Mówię wyra nie
Z podziękowaniami za pomoc Paniom Jolancie Krudys i Wioletcie Żołnowskiej
El bieta nie kowska-bielak Mówię wyra nie Ofi cyna Wydawnicza Impuls Kraków 2008
Copyright by Ofi cyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2008 Korekta: Aleksandra Jastrzębska Rysunki: Agata Fuks Projekt okładki: Andrzej Augustyński Na okładce wykorzystano rysunek Agaty Fuks ISBN 978-83-7308-988-4 Ofi cyna Wydawnicza Impuls 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel. (0-12) 422-41-80, fax (0-12) 422-59-47 www.impulsofi cyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsofi cyna.com.pl Wydanie I, Kraków 2008
Spis tre ci Od autorki... 7 Wierszyki z głoską A... 9 Wierszyki z literką Ą w zapisie ortografi cznym... 11 Wierszyki z głoską B... 13 Wierszyki z głoską Bi... 15 Wierszyki z głoską C... 17 Wierszyki z głoską Ć... 19 Wierszyki z głoską Ci... 21 Wierszyki z głoską Ć w zapisie ortografi cznym D... 23 Wierszyki z głoską Cz... 25 Wierszyki z głoską D... 27 Wierszyki z głoską Dz... 29 Wierszyki z głoską D... 31 Wierszyki z głoską Dzi, D... 33 Wierszyki z głoską E... 35 Wierszyki z literką Ę w zapisie ortografi cznym... 37 Wierszyki z głoską F... 39 Wierszyki z głoską Fi... 41 Wierszyki z głoską G... 43 Wierszyki z głoską H, Ch... 45 Wierszyki z głoską I... 48 5
Wierszyki z głoską J... 50 Wierszyki z głoską K... 52 Wierszyki z głoską L... 54 Wierszyki z głoską Li... 56 Wierszyki z literką Ł... 58 Wierszyki z głoską M... 60 Wierszyki z głoską Mi... 62 Wierszyki z głoską N... 64 Wierszyki z głoską Ni... 66 Wierszyki z głoską O... 68 Wierszyki z głoską U, Ó... 70 Wierszyki z głoską P... 74 Wierszyki z głoską Pi... 76 Wierszyki z głoską R... 78 Krótkie wierszyki z głoską R... 81 Wierszyki z głoską S... 83 Wierszyki z głoską Si... 86 Wierszyki z głoską Ń... 88 Wierszyki z głoską Sz... 90 Wierszyki z głoską Sz w zapisie ortografi cznym Rz,... 93 Wierszyki z głoską... 94 Wierszyki z głoską T... 96 Wierszyki z głoską Y... 98 Wierszyki z głoską W... 100 Wierszyki z głoską Z... 102 Wierszyki z głoską, Rz... 104 Wierszyki z głoską... 107 Wierszyki z głoską Zi... 109
Od autorki Szanowny Czytelniku, Nauczycielu, Logopedo! Ksią eczka, którą bierzesz teraz do rąk, ma słu yć Ci do pracy z dziećmi, do doskonalenia pięknego i poprawnego wymawiania przez nie polskich głosek oraz utrwalania ich pisowni. Moim zamysłem było napisanie tekstów logopedycznych pomocnych w pracy z małymi dziećmi. W rezultacie powstał zbiór wierszyków o ka dej głosce, włącznie z rozró nieniem zapisu ortografi cznego, np. u ó, h ch, rz, a tak e głosek zmiękczonych, np. pi, bi, li itd. My lę, e dzięki temu nauczyciele nauczania początkowego będą mogli wykorzystywać te wierszyki jako pomoc przy wprowadzaniu kolejnych literek, a logopedzi jako narzędzie pomocne w ćwiczeniach wymowy. Wierszyki mają tę zaletę, e w większo ci są krótkie, rytmiczne, a ich tematyka wią e się z yciem dziecka, jego wyobra nią, otwarto cią na przyrodę oraz naturalną skłonno cią do fantazji. Dlatego te wiele tekstów ma charakter minibajeczek. Jestem przekonana, e ksią ka przyda się Państwu w pracy zarówno z dziećmi, które mają problemy z poprawną artykulacją, jak i tymi, które dopiero poznają polski alfabet. El bieta nie kowska-bielak 7
Wierszyki z głoską A Rymowanka Auto, autobus, Australia, lalka, Adam, Afryka, lampa, bal, pralka, Austria, akwarium, baobab, bajka, Andrzej, as, Anka, mama i Majka. W autobusie W autobusie tłoczno, słychać gwar wesoły, jadą na bal dzieci z całej naszej szkoły. Jest tam mała Anka i Ada z Anetą, Ala, Andrzej, Agnieszka i mama z Arletą. Przy lampie W naszym pokoju lampa wieci, siedzą dziadkowie, rodzice, dzieci. Jest dziadek Adam z babcią Aliną, jest mama, tata, Andrzej z Martyną. Jest As i Azor pieski kudłate, co zaczepiają do zabaw tatę. 9
Bajka dziadka Anastazego Opowiadał dziadek Anastazy bajkę, zaciekawił Antka, zaciekawił Majkę, mówił o Australii, mówił o Afryce, o Anglii i Austrii i o Ameryce. Auto taty Kupił tata auto nowe, l niące, liczne, kolorowe. Siada mama, Arek, Ania, babcia Ala, ciocia Hania. Murzynek Abu Auto taty mknie jak strzała, szosa prosta jest wspaniała, a wzdłu niej kaczeńce złote jechać mają te ochotę. W Afryce, obok baobabu drzewa, mały Murzynek Abu wesoło sobie piewa. Słucha go małpka Aka i papuga Ara, i razem z małym Abu te się piewać stara. 10
Wierszyki z literką Ą w zapisie ortografi cznym Rymowanka Kąsek, gąska, ksią ka, wąs, sąsiad, wąwóz, ksią ę, pląs, gąsior, sią ć, obcą ki, krą ek, gąsienica, wiązać, drą ek. Ksią ęca bajka W pewnym starym kraju ksią ę sobie mieszkał, a miał ksią ę zamek w łupince orzeszka. Jego zamek obrósł gąszcz dzikiego wina, a ni ej był wąwóz jak wąska szczelina. Bieg gąsek Biegły drogą gąski, biegły tak do rzeki, a choć grunt był grząski, i cel te daleki, podą ały szybko po brązowej ziemi, eby się popluskać z sąsiadkami swymi. 11
Spacer chrząszcza Wąską cie ką, polną dró ką wlókł raz chrząszcz nó kę za nó ką. Bez po piechu, bez hałasu chrząszcz na spacer szedł do lasu. Wąsy wujka Wujek Karoliny wąsy ma jak strzecha. Wujek się spod tych wąsów wesoło u miecha. Karolina patrzy na wujkowe wąsy, zaraz mijają Karoliny dąsy. Na łące Krą y mój latawiec po niebie wysoko, złoty krą ek słońca puszcza skrzące oko. W gąszczu traw na skrzypcach gra nam pasikonik, a Bączek mój piesek za piłeczką goni! 12
Wierszyki z głoską B Rymowanka Bolek, Basia, buty, bramy, Bartek, Bronek, bęc, banany, bok, balonik, baniak, brzuch, bęben, beczka, bum i buch! Burek Basi Burek Basi jest brązowy, za to brzuszek ma be owy. Burek ma czy ciutką budę, no bo Basia walczy z brudem. Buty Poszły buty rzeki brzegiem, lecz się bardzo zawstydziły, bo but prawy ruszył biegiem, lewy za nim brnął bez siły. 13
Bobry Płynęły trzy bobry w nurtach Biebrzy rzeki i bardzo się bały, bo brzeg był daleki. Nie bójcie się bobry i budujcie chatkę, by mo na zaprosić tu bobrową matkę. Dwa bałwanki Były sobie dwa bałwanki, jeden bardzo lubił sanki, drugi bałwan na boisku biegał, chocia było lisko. Burza Burzy się dzi burza, lecz burza niedu a. Błyszczą błyskawice, w dach bębni ulewa, wiatr buczy za oknem i wraz z burzą piewa. 14
Wierszyki z głoską Bi Rymowanka Biel, biedronka, Bielsko, biały, bić, biec, zabieg, zbielały, robić, sobie, bieg, kobieta, zbierać, drobić, bicz, El bieta. Zima w Bielsku Czy w Bielsku jest biało? Basia zapytała. Mama na to białą bajkę jej opowiedziała: Kiedy nieg upadnie, gdy nadejdą mrozy, zima biały ko uch na Bielsko poło y. Obieranie jabłek El bieta z Bogną jabłka obierały, a jabłka miały pod skórką mią sz biały. Zrobią dzi z jabłek przepyszną szarlotkę i zaproszą z Bielska kuzynki i ciotkę. Le ni biegacze Biega biały królik po bielutkim niegu. Kto będzie próbował prze cignąć go w biegu? Zajączek Szaraczek tak e szybko biega, Szarak to białego królika kolega. 15
Biedronka na słonku Biedronko, biedronko, wyjd e, wyjd na słonko. W tym jasnym słoneczku, biedroneczko mała, na białym kamieniu będziesz się dzi grzała. Bigos Gosi Gotowała Gosia bigos, no bo Gosia jest gosposia. Sama bigos ugotuje, biały obrus uprasuje, piecze biszkopt na niadanie i bije bitą mietanę. 16
Wierszyki z głoską C Rymowanka Ceber, cela, cel, całuje, cap, cytryna, cud, cuduje, cesarz, cedzak, Celestyna, cena, centrala, Celina. Cebula cioci Ciocia Cela ma cebule, złote, cebulowe kule. Sos z cebuli tej gotuje, wujka Celka poczęstuje. Cesarz Pewien cesarz cały rok pija chętnie z cytryn sok. Cesarzowa Celestyna te gustuje w tych cytrynach i w C-dur wcią piewa solo, a cesarza uszy bolą. 17
Opowie ci cebuli Złota cebula w cebrze le ała i ró ne cuda opowiadała. O cennych skarbach, o misach z cyny, o tym jak cudnie błyszczą cekiny. Lecz kiedy mama ją pokrajała, cała rodzina po niej płakała. Cesarz chwalipięta Pewien cesarz chwalipięta mówił: Cały czas pamiętaj, e cenzurki miałem wietne, serce moje jest szlachetne. Jestem cacy, jestem zuch, w pracy zwijam się za dwóch... Ech, cesarzu, to zła cecha, więc przechwałek swych zaniechaj! Podarunek Cynie w srebrnym celofanie podaruję mojej mamie. Serce cudne namaluję, i w buzię ją ucałuję. 18
Wierszyki z głoską Ć Rymowanka Go ć, ćma, ćwikła, sier ć, nić, ćmić, grać, ćwierć, łokieć, ko ć, li ć, mieć, nić, chodzić, dawać, zło ć, je ć, li ć. Burek i ko ć Dostał Burek ko ć, du ą jak na zło ć, chciał ko ć taką mieć, tylko jak ją zje ć? Ćma Ćmielska Jechała Ćma Ćmielska pociągiem do Bielska, lecz jechała nocą. Nie pytajcie po co. Pięć nocy jechała malutka ćma biała, a w dzień spać się kładła i odpoczywała. 19
Co kto lubi? Janek bardzo lubi czytać, Zosia za o wszystko pytać. Bartek lubi wcią rysować, a Ola kwiaty malować. Buraczek ćwikłowy Le y w mym koszyku buraczek ćwikłowy. Mogę ugotować z niego barszczyk zdrowy. Mogę zrobić ćwikłę, dodać nieco chrzanu i zapytać tatę: Czy smakuje panu? Hania i mama Mama Hani nić nawleka, Hania biegnie i nie zwleka. Ja nawlokę mamie nić, będzie mama bluzkę szyć. 20