Anna Dąbrowska Sposoby spędzania czasu wolnego przez dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym : zestawienie bibliograficzne w wyborze Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce : kwartalnik dla nauczycieli nr 3, 95-101 2007
Anna Dąbrowska Publiczna Biblioteka Pedagogiczna RODN WOM w Częstochowie SPOSOBY SPĘDZANIA CZASU WOLNEGO PRZEZ DZIECKO W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I WCZESNOSZKOLNYM ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W WYBORZE Wydawnictwa zwarte 1. 200 [dwieście] gier z zabawkami / Eugeniusz Pawłowski. Warszawa : Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1986 2. 500 [pięćset] zagadek geograficznych / Franciszek Leszek Klima. Wyd. 4. Warszawa : Wiedza Powszechna, 1987 3. 500 [pięćset] zagadek olimpijskich / Eugeniusz Skrzypek. Wyd. 5. Warszawa : Wiedza Powszechna, 1988 4. 500 [pięćset] zagadek z fantastyki i science fiction / Piotr Kasprowski. Warszawa : Wiedza Powszechna, 1990 5. Andrzejki / Wojciech Śliwerski. Wyd. 5. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 1999 6. Chore dziecko chce się bawić / Irena Zgrychowa, Michał Bukowski; il. Maria Turbaczewska. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1987 7. Czy potrafisz wygrać? : gry do szkoły i na wakacje / Mirosław Dąbrowski. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne : Stowarzyszenie Nauczycieli Matematyki, 1992 (Biblioteczka Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki) 8. Ćwicz sprawność zmysłów : poradnik metodyczny dla drużynowych zuchów organizujących ćwiczenia orientacji, spostrzegawczości i wrażliwości receptorów zmysłowych dzieci w wieku od 7 do 10 / Stanisław Chladek. Warszawa : Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1989 9. Ćwiczę i bawię się z dzieckiem : zabawy, gimnastyka, sporty, wycieczki / Adam Kalinowski; [rys. Zygmunt Zaradkiewicz]. Wyd. 2. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1985 (Książki dla Rodziców) 10. Dobre chwile z naszym dzieckiem : zabawy sprzyjające rozwojowi charakteru / Hanna Olechnowicz. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1997 11. Dziecko w zabawie i świecie języka / red. Anna Brzezińska, Tomasz Czub, Grzegorz Lutomski, Błażej Smykowski. Poznań : Wydaw. Zysk i S-ka, cop. 1995 12. Dźwięk i gest : ćwiczenia muzyczno ruchowe dla dzieci i młodzieży / Ewa Skowrońska-Lebecka. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Żak, 1995 13. Eskimos : materiały do zbiórek / Beata Kowalska, Adam Kiewicz. Warszawa : Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1988 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007 95
14. Gimnastyka przedszkolaka / Sławomir Owczarek. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 2001 15. Gry i zabawy / Stefan Słysz; il. Mirosław Tokarczyk. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Harcerskie Horyzonty, 1975 16. Gry i zabawy kształtujące pewność siebie / Rosemarie Portmann; [przekł. z jęz. niem. Rita Malcher]. Kielce : Wydaw. Jedność, 2001 17. Gry i zabawy na koloniach i zimowiskach / Stanisław Borowiecki, Maria Klimowa. Warszawa : 1979 18. Gry i zabawy na placówkach wychowania pozaszkolnego / Aleksander Felistak. Wyd. 3. Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1972 19. Gry i zabawy na wycieczkę szkolną / Irene Flemming; przekł. z niem. Magdalena Jałowiec. Kielce : Wydaw. Jedność, 1998 20. Gry i zabawy ruchowe : podręcznik przeznaczony dla nauczycieli, wychowawców i instruktorów / Roman Trześniowski. Wyd. 6. Warszawa : Wydaw. Sport i Turystyka, 1972 21. Gry i zabawy ruchowe dzieci w wieku przedszkolnym / Danuta Siemek. Wyd. 2. Warszawa : Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1986 (Rodzina i Dom) 22. Gry i zabawy w przedszkolu : rozwijanie spostrzegawczości, kreatywności i inteligencji / D. Chauvel, V. Michel; przeł. Marcin Zieliński. Warszawa : Wydaw. Cyklady, 1999 23. Gry i zabawy z dziećmi / Jackie Silberg; il. Cheryl Kirk Noll; przeł. Marzena Czubak. Poznań : Media Rodzina, cop. 2000 24. Gry, zabawy i imprezy plenerowe / Janusz Pęksa, Romuald Frey. Warszawa : Wydaw. Centralnego Ośrodka Metodyki Upowszechniania Kultury, [1973] 25. Jak zorganizować święto? : 1000 [tysiąc] pomysłów dla grup dziecięcych / Eva Reuys, Hanne Viehoff; przeł. Magdalena Jałowiec. Kielce : Wydaw. Jedność, 2004 26. Jeszcze 200 gier i zabaw / Wayne Rice, Mike Yaconelli. [b.m.] : Misja Pokoleń, cop. 1996 27. Kółko i krzyżyk : wybór gier edukacyjnych / oprac. Krzysztof Zajączkowski. Kraków : Wydaw. Rubikon, 2000 28. Krok... w kierunku kreatywności : zabawy i ćwiczenia / Mariola Jąder. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2005 29. Małe dziecko chce się bawić / Hanna Nartowska. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1986 (Rady dla Rodziców) 30. Mało nas, mało nas... : polskie dziecięce zabawy ludowe / Jadwiga Gorzechowska, Maria Kaczurbina. Wyd. 2. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1986 31. Mamo tato ćwiczmy razem! / Bożena Borys; il. Krystyna Lipka-Sztarbałło. Warszawa : Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1990 32. Metoda Dobrego Startu / Marta Bogdanowicz. Wyd. 5. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, cop. 2000 33. Metodyka zintegrowanej działalności szkolno-pozaszkolnej uczniów / Jerzy Kujawiński. Poznań : Wydaw. Nauk. UAM, 2003 96 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007
34. Minigry sportowe dla najmłodszych : przewodnik metodyczny / Andrzej Jopkiewicz, Piotr Wróblewski. Kielce : Wydział Pedagogiczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego ; Radom : Instytut Technologii Eksploatacji, 1996 35. Na koloniach wesoło / Czesława Kunkiewicz Waligóra. Warszawa : Wydaw. Spółdzielcze, 1988 36. Na tropie przygody / František Alexander Elstner; przeł. Jan Stachowski, Andrzej Babuchowski; wstępem opatrzył Paweł Wieczorek. Katowice : Śląsk, cpo. 1989 (Biblioteka Szarej Lilijki) 37. Pedagogika czasu wolnego / Jan Pięta. Warszawa : Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2004 38. Podręcznik gier i zabaw na świeżym powietrzu / teksty Maria Chiara Bettazzi; przekł. z jęz. wł. Edyta Tkaczyk-Borówka. Kielce : Wydaw. Jedność, cop. 2003 39. Poradnik dla prowadzących grupy : teoria i praktyka zabaw interakcyjnych / Klaus W. Vopel. Kielce : Wydaw. Jedność, 1999 40. Poradnik dla wychowawców świetlic szkolnych / Anna Wiech, Zdzisław Wiech. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1975 41. Poradnik dla wychowawców świetlic szkolnych / Anna Wiech, Zdzisław Wiech. Wyd. 3 popr. i rozsz. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1986 42. Praca pozalekcyjna nauczyciela : poradnik metodyczny / Sławomir Mazur, Janusz Wojtyczka, Jan Ciarkowski. Kraków : Wydaw. Nauk. WSP, 1996 43. Przygotowanie dzieci do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego / Marian Grochociński. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1979 44. Przyjęcie urodzinowe dla dzieci : zaproszenia, dekoracje stołu, pomysły zabaw / Erika Bock; [tł. Renata Galos]. Kielce : Wydaw. Jedność, cop. 2004 45. Psychologia zabawy / B.D. Elkonin. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1984 46. Quizy i zagadki, bajki : praca zbiorowa / red. Andrzej Król. Wyd. 2 popr. Kraków : Wydaw. Rubikon, 2000 (Pogodne Wieczory ; cz. 1) 47. Radość zabawy : zabawy na świeżym powietrzu dla dzieci i młodzieży / Ulrich Vohland; [przekł. z jęz. niem. Magdalena Jałowiec]. Kielce : Wydaw. Jedność, 2000 48. Rekreacja w rodzinie / [red. Urszula Parnicka]; Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej. Warszawa : Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, 2003 49. Sport, rekreacja i turystyka na zajęciach pozalekcyjnych organizowanych w szkole : studium empiryczne / Wiesław Siwiński. Poznań : Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, 1994 50. Sztuka jako zabawa / Wiesław Karolak. Warszawa : Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, [1999] 51. W co się bawić : zabawy dla dzieci / [oprac. Maciej Tutak]. Warszawa : Wydaw. Morex, [1993] EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007 97
52. W co się bawić... : praca zbiorowa / red. Andrzej Król. Kraków : Poligrafia Salezjańska, 1998 (Pogodne Wieczory ; 2) 53. Witajcie nogi! : gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat / Klaus W. Vopel; [przekł. z jęz. niem. Monika Rudna]. Kielce : Wydaw. Jedność, 1999 54. Witajcie ręce! : gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat / Klaus W. Vopel; [przeł. z niem. Monika Rudna]. Kielce : Wydaw. Jedność, 1999 55. Wychowanie do wolnego czasu / Mieczysław Walczak. Zielona Góra : WSP, 1994 56. Wypoczynek dzieci i młodzieży na obozach i koloniach : scenariusze imprez / Henryk Nawara, Urszula Nawara; Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Wrocław : Wydaw. Akademii Wychowania Fizycznego, 2003 57. Z problematyki pedagogiki społecznej i opiekuńczej : praca zbiorowa / red. Zofia Brańka. Kraków : Oficyna Wydaw. TEXT, 1995 58. Zabawa a rzeczywistość / Wincenty Okoń. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1987 59. Zabawa a rzeczywistość / Wincenty Okoń. Wyd. 2. Warszawa : Wydaw. Żak, 1995 60. Zabawa na każdy dzień / Elio Giacone, Massimo Schiavetta. Kielce : Wydaw. Jedność, 1998 61. Zabawa w rozwoju poznawczym i emocjonalno-społecznym dzieci o zróżnicowanych potrzebach i możliwościach / Elżbieta Maria Minczakiewicz. Kraków : Oficyna Wydaw. Impuls, 2006 62. Zabawy dla maluchów : różne propozycje dla dzieci w wieku przedszkolnym / Almuth Bartl, Cornelia Nitsch; [przeł. Edyta Panek]. Kielce : Wydaw. Jedność, 2003 63. Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli / Zofia Bogdanowicz. Wyd. 3. Warszawa : Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1973 64. Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli / Zofia Bogdanowicz. Wyd. 6. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, cop. 1990 (Biblioteka Pedagogiczna Nauczyciela Przedszkola) 65. Zabawy i gry ruchowe / Roman Trześniowski. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, 1995 (Sport, Zdrowie) 66. Zabawy i gry ruchowe : wybrane zagadnienia / Marek Paweł Napierała; Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy. Bydgoszcz : Wydaw. Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1997 67. Zabawy i gry ruchowe dzieci, młodzieży i dorosłych : poradnik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców / Adam Ślęczkowski; Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Katowicach. Katowice : Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych, 1977 68. Zabawy i gry ruchowe na cztery pory roku : jesień / Marian Bondarowicz. Warszawa : Wydaw. Bellona, 1995 69. Zabawy i gry ruchowe na cztery pory roku : lato / Marian Bondarowicz. Warszawa : Wydaw. Bellona, 1996 70. Zabawy i gry ruchowe na cztery pory roku : wiosna / Marian Bondarowicz. Warszawa : Wydaw. Bellona, 1996 98 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007
71. Zabawy i gry ruchowe na cztery pory roku : zima / Marian Bondarowicz. Warszawa : Wydaw. Bellona, 1995 72. Zabawy i gry ruchowe na lekcjach WF i festynach sportowo-rekreacyjnych / Maria Janikowska-Siatka, Edward Skrętowicz, Elżbieta Szymańska. Wyd. 3. Warszawa : Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne, [2004] (Sport, Zdrowie) 73. Zabawy i gry ruchowe w wychowaniu fizycznym / Ewa Węgrzyn, Danuta Umiastowska, Lila Pławińska; Uniwersytet Szczeciński. Wyd. 2 rozsz. Szczecin : Wydaw. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2002 74. Zabawy interakcyjne / Klaus W. Vopel. Kielce : Wydaw. Jedność, 1999 75. Zabawy na chwilkę : (w domu, w przedszkolu i w szkole) / Irene Flemming; [przekł. z niem. Magdalena Jałowiec]. Kielce : Wydaw. Jedność, 1999 76. Zabawy na słońce i deszcz / red. Andrzej Król. Wyd. 2 popr. Kraków : Wydaw. Rubikon, 2000 (Pogodne Wieczory ; Cz. 2) 77. Zabawy na świeżym powietrzu / Josef Broich. Wyd. 2. Kielce : Wydaw. Jedność, 2001 78. Zabawy relaksujące dla przedszkolaków / D. Chauvel, Ch. Noret; tł. Marcin Zieliński. Warszawa : Wydaw. Cyklady, 2000 79. Zabawy rozwijające dla małych dzieci / Hanna Trawińska. Warszawa : Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1981 80. Zabawy ruchowe / Irene Flemming, Jürgen Fritz; przekł. Rita Malcher. Kielce : Wydaw. Jedność, 1998 81. Zabawy ruchowe dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych / Vlasta Karásková; przeł. Andrzej Urban. Gdańsk : Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2007 82. Zabawy słowem / Maria Wilczkowa. Warszawa : Nasza Księgarnia, 1986 (Książki dla Rodziców) 83. Zabawy w naturze : na każdą porę roku / Rolf Patermann; [przeł. Magdalena Jałowiec]. Wyd. 2. Kielce : Wydaw. Jedność, 2001 84. Zabawy z moim dzieckiem / Maria Klimowa. Warszawa : Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1980 (Rodzina i Dom) 85. Zabawy z moim dzieckiem / Maria Klimowa. Wyd. 3 uzup. i popr. Warszawa : Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1986 (Rodzina i Dom) 86. Zabawy, które łączą : otwartość i zaufanie w początkowej fazie istnienia grupy / Klaus W. Vopel; przeł. Magdalena Jałowiec. Kielce : Wydaw. Jedność, 2001 87. Zajęcia na zimowiskach : poradnik / [red. Tadeusz Łobożewicz; aut. Zygmunt Bielczyk]. Warszawa : Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1989 (Poradnik / Wydawniczy Związków Zawodowych Instytut) 88. Zajęcia pozalekcyjne w reformowanej szkole : oczekiwania a rzeczywistość / Anna Panek. Kraków : Wydaw. Naukowe AP, 2002 89. Zrozumieć i pomóc środowisku : przewodnik do zajęć pozalekcyjnych z edukacji środowiskowej / red. Elwira Samonek-Miciuk, Ewa Gsajuś-Lankamer. Lublin : LFOŚN, 1998 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007 99
Wydawnictwa ciągłe 1. Bezpieczeństwo osób przebywających w górach i nad wodą // Biuletyn Oświatowy. 2007, nr 5, s. 31 39 2. Czas odzyskany i sytuacja dziecka wiejskiego / Franciszka Dyka // Kwartalnik Edukacyjny. 1993, nr 2, s. 24 25 3. Kształtowanie twórczej aktywności dzieci poprzez wdrażanie ich do ciekawych form spędzania wolnego czasu / Marzena Bednarek // Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce. 2006, nr 1, s. 72 75 4. Organizowanie turystyki i rekreacji dzieci i młodzieży // Biuletyn Oświatowy. 2007, nr 5, s. 22 30 5. Postawy matek wobec wypoczynku dzieci / Anna Zawadzka // Pedagogika Społeczna. 2002, nr 1, s. 119 126 6. Stracone szanse czas wolny dzieci z rodzin wykluczonych społecznie / Małgorzata Orłowska // Pedagogika Społeczna. 2006, nr 3, s. 89 100 7. Turystyka i rekreacja dzieci i młodzieży // Biuletyn Oświatowy. 2005, nr 4, s. 48 61 8. Wpływ środowiska rodzinnego na jakość i organizację czasu wolnego uczniów klas III wiejskich szkół podstawowych / Eugeniusz Kempa // Nauczyciel i Szkoła. 1998, nr 1, s. 59 66 9. Zabawa w teatr alternatywną formą spędzania czasu wolnego / Wiesława Grunwald, Alicja Lisowska // Kultura i Edukacja. 2005, nr 1, s. 113 126 10. Zasady i warunki organizowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej // Biuletyn Oświatowy. 2002, nr 5, s. 12 15 11. Czas wolny dzieci i młodzieży : zestawienie bibliograficzne w wyborze za lata 1993 2004 / Paulina Ablewicz // Wszystko dla Szkoły. 2004, nr 12, s. 24 25 12. Organizacja czasu wolnego w świetlicy szkolnej / Wioletta Barczak // Życie Szkoły. 2002, nr 4, s. 202 206 13. Szkoła aktywnego spędzania czasu wolnego / Elżbieta Biernat // Kultura Fizyczna. 2004, nr 9/10, s. 8 12 14. Ognisko pracy pozaszkolnej / Irena Federowicz // Życie Szkoły. 2004, nr 3, s. 26 27 15. Książka moja Arkadia, kraina szczęścia : Propozycja pozalekcyjnych zajęć profilaktyczno-edukacyjnych w bibliotece szkolnej / Urszula Gieleciak // Biblioteka w Szkole. 2001, nr 10, s. 18 19 16. Program Profilaktyczno-Wychowawczy Czas Wolny Inaczej / Zbigniew Głomski // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2001, nr 6, s. 20 21 17. O pracy kół zainteresowań / Grażyna Górska // Problemy Opiekuńczo- -Wychowawcze. 2002, nr 4, s. 51 52 18. Co robi uczeń w wolnym czasie? / Małgorzata Hamada // Wychowawca. 2003, nr 7/8, s. 31 33 19. Rola pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjno-turystycznych w zagospodarowaniu czasu wolnego / Piotr Inerowicz // Lider. 2000, nr 9, s. 23 25 100 EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007
20. Sposób na czas wolny / Marek Janas // Problemy Opiekuńczo Wychowawcze. 2002, nr 6, s. 21 22 21. Sposób na spędzanie wolnego czasu : scenariusz zajęcia zintegrowanego dla klasy III / Bogna Kotwińska, Aleksandra Goldstein // Gazeta Szkolna. 2004, nr 2, dod. s. X. Czas wolny naszych pociech / Barbara Kownacka // Nauczanie Początkowe. 2000/2001, nr 6, s. 52 55 22. Aktywność uczniów szkół podstawowych w czasie wolnym / Krzysztof Lubański // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 1990, nr 9, s. 341 346 23. Stymulująca funkcja zabawy w przezwyciężaniu trudności i zaburzeń w zachowaniu u dzieci z deficytami rozwoju / Elżbieta Maria Minczakiewicz // Lider. 2005, nr 4, s. 8 13 24. Kółko ortograficzne forma pomocy dziecku nadpobudliwemu i dyslektycznemu w szkole podstawowej / Beata Płażewska // Edukacja Przyrodnicza w Szkole Podstawowej. 2003, nr 1 2, s. 99 102 25. Czas wolny problemy i rozterki / Jadwiga Raczkowska // Problemy Opiekuńczo- -Wychowawcze. 1992, nr 5/6, s. 205 210 26. Znane i nowe problemy czasu wolnego / Jadwiga Raczkowska // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2000, nr 6, s. 13 18 27. Rola drużyny harcerskiej w wychowaniu do zdrowego trybu życia i umiejętności organizowania czasu wolnego / Hanna Radziszewska // Wychowanie na co Dzień. 2003, nr 7/8, s. 38 39 28. Czas wolny radość i problem / Beata Rechnio // Wszystko dla Szkoły. 2004, nr 7 8, s. 9 13. 29. Po lekcjach bywa różnie / Agnieszka Sołyga // Gazeta Szkolna. 2002, nr 16, s. 11. 30. Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów poprzez aktywność ruchową / Teresa Stasiak // Lider. 2003, nr 7 8, s. 16 31. Wolny czas ucznia / Leszek Stundis // Gazeta Szkolna. 2000, nr 7, s. 19. 32. Czas wolny to problem pedagogiczny / Katarzyna Wierzbińska // Edukacja i Dialog. 2004, nr 2, s. 37 41 33. Realizacja edukacji regionalnej w toku zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych / Anna Zellma // Wychowanie na co Dzień. 2001, nr 4/5, s. 36 38 Szczególnie polecane adresy internetowe: http://pl.wikipedia.org/wiki/czas_wolny http://www.opoka.org.pl/biblioteka/i/id/czas_wolny_dziecka.html http://www.gim1trzebnica.neostrada.pl/czas. htm http://www.snep.edu.pl http://www.czasdzieci.pl http://www.wasilkow.pl Anna Dąbrowska EDUKACJA ELEMENTARNA W TEORII I PRAKTYCE 3/2007 101