Wykaz tematów do matury ustnej z języka polskiego w Roku Szkolnym 2010/2011 w Liceum Ogólnokształcącym im. KEN w Stalowej Woli 1. Odwołując się do konkretnych utworów literackich przedstaw modele Ŝycia ludzkiego propagowane przez twórczość pisarzy doby XVI i XVII wieku. 2. Wykazując się znajomością kultury odrodzenia wyjaśnij, na czym polega związek literatury tego okresu z tradycja antyczną. 3. Portret człowieka i poety jako bohatera własnej twórczości. Omów na wybranych przykładach literackich dzieł Jana Kochanowskiego. 4. Wykazując się znajomością piśmiennictwa polskiego XVI i XVII wieku, porównaj sposoby literackich prezentacji obywatela i państwa. 5. Rozmowy człowieka z Bogiem. Omów problem odwołując się do wybranych utworów róŝnych epok. 6. Poezja współczesna wobec tradycji sztuki renesansowej. Omów na wybranych przykładach. 7. Omów znaczenie mitologii w tworzeniu tradycji kultury europejskiej, odwołując się funkcjonujących współcześnie toposów antycznych. 8. Literatura wobec spraw ostatecznych. Omów temat odwołując się do odpowiednich tekstów literatury średniowiecza. 9. W cieniu Armageddonu. Omów wizje końca świata przestawione w literaturze na przestrzeni epok, przywołując odpowiednie teksty literackie. 10. Nie tylko święci... Karnawał w kulturze średniowiecza. Omów taki obraz epoki, wykorzystując odpowiednie teksty literackie tego czasu. 11. Na przykładach literatury oświecenia i preromantyzmu przedstaw człowieka jako istotę poszukującą prawdy o świecie. 12. Porównaj obraz miłości w literaturze oświecenia i romantyzmu, analizując róŝne utwory tych epok. 13. Omów, w jaki sposób twórcy literatury róŝnych epok realizowali hasło: Śmiechem naprawiać obyczaje. 14. Hymny Jana Kasprowicza i Wielka Improwizacja z III części Dziadów jako literackie rozprawy z Bogiem. Dokonaj analizy porównawczej utworów. 15. Poezja Jana Kasprowicza i Lepolda Staffa jako wyraz fascynacji postawą św. Franciszka. Omów na wybranych przykładach. 16. RóŜne oblicza miłości w utworach Stefana śeromskiego. Przedstaw problem, próbując odpowiedzieć na pytanie, jakie miała ona szanse przetrwania w konfrontacji z rzeczywistością. 17. Przedstaw jak ewoluowały motywy balu i koła taneczników w literaturze polskiej od średniowiecznych tańców śmierci po Wesele Stanisława Wyspiańskiego. 18. Młodopolskie spory wokół zadań sztuki. Omów problem, analizując wybrane manifesty programowe i utwory z epoki. 19. Młoda Polska poetycka dzieli się na szatańską i tatrzańską mawiał Tadeusz Boy- śelieński. Dokonując analizy wybranych dzieł, oceń trafność tego twierdzenia. 20. Słownik młodopolskich symboli. Oceń siłę literackiej sugestii dokonując analizy wybranych dzieł.
21. Poeci 20-lecia międzywojennego wobec tradycji romantycznej. Omów na wybranych przykładach. 22. Ranga didaskaliów w Szewcach S.I.Witkiewicza. Porównaj ich treść i rolę z wybranym dramatem romantycznym. 23. Ewolucja stylu narracji i konstrukcji czasu w powieściach 20-lecia międzywojennego. Omów problem na przykładzie wybranych dzieł literatury polskiej i obcej. 24. Świat Szulca rzeczywistość zdegradowana czy brzydota uwnieślona? Zdecyduj, dokonując analizy wybranych dzieł twórcy. 25. Koncepcja nowego piękna w ujęciu futurystów i Awangardy Krakowskiej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 26. Miłość i erotyzm w twórczości Bolesława Leśmiana, Juliana Tuwima i Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 27. Trzej muszkieterowie literatury: Witkacy, Szulc, Gombrowicz. Omów nowe tendencje w literaturze wprowadzone przez tych twórców, odwołując się do wybranych tekstów. 28. Barokowe rozwaŝania o kruchości ludzkiej egzystencji. Omów ten motyw, odwołując się do odpowiednich wierszy epoki. 29. Omów, odwołując się do wybranych tekstów literackich z epoki, motyw romantycznej podróŝy, romatycznego podróŝnika i romatycznego pejzaŝu. 30. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj cele literatury pozytywistycznej. 31. Omów sposoby funkcjonowania idei romantycznych w epoce pozytywizmu odwołując się do odpowiednich tekstów literackich II połowy XIX wieku. 32. RóŜne epoki róŝne sposoby walki o ojczyznę. Dokonaj analizy porównawczej stosownych tekstów literatury romantycznej i pozytywistycznej. 33. Głosy ocalonych ich poszukiwanie miejsca w świecie powojennym. Omów literackie refleksje na temat świata i człowieka tych, którzy przeŝyli wojnę. 34. Przedstaw róŝne obrazy wsi polskiej w twórczości W. Reymonta, T.Nowaka i W.Myśliwskiego. 35. Rola publicystyki w Ŝyciu Polaków. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranej epoki minionej i współczesności. 36. Literacki rozrachunki z totalizmem faszystowskim i stalinowskim w twórczości pisarzy krajowych i emigracyjnych. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literatury współczesnej. 37. Tendencje awangardowe i powroty do tradycji w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 38. Postmodernizm klucz do powieści XX wieku. Omów obraz literatury współczesnej na wybranych przykładach. 39. Obraz rzeczywistości w oczach pokolenia Kolumbów jaki jest? RozwaŜ na podstawie wybranych tekstów literatury wojennej. 40. Jakiego człowieka ukształtowała rzeczywistość II wojny światowej? Odpowiedz na pytanie, analizując odpowiednie teksty reprezentujące literaturę obozową 41. Obecność krótkich form literackich w literaturze polskiej. Omów rozwój tych gatunków na wybranych przykładach. 42. Krytyka ludzkości i pocieszenie człowieka w twórczości wybranych poetów polskich. Omów na dowolnych przykładach. 43. Dramaty Wyspiańskiego jako wyraz polemiki autora z romantyczną świadomością. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 44. Przedstaw dialog twórców współczesnych z tradycją barokową. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 2
45. Prześledź motywy pokoleniowej autobiografii na podstawie wybranych utworów literackich. 46. Kresy w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw temat na przykładach wybranych utworów. 47. Powieść jako gra z czytelnikiem omów jakie rozwiązania fabularne i narracyjne zastosowano w prozie polskiej XX wieku. 48. Zanalizuj jaka jest rola symbolu, paraboli, mitu w strukturze utworów nowelistycznych i powieściowych na podstawie wybranych przykładów. 49. Literatura tworzy mity i je demaskuje. Uzasadnij tezę na przykładach wybranych utworów. 50. Dzienniki jako spotkanie biografii i literatury. Zanalizuj zjawisko lit. na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich. 51. Dialog pokoleń na kartach literatury XIX i XX wieku. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady dzieł literackich. 52. Odwołując się do znanych ci wizerunków cudzoziemca w literaturze polskiej, omów róŝne aspekty cudzoziemskości obyczajowe, psychologiczne, egzystencjalne. 53. Autotematyzm w twórczości wybranych poetów. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych przykładów. 54. Zanalizuj wybrane przykłady listów jako formy artystycznego przekazu w literaturze XIX wieku i epok późniejszych. 55. Omów nawiązania do literatury baroku w epokach późniejszych. Odwołaj się do wybranych przykładów 56. Motyw Abrahama w kulturze i literaturze. Zanalizuj zagadnienie na podstawie wybranych tekstów z róŝnych epok. 57. Zanalizuj sielanki staropolskie i oświeceniowe. Czy zdanie A. Mickiewicza, Ŝe pisze poema sielskie informuje o prawdziwie wspólnych miejscach Pana Tadeusza i wcześniejszej sielanki? 58. Poezja kontemplacji a poezja obowiązku, czy i jak odzwierciedla ona postulaty epoki młodopolskiej. Omów na wybranych przykładach. 59. UkaŜ wizerunki ludzi współczesnych w literaturze przełomu XIX i XX wieku, analizując wybrane przykłady. 60. Omów sposoby konstruowania narratora w wybranych powieściach róŝnych epok. 61. Uleganie urokowi narodowej mitologii w dziełach młodopolskich. Przedstaw temat analizując wybrane utwory. 62. Literatura rodzima jako skarbnica cytatów utrwalonych w świadomości czytelników, które dokumentują polskie mity. Przedstaw obecność tych tendencji analizując wybrane utwory. 63. Scharakteryzuj XX wieczne odkrycia w dziedzinie prozy powieściowej. Odwołaj się do literatury polskiej i obcej. 64. Motyw Księgi w literaturze XX wieku. Rozwijając temat w oparciu o dowolne utwory, porównaj sposób wykorzystania tego motywu w literaturze współczesnej z tradycyjną symboliką Księgi. 65. Dojrzałość i niedojrzałość w literaturze XX wieku. RozwaŜ problem, odwołując się do dowolnie wybranych utworów literackich. 66. Nieufność wobec literatury jako jedna z charakterystycznych postaw XX wiecznych pisarzy. Odwołując się do znanych dzieł, wyjaśnij jej przyczyny i omów artystyczne konsekwencje. 3
67. Kreacja wizerunku własnego przez poetów róŝnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do tekstów poetyckich. 68. Powieść jako autokreacja. Rozwiń temat w oparciu o wybrane dzieła literatury polskiej (np. T. Konwicki, A. Kuśniewicz, J. Stryjkowski). 69. Awangardowe korzenie poezji polskiej XX wieku. Rozwiń temat analizując twórczość poetów Awangardy Krakowskiej i Nowej Fali. 70. Nurt metafizyczny w poezji polskiej. Rozwiń temat odwołując się do twórczości poetów polskiego baroku oraz twórców XX wieku (np. B. Maj i Cz. Miłosz). 71. Ślady fascynacji kulturą średniowiecza w literaturze fantasy. Omów zagadnienie wybierając odpowiednie przykłady literatury współczesnej. 72. WaŜne problemy człowieka współczesnego w poezji polskich noblistów czego dotyczą i jak zostały przedstawione?. Omów je, wykorzystując wybrane teksty Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. Korespondencja sztuk 1. Impresjonista to obserwator zmiennej natury. Udowodnij tezę, odnosząc się do wybranych dzieł literackich, malarskich i muzycznych. 2. Symbolika tradycji patriotycznej w utworach Stefana śeromskiego oraz w ujęciu malarskim Melancholia Jacka Malczewskiego, Kuropatwy Józefa Chełmońskiego. Dokonaj analizy porównawczej. 3. Tatry w literaturze i sztuce. Omów ich obraz w wybranych dziełach literackich i malarskich róŝnych epok. 4. Omów rolę muzyki w Pannach z Wilka J.Iwaszkiewicza i Cudzoziemce M.Kuncewiczowej. 5. Spacer po Warszawie. Na przykładach wybranych dzieł literackich i malarskich, oddaj klimat stolicy z tamtych lat. 6. Dokonaj analizy porównawczej Procesu F.Kafki i Lokatora w reŝyserii Romana Polańskiego. 7. Ślady wojny, których nie moŝna zatrzeć. Okupacja i nieszczęście ludzkie w literaturze i filmie II połowiy XX wieku. Omów przeŝycia bohaterów na podstawie wybranych postaci. 8. Andrzej Wajda i jego interpretacje wielkiej literatury narodowej. Omów temat, odwołując się do wybranych filmów reŝysera. 9. Motywy malarskie w wierszach i piosenkach Jacka Kaczmarskiego. Prześledź je zanalizuj na wybranych przykładach. 10. Obraz rewolucji w literaturze i sztuce. Przedstaw problem analizując dzieła z róŝnych epok. 11. RóŜne ujęcia motywu końca świata w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 12. RóŜne kanony kobiecej urody zaprezentowane w dziejach literackich i malarskich róŝnych epok. Omów na wybranych przykładach. 13. Ojciec i syn scharakteryzuj sposób kreowania tych postaci i oceń je przywołując odpowiednie dzieła literackie, malarskie i filmowe. 14. Motyw czasu i przemijania utrwalony w dziełach literackich i malarskich. Omów go na wybranych przykładach. 15. Problem demonizacji miasta ukazany w dziełach modernistycznych pisarzy i malarzy. Omów na wybranych przykładach. 4
16. Najnowsza literatura polska na ekranie. Dokonaj konfrontacji odpowiednich utworów literackich i filmowych. 17. Rzeczywistość Polski powojennej w literaturze i na szklanym ekranie. Omów sposób jej przedstawienia przez pisarzy i reŝyserów, przywołując wybrane dzieła literackie i filmowe. 18. Obraz małej ojczyzny zapisany w poezji, prozie i filmie. Przeanalizuj sposób jej utrwalenia w wybranych działach. 19. Znane dzieła naszej literatury epickie, dramatyczne, poetyckie mniej serio. Dokonaj analizy porównawczej oryginału i jego nietypowego ujęcia, np. groteskowego, parodystycznego. 20. Zdecyduj, dokonując analizy porównawczej wybranych dzieł, czy motywy baśniowe w młodopolskim malarstwie odpowiadają baśniowym wizjom Bolesława Leśmiana. Język 1. Język i styl tekstów okresu romantyzmu. Omów temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 2. Język i styl tekstów okresu pozytywizmu. Omów temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 3. Język i styl tekstów okresu Młodej Polski. Omów temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 4. Język i styl tekstów okresu dwudziestolecia międzywojennego. Omów temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 5. Świat prozy alternatywnej w zwierciadle jej słownictwa. Omów temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 6. Dziedzictwo przeszłości we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw temat, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 7. Retoryka w tekstach literackich doby staropolskiej. Przedstaw temat, odwołując się do analizy wybranych utworów. 8. Językowy obraz świata epoki PRL. Przedstaw temat, odwołując się do językowej analizy utworów poetów lingwistów i twórców Nowej Fali. 9. Stylizacje językowe a językowo artystyczny zamysł autora. Przedstaw zagadnienie odwołując się do analizy językowej Trans-Atlantyku Gombrowicza. 10. Prowokacja, nihilizm, wymóg czasu? Dokonaj próby oceny współczesnego języka młodych ludzi, charakteryzując jego specyfikę. 5