SYSTEM DETEKCJI GAZÓW

SYSTEM DETEKCJI GAZÓW Domowy detektor gazu Dokumentacja Techniczno- Ruchowa v.1.2

44-109 Gliwice, ul. Spokojna 3 tel: 032 234-92-70, 032 238-87-94 fax:032 234-92-71 mail: atest-gaz@atest-gaz-com.pl www.atest-gaz.com.pl 2 / 16

Wstęp Domowy detektor gazu Alpa HD jest nowoczesnym urządzeniem służącym do detekcji gazów palnych albo toksycznych w gospodarstwach domowych. Elementem wykrywającym gaz jest sensor katalityczny dla gazów palnych albo sensor elektrochemiczny dla tlenku węgla. Urządzenie posiada tabliczkę znamionowa na której zaznaczono rodzaj wykrywanego gazu. W czujniku występuje 5 stanów pracy: Wygrzewanie włączenie sygnału dźwiękowego na około 1s oraz miganie na przemian diody LED1 i LED2 - stan ten trwa około 1 minuty po włączeniu zasilania. Urządzenie w tym czasie jest nieaktywne i przygotowuje się do pracy. Praca - dioda zielona świeci światłem ciągłym - urządzenie wykonuje pomiary i jest sprawne Ostrzeżenie - miga dioda czerwona, urządzenie generuje sygnał dźwiękowy - stężenie gazu w atmosferze otaczającej czujnik przekracza 10% dolnej granicy wybuchowości 1 dla gazów palnych (NG i LPG) lub 20 ppm dla tlenku węgla 2. Alarm - dioda czerwona świeci światłem ciągłym, urządzenie generuje sygnał dźwiękowy - stężenie gazu w otaczającej czujnik atmosferze przekracza 20% dolnej granicy wybuchowości dla gazów palnych lub 40 ppm dla CO. Awaria - dioda pomarańczowa świeci światłem ciągłym, urządzenie generuje ciągły sygnał dźwiękowy - urządzenie wykryło swoje uszkodzenie. Rys. 1 1 Dolna granica wybuchowości stężenie objętościowe gazu palnego lub pary w powietrzu, poniżej którego nie może powstać gazowa atmosfera wybuchowa 2 20ppm tlenku - próg ustawiony na poziomie NDS najwyższe dopuszczalne stężenie wartość stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8 godzin dobowego wymiaru czasu pracy, nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie jego zdrowia. 3 / 16

1. INSTALACJA SPOSÓB OZNACZENIA URZĄDZENIA ORAZ LOKALIZACJA CZUJNIKA: TEST ZAWORU Rys. 2 SPOSÓB INSTALACJI: a) Przed rozpoczęciem instalacji odłączyć urządzenie od sieci zasilającej. b) Urządzenie dostarczone jest wraz z kołkiem rozporowym ø6, na którym należy zawiesić czujnik. c) W zależności od rodzaju wykrywanego gazu urządzenie należy powiesić na odpowiedniej wysokości i. Czujnik do wykrywania gazu ziemnego: Domowy detektor gazu NG -około 30 cm pod sufitem, ii. Czujnik do wykrywania gazu płynnego: Domowy detektor gazu LPG -około 30 cm nad podłogą, iii. Czujnik do wykrywania tlenku węgla: Domowy detektor gazu C -około 160 cm nad podłogą. d) Uwaga: Urządzenie jest skalibrowane tylko na gaz który jest zaznaczony na tabliczce znamionowej. e) Uwaga: Nie wolno wieszać urządzenia w miejscach i. gdzie będzie ono narażone na kontakt z wodą, ii. o dużej wilgotności, iii. bezpośrednio nad wanną lub prysznicem, iv. bezpośredniej bliskości źródeł ciepła, v. bezpośrednio nad kuchenką gazową lub innymi źródłami ciepła. f) Powiesić urządzenie i podłączyć przewód zasilający do gniazdka sieciowego 230V/50Hz. 4 / 16

Opis sygnalizacji Domowego detektora Alpa HD STAN PRACY DIODA / KOLOR SYGNAŁ DŻWIEKOWY INTERPRETACJA Wygrzewani e LED1 CZERWONA/MRUGA LED2 CZERWONA/ZIELONA/ MRUGA JEDEN IMPULS Czujnik pracuje poprawnie ale jeszcze nie wykonuje pomiarów. LED1 ZGASZONA LED2 ZIELONA BRAK Czujnik pracuje poprawnie i stężenie monitorowanego gazu jest w normie. Ostrzeżenie LED1 CZERWONA/MRUGA LED2 ZGASZONA WOLNO PULSUJACY SYGNAŁ DZWIEKOWY Czujnik pracuje poprawnie i stężenie gazu monitorowanego przekroczyło próg ostrzegawczy. Alarm LED1 CZERWONA/SWIATŁO CIĄGŁE LED2 ZGASZONA SZYBKO PULSUJACY SYGNAŁ DZWIEKOWY Czujnik pracuje poprawnie i stężenie gazu monitorowanego przekroczyło próg alarmowy. LED1 ZGASZONA LED2 POMARANCZOWY/ŚWI ATŁO CIAGŁE CIĄGŁY SYGNAŁ DŻWIEKOWY Wymagany kontakt z serwisem. Czuwanie / Praca Awaria 5 / 16

2. KONSERWACJA, EKSPLOATACJA Zakupione nowe urządzenie nie wymaga żadnych dodatkowych czynności i jest gotowe do pracy po podłączeniu do gniazda zasilającego. )Wzorcowanie urządzenia: Producent zaleca coroczne sprawdzenie i wzorcowanie czujnika. Coroczne wzorcowanie urządzenia jest jedynym sposobem na kompensacje efektu spadku czułości związanego z naturalnym procesem starzenia się sensora. Utrata czułości sensora nie jest wykrywana przez urządzenie jako Awaria. Niewykonanie wzorcowania w zalecanym czasie prowadzi do tego, iż błąd pomiarowy czujnika w pewnym momencie osiągnie wartość na tyle dużą, że dalsze działanie czujnika będzie niewiarygodne. Wzorcowanie wykonywane jest przez autoryzowany serwis producenta i jest odpłatne. Klient pokrywa koszty kalibracji jak i koszty przesyłek lub dojazdu serwisu do klienta. Wzorcowanie może być wykonane na trzy sposoby: zapakowanie urządzenia w oryginalne pudełko i wysłanie do producenta wraz z kartą gwarancyjną, wezwanie autoryzowanego serwisu producenta który wykona kalibrację na miejscu u klienta, demontaż urządzenia i wysłanie do serwisu tylko płytki sensora - dokładny opis wymiany użytkownik otrzyma wraz z nową płytką sensora. Szczegółowe informacje związane ze wzorcowaniem oraz aktualnymi cenami najlepiej uzyskać pod numerem telefonu producenta. Uwagi eksploatacyjne: 1. Zastosowane sensory gazu charakteryzują się dużą czułością na wykrywane gazy i względną odpornością na działanie substancji zakłócających. Mimo to niektóre gazy oraz substancje lotne przy odpowiednio dużych stężeniach mogą powodować generowanie fałszywych alarmów. Największy zakłócający wpływ na wskazania czujników będą miały: propan-butan dla czujników gazu ziemnego NG, gaz ziemny (metan) dla czujników gazu płynnego LPG, opary farb i rozpuszczalników, szczególnie NITRO, farb olejnych, aerozole, opary alkoholi, benzyny. 2. Na czas prac malarskich w pomieszczeniu, gdzie pracuje czujnik należy go wyłączyć (odłączyć od sieci zasilającej) oraz zabezpieczyć przed wpływem pyłów i innych substancji. 3. Niedopuszczalne jest czyszczenie czujnika podłączonego do sieci zasilającej. Jedynym sposobem czyszczenia czujnika jest wycieranie za pomocą wilgotnej delikatnej szmatki. Do czyszczenia czujnika nie wolno używać środków zawierających rozpuszczalniki, benzynę lub alkohole. 6 / 16

4. Nie wolno samodzielnie testować czujnika poprzez podawanie na niego gazu o nieznanym składzie oraz stężeniu np. z zapalniczki. Działanie takie może spowodować zatrucie sensora i rozkalibrowanie czujnika. 5. Czujnik nie może pracować w gazowej atmosferze wybuchowej. 7 / 16

3. ZAAWANSOWANA EKSPLATACJA UWAGA: Przekroczenie parametrów elektrycznych układów wejścia - wyjścia spowoduje uszkodzenie urządzenia, którego naprawa nie jest objęta warunkami gwarancji. Urządzenie posiada następujące dodatkowe możliwości: 1. Konfigurowalny przekaźnik Urządzenie posiada przekaźnik który można wykorzystać do sterowania dodatkowych urządzeń zewnętrznych np. wentylatora lub elektrozaworu odcinającego dopływ gazu niebezpiecznego. Fabrycznie przekaźnik jest skonfigurowany do pracy z zaworem szybko zamykającym (np: MSV firmy Giuliani), który włącza się po stwierdzeniu przez czujnik progu alarmowego. Konfiguracja działania przekaźnika nie ma wpływu na działanie wbudowanej sygnalizacji optycznej i akustycznej. Urządzenie posiada klawisz Test zaworu, który umożliwia wprowadzenie go w dowolnym momencie w stan Alarmu, co pozwala na potwierdzenie prawidłowego działania sygnalizacji oraz zainstalowanego zaworu. Opis konfiguracji: UWAGA: Przed otwarciem obudowy odłącz urządzenie od sieci zasilającej. Konfiguracja przekaźnika następuje poprzez odpowiednie ustawienie zworek dostępnych na płytce głównej po wyciągnięciu płytki sensora. Rys. 3 8 / 16

Kolumny zworek opisane są kolejno numerami 1,2 i 3 Wybór trybu pracy następuje poprzez odpowiednie zwieranie pinów kolumn 1 i 2 lub 2 i 3 w danym wierszu. W procesie konfiguracji przekaźnika bardzo użyteczna jest tabela znajdująca się na płycie głównej, pod płytką sensora. Odpowiednie wiersze tabeli odpowiadają kolejnym zworom. ZW1 sterowanie pracą przekaźnika: 1 2 praca normalna przekaźnik włącza sie po wystąpieniu pobudzenia i zostaje w tym stanie do momentu zaniku pobudzenia (przekroczenia progów lub awarii). Stosuje się w sterowaniu: 2 3 wentylacją, zewnętrznym sygnalizatorem posiadającym własne zasilanie, praca impulsowa przekaźnika po wystąpieniu pobudzenia przekaźnik jest załączany 3 razy na okres jednej sekundy co jedną sekundę. Następnie przekaźnik pozostaje wyłączony mimo ciągłego występowania pobudzenia (przekroczenia progów lub awarii) stosuje sie w sterowaniu: zaworów odcinających zamykanych impulsem elektrycznym i ręcznie otwieranych np. zaworów grzybkowych MSV firmy Giuliani. Ustawienie źródła pobudzeń przekaźnika: ZW2 sygnalizacja awarii: 1 2 jeżeli autodiagnostyka urządzenia wykryje uszkodzenie to nie będzie to miało wpływu na działanie przekaźnika 2 3 jeżeli autodiagnostyka urządzenia wykryje uszkodzenie zadziała przekaźnik w trybie ustawionym przez ZW1 ZW3 sygnalizacja alarmu: 1 2 przekroczenie progu alarmowego nie powoduje zadziałania przekaźnika. 2 3 jeżeli urządzenie nie wskazuje awarii, a stężenie badanego gazu przekracza poziom alarmowy przekaźnik zaczyna działać w trybie ustawionym przez ZW1 ZW4 sygnalizacja ostrzeżenia: 1 2 przekroczenie progu ostrzeżenia nie powoduje zadziałania przekaźnika. 2 3 jeżeli urządzenie nie wskazuje awarii, a stężenie badanego gazu przekracza poziom ostrzeżenia przekaźnik zaczyna działać w trybie ustawionym przez ZW1 Domyślnie producent ustawia konfiguracje, tak jak na rysunku nr 3, czyli przekaźnik działa impulsowo oraz reaguje na przekroczenie progu alarmowego. Przekaźnik nie reaguje na awarię 9 / 16

urządzenia, ani na przekroczenie progu ostrzeżenia. Konfiguracja przekaźnika nie ma żadnego wpływu na optyczne i dźwiękowe powiadamianie użytkownika. Podłączenie dodatkowych urządzeń zewnętrznych do czujnika: Urządzenie posiada bezpotencjałowy przekaźnik działający według ustawionej konfiguracji. Na rysunku nr 4 przedstawiono przykładowe wykorzystanie przekaźnika w systemie z elementem wykonawczym. Czujnik posiada także wejście i wyjście alarmowe. Wyjście alarmowe może być wykorzystane do powiadamiania o zagrożeniu innych systemów (np. systemu antywłamaniowego lub przeciwpożarowego). Wyjście OC jest tak zwanym wyjściem ze stałym plusem. Wejście alarmowe pozwala na wymuszenie alarmu przez sygnał zewnętrzny mimo braku przekroczenia stężenia gazu na tym czujniku. 10 / 16

Rys. 4 2. Możliwość łączenia urządzeń w sieć lub łączenie z innymi systemami Czujnik Alpa HD umożliwia łączenie czujników w sieć z przekazaniem informacji o alarmie, aż do czujnika z którego sterowany jest zawór odcinający lub wentylator. Urządzenia łączymy według schematu (Rys 5). Opis działania systemu: Jeżeli na którymkolwiek czujniku wystąpi alarm, zacznie on sygnalizować to zdarzenie oraz przekaże informacje o alarmie do czujnika wykonawczego. Czujnik wykonawczy po otrzymaniu informacji o alarmie także przejdzie w stan alarmu a jego przekaźnik zacznie działać według 11 / 16

wcześniej ustawionej konfiguracji. Pozostałe czujniki, które nie są w alarmie sygnalizują ich bieżący stan pracy. Wyjścia OC wszystkich czujników łączymy równolegle oraz podłączamy do wejścia czujnika, do którego podłączony jest element wykonawczy. Po wykonaniu wszystkich połączeń należy sprawdzić je poprzez naciśniecie klawisza Test zaworu, w każdym urządzeniu po kolei. Za każdym razem po naciśnięciu klawisza Test Alarmu w stan alarmu powinien wejść czujnik na którym wymuszamy alarm oraz czujnik do którego jest podłączony element wykonawczy. Jeżeli system nie działa lub alarmy pojawią sie na innych (niewłaściwych) czujnikach to należy sprawdzić połączenia. Ze względu na fakt, że urządzenie nie zgłasza awarii w momencie braku lub uszkodzenia (przerwania) kabla łączącego czujniki należy sprawdzać systematycznie spójność połączeń poprzez użycie klawisza Test zaworu. Rys. 5 12 / 16

4. Parametry techniczne urządzenia Gaz ziemny (CH4) odmiana NG Rodzaj wykrywanych gazów Propan-butan (LPG) odmiana LPG Tlenek węgla (CO) odmiana CO Indykacja wskazań Diody LED Sygnalizowane zdarzenia Wygrzewanie Praca Ostrzeżenie Alarm Awaria Sygnalizacja zdarzeń Akustyczno-optyczna Rodzaj sensora Katalityczny odmiana NG i LPG Elektrochemiczny odmiana CO Czas życia sensora Do 5 lat Rodzaj pomiaru Dyfuzyjny Czas uzyskania zdolność metrologicznej <60s Czas odpowiedzi T[90] <30s Poziomy progów alarmowych 10 %DGW ± 2% Ostrzeżenie odmiana NG i LPG 20 %DGW ± 2% Alarm Poziomy progów alarmowych 20 ppm ± 5% Ostrzeżenie odmiana CO 40 ppm ± 5% Alarm Tryb pracy urządzenia Ciągły Znamionowe parametry zasilania 230V AC / 50Hz / 2,5W Klasa bezpieczeństwa II Stopień ochrony obudowy IP 31 - Impulsowy (trzy impulsy o czasie 1s) Tryby pracy przekaźnika - Ciągły. Dowolna konfiguracja przy jakim zdarzeniu następuje załączenie przekaźnika Obciążalność przekaźnika 230V AC / 1A Obciążalność wyjścia OC 12VDC / 50mA Zakresy napięć na wejściu DI 0 5VDC /1mA ± 10% Praca 5V 12VDC /1mA ± 10% Alarm Zakres temperatur pracy 0 50º C Zakres wilgotności względnej 10... 95 % bez kondensacji pary Waga 300g Wymiary (116x72x46) mm Długość kabla zasilającego 2.5m 13 / 16

Karta gwarancyjna Domowego detektora gazu Wykrywany gaz: Numer seryjny: Data produkcji: Numer sensora: Data sprzedaży: NG LPG CO Ogólne warunki gwarancji: 1. Producent udziela rocznej gwarancji podstawowej liczonej od daty zakupu na produkowane przez siebie urządzenia, lecz nie dłużej niż 18 miesięcy od daty produkcji. 2. Gwarancja producenta obejmuje całokształt spraw związanych z funkcjonowaniem urządzenia zgodnym z dokumentacją techniczną. 3. Wszelkie uprawnienia z tytułu gwarancji ulegają zawieszeniu do momentu uregulowania całości należności wobec producenta za przedmiot gwarancji. Okres zawieszenia uprawnień gwarancyjnych z powyższego powodu wliczany jest do ogólnego czasu gwarancji. 4. Gwarancja nie obejmuje: a) poprawności wykonania montażu oraz błędnego działania spowodowanego tymi błędami (za montaż odpowiada jego wykonawca), b) innych, niezależnych od producenta przyczyn nieprawidłowego działania urządzenia, takich jak: i. błędy we współpracujących z urządzeniem instalacjach (np. w instalacjach grzewczych, gazowych, elektrycznych) ii. błędnej konfiguracji przekaźnika c) mechanicznych uszkodzeń urządzenia i wywołanych nimi wad, d) uszkodzeń i wad wynikłych na skutek: i. niewłaściwego, niezgodnego z instrukcją przechowywania, konserwacji i eksploatacji, ii. niewłaściwej instalacji, dokonanej przez nieuprawnione osoby, iii. samowolnych napraw i przeróbek. e) rekalibracji czujnika na życzenie klienta. 4. Użytkownik jest zobowiązany do bieżącego nadzorowania poprawności pracy układu i natychmiastowego zgłaszania nieprawidłowości do najbliższego punktu serwisowego. 5. O fakcie awarii należy powiadomić producenta lub najbliższy Autoryzowany serwis Usterka zostanie usunięta w terminie do 14 dni od daty zgłoszenia. 14 / 16

POGWARANCYJNE PRZEGLĄDY URZĄDZENIA: Uwaga: W interesie użytkownika leży systematyczne, coroczne zgłaszanie przeglądów Data przeglądu Uwagi serwisu Wykonał (data, podpis) Data następnego przeglądu 15 / 16

16 / 16