SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...11 Rozdział I Informatyzacja współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych w Unii Europejskiej...13 1. Doręczanie dokumentów...13 1.1. Sposoby doręczania dokumentów między państwami członkowskimi Unii Europejskiej...14 1.2. Doręczenie dokumentu elektronicznego...17 1.3. Minimalne standardy w zakresie doręczeń w prawie wspólnotowym...18 2. Przeprowadzanie dowodów...20 3. Jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych...24 4. Europejski nakaz zapłaty...27 4.1. Kompetencje europejskiego ustawodawcy...27 4.2. Funkcja technologii informatycznych w postępowaniu w sprawie nakazu zapłaty...28 4.3. Postępowanie...29 4.3.1. Zakres zastosowania...29 4.3.2. Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty...30 4.3.3. Badanie pozwu przez sąd...31 4.3.4. Środki służące pozwanemu...32 4.4. Wnioski...33 5. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń...33 5.1. Zakres postępowania...33 5.2. Transgraniczność roszczenia...34 5.3. Odpowiedź strony pozwanej i doręczenie jej powodowi...35 5.4. Rozprawa...35 5.5. Zakończenie postępowania...35 Rozdział II Informatyzacja postępowania cywilnego w wybranych państwach...36 1. Informatyzacja postępowania sądowego w Finlandii...36 1.1. Rys historyczny informatyzacji wymiaru sprawiedliwości...37 1.2. Charakterystyka systemu sądowego oraz prawnego w Finlandii...39 5
6 1.3. Infrastruktura elektronicznego sądownictwa powszechnego i administracji publicznej w Finlandii...40 1.4. Nowe technologie a fińskie sądownictwo...41 1.4.1. Case management systems System zarządzania sprawami...41 1.4.2. Systemy TUOMAS i SANTRA...42 1.5. Nowa procedura karna oraz SAKARI system zarządzania sprawami w postępowaniu karnym...44 1.6. E-services w sądach...44 1.6.1. Elektroniczna wymiana danych...44 1.6.2. Podstawowe definicje oraz zasady regulujące postępowanie przed sądami powszechnymi...44 1.6.2.1. Dokument elektroniczny...44 1.6.2.2. Elektroniczna transmisja danych...45 1.6.3. Wszczęcie postępowania drogą elektroniczną...45 1.6.4. Elektroniczna postać orzeczeń kończących postępowanie...49 1.6.5. Przechowywanie dokumentów elektronicznych...49 1.6.5.1. Zasady wynikające z Arkistolaki (831/1994)...50 1.7. Elektroniczne protokoły w Finlandii...50 1.8. Podpis elektroniczny...52 1.9. Serwis informacyjny The Trade Register System...54 1.9.1. Uzyskiwanie danych z rejestru za pośrednictwem Internetu...54 2. Informatyzacja postępowania sądowego w Estonii...56 2.1. Informacje ogólne...56 2.2. Definicja dokumentu elektronicznego i informacje związane z dokumentem elektronicznym...56 2.3. Format elektroniczny...57 2.4. Doręczanie dokumentów elektronicznych...57 2.5. Przechowywanie i archiwizacja dokumentów procesowych...58 2.6. Informatyzacja rozprawy sądowej...59 2.7. Podpis elektroniczny...59 3. Informatyzacja postępowania cywilnego w Niemczech...63 3.1. Postępowanie cywilne...63 3.1.1. Środki komunikacji na odległość i nośnik danych...63 3.1.2. Forma czynności prawnych...64 3.1.3. Dowód z dokumentu...66 3.1.4. Dokument elektroniczny...67 3.1.5. Podpis elektroniczny...70 3.1.6. Wszczęcie postępowania drogą elektroniczną...75 3.1.7. Zakończenie postępowania w formie elektronicznej...75 3.1.8. Postępowanie przed Bundesgerichtshof i Bundespatentgericht...76 3.1.9. Postępowanie upominawcze...77 3.1.10. Doręczenia elektroniczne...79 3.1.11. Elektroniczne akta...82 3.1.12. Obieg, przechowywanie, niszczenie, archiwizacja...84 3.1.13. Rejestry...86
3.2. Postępowanie administracyjne...87 3.3. Postępowanie karne...89 3.4. Uwaga końcowa...90 4. Informatyzacja postępowania cywilnego w Austrii...90 4.1. Wskaźniki dotyczące społeczeństwa informacyjnego...90 4.2. Strategie informatyzacji...91 4.3. Informatyzacja sądownictwa...93 4.3.1. Struktura sądownictwa...93 4.3.2. Historia informatyzacji austriackiego sądownictwa...94 4.3.3. Elektroniczny obrót prawny (ERV)...96 4.3.3.1. WebERV (ERV 2)...97 4.3.3.2. Akty prawne dotyczące informatyzacji postępowań sądowych w sprawach cywilnych...101 4.3.3.2.1. Rozporządzenie dotyczące zautomatyzowanego przetwarzania danych w postępowaniach sądowych...101 4.3.3.2.2. Ustawa regulująca organizację sądów...103 4.3.3.2.2.1. Elektroniczne podania i pisma sądowe...103 4.3.3.2.2.2. Odpowiedzialność za zastosowanie nowoczesnych technologii w wymiarze sprawiedliwości...106 4.3.3.2.2.3. Urzędowa pomoc ubezpieczycieli społecznych...107 4.3.3.2.2.4. Wgląd do akt...107 4.3.3.2.2.5. Baza Ogłoszeń Sądowych...107 4.3.3.2.2.6. Użycie środków technicznych przenoszących fonię lub wizję podczas przeprowadzania dowodu...108 4.3.3.2.2.7. Archiwum Dokumentów Poświadczonych Wymiaru Sprawiedliwości...109 4.3.3.2.2.7.1. Rozporządzenie w sprawie archiwów dokumentów korporacji prawa publicznego dla elektronicznego obrotu prawnego z sądami...112 4.3.3.3. Rozporządzenie w sprawie elektronicznego obrotu prawnego...115 4.3.3.3.1. Dopuszczalność elektronicznego obrotu prawnego...115 4.3.3.3.2. Postępowanie prowadzone z wykorzystaniem technologii informatycznych...116 4.3.3.3.3. Data wniesienia pisma procesowego, data doręczenia...117 4.3.3.3.4. Formy elektronicznego przekazywania danych...117 4.3.3.3.5. Bezpieczeństwo danych...118 4.3.3.3.6. Kod adresowy...118 4.3.3.3.7. Wydruki...119 4.3.3.3.8. Wymagania szczególne dla postępowania o wpis do rejestru handlowego i w postępowaniu wieczystoksięgowym...119 4.3.3.4. Elektroniczne doręczenia...121 4.3.3.4.1. Zadania służby doręczeniowej...122 7
8 4.3.3.4.2. Dopuszczenie do działalności jako służba doręczeniowa...124 4.3.3.4.3. Nadzór...125 4.3.3.4.4. Wyznaczenie służb śledczych i doręczeniowych...125 4.3.3.4.5. Zgłoszenie i odwołanie zgłoszenia...125 4.3.3.4.6. Przesyłanie służbie doręczeniowej dokumentów przeznaczonych do doręczenia...126 4.3.3.4.7. Doręczenie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru...127 4.3.3.4.8. Doręczenie bez dowodu doręczenia przez służbę doręczeniową...129 4.3.3.4.9. Doręczenie na adres elektroniczny do doręczeń albo przez system komunikacyjny organu władzy publicznej...129 4.3.3.4.10. Bezpośrednie elektroniczne wręczenie...129 4.3.3.5. Dokument elektroniczny jako środek dowodowy...130 4.3.3.6. Rozporządzenie dotyczące sporządzania dokumentów na potrzeby bazy danych rejestru przedsiębiorców...131 4.3.3.7. Elektroniczne postępowanie upominawcze...132 4.3.3.7.1. Rozwój elektronicznego postępowania upominawczego...133 4.3.3.7.2. Zakres i funkcje zastosowania środków elektronicznych...134 4.3.3.7.3. Wymagania dotyczące uczestnictwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym...134 4.3.3.7.4. Przebieg elektronicznego postępowania upominawczego...135 4.3.3.8. CyberDOC...137 4.3.3.9. Bank danych o nieruchomościach...139 4.3.3.10. Rejestr dokumentów standardowych...141 5. Informatyzacja postępowania sądowego w Stanach Zjednoczonych Ameryki...141 5.1. Wstęp...141 5.2. Zakres pojęciowy elektronicznej wymiany danych w amerykańskiej praktyce sądowej (e-filing)...142 5.3. Systemy EFSP w sądach federalnych i stanowych...143 5.4. Zasady dostępu użytkowników do systemów EFSP...144 5.5. Rodzaj, format i zawartość dokumentów...146 5.6. Podpis...148 5.7. Doręczanie dokumentów drogą elektroniczną...149 5.8. Obowiązek przesyłania dokumentów drogą elektroniczną...149 5.9. Opłaty za korzystanie z systemu EFSP...150 5.10. Podsumowanie...150 6. Informatyzacja postępowania cywilnego w Wielkiej Brytanii...151 6.1. Dokument elektroniczny...151 6.2. Środki komunikacji elektronicznej...153 6. 3. Podpis elektroniczny...154
6.3.1. Regulacja prawna...154 6.3.2. Warunki skutecznego powołania dokumentu opatrzonego podpisem elektronicznym...154 6.3.3. Świadczenie usług certyfikacyjnych...155 6.3.4 Termin podpisujący...155 6.3.5. Weryfikacja podpisu elektronicznego...156 6.4. Postępowanie cywilne z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej Money Claim Online oraz Possession Claim Online...156 6.4.1. Rola MCOL i PCOL w angielskiej procedurze cywilnej...157 6.4.2. Ograniczenia podmiotowe i przedmiotowe...158 6.4.3. Wymogi formalne pism wnoszonych drogą elektroniczną...158 6.4.4 Opłacanie pism procesowych...159 6.4.5. Identyfikacja użytkowników...160 6.4.6. Wszczęcie postępowania sądowego drogą elektroniczną...160 6.4.7. Wnoszenie pism drogą elektroniczną...161 6.4.8. Doręczenia...162 6.4.9. Czynności procesowe pozwanego...163 6.4.10. Dostęp stron do akt sprawy online. Śledzenie przebiegu sprawy...163 6.5. Wideokonferencje, przesłuchanie na odległość...164 7. Informatyzacja postępowania cywilnego we Francji...164 7.1.Wprowadzenie...164 7.2. Zastosowanie komunikacji elektronicznej w postępowaniu cywilnym...166 7.3. Regulacja podpisu elektronicznego we Francji...167 7.4. Znaczenie portalu E-Barreau oraz RPVA w komunikacji między sądami TGI oraz adwokatami...169 7.4.1. E-barreau Elektroniczna Palestra...169 7.4.2. RPVA Prywatna Wirtualna Sieć Adwokatów...169 7.4.3. RPVJ Prywatna Wirtualna Sieć Wymiaru Sprawiedliwości...171 7.5. Digitalizacja procedury karnej...172 7.5.1. Projekt Cassiopée...174 7.5.1.1. Funkcje programu Cassiopée...175 7.6. Komunikacja elektroniczna ze służbami policyjnymi, żandarmerią oraz wymiarem sprawiedliwości...175 7.7. Podsumowanie...176 Rozdział III Podpis elektroniczny w prawie polskim i w prawie wspólnotowym a wymiar sprawiedliwości...178 1. Bezpieczny podpis elektroniczny...180 2. Poświadczenie elektroniczne...184 3. Prowadzenie działalności jako kwalifikowane podmioty świadczące usługi certyfikacyjne...185 4. Podpis elektroniczny osób prawnych...186 5. Certyfikat i kwalifikowany certyfikat...188 6. Dokument elektroniczny...191 9
Rozdział IV Informatyzacja postępowania cywilnego w prawie polskim...194 1. Informatyzacja podmiotów publicznych...194 2. Elektroniczne postępowanie upominawcze...200 3. Wnoszenie pism procesowych drogą elektroniczną...207 3.1. Urzędowe formularze pism procesowych...210 3.2. Wszczęcie postępowania cywilnego za pomocą nowoczesnych technologii...215 3.2.1. Chwila wniesienia elektronicznego pisma procesowego...224 3.2.2. Dokumenty elektroniczne stanowiące załączniki do pism procesowych...227 3.2.3. Opłata za elektroniczne pismo procesowe...231 4. Doręczenia elektroniczne...233 4.1. Doręczenia w kierunku sąd strona...234 4.2. Doręczenia w toku sprawy między zawodowymi pełnomocnikami procesowymi...238 4.3. Moment doręczenia...240 5. Przeprowadzenie dowodu na odległość (wideokonferencja)...241 6. Udzielanie informacji o przebiegu postępowania...242 7. Przekazanie elektronicznych akt sprawy do innego sądu...244 8. Nowa Księga Wieczysta...244 9. Podsumowanie...245 10. Archiwizacja dokumentów elektronicznych...246 10.1. Materiały archiwalne...246 10.2. Sposób postępowania z dokumentami elektronicznymi...247 10.3. Niezbędne elementy struktury dokumentów elektronicznych jako materiałów archiwalnych...250 10.4. Wymagania techniczne formatów zapisu i informatycznych nośników danych, na których utrwalono materiały archiwalne przekazywane do archiwów państwowych...252 Bibliografia...255 Strony WWW...260 Akty prawne...261 Notki biograficzne...269 10