GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 04.12.2015 Opracowanie sygnalne M O N I T O R I N G R Y N K U P R A C Y Wypadki przy pracy w okresie I III kwartał 2015 r. W okresie I III kwartał 2015 r. liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy, zgłoszonych na formularzu Z-KW Statystyczna karta wypadku, wyniosła ogółem 55244 osoby i była mniejsza o 6,8% w porównaniu do trzech pierwszych kwartałów 2014 r. Z zarejestrowanych danych wynika, że 54702 osoby uległy wypadkom przy pracy ze skutkiem lekkim (tj. o 6,9% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku), 341 osób wypadkom z ciężkimi obrażeniami ciała (o 3,1% mniej niż przed rokiem); zgłoszono także wypadki śmiertelne 201 osób (o 13,6% więcej niż w ub. roku). TABL. 1 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY 1) WEDŁUG SEKCJI ORAZ WYBRANYCH DZIAŁÓW I GRUP PKD W OKRESIE I III KWARTAŁ 2015 R. a liczby bezwzględne b na 1000 pracujących śmiertelnych W wypadkach ciężkich lekkich Z liczby ogółem kobiety Liczba dni niezdolności do pracy w liczbach bezwzględnych na jednego poszkodowanego 2) O G Ó Ł E M... a 55244 201 341 54702 20712 1757612 31,9 b 4,62 0,017 0,03 4,57 x 146,93 x Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (A) a 823 14 12 797 139 31520 38,9 b 6,68 0,114 0,10 6,47 x 255,86 x w tym rolnictwo (01.1 01.06)... a 566 6 10 550 113 22462 40,0 Górnictwo i wydobywanie (B)... a 1533 10 11 1512 29 93532 61,4 b 9,26 0,060 0,07 9,13 x 565,24 x w tym wydobywanie węgla kamiennego (05.1) a 959 4 5 950 10 65671 68,8 Przetwórstwo przemysłowe (C)... a 17430 59 145 17226 3838 574258 33,0 b 6,95 0,024 0,06 6,87 x 228,93 x produkcja artykułów spożywczych (10)... a 3162 8 14 3140 1352 103772 32,9 produkcja napojów (11)... a 152 2 150 40 4669 30,7 produkcja wyrobów tytoniowych (12)... a 19 19 1 264 13,9 produkcja wyrobów tekstylnych (13)... a 352 3 1 348 169 12083 34,6 produkcja odzieży (14)... a 170 1 169 123 5447 32,0 produkcja skór i wyrobów skórzanych (15)... a 74 1 73 43 2859 38,6 produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny (16)... a 1094 8 26 1060 147 40756 37,5 produkcja papieru i wyrobów z papieru (17)... a 472 4 3 465 93 15669 33,5 poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji (18)... a 217 217 63 7032 32,4 produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej (19)... a 44 44 5 1849 42,0 produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych (20)... a 386 2 1 383 101 12832 33,4 produkcja wyrobów farmaceutycznych (21)... a 137 137 74 4041 29,5 produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (22)... a 1402 1 12 1389 308 44637 31,9 produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (23)... a 983 4 8 971 136 33092 33,8 produkcja metali (24)... a 611 8 603 40 24772 40,5 produkcja wyrobów z metali (25)... a 2477 15 41 2421 167 84436 34,3 produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (26)... a 225 1 224 76 5774 25,7 produkcja urządzeń elektrycznych (27)... a 615 3 612 148 16900 27,5 produkcja maszyn i urządzeń (28)... a 1065 3 6 1056 44 35968 33,9 produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (29)... a 1209 1 5 1203 300 30366 25,1 1) Zgłoszonych w danym okresie. 2) Bez osób poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych oraz bez liczby dni niezdolności do pracy dla tych osób. U w a g a. Do wskaźnika wypadkowości (wiersz b) wykorzystano wstępne dane o liczbie pracujących. 1
TABL. 1 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY 1) WEDŁUG SEKCJI ORAZ WYBRANYCH DZIAŁÓW I GRUP PKD W OKRESIE I III KWARTAŁ 2015 R. (dok.) a liczby bezwzględne b na 1000 pracujących śmiertelnych W wypadkach ciężkich lekkich Z liczby ogółem kobiety Liczba dni niezdolności do pracy w liczbach bezwzględnych na jednego poszkodowanego 2) Przetwórstwo przemysłowe (C) (dok.) produkcja pozostałego sprzętu transportowego (30) a 309 309 23 9624 31,1 produkcja mebli (31)... a 1277 3 7 1267 260 42761 33,4 pozostała produkcja wyrobów (32)... a 246 1 245 99 6944 28,2 naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń (33)... a 732 7 4 721 26 27711 38,2 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, a 449 1 2 446 46 17475 39,0 gaz, parę wodną i gorącą wodę (D) b 3,92 0,009 0,02 3,89 x 152,59 x Dostawa wody; gospodarowanie ściekami a 1412 10 17 1385 118 50836 36,3 i odpadami; rekultywacja (E) b 9,50 0,067 0,11 9,32 x 341,98 x Budownictwo (F)... a 3670 45 54 3571 87 152385 41,9 b 4,66 0,057 0,07 4,53 x 193,64 x Handel; naprawa pojazdów samochodo- a 7614 12 16 7586 3928 208758 27,5 wych (G) b 3,49 0,006 0,01 3,47 x 95,76 x Transport i gospodarka magazynowa (H)... a 4070 29 28 4013 881 140467 34,8 b 5,42 0,039 0,04 5,34 x 186,97 x Zakwaterowanie i gastronomia (I)... a 745 4 741 446 17946 24,1 b 2,99 0,02 2,97 x 72,08 x Informacja i komunikacja (J)... a 334 2 1 331 93 8742 26,3 b 1,16 0,007 0,00 1,15 x 30,38 x Działalność finansowa i ubezpieczeniowa (K)... a 791 1 2 788 608 19447 24,6 b 2,22 0,003 0,01 2,21 x 54,46 x Obsługa rynku nieruchomości (L)... a 649 4 645 258 22729 35,0 b 3,23 0,02 3,21 x 113,07 x Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna a 709 4 705 310 19735 27,8 (M) b 1,24 0,01 1,23 x 34,50 x Administrowanie i działalność wspierająca (N) a 2375 6 9 2360 984 64713 27,3 b 5,04 0,013 0,02 5,01 x 137,33 x Administracja publiczna i obrona narodowa; a 2783 4 11 2768 1476 81146 29,2 obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (O) b 3,86 0,006 0,02 3,83 x 112,43 x Edukacja (P)... a 3115 1 6 3108 2339 91737 29,5 b 2,82 0,001 0,01 2,81 x 83,06 x Opieka zdrowotna i pomoc społeczna (Q)... a 5886 3 9 5874 4717 135428 23,0 b 7,25 0,004 0,01 7,24 x 166,73 x Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją a 543 3 3 537 257 17113 31,7 (R) b 3,76 0,021 0,02 3,72 x 118,64 x Pozostała działalność usługowa (S, T i U)... a 313 1 3 309 158 9645 30,9 b 1,19 0,004 0,01 1,18 x 36,75 x 1) Zgłoszonych w danym okresie. 2) Bez osób poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych oraz bez liczby dni niezdolności do pracy dla tych osób. U w a g a. Do wskaźnika wypadkowości (wiersz b) wykorzystano wstępne dane o liczbie pracujących. TABL. 2 WYPADKI PRZY PRACY 1 ) W GOSPDARSTWACH INDYWIDUALNYCH W ROLNICTWIE WEDŁUG WYDARZEŃ POWODUJĄCYCH URAZY WYPADKOWE a analogiczny okres roku poprzedniego = 100 osób Upadek Inne wydarzenia przedmiotów Przejechanie, uderzenie, pochwycenie przez środki transportu w ruchu Pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń Uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta Działanie skrajnych temperatur materiałów szkodliwych O G Ó Ł E M... I III kw. 2014 11872 5953 991 200 1496 1395 73 16 1748 I III kw. 2015 11013 5255 862 191 1434 1345 65 22 1839 a 92,8 88,3 87,0 95,5 95,9 96,4 89,0 137,5 105,2 w tym wypadki śmiertelne... I III kw. 2014 56 12 13 10 2 2 1 16 I III kw. 2015 37 5 5 11 7 1 4 4 a 66,1 41,7 38,5 110,0 350,0 50,0 400,0 25,0 1) Dotyczy wypadków, w wyniku których poszkodowani otrzymali w danym okresie jednorazowe odszkodowania wypadkowe wypłacone przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). 2
3
TABL. 3 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY 1) WEDŁUG SKUTKÓW WYPADKÓW I PŁCI ORAZ LICZBA DNI NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANA TYMI WYPADKAMI WEDŁUG WOJEWÓDZTW W OKRESIE I III KWARTAŁ 2015 R. a liczby bezwzględne b na 1000 pracujących 2) śmiertelnych W wypadkach ciężkich lekkich Z liczby ogółem kobiety Liczba dni niezdolności do pracy w liczbach bezwzględnych na jednego poszkodowanego 3) O G Ó Ł E M... a 55244 201 341 54702 20712 1757612 31,9 b 4,62 0,017 0,03 4,57 x 146,93 x Dolnośląskie... a 5998 24 25 5949 2287 176949 29,6 b 6,25 0,025 0,03 6,19 x 184,39 x Kujawsko-pomorskie... a 3066 11 17 3038 1103 97602 31,9 b 5,20 0,019 0,03 5,15 x 165,52 x Lubelskie... a 2203 10 10 2183 931 77599 35,4 b 4,36 0,020 0,02 4,32 x 153,70 x Lubuskie... a 1487 6 1481 559 43796 29,5 b 5,01 0,02 4,99 x 147,50 x Łódzkie... a 3375 15 20 3340 1340 104948 31,2 b 4,42 0,020 0,03 4,37 x 137,31 x Małopolskie... a 3608 8 26 3574 1409 114166 31,7 b 3,56 0,008 0,03 3,52 x 112,55 x Mazowieckie... a 6382 19 36 6327 2616 201392 31,6 b 3,15 0,009 0,02 3,12 x 99,34 x Opolskie... a 1343 5 13 1325 423 37233 27,8 b 4,95 0,018 0,05 4,88 x 137,11 x Podkarpackie... a 2172 12 27 2133 758 75793 35,1 b 3,97 0,022 0,05 3,90 x 138,42 x Podlaskie... a 1338 5 12 1321 548 48846 36,6 b 4,73 0,018 0,04 4,67 x 172,54 x Pomorskie... a 3593 18 25 3550 1365 113537 31,8 b 5,06 0,025 0,04 4,99 x 160,05 x Śląskie... a 7889 22 47 7820 2589 282269 35,9 b 5,06 0,014 0,03 5,02 x 181,05 x Świętokrzyskie... a 1185 8 9 1168 435 42376 36,0 b 3,80 0,026 0,03 3,74 x 135,87 x Warmińsko-mazurskie... a 2255 7 14 2234 928 70918 31,5 b 6,20 0,019 0,04 6,14 x 195,11 x Wielkopolskie... a 6737 29 36 6672 2294 200027 29,8 b 5,59 0,024 0,03 5,54 x 166,04 x Zachodniopomorskie... a 2613 8 18 2587 1127 70161 26,9 b 5,48 0,017 0,04 5,42 x 147,22 x 1) Zgłoszonych w danym okresie. 2) W podziale według województw nie uwzględniono cywilnych pracowników jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego. 3) Bez osób poszkodowanych w wypadkach śmiertelnych oraz bez liczby dni niezdolności do pracy dla tych osób. U w a g a. Do wskaźnika wypadkowości (wiersz b) wykorzystano wstępne dane o liczbie pracujących. 4
W okresie I III kwartał 2015 r. wskaźnik wypadkowości (liczba osób poszkodowanych na 1000 pracujących) w Polsce wyniósł 4,62. W podziale terytorialnym najwyższy wskaźnik odnotowano w województwach: dolnośląskim (6,25) i warmińsko-mazurskim (6,20), najniższy w województwach: mazowieckim (3,15) i małopolskim (3,56). 5
UWAGI METODYCZNE Opracowanie zawiera informacje o zgłoszonych w danym okresie wypadkach przy pracy osób pracujących w całej gospodarce narodowej, z wyjątkiem jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego, w których informacje dotyczą tylko pracowników cywilnych. Dane o wypadkach przy pracy, poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi, uzyskiwane są ze statystycznej karty wypadku przy pracy i obejmują wszystkie wypadki przy pracy, jak również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy, niezależnie od tego czy na karcie wykazana została niezdolność do pracy (z powodu np. hospitalizacji poszkodowanego, czy odmowy przyjęcia zwolnienia lekarskiego). Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby, poszkodowanej w wypadku indywidualnym, jak również zbiorowym. Wskaźnik wypadkowości jest to liczba osób poszkodowanych przypadających na 1000 pracujących; do obliczenia wskaźnika przyjęto przeciętną liczbę pracujących obliczoną przy zastosowaniu metody średniej arytmetycznej z dwóch analogicznych stanów. Informacje o dniach niezdolności do pracy obejmują łączną kalendarzową liczbę dni niezdolności do pracy spowodowaną wypadkami przy pracy, ustaloną na podstawie zaświadczeń lekarskich. Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z późn. zm.): za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą; na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony, przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe; za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas: uprawiania sportu przez osobę pobierającą stypendium sportowe; wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; pełnienia mandatu posła (w kraju lub w Parlamencie Europejskim) lub senatora, pobierającego uposażenie; odbywania szkolenia lub stażu związanego z pobieraniem przez absolwenta stypendium; wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni, pracy na rzecz tych spółdzielni; wykonywania lub współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub umowy o świadczenie usług; wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem lub współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej; wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi; odbywania zastępczych form służby wojskowej; nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium. Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć osoby poszkodowanej na miejscu wypadku lub w okresie 6 miesięcy od chwili wypadku. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, a mianowicie: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, trwała, całkowita lub znaczna niezdolność do pracy w zawodzie, albo trwałe poważne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Szczegółowe omówienie metodologii badania wypadków przy pracy znajduje się w publikacji rocznej pt.: Wypadki przy pracy, dostępnej na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego pod adresem: http://stat.gov.pl/publikacje/szukaj.html?letter=w&page=3 Opracowanie merytoryczne: Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy Bożenna Wiśniewska-Mulawa Tel: 22 449 4084 Rozpowszechnianie: Rzecznik Prasowy Prezesa GUS Artur Satora Tel: 22 608 3745, 22 608 3009 e-mail: rzecznik@stat.gov.pl Link do obszaru tematycznego: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/ 6