MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2013

Załącznik do Uchwały Nr XXVIII/ 378 /2013 Rady Miasta Legionowo z dnia 23 stycznia 2013 r. MIEJSKI PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2013 Legionowo 2013 r. 1

I. WSTĘP Zdrowie jest jednym z podstawowych praw jednostki ludzkiej i stanowi głównie wartość indywidualną, ale również jest dobrem społecznym. Zdrowy człowiek ma większe szanse na samorealizację, satysfakcjonujące pełnienie ról społecznych oraz dobrą adaptację do zmian środowiskowo społecznych. Tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturowe, zapewnia właściwy rozwój społeczny i gospodarczy oraz jest doskonałą wizytówką samorządu lokalnego. Konieczne są działania wspomagające, stanowiące wyzwanie dla decydentów, zarządzających na różnych poziomach i w różnych organizacjach, do budowania odpowiedniej polityki zdrowotnej dla ułatwienia dokonywania wyborów sprzyjających zdrowiu. Zgodnie z założeniami Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015 zadania określone w Miejskim Programie Promocji Zdrowia na rok 2013 koncentrują się na: zmniejszaniu różnic w dostępie do specjalistycznych świadczeń opieki zdrowotnej, profilaktyce pierwotnej zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, edukacji zdrowotnej. Ważne jest, aby zadania dotyczące rozwijania i tworzenia projektów promocji zdrowia były obecne w różnych organizacjach i grupach społecznych takich jak: szkoły, podmioty lecznicze, zakłady pracy, organizacje pozarządowe skupiające swoich podopiecznych. Rolą naszego samorządu jest tworzenie warunków sprzyjających realizacji działań przez organizacje i instytucje lokalne, ponieważ tylko przy wspólnym wysiłku i ścisłym współdziałaniu obywateli można poprawić stan zdrowia mieszkańców miasta, a tym samym jakość ich życia, dlatego przyjmuje się założenie, iż do realizacji zadań włączy się jak zwykle wiele podmiotów, a systematyczne wdrażanie poszczególnych programów zdrowotnych przyczyni się do poprawy stanu zdrowia mieszkańców miasta. III. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Wieloletnie prognozy demograficzne pozwalają na zaplanowanie i dostosowanie założeń polityki do przyszłych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Z każdym rokiem zwiększa się średnia przewidywana długość życia, w 2010 roku osiągnęła ona dla kobiet 79, a dla mężczyzn 71 lat, równocześnie następuje ciągły spadek liczby mieszkańców Polski, która w 2010 r. wyniosła niespełna ponad 38 mln, umieralność niemowląt została zredukowana do wskaźnika 6,4 na 1000 żywych urodzeń, a przewidywana liczba ludności na rok 2035 wynosi 36 mln. Dane te ukazują tendencje do starzenia się naszego społeczeństwa, również legionowskiego. Według wyliczeń GUS w roku 2030 liczba osób w wieku co najmniej 65 lat osiągnie poziom ok. 24%, co oznacza, że prawie co czwarty Polak będzie miał co najmniej 65 2

lat, natomiast do głównych przyczyn zgonów należą: choroby układu krążenia oraz nowotwory złośliwe. Ważne jest aby wraz z wydłużaniem długości życia pamiętać o podnoszeniu jakości tego życia. Z ewidencyjnych baz Urzędu Miasta Legionowo (wg stanu na dzień 31.08.2012 r.) wynika, że dane dotyczące potencjalnych grup beneficjentów działań prozdrowotnych są następujące: liczba urodzonych dzieci w 2011 r. wynosi 613, a w 2012 r. do dnia 28.12.2012 r. - 619, liczba dzieci do 6 roku życia w 2011 r. wynosi 4.534, liczba mieszkańców powyżej 40 roku życia w 2012 r. wynosi 24.038, w tym liczba mieszkańców w wieku powyżej 60 roku życia wynosi 10.878, liczba mieszkańców wynosi ponad 52 tys. Skala problemów zdrowotnych mieszkańców miasta Legionowo jest porównywalna z sytuacją ogólnokrajowej. Stwierdzić można, że mieszkańcy Legionowa borykają się z licznymi problemami społeczno zdrowotnymi wśród których wymienić należy: nieprawidłowy styl życia (mała aktywność fizyczna, nieracjonalny sposób odżywiania, nadmierne palenie tytoniu i spożycie alkoholu, zażywanie substancji psychoaktywnych oraz brak umiejętności radzenia sobie ze stresem), choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, urazy (głównie w wyniku wypadków drogowych), choroby układu oddechowego i pokarmowego, zaburzenia psychiczne, choroby zakaźne (WZW typu B, gruźlica, AIDS) niepełnosprawność, która spowodowana jest głównie schorzeniami narządu ruchu, chorobami układu krążenia, urazami i chorobami przewlekłymi, bezrobocie, ubóstwo oraz dysfunkcje rodzinne. IV. PODSTAWA PRAWNA WARUNKUJĄCA TWORZENIE I REALIZACJĘ MIEJSKIEGO PROGRAMU PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2013 Gmina Legionowo realizuje zadania własne w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. Obejmują one w szczególności: promocję zdrowia i profilaktykę, mającą na celu tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu, opracowanie programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców miasta oraz inicjowanie i udział w wytyczaniu kierunków przedsięwzięć lokalnych zmierzających do zaznajomienia mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz ich skutkami, a proponowane działania nie dotyczą świadczeń gwarantowanych przeznaczonych dla pacjentów i finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 3

Akty prawne regulujące powyższe zadania to: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz.1027 z późn. zm.), Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015. IV. STRATEGICZNE CELE ZDROWOTNE MIEJSKIEGO PROGRAMU PROMOCJI ZDROWIA NA ROK 2013 Głównym celem Miejskiego Programu Promocji Zdrowia jest poprawa zdrowia i związana z nim jakość życia mieszkańców miasta Legionowo, kształtowanie prozdrowotnego stylu życia społeczeństwa, aktywizowanie podopiecznych zrzeszonych w organizacjach pozarządowych i innych podmiotów do działań na rzecz poprawy zdrowia. Do szczegółowych celów Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2013 należą: Cel 1. Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób układu krążenia. Cel 2. Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów. Cel 3. Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku wypadków i upowszechnianie wiedzy udzielania pierwszej pomocy. Cel 4. Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewlekłych schodzeń układu kostno-stawowego. Cel 5. Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom. Cel 6. Zmniejszenie różnic w dostępie do niektórych świadczeń opieki zdrowotnej. Cel 7. Zwiększenie opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym dzieckiem. Cel 8. Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym dzieci i młodzieży. Cel 9. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych. Cel 10. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób niepełnosprawnych. Cel 11. Aktywizacja placówek oświatowych, podmiotów leczniczych oraz organizacji pozarządowych do działań na rzecz poprawy zdrowia społeczeństwa miasta Legionowo. Cel 12. Zwiększenie działań na potrzeby promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Oczekiwane korzyści zdrowotne po wdrożeniu Miejskiego Programu promocji Zdrowia na rok 2013: zmniejszenie zachorowalności dzieci, zmniejszenie liczby dzieci niepełnosprawnych, 4

wyrównanie szans zdrowotnych dzieci i młodzieży w Legionowie, zmniejszenie rozpowszechniania chorób układu krążenia, chorób nowotworowych, schorzeń układu kostno-stawowego, chorób metabolicznych oraz chorób krwi. zwiększenie wykrywalności chorób nowotworowych we wczesnych stadiach, poprawa jakości życia oraz zwiększenie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, rozpowszechnianie idei aktywności fizycznej i społecznej seniorów, zmniejszenie występowania niepełnosprawności, chorób przewlekłych i przedwczesnych zgonów w populacji osób powyżej 60 r.ż. V. ZADANIA GMINY LEGIONOWO W ZAKRESIE PROMOCJI ZDROWIA ORAZ PROFILAKTYKI CHORÓB I ODPOWIADAJĄCE IM PROGRAMY ZDROWOTNE REALIZOWANE DLA MIESZKAŃCÓW MIASTA LEGIONOWO Miejski Program Promocji Zdrowia na rok 2013 składa się z opisanych poniżej programów zdrowotnych, które stanowią szeroko pojętą profilaktykę zdrowotną prowadzoną na terenie Gminy Legionowo. 5

1. PROGRAM PRORODZINNY PRZYGOTOWUJĄCY PRZYSZŁYCH RODZICÓW NA PRZYJĘCIE DZIECKA a) Opis problemu zdrowotnego Ciąża i poród to ogromne wyzwanie dla organizmu kobiety. Szczególnie podczas porodu przyszli rodzice potrzebują wsparcia i wskazówek, które rozwieją ich ewentualne wątpliwości i pomogą im odpowiednio przygotować się na przyjście dziecka. Współczynniki umieralności okołoporodowej w Polsce (na podstawie danych GUS) z roku na rok wykazują tendencje spadkowe, jednak do zasadniczych przyczyn zgonów matek przy porodzie dochodzi z powodu krwotoku, zakażenia lub zatoru. W przypadku noworodków najczęstszą przyczyną zgonów w dalszym ciągu są stany chorobowe w okresie okołoporodowym, czyli w trakcie trwania ciąży matki i w okresie 6 dni życia noworodka. Jednym z istotnych czynników wpływających na poprawę opieki prenatalnej jest pogłębienie wiedzy związanej z ciążą, porodem, połogiem i opieką nad noworodkiem poprzez zajęcie w szkole rodzenia. Demografia Jak podają statystyki Urzędu Miasta Legionowo na dzień 28 grudnia 2012 r. urodzonych mieszkańców miasta Legionowo jest 619. W 2011 r. było ich 706 i nie odnotowano żadnego zgonu dziecka do 2 miesiąca życia. Większość ciężarnych mieszkanek miasta Legionowo (90%) rodzi w Mazowieckim Szpitalu Wojewódzkim Bródnowskie Centrum Specjalistyczne w Warszawie oraz w SPZOZ w Nowym Dworze Mazowieckim, ponieważ miasto Legionowo nie posiada na swoim terenie szpitala z oddziałem położniczo - ginekologicznym. Na przestrzeni 2 lat w ramach programu przeszkolono ponad 66 par i zainteresowanie programem z roku na rok wzrasta, jednak ze względu na ograniczone środki finansowe Gmina Legionowo nie może zapewnić każdej chętnej parze uczestnictwa w programie. Potwierdzenie zasadności wprowadzenia programu prezentują przedstawione poniżej wyniki badań przeprowadzonych podczas realizacji zadania w 2012 r. Wśród losowo wybranych uczestników programu przeprowadzono badania ankietowe mające na celu pozyskanie informacji o jakości prowadzenia szkolenia przez kadrę medyczną Poradni Szkoła Rodzenia Tati Mami w ramach programu prorodzinnego przygotowującego przyszłych rodziców na przyjęcie dziecka. W badaniu uczestniczyło 30 losowo wybranych osób. Wszyscy respondenci uczestniczyli w szkoleniach prowadzonych w ramach programu. Wszyscy ankietowani byli zadowoleni z zajęć szkoleniowych w jakich uczestniczyli i ocenili je na 6. Każda badana para stwierdziła, że umiejętności zdobyte podczas szkolenia będą jej bardzo przydatne oraz wszystkim odpowiadał sposób w jaki szkolenie było prowadzone. 6

b) Cele programu kształtowanie nawyków sprzyjających utrzymaniu dobrostanu psychofizycznego ciężarnej, rodzącej oraz jej rodziny poprzez edukację przygotowującą przyszłą matkę i ojca dziecka do porodu, połogu i opieki nad noworodkiem, zredukowanie nadmiernego lęku przed porodem oraz pomoc w pokonaniu rozmaitych oporów związanych a obcowaniem z noworodkiem, zapoznanie matki i ojca dziecka z mechanizmem porodu, zasady opieki poporodowej, okresem karmienia i antykoncepcji, które mogą być stosowane po porodzie, przeprowadzenie praktycznych zajęć gimnastycznych ogólnousprawniających dla matki i ojca dziecka, poprzez które poznają pozycje relaksacyjne, sposoby oddychania i parcia w różnych okresach porodu, przeprowadzenie praktycznych zajęć, w trakcie których matka i ojciec dziecka poznają zasady pielęgnacji noworodka. Zadanie jest zbieżne z celem operacyjnym nr 7 Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007 2015. c) Adresaci programu Program kierowany jest do mieszkańców miasta Legionowo (33 par) i zaleca się, aby oboje rodziców uczestniczyło w zajęciach, ponieważ dzięki wspólnemu uczestnictwu para pogłębia, wzmacnia i rozwija związek z dzieckiem. Pierwszeństwo w dostępie do uczestnictwa w programie będą mieli rodzice posiadający Kartę Dużej Rodziny. d) Organizacja i czas realizacji programu program obejmuje cykl spotkań, w ramach których uczestnikom przekazana zostanie wiedza na temat ciąży, porodu, połogu i dziecka, spotkania powinny składać się z omówienia teoretycznego oraz ćwiczeń praktycznych będących podstawą programu, zajęcia odbywać się będą na terenie miasta Legionowo w miejscu wskazanym przez realizatora wyłonionego w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, czas trwania programu to minimum 10 spotkań po 2 godziny każde, program realizowany będzie w okresie od marca do grudnia 2013 r, program prowadzony będzie przez osoby posiadające wykształcenie i doświadczenie w prowadzeniu zajęć w szkole rodzenia (położna, lekarz ginekolog-położnik) oraz dodatkowo wymagane jest, aby podczas trwania programu odbyło się jedno spotkanie z lekarzem pediatrą, dietetykiem, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, 7

kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) za przeprowadzenie 10 spotkań (trwających minimum 2 godziny), przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, uczestnictwo w programie zależy od szybkości zgłoszenia się pary, ponieważ ze względu na ograniczone środki finansowe Gminy Legionowo liczba miejsc w szkoleniu jest ograniczona, informacja o programie przekazana zostanie mieszkańcom miasta za pośrednictwem plakatów umieszczanych w podmiotach leczniczych, w mediach oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Legionowo. e) Koszty programu szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 10.000 zł, dla przyszłych rodziców Gmina Legionowo zapewnia dofinansowanie zajęć do wysokości 50% kosztów pełnego uczestnictwa. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 8

2. REHABILITACJA NIEMOWLĄT WCZESNA DIAGNOSTYKA I ĆWICZENIA REHABILITACYJNE DLA DZIECI ZAGROŻONYCH NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ DO 1 ROKU ŻYCIA a) Opis problemu zdrowotnego Jednym z głównych i poważnych zjawisk i problemów współczesnej cywilizacji jest niepełnosprawność. Szczególnie u dzieci podkreśla się, że niepełnosprawność dotyczy wielu aspektów w ich funkcjonowaniu lub uniemożliwiających im zadowalające funkcjonowanie indywidualnie i w społeczeństwie. Bardzo ważna jest kompleksowość prowadzonych działań w zakresie diagnostyki i rehabilitacji, które przyczynią się w przyszłości do zapobiegania pogłębiania się niepełnosprawności u dzieci. Podjęcie wczesnej interwencji jest możliwe tylko wtedy, jeżeli została podjęta wczesna diagnoza, która również nie jest możliwa bez współudziału rodziców. To oni mają szansę obserwować dziecko przez całą dobę w różnych sytuacjach. To im intuicja podpowiada, że mimo braku wyraźnych nieprawidłowości odczuwają niepokój spowodowany odmiennością rozwoju dziecka w porównaniu z rozwojem innych dzieci. W związku z powyższym konieczna jest bardzo szybka diagnoza i dalsze systematyczne i prowadzenie kompleksowych działań diagnostyczno rehabilitacyjnych, które pozwolą wcześnie rozpoznać dysfunkcje u dzieci. Demografia Według danych statystycznych GUS umieralność niemowląt została zredukowana do wskaźnika 6,4 na 1000 żywych urodzeń, ale niestety niepełnosprawność związana z zaburzeniami rozwojowymi występuje u 4-5% dzieci, która spowodowana może być wcześniactwem, chorobami lub innymi urazami. Z ewidencyjnych baz danych Urzędu Miasta Legionowo wynika, że w 2011 roku liczba urodzonych dzieci wynosiła 706, a na dzień 28 grudnia 2012 r. liczba ta wynosi 619. Na przestrzeni 4 lat w ramach programu Rehabilitacja niemowląt udzielono 780 konsultacji diagnostyczno - neurologicznych i 387 dzieci objętych zostało 3 krotnymi ćwiczeniami rehabilitacjami. Potwierdzenie zasadności wprowadzenia programu prezentują przedstawione poniżej wyniki badań przeprowadzonych podczas realizacji zadania w 2012 r. Wśród losowo wybranych uczestników programu przeprowadzono badania ankietowe mające na celu pozyskanie informacji o jakości świadczonych usług medycznych przez kadrę medyczną Gabinetu Terapia Dzieci w ramach programu Rehabilitacja niemowląt wczesna diagnostyka i ćwiczenia rehabilitacyjne dla dzieci do 1 roku życia. W badaniu uczestniczyło 50 losowo wybranych osób. Wszyscy respondenci przebadali swoje dziecko w ramach programu. Wszyscy ankietowani byli zadowoleni z udzielonych ich dziecku świadczeń zdrowotnych i ocenili na 6 jakość wykonanych badań przez personel Gabinetu Terapia Dzieci. 9

Każdy z badanych, którego dziecko miało wykonane badania dostrzega potrzebę kontynuowania w przyszłości takiego programu oraz zwiększenia ilości ćwiczeń rehabilitacyjnych dla jednego dziecka. b) Cele programu wykonanie oceny reaktywności posturalnej oraz rozwoju psychoruchowego przez lekarza neurologa, która umożliwi wykrycie zakłóceń w kierowaniu mechanizmami posturalnymi przez ośrodkowy układ nerwowy, koordynacji wzrokowo ruchowej, powiązaniu psychiki i motoryki z rozwojem niemowlęcia, przeprowadzenie wczesnej diagnostyki i terapii zaburzeń rozwojowych u dzieci z grupy ryzyka okołoporodowego, przeprowadzenie 5 krotnych ćwiczeń rehabilitacyjnych wśród dzieci z problemami rozwojowymi w/g metod neurofizjologicznych, opracowanie indywidualnego zestawu ćwiczeń przez specjalistę rehabilitanta dla każdego dziecka zależnego od etapu rozwojowego na jakim się ono znajduje, aby dalszą rehabilitację poprowadzić mogli sami rodzice w domu. c) Adresaci programu Program kierowany jest do dzieci do 1 roku życia zagrożonych niepełnosprawnością, zamieszkujących na terenie miasta Legionowo. Pierwszeństwo w dostępie do uczestnictwa w programie będą miały dzieci posiadające Kartę Dużej Rodziny. d) Organizacja i czas realizacji programu w ramach programu dziecko do 1 roku życia będzie mogło skorzystać z 1 wizyty diagnostycznej przeprowadzonej przez lekarza neurologa lub ortopedę dziecięcego, po zdiagnozowaniu przez lekarza, dziecko zakwalifikowane do 5-krotnych ćwiczeń rehabilitacyjnych kierowane jest do specjalisty rehabilitacji, realizacja programu odbywać się będzie przy założeniu, że do przyjęć wyznaczony jest minimum 1 dzień w tygodniu oraz stałe godziny przyjęć, program realizowany będzie w okresie od marca do grudnia 2013 r, świadczenia wykonywane będą na terenie miasta Legionowo w miejscu wskazanym przez realizatora wyłonionego w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) za 1 wizytę diagnostyczną przeprowadzoną przez lekarza specjalistę oraz za 5-krotne ćwiczenia rehabilitacyjne wykonywane przez 10

specjalistę rehabilitanta, przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, uczestnictwo w programie zależy od szybkości zgłoszenia się rodzica/opiekuna dziecka, ponieważ ze względu na ograniczone środki finansowe Gminy Legionowo liczba świadczeń jest ograniczona, informacja o programie przekazana zostanie mieszkańcom miasta za pośrednictwem plakatów umieszczanych w podmiotach leczniczych, w mediach oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Legionowo. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 13.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 11

3. PROGRAM ZDROWOTNY W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH 3.1. PROFILAKTYKA I WCZESNE WYKRYWANIE CHORÓB U DZIECI W WIEKU OD 9 MIESIĄCA ŻYCIA DO 6 LAT a) Opis problemu zdrowotnego Choroby nowotworowe u dzieci występują rzadko, ale pomimo ogromnego postępu, jakiego dokonano w leczeniu, są drugą przyczyną zgonów wśród dzieci poniżej 15 roku życia, ponieważ rozwój nowotworów w tej grupie wiekowej jest bardzo różnorodny i dynamiczny. Bardzo ważne jest wczesne ich wykrywanie i podjęcie natychmiastowego leczenia. Niestety nowotwory u dzieci z zasady rozwijają się podstępnie i często nawet w zaawansowanym procesie choroby stan ogólny dziecka jest dobry, dlatego dbałość o odpowiednią profilaktykę występowania chorób w każdym okresie życia dziecka jest bardzo ważna. Jest to możliwe dzięki systematycznie wykonywanym badaniom fizykalnym u potencjalnie zdrowych dzieci. Demografia Wcześnie wykryty nowotwór daje prawie 100% szans na wyleczenie. W Polsce co roku na choroby nowotworowe zapada blisko 1200 dzieci, większość z nich zostaje zdiagnozowana jednak w późnym stadium choroby, co zmniejsza ich szanse na szybki powrót do zdrowia. Dane statystyczne wskazują, że u polskich dzieci nowotwory rozpoznawane są z opóźnieniem i w bardziej zaawansowanym stadium, niż w porównaniu z innymi krajami europejskimi. Na dzień 30 sierpnia 2012 r. liczba mieszkańców miasta do 6 roku życia wynosi nieco ponad 5.300 i ciągle rośnie, czego dowodem jest np. znaczny brak miejsc w żłobku miejskim i kilkunastu przedszkolach na terenie miasta. Z informacji podanych przez Wydział Edukacji i Sportu Urzędu Miasta Legionowo na jedno miejsce w żłobku lub przedszkolu przypada 2-3 dzieci. W ramach prowadzonego od 3 lat programu W zdrowym ciele zdrowy duch przebadano ponad 560 dzieci i wśród ok. 30% wykryto różne nieprawidłowości, po czym skierowano ich do dalszej diagnozy i ewentualnego leczenia. Potwierdzenie zasadności wprowadzenia programu prezentują przedstawione poniżej wyniki badań przeprowadzonych podczas realizacji zadania w 2012 r. W badaniu ankietowym uczestniczyło 30 losowo wybranych osób. Wszyscy respondenci przebadali swoje dziecko w ramach programu. Wszyscy ankietowani byli zadowoleni z udzielonych ich dziecku świadczeń zdrowotnych. 90% respondentów oceniło jakość wykonanych badań przez personel ZOZ LEGIONOWO i Fundację Ronalda McDonalda na 6, a tylko 10 % na 5. Każdy z badanych, którego dziecko miało wykonane badania dostrzega potrzebę kontynuowania w przyszłości takiego programu. 12

b) Cele programu zwiększenie dostępności do specjalistycznych badań ultrasonograficznych dla dzieci w wieku od 9 miesiąca życia do 6 lat (USG jamy brzusznej, tarczycy, węzłów chłonnych, a u chłopców dodatkowo moszny oraz konsultacje z lekarzem specjalistą), obniżenie wskaźnika zachorowalności i umieralności na choroby nowotworowe wśród dzieci w wieku od 9 miesiąca życia do 6 lat, zapewnienie wysokiej jakości świadczonych usług medycznych w ramach realizowanego programu, poprawa świadomości społecznej w zakresie profilaktyki występowania chorób u dzieci. c) Adresaci programu Program kierowany jest do dzieci od 9 miesiąca życia do 6 lat, zamieszkujących na terenie miasta Legionowo. Pierwszeństwo w dostępie do uczestnictwa w programie będą miały dzieci posiadające Kartę Dużej Rodziny. d) Organizacja i czas realizacji programu w ramach programu dziecko spełniające warunki będzie mogło skorzystać z specjalistycznych badań ultrasonograficznych w tym: USG jamy brzusznej, tarczycy, węzłów chłonnych, a u chłopców dodatkowo moszny oraz konsultacje z lekarzem specjalistą, program realizowany będzie w okresie od marca do grudnia 2013 r, świadczenia wykonywane będą na terenie miasta Legionowo w miejscu wskazanym przez realizatora wyłonionego w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) za 1 badanie ultrasonograficzne oraz konsultacje lekarską, przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, uczestnictwo w programie zależy od szybkości zgłoszenia się rodzica/opiekuna dziecka, ponieważ ze względu na ograniczone środki finansowe Gminy Legionowo liczba świadczeń jest ograniczona, informacja o programie przekazana zostanie mieszkańcom miasta za pośrednictwem plakatów umieszczanych w podmiotach leczniczych, w mediach oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Legionowo. 13

e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 15.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 14

3.2. PROGRAM SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH PRZECIWKO PNEUMOKOKOM DLA DZIECI W WIEKU OD 2 DO 5 LAT a) Opis problemu zdrowotnego Obecnie bakterie Streptococcus pneumoniae (Pneumokoki) są szeroko rozpowszechnionymi w środowisku patogenami, które są główną przyczyną zakażeń i infekcji układu oddechowego na całym świeci. Występowanie chorób wywołanych przez pneumokoki w Polsce oraz ich oporność na stosowane antybiotyki budzi zaniepokojenie wśród polskich profesjonalistów medycznych. Do chorób inwazyjnych wywołanych przez pneumokoki należą m.in.: zapalenie płuc z bakteriemią, posocznica oraz inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP). Wobec powyższego choroby wywołane przez pneumokoki, obok malarii, zostały uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za najwyższy priorytet wśród chorób, którym należy zapobiegać poprzez szczepienia ochronne. Wprowadzenie szczepień przeciwko pneumokokom dla wszystkich dzieci w ramach kalendarza szczepień rekomenduje pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Promocji Szczepień Ochronnych działający przy Ministrze Zdrowia. Eksperci są zgodni, że jedynie zaszczepienie dzieci może ograniczyć rozprzestrzenianie się pneumokoków, zmniejszyć częstotliwość występowania schorzeń oraz zgonów wywołanych przez te bakterie. Demografia Obecnie infekcje wywołane przez pneumokoki są trzecią co do częstości przyczyną zgonów dzieci poniżej 5 roku życia na świecie. W Polsce na podstawie danych Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego, stwierdzono, że najwyższą zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP) zanotowano u dzieci poniżej 5 roku życia. Szczepionki PCV10 i PCV13 dawały pokrycie w wystąpieniu choroby wynosząc odpowiednio PCV10 62,5% i PCV13 87,5% u dzieci poniżej 5 roku życia z terenu województwa mazowieckiego. Opinie krajowego i wojewódzkiego konsultanta jednoznacznie wskazują słuszność prowadzenia szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom z zastosowaniem szczepionki PCV13, posiadającej najszersze pokrycie przeciw tym drobnoustrojom. Gmina Legionowo posiadająca ponad 3.500 dzieci w wieku od 2 do 5 lat, na przestrzeni 2 lat w ramach programu W zdrowym ciele zdrowy duch, zaszczepiła, ponad 260 dzieci w wieku od 2 do 5 lat, mając bardzo ograniczone środki finansowe na to zadanie. b) Cele programu zwiększenie dostępności do bezpłatnych szczepień ochronnych przeciwko pneumokokom dla dzieci w wieku od 2 do 5 lat zamieszkałych na terenie miasta Legionowo, obniżenie wskaźnika zachorowalności i umieralności na inwazyjne choroby pneumokokowe wśród dzieci w wieku od 2 do 5 lat, 15

zapewnienie wysokiej jakości świadczonych usług medycznych w ramach realizowanego programu, poprawa świadomości społecznej w zakresie profilaktyki występowania chorób pneumokokowych u dzieci. c) Adresaci programu Program kierowany jest do dzieci od 2 do 5 lat, zamieszkujących na terenie miasta Legionowo. Pierwszeństwo w dostępie do uczestnictwa w programie będą miały dzieci posiadające Kartę Dużej Rodziny. d) Organizacja i czas realizacji programu w ramach programu dziecko spełniające warunki będzie mogło skorzystać z bezpłatnego szczepienia przeciw pneumokokom wraz z kwalifikacją lekarza, program realizowany będzie w okresie od marca do grudnia 2013 r, świadczenia wykonywane będą na terenie miasta Legionowo w miejscu wskazanym przez realizatora wyłonionego w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) za zaszczepienie 1 dziecka wraz z kwalifikacją lekarską, przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, uczestnictwo w programie zależy od szybkości zgłoszenia się rodzica/opiekuna dziecka, ponieważ ze względu na ograniczone środki finansowe Gminy Legionowo liczba szczepień jest ograniczona, informacja o programie przekazana zostanie mieszkańcom miasta za pośrednictwem plakatów umieszczanych w podmiotach leczniczych, w mediach oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Legionowo. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 35.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 16

4. UPOWSZECHNIANIE UMIEJĘTNOŚCI UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY W RATOWANIU ŻYCIA NA TERENIE MIASTA LEGIONOWO. a) Opis problemu zdrowotnego Zdarzają się sytuacje, gdy prawidłowe funkcje życiowe zostają zaburzone i dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia. Problem pojawia się, gdy sytuacja wydarzy się w publicznym miejscu: w sklepie, na ulicy, w parku. Pomimo tego, że świadomość społeczna na temat udzielania pierwszej pomocy jest z każdym rokiem coraz większa, to dalej jest niewystarczająca. Panuje powszechne przekonanie, że jak się nie jest lekarzem, to lepiej nic nie robić przy poszkodowanym, bo można zaszkodzić. Prawda jest zupełnym przeciwieństwem tego twierdzenia, bo każde działanie w przypadku nagłego zatrzymania krążenia jest lepsze od biernego przyglądania się i oczekiwania na karetkę. Wiedza na temat udzielania pierwszej pomocy jest społecznie potrzebna i pożądana. Po pierwsze, dzięki jej wykorzystaniu może zmniejszyć się statystyka zgonów, których można by uniknąć. Statystyka jest tutaj jedynie bolesnym odzwierciedleniem. Dzięki umiejętności udzielenia pierwszej pomocy można uratować komuś życie, dać drugą szansę. Statystyki Każda upływająca minuta zmniejsza szanse na przeżycie poszkodowanego o 7-10%, a w przypadku wykonywania RKO (resuscytacji krążeniowo-oddechowej) przez świadków zdarzenia, szanse na przeżycie maleją z każdą minutą jedynie o 3-4%. Po upływie 4-5 minut rozpoczyna się nieodwracalny proces obumierania komórek kory mózgowej. Niestety często dojazd karetki nie jest możliwy w tak krótkim czasie. W takim przypadku pomoc świadków zdarzenia jest niezbędna do tego, by pogotowie mogło zrobić coś więcej niż stwierdzić zgon. Statystyki pokazują, że aż 30% rannych biorących udział w wypadkach umiera dlatego, że nie udzielono im pomocy na czas. Każdego roku w wypadkach drogowych w Polsce ginie około 6 tysięcy osób, a dodatkowo wypadki drogowe są główna przyczyną zgonów Polaków w wieku do 44 roku życia. Jeszcze przed przewiezieniem do szpitala umiera 6 z 10 statystycznych ofiar wypadku, na skutek zatrzymania akcji serca, zadławienia, a nawet wychłodzenia. Według danych Raportu Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji: co trzecia ofiara wypadku komunikacyjnego przeżyłaby, gdyby ktoś tylko odchylił jej głowę i udrożnił drogi oddechowe, w Polsce co 10 minut ktoś jest ranny, a co 90 minut ginie w wypadkach drogowych, gdyby co dziesiąty mieszkaniec Ziemi umiał udzielać pierwszej pomocy, udałoby się uratować w ciągu roku milion osób, z powodu wypadków drogowych ginie na miejscu zdarzenia około 400 dzieci rocznie, a jest to liczba dzieci uczęszczająca do jednej średniej wielkości szkoły, 17

w 2011 roku statystycznie mniej więcej co 11 minut dochodziło w Polsce do wypadku drogowego, średni czas dojazdu pogotowia ratunkowego do miejsca wypadku sięga 30 40 minut, tymczasem decydujące dla życia wielu ofiar są pierwsze 4 5 minuty po wypadku. Gmina Legionowo na przestrzeni 6 lat w ramach programu Upowszechnianie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w ratowaniu życia na terenie miasta Legionowo przeszkoliła ponad 1.500 uczniów legionowskich szkół oraz ponad 300 dorosłych osób (w tym: pracownicy samorządowi, nauczyciele legionowskich szkół, pracownicy żłóbka miejskiego, pracownicy jednostek organizacyjnych gminy, mieszkańcy miasta zrzeszeni w organizacjach pozarządowych oraz pozostali mieszkańcy miasta) mając bardzo ograniczone środki finansowe na to zadanie. b) Cele programu celem programu jest nauka czynności ratunkowych polegających na udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej, obniżenie wskaźnika umieralności w wyniku wypadków drogowych i w miejscach publicznych, zwiększenie chęci, przełamanie oporu i strachu na terenie miasta Legionowo w podejmowaniu akcji udzielania pierwszej pomocy, zapewnienie wysokiej jakości przeprowadzonych zajęć teoretycznych i praktycznych w zakresie udzielania pierwszej pomocy w ramach realizowanego programu, poprawa świadomości społecznej w zakresie zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. c) Adresaci programu Program kierowany jest do osób, które zawodowo pracują z klientami zagrożonymi utratą zdrowia i życia, tj. strażnicy miejscy, strażacy, pracownicy jednostek organizacyjnych gminy i organizacji pozarządowych pracownicy placówek oświatowo wychowawczych i innych zakładów oraz uczniowie z klas gimnazjalnych w Legionowie. d) Organizacja i czas realizacji programu program obejmuje szkolenia, w ramach których uczestnikom przekazana zostanie wiedza na temat zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, zajęcia składać się będą z omówienia teoretycznego oraz ćwiczeń praktycznych będących podstawą programu, zajęcia odbywać się będą na terenie miasta Legionowo miejsce szkolenia warunkowane jest od rodzaju grupy szkoleniowej, czas trwania programu to minimum 5 godzin dla jednej grupy liczącej maksymalnie 15 18

osób, program realizowany będzie od marca do października 2013 r., program prowadzony będzie przez specjalistów, zgodnie ze standardami obowiązującymi w Unii Europejskiej oraz zgodnie z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki za 1 szkolenie dla jednej grupy szkoleniowej (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) oraz ilość grup (max. 15 osobowych) proponowanych do przeszkolenia (tj. wybór oferenta proponującego największą liczbę grup), przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, informacja o programie i możliwości skorzystania ze szkolenia przekazana zostanie do dyrektorów legionowskich gimnazjów, organizacji pozarządowych, pracowników samorządowych, pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej, pracowników Żłobka Miejskiego, Ochotniczej i Powiatowej Straży Pożarnej, Policji. Pomimo że edukacja na rzecz bezpieczeństwa życia i zdrowia jest ujęta w podstawie programowej dla szkół, to zajęcia z tego zakresu często nie są prowadzone na wysokim poziomie, dlatego zasadne wydaje się wprowadzenie dodatkowych szkoleń w zakresie udzielania pierwszej pomocy. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 10.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 19

5. PROFILAKTYKA I WCZESNE WYKRYWANIE NOWOTWORÓW JELITA GRUBEGO DLA MIESZKAŃCÓW MIASTA POWYŻEJ 40 ROKU ŻYCIA. a) Opis problemu zdrowotnego Powstanie i rozwój raka jelita grubego warunkuje wiele czynników, z których najważniejsze to genetyczne i środowiskowe. Do uznanych stanów przedrakowych w jelicie grubym należą: pojedyncze gruczolaki, zespoły polipowatości rodzinnej oraz nieswoiste choroby zapalenia jelit. Do czynników ryzyka wystąpienia tego nowotworu zaliczyć należ: polipy gruczołowe jelita grubego, choroby zapalenia jelita grubego, czynniki środowiskowe i dietetyczne (częste występowanie raka jelita grubego obserwuje się u osób pozostających na diecie z przewaga tłuszczów zwierzęcych, ubogich w błonnik i wapń) oraz wiek (zwiększone ryzyko zachorowania występuje po 50 roku życia). Problemem związanym z leczeniem nowotworów, w tym i z rakiem jelita grubego jest wczesne wykrycie zmiany nowotworowej, dające szansę na wyleczenie. Niestety objawy kliniczne raka jelita grubego, zwłaszcza okrężnicy, są często niecharakterystyczne i przez to brane za objawy innych chorób jelita grubego. Ich lekceważenie wcale nie bywa tak rzadkie zarówno przez społeczeństwo jaki i, niestety, przez wielu lekarzy. Leczenie zaawansowanego raka jelita grubego jest trudne i często obarczone niepowodzeniem. Demografia Rak jelita grubego jest dużym i stale wzrastającym problemem w województwie mazowieckim, natomiast w Polsce zajmuje drugie miejsce wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe. Zachorowalność na raka jelita grubego systematycznie wzrasta i dotyczy to zarówno kobiet jak i mężczyzn. Stale utrzymująca się tendencja wzrostowa zachorowań wynosi około 3,5% rocznie u mężczyzn i około 2,5% kobiet. Zachorowalność jest ściśle związana z wiekiem i rośnie wraz z nim tj. u mężczyzn powyżej 35 r.ż. I u kobiet powyżej 45 r.ż. Mieszkańców miasta Legionowo w wieku powyżej 40 r.ż. jest ponad 24 tysiące i samorząd legionowski nawet chcąc zapewnić wszystkim mieszkańcom miasta profilaktyczne badania kolonoskopowe nie ma wystarczających środków finansowych na zrealizowanie tego zadania. Corocznie jednak proponowane są bezpłatne badania w kierunku profilaktyki raka jelita grubego dla około 50 osób i tak na przykład w 2011 r. w ramach programu 36 osobom przeprowadzono konsultacje lekarskie, a 35 wykonano badania kolonoskopowe wraz z kompletem badań diagnostycznych. W ramach wykonywanych badań 2 osoby skierowano do szpitala na dalszą diagnostykę i leczenie. 20

b) Cele programu zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów jelita grubego, usprawnienie wczesnej diagnostyki nad osobami zagrożonymi nowotworami jelita grubego, zmniejszenie różnic w dostępie do specjalistycznych świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie profilaktyki nowotworów jelit, zapewnienie wysokiej jakości świadczonych usług medycznych w ramach realizowanego programu, poprawa świadomości społecznej w zakresie profilaktyki występowania chorób nowotworowych jelit. c) Adresaci programu Program kierowany jest do osób, które ukończyły 40 rok życia i mają udokumentowane od lekarza POZ wskazanie do wykonania badania kolonoskopowego. Pierwszeństwo w dostępie do uczestnictwa w programie będą miały rodziny posiadające Kartę Dużej Rodziny. d) Organizacja i czas realizacji programu w ramach programu mieszkańcy miasta powyżej 40 r.ż., którzy mają udokumentowane wskazanie do wykonania badania kolonoskopowego będą mogli skorzystać z bezpłatnych konsultacji i badań kolonoskopowych wraz z diagnostyką i znieczuleniem w kierunku profilaktyki raka jelita grubego, program realizowany będzie w okresie od marca do grudnia 2013 r, świadczenia wykonywane będą na terenie miasta Legionowo w miejscu wskazanym przez realizatora wyłonionego w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki konsultacji lekarskiej oraz badania kolonoskopowego wraz z diagnostyką i znieczuleniem (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę), przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania, uczestnictwo w programie zależy od szybkości zgłoszenia się osoby, ponieważ ze względu na ograniczone środki finansowe Gminy Legionowo liczba proponowanych konsultacji i badań jest ograniczona, koordynacja programu należeć będzie do organizacji pozarządowej, która w swojej 21

działalności statutowej zajmuje się opieką i aktywizacją legionowskich seniorów. informacja o programie przekazana zostanie mieszkańcom miasta za pośrednictwem plakatów umieszczanych w podmiotach leczniczych, w mediach, na stronie internetowej i tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Legionowo oraz na tablicach ogłoszeń i stronie internetowej organizacji pozarządowej koordynującej program. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 30.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 22

6. ORIENTACJA W TERENIE ZAJĘCIA DLA OSÓB NIEDOWIDZĄCYCH I NIEWIDOMYCH SZCZEGÓLNIE TYCH, KTÓRZY ZRZESZENI SĄ W POLSKIM ZWIĄZKU NIEWIDOMYCH. a) Opis problemu zdrowotnego Jednym z poważniejszych zjawisk i problemów współczesnej cywilizacji jest niepełnosprawność. Znaczenie tego problemu wynika z rozmiarów i powszechności jego występowania, a także z konsekwencji, jakie wywołuje w sensie indywidualnym i społecznym. Niepełnosprawność jest kwestią ogólnoświatową, która stanowi cel szczególnie działań promowanych przez WHO i Komisji Europejskiej. Dla osób z dysfunkcjami narządu wzroku istotnym problemem jest dysproporcja szans w życiu społecznym w stosunku do osób zdrowych. Swobodne poruszanie się wzbogaca sferę poznawczą i daje możliwość samodzielnego poznawania przedmiotów i zjawisk. Nauka orientacji pozwala odczuć satysfakcję po samodzielnym pokonaniu wyznaczonej trasy. Dzięki opanowaniu tej umiejętności niewidomy czy słabowidzący nie musi korzystać z pomocy przewodnika i staje się bardziej zaradny życiowo. Demografia Liczbę niewidomych w Polsce szacuje się na około 90 tysięcy, jednak aż pół miliona stanowią osoby z poważną dysfunkcją wzroku tj. słabowidzący lub z uszkodzeniem narządu wzroku. Mimo że osoby niewidome mogą korzystać z różnych form pomocy niepełnosprawnych, to jednak w ostatnich lata znacznie zmalały szanse na zatrudnienie takiej osoby. Obecnie nieco ponad 5 tysięcy członków Polskiego związku Niewidomych z blisko 80 tysięcy ma pracę. Dzięki postępowi medycyny spada liczba osób niewidzących, a rośnie natomiast słabowidzących. Mieszkańców miasta Legionowo zrzeszonych w legionowskim Kole Polskiego Związku Niewidomych jest ponad 130 osób. Samorząd legionowski corocznie proponuje członkom Koła aktywizujący program integracyjno szkoleniowy, w ramach którego mają szanse nauczenia się orientacji przestrzennej, poruszania się na ulicach, korzystania z przedmiotów codziennego użytku i prowadzenia gospodarstwa domowego oraz integrację ze społeczeństwem. b) Cele programu rehabilitacja społeczna osób niewidomych i niedowidzących, mających trudności w komunikowaniu się z otoczeniem, wspieranie działań zmierzających do wyrównywania szans osób niewidomych i niedowidzących, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez zwiększenie dostępu do dóbr i usług umożliwiających im pełne uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym oraz integracja środowiska osób niepełnosprawnych. 23

c) Adresaci programu Program kierowany jest do niewidomych i niedowidzących mieszkańców zrzeszonych w Polskim Związku Niewidomych Koła w Legionowie. d) Organizacja i czas realizacji programu program może być realizowany podczas wyjazdu szkoleniowo - integracyjnego lub w siedzibie Polskiego Związku Niewidomych Koła w Legionowie, program realizowany będzie zgodnie z terminami zaproponowanymi w ofercie złożonej w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki za zorganizowanie programu z wyjazdem szkoleniowo integracyjnym (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) oraz liczba osób objęta programem (tj. wybór oferenta proponującego największa liczbę uczestników programu) przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 5.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 24

7. JAK AKTYWNIE ŻYĆ Z CUKRZYCĄ PROGRAM EDUKACYJNO-INTEGRACYJNY a) Opis problemu zdrowotnego Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, której przyczyną jest zaburzenie wydzielania insuliny. Cukrzyca nieleczona lub niewłaściwie leczona jest jedną z głównych bezpośrednich lub pośrednich przyczyn inwalidztwa oraz wczesnej umieralności. Z jednej strony cukrzyca jest jednostką chorobową, a z drugiej czynnikiem warunkującym inne choroby, a w szczególności choroby serca i naczyń mózgowych. Niestety powikłania cukrzycy mają charakter postępujący i nieodwracalny, a przez to stanowią duże ryzyko dla pacjenta. Wpływają negatywnie na jakość życia chorych, powodują kalectwo, niezdolność do pracy i przedwczesną śmierć. Edukacja zdrowotna jest jednym z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy. Dobrze wyedukowana osoba ma możliwość kontroli oraz aktywnej postawy wobec leczenia, diety lub aktywności fizycznej. W związku z tym, osoba z cukrzycą powinna wiedzieć o cukrzycy jak najwięcej i opanować praktyczne umiejętności, które będzie mogła wykorzystać w każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji. Edukacja w zakresie właściwego postępowania w cukrzycy daje możliwości wykorzystania wszystkich życiowych perspektyw oraz szansę na aktywne codzienne życie, zmniejsza ryzyko wystąpienia różnych powikłań cukrzycowych, a tym samym kosztowne i długotrwałe leczenie. Zalecane jest prowadzenie zarówno zindywidualizowanej edukacji jak i tworzenie grupowych programów edukacyjno integracyjnych. Program edukacyjny dla chorych na cukrzycę powinien być ukierunkowany na poprawę zdolności chorego do osiągnięcia samodzielnych określonych celów leczenia, poprawę adaptacji psychospołecznej oraz wzmocnienie własnego zaangażowania w leczenie i życie społeczne. Demografia Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, w 1985 roku było na świecie 30 mln ludzi chorujących na cukrzycę, 10 lat później 135 mln, w roku 2000 171 mln, a w 2011 r. na świecie z cukrzycą żyje około 366 mln. Prawie 160 milionów osób choruje na cukrzycę typu 2. Wiąże się to z coraz powszechniejszą otyłością, która może nawet w 80% przyczynić się do powstania i rozwoju choroby. W Polsce na cukrzycę cierpi ponad 2 miliony Polaków. Szacuje się, że ok. 40% chorych w Polsce w ogóle nie wie o swojej chorobie. Pacjenci zgłaszają się do lekarza, gdy jest ona już bardzo zaawansowana. Powyższe dane dowodzą, że globalna epidemia tej niezakaźnej choroby rozwija się w zawrotnym tempie, na co zwracają uwagę eksperci z Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej. Mieszkańców miasta Legionowo zrzeszonych w legionowskim Oddziale Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków jest ponad 30 osób. Samorząd legionowski corocznie proponuje członkom zrzeszonym w Oddziale program edukacyjno - szkoleniowy, w ramach którego mają szanse poprawić swoją jakość życia, szczególnie poprzez działania edukacyjne i integracje 25

społeczną w środowisku osób chorych na cukrzycę. b) Cele programu poprawa jakości życia poprzez działania edukacyjne i integracyjne, które mogą być ważnymi elementami w leczeniu cukrzycy, przeprowadzenie edukacji zdrowotnej w zakresie właściwego postępowania w cukrzycy wymiana doświadczeń osób chorujących na cukrzyce, co daje możliwość wykorzystania życiowych perspektyw oraz szanse na aktywne codzienne życie, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez zwiększenie dostępu do dóbr i usług umożliwiających im pełne uczestnictwo w życiu społecznym, kulturalnym oraz integracja środowiska osób chorych na cukrzycę. c) Adresaci programu Program kierowany jest do mieszkańców miasta Legionowo chorych na cukrzycę zrzeszonych w Polskim Stowarzyszeniu Diabetyków Oddział w Legionowie. d) Organizacja i czas realizacji programu program może być realizowany podczas wyjazdu szkoleniowo - integracyjnego lub w siedzibie Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków Oddział w Legionowie, program realizowany będzie zgodnie z terminami zaproponowanymi w ofercie złożonej w ramach otwartego konkursu ofert na realizatorów programów zdrowotnych, realizator wyłoniony w ramach ogłaszanego przez Gminę Legionowo konkursu ofert na wybór realizatorów programów zdrowotnych zobowiązany jest zapewnić zasoby kadrowe, rzeczowe i lokalowe niezbędne do realizacji powierzonego zadania, kryterium wyboru podmiotu realizującego program stanowi wysokość stawki za zorganizowanie programu z wyjazdem szkoleniowo integracyjnym (tj. wybór oferenta proponującego najniższą stawkę) oraz liczba osób objęta programem (tj. wybór oferenta proponującego największa liczbę uczestników programu) przy uwzględnieniu proponowanych przez oferenta podobnych jakościowo zasobów kadrowych, rzeczowych oraz lokalowych niezbędnych do realizacji zadania. e) Koszty programu Szacunkowa wysokość środków finansowych Gminy Legionowo zarezerwowana na realizację programu 5.000 zł. f) Monitoring i Ewaluacja programu Monitoring oraz Ewaluacja programu prowadzona będzie bezpośrednio przez Wydział Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legionowo poprzez wizytacje i badania ankietowe podczas realizacji programu, a wyniki badań zostaną uwzględnione podczas prac nad projektem kolejnego Miejskiego Programu Promocji Zdrowia na rok 2014. 26