ZEZWOLENIE NA ZAMIESZKANIE NA CZAS OZNACZONY Warunki uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Cudzoziemiec może uzyskać w Polsce zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony. Zezwolenie to uprawnia cudzoziemca do legalnego pobytu w Polsce przez okres czasu w nim określony. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony nie daje jednak prawa do pracy. Aby móc legalnie pracować, cudzoziemiec musi uzyskać zezwolenie na zatrudnienie, które wydawane jest jego pracodawcy w Urzędzie Pracy. Ustawa o cudzoziemcach wprowadza dwie możliwości - obligatoryjne udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony oraz możliwość fakultatywnego udzielenia takiego zezwolenia. W zakresie nieuregulowanym przez ustawę o cudzoziemcach, do postępowania o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Obligatoryjne udzielanie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony (organ nie może odmówić udzielenia zezwolenia jeżeli cudzoziemiec spełnia wszystkie wymagane przez prawo warunki) Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się cudzoziemcowi, który spełnia co najmniej jeden z następujących warunków: 1. Posiada przyrzeczenie zezwolenia na pracę lub pisemne oświadczenie pracodawcy o zamiarze zatrudnienia go jeżeli zezwolenie na pracę nie jest wymagane. Cudzoziemiec musi również wykazać, że będzie posiadał środki finansowe w ilości wystarczającej na pokrycie kosztów pobytu na terytorium Polski. O tym kto i na wykonywanie jakiej pracy musi posiadać zezwolenie reguluje ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Zezwolenia udziela się na okres udzielenia zezwolenia na pracę, nie dłuższy niż 2 lata. 2. Prowadzi działalność gospodarczą na podstawie obowiązujących w Polsce przepisów. Działalność gospodarcza musi być korzystna dla gospodarki narodowej. Cudzoziemiec musi również wykazać, że posiada środki finansowe w wysokości wystarczającej na pokrycie kosztów pobytu na terytorium Polski. Zezwolenia udziela się na okres realizacji celu pobytu, nie dłuższy niż 2 lata. 1
3. Jest artystą o uznanym dorobku artystycznym i zamierza kontynuować swoją twórczość na terytorium Polski. Zezwolenia udziela się na okres roku. 4. Bierze udział w szkoleniach i stażach zawodowych realizowanych w ramach programów Unii Europejskiej. Zezwolenia udziela się na czas realizacji celu pobytu, nie dłuższy niż 2 lata. 5. Jest członkiem rodziny pracownika migrującego, o którym mowa w Europejskiej Karcie Społecznej i zamierza zamieszkiwać z nim wspólnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zezwolenia udziela się na czas realizacji celu pobytu, nie dłuższy niż 2 lata. 6. Jest małżonkiem obywatela polskiego. 7. Zamierza przebywać w Polsce w celu połączenia z rodziną, jeżeli spełnia określone poniżej warunki, oraz jeżeli przybył już w tym celu do Polski i przebywa na jej terytorium. Zezwolenie takie wydaje się na okres do dnia w którym upływa termin ważności zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony cudzoziemca, do którego zamierza przybyć, a jeżeli cudzoziemiec ten posiada zezwolenie na osiedlenie się na okres 2 lat. 8. Jest małoletnim dzieckiem cudzoziemca posiadającego zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zezwolenia takiego udziela się małoletniemu na okres czasu do dnia w którym upływa termin ważności zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, które posiadał jego przedstawiciel ustawowy w chwili urodzenia się małoletniego. Fakultatywne udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony (organ może udzielić cudzoziemcowi zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony przy spełnieniu przez niego określonych warunków) Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony można udzielić cudzoziemcowi, który 1. Wykaże, że zachodzą okoliczności, inne niż wymienione powyżej, które uzasadniają jego pobyt w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące a cudzoziemiec posiada środki finansowe niezbędne do pokrycia kosztów pobytu na terytorium Polski. 2. Rozpoczął lub zamierza rozpocząć studia na terytorium Polski i posiada zaświadczenie o przyjęciu na studia oraz ma zapewnione środki utrzymania, które pozwolą mu na utrzymanie się w Polsce bez konieczności korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. 2
Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną udziela się cudzoziemcowi, który przebywa poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest członkiem rodziny cudzoziemca mieszkającego na terytorium Polski, który spełnia jeden z następujących warunków: posiada zezwolenie na osiedlenie się, posiada status uchodźcy, przebywa w Polsce co najmniej 3 lata na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. O udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną może ubiegać się: 1. małżonek cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski, pod warunkiem, że związek małżeński jest uznawany przez prawo Rzeczypospolitej Polskiej, 2. małoletnie dziecko cudzoziemca, lub przez niego adoptowane, nie będące w związku małżeńskim, 3. małoletnie dziecko małżonka cudzoziemca przebywającego poza terytorium Polski jeżeli jedno z małżonków lub oboje sprawują nad nim władzę rodzicielska albo opiekę. Procedura uzyskania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się na wniosek cudzoziemca. W przypadku gdy celem jest połączenie z rodziną - na wniosek cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Polski. W przypadku małoletniego cudzoziemca urodzonego na terytorium Polski zezwolenia udziela się na wniosek przedstawiciela ustawowego. Wniosek może obejmować również dzieci cudzoziemca lub inne osoby pozostające pod jego opieką. Wniosek składa się do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamierzonego pobytu w Polsce, lub za pośrednictwem konsula, jeżeli cudzoziemiec przebywa za granicą. Decyzje wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamierzonego pobytu cudzoziemca. 3
Wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony powinien zawierać: 1. dane wnioskodawcy oraz innych osób objętych wnioskiem, 2. miejsce zamierzonego pobytu na terytorium Polski, 3. dane członków rodziny cudzoziemca zamieszkałych na terytorium Polski, 4. informacje o podróżach i pobytach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat i poprzednich pobytach w Polsce, 5. wskazanie środków utrzymania, 6. uzasadnienie wniosku. Do wniosku należy również dołączyć: 1. ważny dokument podróży lub w szczególnie uzasadnionym przypadku, gdy cudzoziemiec nie posiada takiego dokumentu inny dokument potwierdzający jego tożsamość, 2. 4 aktualne fotografie osób objętych wnioskiem, 3. dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, np. przyrzeczenie zezwolenia na pracę, akt ślubu itd. Wniosek o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony należy złożyć na co najmniej 45 dni przed upływem okresu legalnego pobytu w Polsce. Wniosek ten jednak nie może być złożony przez cudzoziemca przebywającego w Polsce na podstawie wizy udzielonej cudzoziemcowi ze względu na szczególne okoliczności (tzw. wiza humanitarna na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach), gdyż zostanie pozostawiony bez rozpoznania. Jeżeli wojewoda nie wyda decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w terminie legalności pobytu cudzoziemca, wydaje temu cudzoziemcowi wizę na okres pobytu do zakończenia postępowania w sprawie o wydanie karty pobytu. Jeżeli jednak 45 dniowy termin nie zostanie przez cudzoziemca zachowany jest on obowiązany opuścić terytorium Polski przed upływem okresu legalnego pobytu i oczekiwać na wydanie decyzji w sprawie poza jej granicami. Przed wydaniem decyzji Wojewoda występuje do komendanta oddziału Straży Granicznej oraz komendanta wojewódzkiego Policji i Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o zajęcie stanowiska w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Organy te mają obowiązek udzielić wojewodzie odpowiedzi w terminie 30 dni. 4
Decyzję o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wydaje wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca. Podstawy do odmowy udzielenia przez organ administracji zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony Cudzoziemcowi odmawia się udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony jeżeli: 1. nie spełnia opisanych powyżej warunków koniecznych do jego uzyskania, 2. jego dane znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany, 3. okoliczności sprawy wskazują, że cel wjazdu lub pobytu cudzoziemca w Polsce jest lub będzie inny niż deklarowany, 4. jeżeli związek małżeński będący podstawą ubiegania się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony został zawarty dla pozoru, 5. wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub interes Rzeczypospolitej Polskiej, udzielenie zezwolenia mogłoby stanowić obciążenie dla pomocy społecznej. Przyjmuje się, że cudzoziemiec posiada środki niezbędne do utrzymania się na terytorium Polski, jeżeli wystarczają one na pokrycie kosztów zamieszkania, utrzymania i leczenia jego, oraz członków jego rodziny pozostających na jego utrzymaniu, bez potrzeby korzystania ze świadczeń z pomocy społecznej, 6. jeżeli cudzoziemiec złożył we wniosku o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje, zeznał nieprawdę lub zataił prawdę, albo w celu użycia za autentyczny, podrobił lub przerobił dokument, bądź takiego dokumentu jako autentycznego używał, 7. u cudzoziemca stwierdzono chorobę lub zakażenie podlegające obowiązkowemu leczeniu na terytorium Polski, lub istnieje podejrzenie takiej choroby lub zakażenia a cudzoziemiec nie wyraża zgody na leczenie, 8. cudzoziemiec nie wywiązuje się ze zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa, 9. cudzoziemiec nie wykonał obowiązku opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w sytuacji w której uchybił terminowi do złożenia wniosku o przedłużenie wizy, jeżeli upłynął okres ważności wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub jeżeli nie został zachowany termin do złożenia wniosku o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. 5
Cudzoziemcowi, który przebywa na terytorium Polski na podstawie wizy pobytowej w celu wykonania prac sezonowych odmawia się zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony jeżeli podstawą ubiegania się o zezwolenie jest podjęcie pracy w Polsce lub prowadzenie tutaj działalności gospodarczej. Cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski, którego pobyt na tym terytorium jest niepożądany, można w decyzji o odmowie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zobowiązać do opuszczenia tego terytorium w terminie określonym w decyzji. Szczególne uregulowania dotyczące osób będących małżonkami obywateli polskich Cudzoziemcowi, małżonkowi obywatela polskiego udziela się zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w Rzeczypospolitej Polskiej jeżeli spełnia określone w ustawie warunki. W przypadku cudzoziemca małżonka obywatela polskiego nie mają zastosowania wszystkie okoliczności będące przyczyną odmowy udzielenia takiego zezwolenia a mianowicie, nie można odmówić zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony jeżeli wyłączną przyczyną odmowy byłyby następujące okoliczności: 1. okoliczności sprawy wskazują, że cel wjazdu lub pobytu cudzoziemca na terytorium Polski jest inny niż deklarowany, 2. udzielenie zezwolenia mogłoby spowodować obciążenie dla pomocy społecznej, 3. stwierdzono u niego chorobę lub zakażenie podlegające obowiązkowemu leczeniu, lub istnieje podejrzenie takiej choroby lub zakażenia, 4. cudzoziemiec nie wywiązuje się ze zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa, 5. jeżeli dane cudzoziemca znajdują się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądany, a cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski, chyba że pobyt cudzoziemca na terytorium Polski stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo bezpieczeństwa i porządku publicznego. Z tych samych powodów nie cofa się cudzoziemcowi małżonkowi obywatela polskiego zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Podczas postępowania o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony organ administracji rozpatrujący sprawę sprawdza, czy związek małżeński nie został zawarty dla pozoru, jeżeli małżonkowie nie wypełniają prawnych obowiązków wynikających z małżeństwa, nie mieszkają wspólnie, nie mówią językiem 6
zrozumiałym dla obojga, nie są zgodni co do podstawowych danych osobowych i innych istotnych okoliczności ich dotyczących, a także gdy jedno z małżonków przyjęło korzyść majątkową za wyrażenie zgody na zawarcie związku małżeńskiego lub zawarło w przeszłości związek małżeński dla pozoru. Cudzoziemcy ubiegający się o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony w celu połączenia z rodziną. Cudzoziemcowi przybywającemu do Polski w celu połączenia z rodziną do osoby, która posiada status uchodźcy, oraz małoletniemu cudzoziemcowi urodzonemu na terytorium Polski, przebywającemu na tym terytorium bez opieki rodziców nie można odmówić zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wyłącznie z tego powodu, że mogłoby to spowodować obciążenia dla pomocy społecznej. Z tego samego powodu nie cofa się udzielonego temu cudzoziemcowi zezwolenia. Przypadki w których cofa się cudzoziemcowi zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony. Cudzoziemcowi cofa się udzielone już zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony jeżeli: 1. ustała przyczyna ze względu na którą otrzymał to zezwolenie, 2. wykorzystał je do realizacji innego celu niż ten, dla którego zezwolenie zostało udzielone, 3. wystąpi którakolwiek z okoliczności ze względu na którą odmawia się cudzoziemcowi udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, 4. cudzoziemiec opuścił na stałe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Cudzoziemca przebywającego na terytorium Polski, którego pobyt na tym terytorium jest niepożądany, można w decyzji o cofnięciu zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zobowiązać do opuszczenia tego terytorium w terminie określonym w decyzji. 7
Ważne adresy Wydział do Spraw Cudzoziemców Zarządu Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Głównej Straży Granicznej 00-562 Warszawa, ul. Koszykowa 16 składanie wniosków o nadanie statusu uchodźcy Urząd do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców 00-562 Warszawa, ul. Koszykowa 16 tel. 22/601 44 53 Centralny Ośrodek Recepcyjny dla uchodźców w Dębaku Podkowa Leśna koło Warszawy 05-805 Otrębusy tel. 22/729 80 71 Wysoki Komisarz NZ do spraw Uchodźców (UNHCR) 05-056 Warszawa, Aleja Róż 2 tel. 22/628 69 30 Helsińska Fundacja Praw Człowieka - pomoc prawna 00-018 Warszawa, ul. Zgoda 11 tel./fax 22/828 10 08, 828 69 96 Stowarzyszenie Praw Człowieka im. Haliny Nieć 31-136 Krakow ul. Sobieskiego 7/3 tel/fax (12) 6337223 Polska Akcja Humanitarna Centrum Pomocy Uchodźcom 00-031 Warszawa, ul. Szpitalna 5 m. 3 22/828 90 86 Caritas Polska Biura Informacji dla Migrantów i Uchodźców 15-077 Białystok, ul. Warszawska 32 tel/fax: 85/ 732 55 53 20-950 Lublin ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2 Tel. 81/743 71 86 50-369 Wrocław, pl. Katedralny 6/1 tel/fax 71/322 17 15 Polski Czerwony Krzyż 00-561 Warszawa ul. Mokotowska 14 tel.: 22/628 55 75, 621 36 25 fax: 22/628 41 38 Poradnia Prawna Ośrodek Praw Człowieka Uniwersytetu Jagielońskiego Kraków, Plac Inwalidów 4 tel.: 12/ 633 37 96, 422 10 33 w. 1392 Poradnia Prawna Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, Krakowskie Przedmieście 26/28 tel.: 22/620 0381 w.811 tel/fax: 22/826 92 94 Opracowanie: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2003