Wademekum dla kandydatów na stopnie instruktorskie Instruktor to brzmi dumnie Prawdoobnie rozważałaś/eś już zdobycie stopnia instruktorskiego. Pewnie zastanawiałaś/eś się nad tym, jakie korzyści przyniesie Ci ten stopień, jakie uprawnienia nabędziesz po jego zdobyciu. A może zwyczajnie uważasz, że jest to kolejne wyzwanie na Twojej harcerskiej drodze? No i to, że zdobyty przez Ciebie stopień będzie motywacją dla Twoich opiecznych, bo pewnie zaimponujesz im kładką kolorową lilijką na? Bez względu na pełnioną funkcję, każdy instruktor wobec zuchów i harcerzy jest: - jednym z nich harcerzem również pracującym nad sobą, idącym tą samą drogą i dzielącym jej wszelkie trudy, - przyjacielem i bratem (siostrą) związanym uczuciowo, serdeczną przyjaźnią i zaufaniem, solidarnością, wspólnymi marzeniami i wspomnieniami razem przebytej drogi, - mistrzem autorytetem, wiarygodnym przewodnikiem w świecie wartości, wskazującym drogę dobra, prawdy i piękna, po której sam idzie, - wychowawcą mądrym i wrażliwym terapeutą, przyspieszaczem rozwoju, potrafiącym dostrzec i rozumieć wewnętrzne przeobrażenia i trudności jego młodych przyjaciół, potrafiącym im w tym pomóc, - samodzielnym (bez pomocy odgórnej), świadomym i odpowiedzialnym organizatorem harcerskich zespołów i inspiratorem ich pracy. Stopnie instruktorskie. Książka prób. Ruch Płaskiego Węzła, 1986. Instruktorem/instruktorką zostaje się po odbyciu próby na pierwszy stopień instruktorski przewodnika/przewodniczki i jej zamknięciu z wynikiem pozytywnym. Komendant hufca dopuszcza wtedy do złożenia Zobowiązania Instruktorskiego: Przyjmuję obowiązki instruktorki/instruktora Związku Harcerstwa Polskiego. Jestem świadoma/świadomy odpowiedzialności harcerskiego wychowawcy i opiekuna. Będę dbać o dobre imię harcerstwa, przestrzegać Statutu ZHP, pracować nad sobą, pogłębiać swoją wiedzę i umiejętności. Wychowam swego następcę. Powierzonej przez Związek Harcerstwa Polskiego służby nie opuszczę samowolnie. Po złożeniu Zobowiązania Instruktorskiego komendant hufca przyjmuje w rozkazie nowego instruktora w poczet instruktorów ZHP i wręcza mu książeczkę instruktorską. Jako instruktor masz więcej praw niż pozostali członkowie związku: możesz odbierać Obietnicę Zucha, Przyrzeczenie Harcerskie i Zobowiązanie Instruktorskie ( 20 Statutu), możesz pełnić funkcję instruktorską (do 2001 r. zwaną funkcją statutową), np. drużynowego, szczepowego, członka władz powierzanych w trybie wyboru, możesz wybierać swoje władze jeśli pełnisz funkcję instruktorską i zaliczono Ci służbę instruktorską za ostatni rok, masz czynne prawo wyborcze w wyborach do władz ZHP ( 37 Statutu), masz też bierne prawo wyborcze możesz być wybierana/y do władz związku, choć niektóre funkcje (Naczelnika ZHP, Przewodniczącego ZHP i członków sądów harcerskich) mogą pełnić jedynie harcmistrzowie ( 37 Statutu), 1/3 pełniących funkcje instruktorskie w hufcu może, w razie takiej potrzeby, wnioskować do komendanta chorągwi o zwołanie zjazdu nadzwyczajnego hufca Masz też więcej obowiązków (oprócz tych, które dotyczą wszystkich członków związku): masz obowiązek kierowania się zasadami określonymi w Zobowiązaniu Instruktorskim oraz szczególnej troski o powierzone Ci dzieci i młodzież, zwłaszcza o ich zdrowie i bezpieczeństwo ( 21 Statutu), chęć wystąpienia ze związku powinieneś zgłosić składając oświadczenie właściwemu komendantowi hufca, komendantowi chorągwi lub Naczelnikowi ZHP ( 26 Statutu). Ponadto w przypadku naruszania przez Ciebie Statutu, uchwał lub decyzji władz: sprawę Twoją może rozpatrzyć sąd harcerski hufca, oprócz kar przewidzianych dla wszystkich członków związku (upomnienie, nagany, wykluczenia z ZHP), możesz zostać pozbawiony na okres do 4 lat, całości lub części praw członkowskich ( 28 Statutu). Jeden z zapisów Statutu głosi, że w harcerskim systemie wychowawczym istotną rolę odgrywa osobisty przykład instruktora. Jest on warunkiem skuteczności metody harcerskiej. Swoją postawą instruktor powinien dawać przykład osiągania wartości, którym służy harcerstwo, pokazywać, że życie według Prawa Harcerskiego może być źródłem radości. Instruktor nie jest ani dowódcą, ani nauczycielem jest starszym bratem, który zuchowi, harcerce, harcerzowi stwarza warunki do kształtowania charakteru i jest dla niego/niej wzorem do naśladowania. Autorytet instruktora opiera się przede wszystkim na postawie zgodnej z Prawem Harcerskim. Jakie cechy powinien mieć człowiek prowadzący harcerską pracę wychowawczą? Odpowiedź prosta musi sam umieć żyć po harcersku, musi rozumieć harcerstwo. Co to znaczy? Kierować się zawsze, wszędzie, bezkompromisowo drogowskazem Prawa Harcerskiego. Starać się być przyjacielem całego świata ludzi, Ziemi, natury, w przeszłości i przyszłości. Patrzeć uważnie na ludzi, Ziemię i naturę, na to, co było i na to, do czego się dąży, ich kątem widzenia, nie własnym. Starać się pomagać innym odczuwać i rozumieć, by postępować zgodnie z tym odczuciem i rozumieniem w myśl harcerskiego wezwania Czuwaj. ( ) Cech tych i wypływającego z nich stosunku do życia nie można się nauczyć, przyswoić sobie tylko zewnętrznie. Trzeba je odnaleźć i rozwinąć, wychować w sobie jeśli się odnaleźć dadzą. Jeśli jest się pozbawionym tych cech, nie można zostać wychowawcą harcerskim. Ewa Grodecka O metodzie harcerskiej i jej stosowaniu
Stopnie instruktorskie są zdobywane praktycznie od początków harcerstwa. Są odzwierciedleniem poziomu wiedzy, dojrzałości społecznej i umiejętności wychowawczych instruktora. Zdobywając kolejne stopnie, nabywasz kolejne uprawnienia, wynikające z przepisów związkowych i państwowych (patrz tabelka). W zdobyciu stopnia instruktorskiego pomóc Ci powinien opiekun i hufcowa Komisja Stopni Instruktorskich. Opiekun próby powinien mieć zaliczoną służbę instruktorską* i mieć stopień harcmistrza (tylko jeśli ma być opiekunem próby przewodnikowskiej) lub harcmistrza. Jest on odpowiedzialny za poziom dojrzałości harcerskiej kandydata na stopień*. Jego rolą jest pomóc Ci ułożyć program próby na stopień oraz wspierać Cię (ale nie wyręczać) w trakcie realizacji zadań. Komisja stopni instruktorskich jest zespołem instruktorów prowadzącym próby na stopnie instruktorskie. Chcąc otworzyć próbę na stopień przewodnika lub harcmistrza, zgłaszasz się do hufcowej KSI albo za zgodą komendanta hufca do komisji wyższego stopnia (chorągwianej lub przy Głównej Kwaterze). Hufcowa komisja stopni nie ma prawa prowadzenia prób harcmistrzowskich i w takim przypadku zwracasz się również do komisji wyższego stopnia. Aby otworzyć próbę na stopień instruktorski, powinieneś/ powinnaś zapoznać się z regulującymi zdobywanie stopni: dokumentem Rady Naczelnej ZHP System stopni instruktorskich (Uchwała Nr 20/XXXII Rady Naczelnej ZHP z dnia 24 listopada 2002 r., dostępna na stronie www.dokumenty.zhp.org.pl seria V System metodyczny) oraz z Regulaminem i zasadami działania Komisji Stopni Instruktorskich Hufca Warszawa Praga Północ (tekst dalej). Musisz też ułożyć program próby. Program próby jest drogą dojścia do poziomu wynikającego z idei i wymagań stopnia (patrz tabelka). Ma być on powiązany z planem pracy środowiska* (drużyny, szczepu, hufca) i wiązać się z pełnioną przez Ciebie funkcją*. Układając program próby określasz przewidywany czas trwania próby. Uwzględnij nowe* wymagania stopni (w tabelce). Wypełnij też wniosek o otwarcie próby (uwaga! od marca 2003 r. wprowadzone są nowe wnioski hufcowej KSI, z wyraźnym napisem OTWARCIE na obu stronach formularza). Na wniosku powinna się znaleźć opinia opiekuna i bezpośredniego przełożonego*. Program próby (w 2 egzemplarzach) i wniosek o otwarcie składasz komisji stopni instruktorskich (np. do korytka) najpóźniej na 3 dni przed zbiórką komisji. Całą procedurę zdobywania stopnia Twoją ścieżkę do stopnia ilustruje schemat (patrz dalej). Przeanalizuj poszczególne kroki. W trakcie zdobywania stopnia możesz sobie odhaczać każdy z nich. Zwróć uwagę na wiążące Cię terminy. Pamiętaj, że jeśli jest taka potrzeba możesz wnioskować do komisji o zmianę czasu trwania próby, zmianę niektórych zadań lub opiekuna. Nie zapomnij też o wymaganych opiniach opiekuna i przełożonych na wniosku o otwarcie i zamknięcie próby. Podczas próby musisz zaliczyć z wynikiem pozytywnym sprawdzian umiejętności i wiedzy harcerskiej i instruktorskiej. Sprawdzian ma zwykle formę biegu terenowego oraz pisemnego testu. Życzymy Ci, by Twoja próba była dla Ciebie źródłem wielkiej satysfakcji. Niech zdobyta wiedza służy Tobie i Twoim opiecznym jak najlepiej. Powodzenia! Komisja Stopni Instruktorskich Hufca Warszawa Praga Północ, luty 2003 r. * W listopadzie 2002 r. Rada Naczelna ZHP wprowadziła zmiany w Systemie stopni instruktorskich. Nieco zmieniły się zasady zdobywania stopni (próby na stopnie otwarte przed 1 marca 2003 odbywają się według dotychczasowych zasad). Pewne zmiany musiała wprowadzić w swoim regulaminie komisja stopni. Gwiazdką oznaczono wymagania nowo wprowadzone lub zmienione. Komentarz KSI z listopada 1998 r. dotyczący testu dla zdobywających stopnie instruktorskie: Zdajemy sobie sprawę, że test, jaki muszą wypełnić zdobywający stopień instruktorski, jest kontrowersyjnym, niepełnym, wybiórczym sprawdzianem ich wiadomości. Jednakże jakoś te wiadomości sprawdzić trzeba, a test i bieg instruktorski są dla niektórych dodatkową motywacją do tego, by się trochę szkolić w tym, w czym się jest kiepskim. Po tegorocznych dwóch testach: wiosennym i jesiennym można pokusić się o pewne sumowanie, które może być jednocześnie pewną wskazówką dla tych, których ten test jeszcze czeka. 1. Przeczytaj kilka książek harcerskich: metodycznych, historycznych, poradników itp. Pewnie pamiętasz, od której zaczął się skauting czy miałeś ją w ręku? W jakiej książce i kto użył pierwszy terminów: harcerz, harcerstwo? Zorientuj się w czasopismach dla instruktorów, jakie są obecnie wydawane, gdzie je można kupić, może zaprenumeruj... 2. Poznaj korzenie harcerstwa, dzieje jego twórców. U niektórych kandydatów na drużynowych wdzięczny bohater gawęd, sztandarowa postać polskiego harcerstwa Andrzej Małkowski ma plamy w życiorysie. Zmarł o zgrozo! na gruźlicę lub ze starości. 3. Weź do ręki statut ZHP. Poznaj swoje prawa i obowiązki. Jako drużynowy będziesz uczestniczyć w Zjeździe Hufca, powinieneś wiedzieć np. na jakie funkcje możesz być wybrany, w jakich sprawach możesz zabierać głos. Czy wiesz, jak często odbywa się Zjazd Hufca i kto go zwołuje? Co możesz zrobić, jeśli Twoi zwierzchnicy skreślą Cię z listy członków ZHP np. za niepłacenie składek? 4. Zorientuj się w sytuacji w ruchu harcerskim. Mimo, że już od kilkunastu lat mamy w harcerstwie pluralizm, niektórzy nadal niewiele wiedzą o innych organizacjach: ZHR, Stowarzyszeniu Harcerskim, o Stowarzyszeniu Harcerstwa Katolickiego Zawisza... Na szczęście, wszyscy wiedzą, co to jest WOSM, choć z WAGGGS już są kłopoty. 5. Poznaj metodę harcerską. Czy słyszałeś o ręce metody, czy znasz zasady dobrej zbiórki? Na czym polega w harcerstwie wzajemność oddziaływania, skąd w skautingu pomysł na system pracy w małych grupach? 6. Jeśli nie wiesz, kiedy jest Dzień Myśli Braterskiej, a kiedy rocznica Akcji Arsenałem, to można ejrzewać, że Twoja drużyna w ogóle nie pracuje w ciągu roku, a do Ciebie nie docierają w ogóle nawet strzępy informacji o jednej z największych corocznych imprez harcerskich w Warszawie. Bardzo kiepsko! 7. Miej ogólną orientację w tym, co się dzieje w kraju i na świecie. W teście są też pytania związane z Twoją najbliższą okolicą, z jej specyfiką, historią, ostatnimi wydarzeniami. Instruktor powinien wiedzieć, na terenie jakiej gminy mieszka albo np. jaki jubileusz obchodzono w ostatnich latach na Pradze. 8. Zapoznaj się z akcjami programowymi Związku, poszukaj materiałów na ten temat (każdy drużynowy powinien je otrzymywać). 9. Dowiedz się, jakie kto pełni jakie funkcje w komendzie hufca. Poznaj bohatera naszego hufca: kim był, czym się wsławił. Co mówisz harcerzom, gdy pytają Cię, kto to był ten Dubois? 10. Zapoznaj się z przepisami dotyczącymi finansów w drużynie. Czy to prawda, że zgodę na prowadzenie działalności gosarczej w drużynie wydaje komendant hufca? Ktoś ofiaruje Ci darowiznę możesz ją przyjąć czy nie? Czy jako drużynowy możesz kupić samochód i wpisać go na stan swojej drużyny? Jakie dokumenty powinna posiadać drużyna posiadająca własny sprzęt? Jak często powinieneś przeprowadzać inwentaryzację majątku drużyny? Nawet jeśli Twoja drużyna działa w szczepie, dobrze jest to wiedzieć.
Stopień Idea stopnia Oznaki przewodnik, przewodniczka harcmistrz, harcmistrzyni Poznaje siebie i motywy swojego postępowania. Jest wzorem dla harcerzy. Ma uzdolnienia przywódcze. We współdziałaniu z dziećmi i młodzieżą znajduje radość, umie być starszym kolegą i przewodnikiem. Świadomie stosuje metodę harcerską do realizacji celów wychowawczych. Ma poczucie odpowiedzialności za pracę i powierzony zespół. Bierze aktywny udział w pracach zespołów instruktorskich w swoim hufcu. Określa kierunki swojego rozwoju. Swoją postawą propaguje harcerski system wartości. Rozumie ludzi i otaczającą go rzeczywistość reaguje na ich potrzeby. Potrafi zauważyć sytuacje problemowe i je rozwiązywać. Umie spojrzeć na nie szerzej, niż tylko z perspektywy własnego środowiska. Buduje swój autorytet. Doskonali swą wiedzę i umiejętności wychowawcze. Pracuje w zespole instruktorskim ma własny pogląd na sprawy nurtujące jego środowisko harcerskie. granatowa kładka granatowa zielona kładka zielona Jakie trzeba spełnić warunki, by otworzyć oraz zamknąć próbę (nowo określone przez System stopni instruktorskich) być członkiem zwyczajnym ZHP po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego, mieć ukończone 16 lat, stopni ułożony wraz z opiekunem program swojej próby, zapewniającej realizację wymagań; posiadać wiedzę i umiejętności na poziomie piątego stopnia harcerskiego, próby instruktorską przez co najmniej 12 miesięcy od przyznania stopnia przewodnika, praca na funkcji powinna być pozytywnie oceniona, mieć zaliczoną służbę instruktorską, mieć ukończone 18 lat, stopni ułożony wraz z opiekunem program próby, zapewniającej realizację wymagań; próby, instruktorską Wymagania próby (na nowo określone przez System stopni instruktorskich) 1. Kształtuje własną osobowość zgodnie z Prawem Harcerskim. 2. Pogłębia swoją wiedzę i rozwija swoje zainteresowania. 3. Podejmuje stałą służbę w swoim harcerskim środowisku i odpowiada za powierzony sobie zespół. 4. Zachowuje właściwe proporcje w wypełnianiu obowiązków wynikających z przynależności do różnych grup społecznych (rodzina, szkoła, drużyna, środowisko zawodowe). 5. Wykazał się znajomością stawowych dokumentów Związku, w tym Statutu. 6. Bierze udział w życiu hufca. 7. Współorganizował przedsięwzięcie dla kilku drużyn. 8. Wykazał się umiejętnością pracy wychowawczej z dziećmi lub młodzieżą w wybranej grupie wiekowej, w tym: znajomością specyfiki rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży, stosowania harcerskiego systemu wychowawczego w pracy z drużyną (gromadą), umiejętnością organizowania pracy z grupą (w systemie małych grup), umiejętnością tworzenia planu pracy i jego realizacji, umiejętnością prowadzenia dokumentacji niezbędnej do działania drużyny (gromady). 9. Przestrzega przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa w pracy z dziećmi i młodzieżą. 10. Uwzględnia elementy wychowania ekonomicznego w swojej działalności harcerskiej. 11. Pełnił funkcję czas HAL lub HAZ. 12. Wykazał się znajomością harcerskiej literatury i prasy. 13. Współpracuje ze środowiskiem działania rodzicami, szkołą itp. 14. Ukończył kurs drużynowych lub przewodnikowski. 1. Wykazał się umiejętnością stawiania celów w życiu, ejmowania działań (do ich realizacji), oceny i wyciągania wniosków. 2. Podnosi swoje umiejętności i kwalifikacje. 3. Orientuje się w aktualnej sytuacji kraju. 4. Bierze czynny udział w życiu otaczającego go środowiska społecznego. 5. Wykazał się umiejętnością pracy w zespole, komunikowania się oraz motywowania innych. 6. Pogłębił znajomość harcerskiego systemu wychowawczego oraz zasad metodyki grup wiekowych. 7. Stosuje metodę harcerską w pracy z instruktorami. 8. Doskonali swoje umiejętności harcerskie i instruktorskie na kursach, warsztatach i konferencjach. 9. Bierze udział w kształceniu kadry. 10. Przygotował się do roli opiekuna próby na stopień przewodnika. 11. Opracował i upowszechnił przynajmniej w swoim środowisku materiały programowe lub metodyczne. 12. Uczestniczy w pracach zespołu instruktorskiego. Zrealizował zadanie instruktorskie na poziomie hufca. 13. Pozyskał sojuszników do działalności harcerskiej. 14. Pełnił funkcję instruktorską w czasie roku harcerskiego i HAZ lub HAL. 15. Orientuje się w aktualnej sytuacji harcerstwa. Korzysta z harcerskiej literatury i prasy. 16. Wykazał się znajomością zasad prowadzenia obozu harcerskiego zgodnie z przepisami finansowymi i organizacyjnymi. 17. Wykazał się umiejętnością pozyskiwania środków na zaplanowane działania harcerskie. Do czego stopień uprawnia przewodnik/ przewodniczka może: być wychowawcą w placówce wypoczynku ( 12.5. Rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21.01.1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania, Dz. U. Nr 12, poz. 67) harcmistrz/ harcmistrzyni może: być kierownikiem placówki wypoczynku ( 11.1. ww. Rozporządzenia ), wejść w skład KSI być opiekunem próby na stopień przewodnika zdobywać brązową odznakę kadry kształcącej (Kształcenie kadry w ZHP)
harcmistrz, harcmistrzyni Konsekwentnie realizuje swoje cele życiowe. Ma poczucie odpowiedzialności za życie rodzinne i społeczne. Kreuje rzeczywistość. Jest znaczącą osobowością w zespole instruktorskim, z którym pracuje, i w środowisku swojego działania. Własne doświadczenia życiowe i wychowawcze potrafi przełożyć na trwały dorobek. Ma dużą wiedzę i umiejętności w zakresie samodzielnego kierowania zespołem. Potrafi inspirować i organizować swoje środowisko do potrzebnego społecznie działania. Wpływa na oblicze harcerstwa. Jest wzorem dla instruktorów. czerwona kładka czerwona instruktorską przez co najmniej 24 miesiące od przyznania stopnia harcmistrza, praca na funkcji powinna być pozytywnie oceniona, mieć zaliczoną służbę instruktorską, stopni ułożony wraz z opiekunem program swojej próby, zapewniającej realizację wymagań; próby, osiągnąć sukces w wybranej dziedzinie, prowadzić obóz w czasie HAL lub HAZ w okresie od zdobycia stopnia harcmistrza, uzyskać pozytywną ocenę swojej pracy, opiekuna próby na stopień przewodnika w okresie od zdobycia stopnia harcmistrza. instruktorską 1. W świadomy sposób określa i realizuje własne plany życiowe. 2. Pogłębia swoją wiedzę zawodową. 3. Osiągnął założoną przez siebie dojrzałość społeczną w życiu zawodowym, rodzinnym i towarzyskim. 4. Dostrzega szansy i zagrożenia dla współczesnego świata. 5. Poza swoimi zainteresowaniami zawodowymi poznaje wybraną dziedzinę nauki lub kultury. 6. Stosuje harcerski system wychowawczy, upowszechnia go i dzieli się własnymi doświadczeniami. 7. Przygotował się do roli opiekuna próby na stopień harcmistrza i harcmistrza. 8. Współpracuje z zespołami instruktorskimi. Wspiera rozwój instruktorów. 9. Zrealizował zadanie instruktorskie na poziomie chorągwi. 10. Opracował i upowszechnił materiały programowo-metodyczne, jako wkład w dorobek związku. 11. Wykazał się znajomością sytuacji ekonomicznej hufca lub chorągwi. W pracy z instruktorami jął działania w ramach wychowania ekonomicznego. 12. Uczestniczył w forum wymiany doświadczeń poziomu harcmistrzowskiego (kursy, warsztaty, seminaria, konferencje itp.). 13. Przygotował się do pełnienia wybranej funkcji instruktorskiej na poziomie hufca, chorągwi, związku. 14. Bierze udział w życiu związku. Podejmuje wyzwania, przed którymi stoi organizacja. harcmistrz/ harcmistrzyni: ma bierne prawo wyborcze w wyborach na funkcje: Przewodniczącego ZHP, Naczelnika ZHP i do sądów harcerskich ( 37 Statutu), może być opiekunem prób na stopnie instruktorskie może przewodniczyć komisji stopni instruktorskich, może zdobywać srebrną lub złotą odznakę kadry kształcącej (Kształcenie kadry w ZHP) KSI i HBI Hufca Warszawa Praga Północ, luty 2003 r. Opracował phm. Witold Pietrusiewicz w ramach próby harcmistrzowskiej.
Regulamin i zasady działania Komisji Stopni Instruktorskich Hufca Warszawa Praga Północ (zatwierdzone rozkazem L.2/2003 Komendanta Hufca Warszawa Praga Północ z dnia 1.04.2003, z ważnością od 1.03.2003) I. Zasady działania Komisji Stopni Instruktorskich 1.1. Komisję Stopni Instruktorskich powołuje rozkazem komendant hufca. Komisja powoływana jest na okres kadencji władz hufca. 1.2. Komisja zbiera się na zbiórkach raz w miesiącu z wyjątkiem wakacji, a w miarę potrzeb częściej, organizuje także zbiórki robocze. 1.3. Zawiadomienie o zbiórkach komisji przekazuje się systemem zwyczajowo funkcjonującym w hufcu, w tym także poprzez wywieszenie informacji na tablicy ogłoszeń. 1.4. Posiedzeniu komisji przewodniczy przewodniczący komisji, a jego nieobecność wyznaczony członek komisji. 1.5. Komisja może pracować w zespołach. 1.6. W zbiórce komisji (lub zespołu komisji) winno uczestniczyć nie mniej niż 3 członków komisji. 1.7. Komisja prowadzi dokumentację pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami. 1.8. Otwarcie próby, zamknięcie próby i przyznanie stopnia następuje rozkazem komendanta hufca, na wniosek komisji. 1.9. Na zbiórkę komisji kandydat przychodzi z opiekunem oraz przynosi książeczkę harcerską lub instruktorską. 1.10. Dorobek prób na stopnie stanowi własność wspólnoty instruktorskiej i jest upowszechniany w hufcu w sposób umożliwiający korzystanie z niego wszystkim funkcyjnym oraz zdobywającym stopnie, w sposób nienaruszający praw autorów. Kandydatom opracowującym zadania próby na komputerze zaleca się dołączenie ich do raportu o przebiegu próby na nośniku elektronicznym, w postaci umożliwiającej ich publikację, m.in. na stronie internetowej hufca. II. Zasady otwierania prób 2.1. Kandydat otwierający próbę przewodnikowską musi być członkiem zwyczajnym ZHP po złożeniu Przyrzeczenia Harcerskiego i mieć ukończone 16 lat. Kandydat otwierający próbę harcmistrzowską musi być pełnoletni. 2.2. Kandydat przed otwarciem próby powinien zapoznać się z dokumentem Rady Naczelnej ZHP System stopni instruktorskich. 2.3. Kandydat składa w komendzie hufca, najpóźniej na 3 dni przed zbiórką komisji, wypełniony wniosek o otwarcie próby, proponowany program ułożony wspólnie z opiekunem oraz opinię przełożonych na wniosku o otwarcie. 2.4. Harcerz/harcerka lub instruktor decydujący się na zdobywanie stopnia zgłasza wniosek do komisji wraz z propozycją osoby opiekuna oraz projektem ustalonego z opiekunem programu próby, związanego z pełnioną przez niego funkcją. Program próby powinien być przygotowany na odrębnym arkuszu w dwóch egzemplarzach. 2.5. Opiekunem próby przewodnikowskiej musi być instruktor w stopniu harcmistrza lub harcmistrza, opiekunem próby harcmistrzowskiej instruktor w stopniu harcmistrza. Opiekun jest odpowiedzialny za poziom dojrzałości harcerskiej kandydata. Opiekun próby musi mieć zaliczoną służbę instruktorską. 2.6. Do otwarcia próby niezbędna jest zgoda bezpośredniego przełożonego oraz opinia opiekuna próby. 2.7. Komisja akceptuje proponowanego opiekuna lub wyznacza, za zgodą kandydata, innego opiekuna. 2.8. Komisja przeprowadza rozmowę z kandydatem i opiekunem, akceptuje program próby lub odsyła go do poprawek. Komisja może wnieść do próby dodatkowe zadania. 2.9. Czas trwania próby musi być określony w programie i przy otwarciu próby. Zalecany czas trwania próby wynosi od 1 roku do 2 lat. 2.10. Między zamknięciem próby przewodnikowskiej a otwarciem próby harcmistrzowskiej musi upłynąć co najmniej 12 miesięcy pozytywnie ocenionej pracy instruktorskiej, z zaliczoną służbą instruktorską. III. Wymagania i zalecenia odnośnie prób 3.1. Przy układaniu próby należy uwzględnić wymagania zawarte w dokumencie System stopni instruktorskich. 3.2. Próba przewodnikowska musi zawierać elementy kształcenia się i samokształcenia metodycznego. W ramach próby kandydat powinien nosić swoje kwalifikacje poprzez uczestniczenie w kursach i szkoleniach zgodnych z programem próby. Wśród zadań próby winny znaleźć się zadania realizowane wspólnie z innymi środowiskami oraz właściwym namiestnictwem. 3.3. Próba harcmistrzowska musi zawierać zadania do wykonania na terenie hufca, elementy kwatermistrzowskie (HAL i HAZ), kształcenia oraz znajomości metody harcerskiej i innych metodyk niż własna (zuchowa, harcerska i starszoharcerska). 3.4. Efektem każdej próby powinno być opracowanie materiału, np. metodycznego lub repertuarowego. 3.5. W toku realizacji próby kandydat musi z pozytywnym wynikiem zaliczyć sprawdzian umiejętności i wiedzy harcerskiej i instruktorskiej oraz ogólnej, na poziomie piątego stopnia harcerskiego, zorganizowany przez komisję. 3.6. Komisja może z własnej inicjatywy wystąpić do komendanta o zamknięcie próby z wynikiem negatywnym z powodu przekroczenia zakładanego okresu trwania próby o więcej niż 3 miesiące. 3.7. Ponowne otwarcie próby może nastąpić po upływie co najmniej 6 miesięcy od zamknięcia próby z wynikiem negatywnym. IV. Zamknięcie próby 4.1. Wniosek o zamknięcie próby kandydat składa w komendzie hufca, najpóźniej na 3 dni przed zbiórką komisji, dołączając do niego pisemny raport o przebiegu próby wraz z dokumentacją, opinię opiekuna, bezpośredniego przełożonego oraz komendanta zaliczającego służbę instruktorską. 4.2. Kandydat ma prawo odwołać się od decyzji komisji o zamknięciu próby z wynikiem negatywnym do komendanta hufca w terminie 14 dni od daty posiedzenia komisji. 4.3. zaliczającego służbę instruktorską. 4.4. Kandydat ma prawo odwołać się od decyzji komisji o zamknięciu próby z wynikiem negatywnym do komendanta hufca w terminie 14 dni od daty posiedzenia komisji.