatunków traw należy rozważyć rezygnację ze statusu wskaźnika kardynalnego. W trakcie terenowych odnaleziono płaty siedliska w dobrym stanie zachowania, dla których brak kwitnięcia i owocowania wydmotwórczych gatunków traw spowodował obniżenie oceny ogólnej. w warunkach Polski zupełnie nieprzydatny okazał się wskaźnik Rośliny nitrofilne, w przypadku wszystkich stanowisk nie stwierdzono występowania roślin nitrofilnych. dużo istotniejszym wskaźnikiem oceny stanu siedliska wydaje się być obecność roślin obcych geograficznie. Strona 12 z 14

tak zmodyfikowana metodyka (zamiana wskaźnika rośliny nitrofilne na wskaźnik obecność roślin obcych geograficznie ) zapewni poprawne metodycznie określenie stanu zachowania siedliska 2120. Dla pełnego określenia kierunków zmian, zwłaszcza w zakresie powierzchni siedliska niezbędne wydaje się wykorzystanie zdjęć satelitarnych lub lotniczych. Siedlisko 2120 - inicjalne stadia wydm nadmorskich jest jednym z siedlisk, których zasoby są niewielkie i podlegają dużym zmianom w czasie. Jego powierzchnię można bardzo łatwo określić i kartować za pomocą zdjęć satelitarnych lub lotniczych. Celem potwierdzenia wyników oraz w wielu miejscach wyodrębnienia płatów siedliska od siedlisk przylegających takich, jak 2120, wystarczające jest powtórzenie na istniejących stanowiskach. Propozycje działań ochronnych oraz wnioski dotyczące skuteczności dotychczas wykonywanych zabiegów. W trakcie nie stwierdzono na żadnym ze stanowisk dedykowanych działań ochronnych, choć do takich działań można zaliczyć zakaz wstępu na cały obszar wydm nadmorskich, odgrodzenie pewnych odcinków wydm oraz konsekwentne stawianie znaków informacyjnych. Na kilku stanowiskach zauważalne są ślady prób utrwalania wydm nadmorskich za pomocą tzw. płotków faszynowych lub wysadzania zrzezów wierzby ostrolistnej Salix acutifolia. Na innych widoczne są świeże nasadzenia gatunku piaskownica zwyczajna Ammophila arenaria. W większości przypadków ich skuteczność jest krótkotrwała, chyba, że maja miejsce na odcinkach wybrzeża o przewadze procesów sedymentacyjnych piasku morskiego. Z drugiej strony dla każdego z płatów siedliska reprezentowanego przez stanowisko badawcze można zaplanować następujące działania ochronne: odgrodzenie od plaży płatów siedliska, np. na stanowisku w pobliżu Świnoujścia w okresie letnim odgrodzono siatką drucianą wydmy białe od plaży. Tego typu działania mogą się spotkać ze sprzeciwem ze strony turystów oraz miejscowych samorządów, więc powinna im towarzyszyć kampania edukacyjna, podkreślająca znaczenie i niewielkie zasoby siedliska w Polsce. w przypadku płatów znajdujących się w pobliżu miejscowości z rozwinięta infrastrukturą turystyczną należy zaplanować działania związane z kanalizacją ruchu turystycznego (odpowiednia lokalizacja przejść na plażę, ścieżek pieszych itp.) oraz edukacja społeczeństwa. Syntetyczne podsumowanie wyników dla siedliska przyrodniczego. W roku 2013 badania związane z monitoringiem siedliska 2120 Nadmorskie wydmy białych przeprowadzono na 20 stanowiskach badawczych. Stanowiska obejmują niecały zasięg siedliska: od Świnoujścia na zachodzie aż po końcówkę Półwyspu Helskiego. W roku następnym monitoringiem należy objąć Mierzeję Wiślaną oraz płaty siedliska występujące w delcie Wisły. Wyniki przeprowadzonych pozwalają na następujące stwierdzenie: stan ochrony siedliska 2120 należy ocenić jako niezadawalający. jedynie w przypadku jednego stanowiska (Jezioro Wicko) stan ochrony określono jako właściwy (FV). Powodem dobrego stanu zachowania siedliska na tym stanowisku jest jego niedostępność Strona 13 z 14

oraz odległość od miejscowości letniskowych, a w konsekwencji brak penetracji turystów. Z drugiej strony znajduje się ono na odcinku wybrzeża, na którym przeważają procesy sedymentacji i akumulacji piasku morskiego. na drugim biegunie znajduje się stanowisko Łeba-Wojsko, którego stan określono jak zły (U2). Znajdują się one w bezpośredniej bliskości miasta Łeby (duża presja ruchu turystycznego) i zajmuje niewielką powierzchnię. Najistotniejsze zagrożenia wynikają z oddziaływania presji związanej z ruchem turystycznym (rekreacyjne użytkowanie plaż) i działalnością morza (fale sztormowe i silne wiatry). Dotyczy to w zasadzie większości stanowisk, może z wyłączeniem stanowisk znajdujących się na terenie poligonu wojskowego Wicko. W Polskich warunkach istnieje silna presja na wykorzystanie turystyczne każdego skrawku wybrzeża, co ma znaczący wpływ na ekosystemy leśne przylegające do miejscowości letniskowych. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji przedstawiono następujące propozycje działań ochronnych: kanalizacja ruchu turystycznego poprzez dalsze tworzenie i oznakowanie szlaków turystycznych oraz przejść na plażę; szeroko pojęte działania edukacyjne (media, ale i społeczność lokalna). w przypadku szczególnie zagrożonych stanowisk ich odgrodzenie od plaży za pomocą płotu z siatki drucianej. Strona 14 z 14