Z CODZIENNEJ PRAKTYKI dr Marcelo Balsamo Symulacja leczenia estetycznego przy użyciu samopolimeryzującego materiału kompozytowego Jakiekolwiek leczenie stomatologiczne zostaje podjęte, trzeba zawsze pamiętać, że bardzo ważny jest pierwszy kontakt z pacjentem. Niezwykle istotne jest zbudowanie dobrej relacji z pacjentem już podczas pierwszej konsultacji. Lekarz nie powinien w żadnym wypadku pozwolić na podporządkowanie sobie pacjenta. Nie doprowadzi to do dobrej, profesjonalnej relacji z nimi. Lekarz powinien słuchać pacjentów i poznać ich potrzeby. Potrzeby każdego pacjenta są bezpośrednio związane z jego oczekiwaniami i wyobrażeniami na swój temat. Pacjent może myśleć, że nie istnieją metody, które mogłyby pomóc w jego przypadku. Może jednak także zgłosić się z ekstremalnie trudną sytuacją i chcieć poznać możliwości techniczne jej leczenia, stawiając lekarza przed wyzwaniem, jakim jest spełnienie jego oczekiwań. Najważniejszą zasadą, o jakiej należy w takim przypadku pamiętać jest, by podczas pierwszej wizyty nie dawać pacjentowi złudnych nadziei, które rozbudzą w nim wiarę w istnienie cudownych rozwiązań. Dobra komunikacja podczas pierwszego spotkania da pacjentowi bezpieczne podstawy, pozwalające nazdobycie zaufania do lekarza na wszystkich etapach leczenia stomatologicznego. 4 styczeń 2012
Planując rehabilitację jamy ustnej w przypadkach, w których duże znaczenie mają kwestie estetyczne, lekarz musi opierać się na wiarygodnej, potwierdzonej wiedzy. Pozwoli mu to na planowanie złożonych zabiegów, umożliwiających odtworzenie naturalnego, estetycznego wyglądu oraz prawidłowego funkcjonowania układu stomatognatycznego pacjenta. Zdjęcia, modele diagnostyczne z odbudową z wosku oraz dane gromadzone podczas wywiadu i badania klinicznego ułatwią planowanie leczenia, a także pozwolą pacjentowi lepiej zrozumieć plan terapii i wyobrazić sobie jej ostateczny efekt. Często jednak pacjentowi to nie wystarcza, chciałby móc zobaczyć na własne oczy spodziewany efekt leczenia estetycznego, zanim tak naprawdę się ono rozpocznie. Trzeba pamiętać, że po- czucie piękna jest kwestią indywidualną. Dlatego też próbne odbudowy typu mock-up są niezastąpioną metodą postępowania dla lekarzy zajmujących się rehabilitacją uzębienia, a materiały kompozytowe są jednym z najlepszych rozwiązań wykorzystywanych w tym celu. Uzupełnienia uformowane próbnie są bardzo przydatne dla uświadomienia pacjenta. Pozwalają mu odczuć fizyczne zmiany, jakie nastąpią w jego jamie ustnej po wykonaniu licówek, koron czy innych uzupełnień. Dzięki symulacji wykonywanej bezpośrednio w jamie ustnej Sytuacja początkowa nasilona abrazja brzegów siecznych i diastemy powodowały nieestetyczny wygląd zębów pacjenta Zdj. 1 Zdj. 2 Zdj. 3 Forum Stomatologii Praktycznej 5
Z CODZIENNEJ PRAKTYKI pacjenta, może on zobaczyć, jak zmieni się ustawienie warg, wymowa, a także zwarcie po zakończeniu leczenia. Substancjami dobrze nadającymi się do tego zabiegu klinicznego są samopolimeryzujące materiały kompozyto-we, szczególnie te przeznaczone do wykonywania koron tymczasowych. Wiele z tych materiałów cechuje niski skurcz polimeryzacyjny i niska emisja ciepła podczas wiązania, co jest wielką zaletą zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy stomatologów. Na rynku jest dostępnych kilka systemów, które spełniają podstawowe wymagania stawiane materiałom stosowanym do próbnej bezpośredniej odbudowy. Poniżej przedstawiono kilka najważniejszych pożądanych cech: r polimeryzacja chemiczna: często materiał wprowadza się do jamy ustnej wraz z wyciskiem, który uniemożliwia penetrację światła lampy polimeryzacyjnej; r odpowiednie właściwości estetyczne, naśladujące naturalny wygląd zębów: z tego względu preferowane są materiały na bazie kompozytów, które wykazują lepsze właściwości estetyczne w porównaniu z konwencjonalnymi żywicami akrylanowymi; r łatwość wykańczania i polerowania w jamie ustnej: ten warunek po raz kolejny przemawia na korzyść materiałów kompozytowych, które można łatwo wykańczać i polerować przy użyciu wierteł diamentowych, krążków ściernych i specjalnych szczoteczek polerskich; r skala kolorów Vita: ułatwia dobór koloru na etapie odbudowy ostatecznej; r szybkość pracy i łatwość nakładania: jest to ważne, ponieważ zabieg próbnej odbudowy powinien być szybki i powodować możliwie jak najmniejszy dyskomfort dla pacjenta. Na kolejnych zdjęciach przedstawiono sekwencję czynności podczas wykonywania próbnej odbudowy z materiału do uzupełnień tymczasowych (Structur 2 SC, VOCO), która pozwoliła na realistyczną wizualizację efektów, jakie można będzie osiągnąć po zakończeniu leczenia. Odbudowa próbna na modelu pozwoliła na określenie idealnej estetyki, jakiej oczekiwał pacjent, który dzięki pomocy modelu był w stanie wyobrazić sobie potencjalny efekt leczenia. Próbna odbudowa z wosku na modelu musiała mieć zwiększoną grubość, co pozwoliło na uzyskanie w wyciskach dostatecznej ilości miejsca dla materiału kompozytowego w procesie wykonywania próbnej odbudowy w ustach pacjenta. Zdj. 4 Zdj. 5 Zdj. 6 6 styczeń 2012
W celu symulacji potencjalnego leczenia zastosowano systemy Structur 2 SC i Structur 2 QM firmy VOCO. Są to wysoce estetyczne materiały kompozytowe, ulegające samopolimeryzacji i wykorzystywane w celu modelowania długoterminowych uzupełnień tymczasowych. Taka symulacja stwarza pacjentowi dogodniejszą możliwość wyobrażenia sobie efektu i poprawia jego komunikację z dentystą. Kolejną zaletą tego typu materiałów tymczasowych jest ich zgodność z systemem kolorów Vita. Pozwala to na skuteczne określenie odcieni zęba, co ułatwia ostateczną odbudowę z materiałów zgodnych z kolornikiem Vita, zarówno wykonywaną metodą bezpośrednią, jak i pośrednią. Zdj. 7 Zdj. 7 Zdj. 7 Zdj. 8. Systemy na bazie żywic w strzykawkach z końcówką mieszającą umożliwiają jednoczasowe nakładanie dużych ilości materiału Po przymiarce wycisku w ustach, pobranego wcześniej na modelu diagnostycznym z nałożoną próbną odbudową z wosku, wypełniono wycisk materiałem kompozytowym Structur 2 SC i ponownie wprowadzono go do ust pacjenta. Mniej więcej po 1 minucie od wprowadzenia wycisku do ust można wyjąć łyżkę i sprawdzić, czy materiał kompozytowy wypełnił wszystkie okolice, w których istniała potrzeba symulacji leczenia estetycznego. Zdj. 10 Zdj. 9 Zdj. 11 Forum Stomatologii Praktycznej 7
Z CODZIENNEJ PRAKTYKI Jeśli po wyjęciu wycisku okaże się, że w niektórych miejscach materiał przykleił się do wycisku, należy uzupełnić ewentualne ubytki, dokładając tam materiału. Zdj. 12 Zdj. 13 Zdj. 14 Dzięki temu, że czas polimeryzacji jest krótki i wynosi mniej niż 5 minut, można niezwłocznie przystąpić do wykańczania i polerowania odbudowy. Zdj. 15 Zdj. 16 8 styczeń 2012
Po ostatecznym wypolerowaniu pacjent może ocenić przeprowadzoną symulację leczenia, co pozwala mu na podjęcie wraz z lekarzem najlepszych decyzji. Zdj. 17 Zdj. 18 Zdj. 19 Zastosowany system Structur 2 SC jest szybki i wydajny, co pozwala dentyście i pacjentowi w krótkim czasie uzyskać wizualizację efektu, jaki w niektórych przypadkach będzie możliwy do uzyskania dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach rozległego leczenia. W przypadku stosowania takich metod, jak próbna odbudowa (mock-up), bardzo ważne jest uświadomienie pacjentowi, że jest to tylko przedstawienie ogólnej idei terapii. Nie warto próbować wzbudzać w pacjencie nierealnych oczekiwań, ponieważ leczenie stomatologiczne ze swej natury podlega pewnym ograniczeniom, które mogą wymagać kompromisów w toku terapii. Natomiast bardzo ważnym aspektem próbnej odbudowy jest fakt, że ogromnie pomaga ona w profesjonalnej diagnostyce, przyczyniając się do wcześniejszego rozpoznania potencjalnych trudności, jakie mogą wystąpić w toku rehabilitacji uzębienia. Zdj. 20 dr Marcello Balsamo Profesor Associação Paulista de Cirurgiões Dentistas, APCD w São Paulo w Brazylii. Forum Stomatologii Praktycznej 9