Neisseria meningitidis Wyłączny rezerwuar: : człowiek Źródło zakażenia: : nosiciel lub chory Kolonizacja: : jama nosowo-gardłowa Przenoszenie: : droga kropelkowa, bezpośredni kontakt Okres wylęgania: : 2-102 dni, na ogół 3-43 4 dni Sezonowość zachorowań: Europa płn. i Ameryka Płn.: zima i wczesna wiosna Meningitis belt: : epidemie wraz z porą suchą
Neisseria meningitidis przejściowe bezobjawowe nosicielstwo zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych posocznica INWAZYJNA CHOROBA MENINGOKOKOW zapalenie płuc ropne zapalenie stawów zapalenie osierdzia zapalenie kości, szpiku kostnego zapalenie ucha środkowego, gardła, spojówek
Neisseria meningitidis dorośli mają w większości (ok. 80%) swoiste przeciwciała przeciwmeningokokowe; naturalnym bodźcem immunogennym jest okresowe bezobjawowe nosicielstwo meningokoków w jamie nosowo- gardłowej.
Neisseria meningitidis noworodek otrzymuje biernie przeciwciała od matki drogą łożyskową, ale w następnym okresie je traci i nie potrafi sam wytwarzać przeciwciał przeciw polisacharydowych, wobec czego ich najniższy poziom jest charakterystyczny w II-III III kwartale pierwszego roku życia i następnie stopniowo wzrasta; to odpowiada wiekowi częstej zapadalności ze szczytem między 3-53 5 miesiącem życia.
Zakażeniu sprzyja: używanie przez kilka osób wspólnych naczyń, sztućców, picie z jednej butelki, długotrwałe przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach (np. w dyskotekach, na koncertach), palenie tytoniu (bierne i czynne), przebywanie przez dłuższy czas wielu osób w małych, zamkniętych pomieszczeniach (koszary, akademiki, internaty, obozy, kolonie, kluby, puby),
Zakażeniu sprzyja: bardziej podatni na zakażenie są ludzie, których organizm jest osłabiony wcześniejszymi infekcjami, wysiłkiem fizycznym, stresem, itp. zażywanie tego samego środka psychoaktywnego (wspólne palenie jednego papierosa, wciąganie środków odurzających przez nos poprzez wspólne tutki), osobnicze cechy genetyczne, np. niedobór składnikow dopełniacza C3 i C5-C9.
Kto najczęściej choruje: najbardziej narażone w porównaniu do innych grup wiekowych są dzieci w wieku od 3 miesięcy do 4-54 5 lat. Do 40% przypadków chorobowych rejestruje się w wieku małego dziecka; drugi szczyt zachorowań notuje się u młodzieży między 16, a 21 rokiem życia. Około 20% wszystkich zachorowań spowodowanych przez meningokoki występuje u nastolatków.
Objawy zakażeń meningokowych: Ogólne W początkowej fazie podobne są do przeziębienia (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe samopoczucie). Mogą również wystąpić: bóle głowy, nudności, wymioty, sztywność karku, drgawki często świadczące o zapaleniu opon mózgowo rdzeniowych. Charakterystycznym objawem w postępującym zakażeniu jest wysypka wybroczynowa plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych punkcików zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod naciskiem. Wysypka może być jednym z ostatnich objawów.
Objawy zakażeń meningokowych: U dzieci poniżej 2 roku życia Powyższe objawy mogą być mniej widoczne, a dominują takie jak: brak apetytu, wymioty, spowolnienie, rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko u niemowląt, wybroczyny na skórze.
Neisseria meningitidis 97% przypadków sporadycznych niska zakaźność - podczas epidemii u 1 na 1000-5000 osób skolonizowanych rozwija się zakażenie, śmiertelność 9-12% 9 (posocznica: 20-80%), wysypka krwotoczno-plamista (10-50%), powikłania (neurologiczne, głuchota - 10% ozdrowieńców).
Zakażenie następuje najczęściej Od nosiciela, a nie od chorego. Krótki kontakt z chorym nie jest czynnikiem wysokiego ryzyka. Kontakt (pasażer obok chorego), np.. w samolocie, autobusie, samochodzie musi trwać co najmniej 8 godz.
Najważniejszymi sposobami zabezpieczenia się przed zachorowaniem są: uodpornienie się poprzez szczepienie -należy jednak pamiętać, iż szczepionka zabezpiecza tylko przed zakażeniem meningokokami grupy C i nie zabezpiecza przed zakażeniem grupą B. Szczepionkę można podawać osobom od 2 miesiąca życia. Powyżej 12 miesiąca życia podaje się 1 dawkę szczepionki. O szczepieniu decyduje lekarz rodzinny; zachowanie higieny osobistej - bardzo duże znaczenie mają prawidłowe zachowania związane z higieną osobistą; unikanie zachowań sprzyjających zakażeniu.
Neisseria meningitidis nie przeżywa długo poza organizmem człowieka; ginie bardzo szybko pod wpływem powszechnie używanych do mycia detergentów (mydło, płyn do mycia naczyń, itp.).
Rokowanie: o rokowaniu decyduje szybkość rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia, opóźnienie rozpoczęcia leczenia nawet o kilkadziesiąt minut może mieć fatalne skutki.
Sytuacja epidemiologiczna w Polsce: 97% zachorowań stanowią zachorowania sporadyczne. W Polsce chorują najczęściej niemowlęta od 3-123 miesiąca życia oraz młodzież w wieku 16-21 lat. Nosicielstwo kształtuje się na poziomie ok. 20%, w środowiskach zamkniętych do 80%.