Kryteria wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie rekomendacje dla beneficjentów realizujących projekty indywidualne Warszawa, dnia 20 lipca 2010 r. Rekomendacje przygotowano w ramach umowy zawartej z Ministrem Rozwoju Regionalnego, częściowo finansowanej przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013. Poglądy wyraŝone w opinii nie przedstawiają oficjalnego stanowiska Ministra Rozwoju Regionalnego.
Spis treści Wstęp 3 Rozdział 1. Rekomendacje ogólne 6 1. Dobór kryteriów oceny ofert 6 2. Opis kryteriów 7 3. Waga (znaczenie) kryteriów i podkryteriów 7 4. Określenie sposobu oceny wartościującej ofert 9 5. Ocena wartościująca ofert 10 Rozdział 2. Rekomendacje szczegółowe 12 6. Usługi o charakterze priorytetowym 12 I. Kryteria wraz z opisem 12 II. Waga kryteriów i ewentualnych podkryteriów 13 III. Określenie sposobu oceny ofert 14 7. Usługi o charakterze niepriorytetowym 15 I. Kryteria wraz z opisem 15 II. Waga kryteriów i ewentualnych podkryteriów 17 III. Określenie sposobu oceny ofert 17 8. Roboty budowlane 19 I. Kryteria wraz z opisem 19 II. Waga kryteriów i ewentualnych podkryteriów 21 III. Określenie sposobu oceny ofert 21 Załącznik I. Usługi projektowe 24 Załącznik II. Usługi inŝyniera kontraktu/wykonanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko /wykonanie studium wykonalności 29 Załącznik III. Usługi w zakresie doradztwa prawnego 33 Załącznik IV. Drogowe roboty budowlane 39 Załącznik V. Dokumentowanie wartościującej oceny ofert 43 2
Wstęp Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego prowadzi do wyboru oferty najkorzystniejszej wedle kryteriów ustalonych przez zamawiającego. Zamawiający ma prawo wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie (tj. przedstawiającej najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów) albo oferty o najniŝszej cenie 1. Mimo to zdecydowana większość zamówień udzielana jest na podstawie kryterium najniŝszej ceny 2, chociaŝ umoŝliwia ono wybranie oferty najtańszej, nie zaś tej, która w najlepszym stopniu odpowiada potrzebom zamawiającego 3. Niniejszy dokument ma zachęcić zamawiających do odrzucenia tej praktyki. Z przeprowadzonych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego analiz wynika, Ŝe jest ona najczęściej spowodowana obawą popełnienia błędów podczas sporządzania kryteriów oceny ofert. Rekomendacje mają na celu wskazanie praktycznych przykładów stosowania kryteriów słuŝących do wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie. Zawarte w dokumencie wytyczne nie mają charakteru wiąŝącego, moŝna je równieŝ stosować wybiórczo. Zamawiający ma prawo dokonać wyboru oferty nie tylko na podstawie ceny, ale równieŝ w oparciu o inne kryteria oceny ofert, takie jak np. jakość, wartość techniczna, właściwości estetyczne i funkcjonalne 4. Zamawiający moŝe ustanowić takŝe inne kryteria oceny ofert. JeŜeli zaś zamawia świadczenie w zakresie działalności twórczej lub naukowej, którego przedmiotu nie moŝna z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący (np. prace architektoniczne, kampania promocyjna), ma ustawowy nakaz stosowania takich dodatkowych kryteriów 5. 1 Zgodnie z legalną definicją zawartą w art. 2 pkt 5 ustawy z 29.1.2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.), dalej Pzp, przez ofertę najkorzystniejszą naleŝy rozumieć ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia albo ofertę z najniŝszą ceną; zob. G.Wicik, w: G.Wicik, P.Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 471. 2 Wedle danych statystycznych 90% zamówień o wartościach poniŝej progów UE udzielanych jest na podstawie kryterium najniŝszej ceny; zob. Sprawozdanie z funkcjonowania zamówień publicznych w 2009 r., kwiecień 2010 r., s. 26. 3 Zob. Z.Raczkiewicz, Oferta najtańsza czy najbardziej korzystna, Przetargi Publiczne 8/2009, s. 30. 4 Wynika to wprost z art. 91 ust. 2 Pzp. 5 Zob. art. 2 pkt 5 Pzp; szerzej na ten temat G.Wicik, P.Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 45 i 46. 3
Zamawiający moŝe stosować pozacenowe kryteria oceny ofert w kaŝdym z trybów udzielenia zamówienia, z wyjątkiem trybu zapytania o cenę i licytacji elektronicznej. Dokument nie ma równieŝ zastosowania do trybu zamówienia z wolnej ręki poniewaŝ jest to tryb w którym wykonawca nie składa oferty. Kryteriów słuŝących do wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie nie moŝna mylić z warunkami udziału w postępowaniu, takimi jak dysponowanie doświadczeniem, sprzętem czy personelem, odpowiednimi do przedmiotu zamówienia. Są to dwie róŝne i oddzielne zagadnienia. Warunki udziału w postępowaniu powinien spełnić kaŝdy wykonawca ubiegający się o zamówienie. Ich niespełnienie powoduje wykluczenie wykonawcy z postępowania o udzielenie zamówienia. Przy czym warunki udziału w postępowaniu odnoszą się do właściwości samego wykonawcy, nigdy zaś do oferowanego przez niego świadczenia. Dlatego postawienie nawet restrykcyjnego opisu sposobu dokonywania oceny warunków udziału w postępowaniu nie gwarantuje, Ŝe kierując się kryterium najniŝej ceny dokonamy wyboru oferty o najkorzystniejszej relacji ceny do wartości zaoferowanego świadczenia. Zaoferowanie czegoś więcej niŝ minimum zawarte w specyfikacji w przewaŝającej liczbie przypadków zaowocowałoby wyŝszą ceną, a co za tym idzie zmniejszyłoby szansę pozyskania zamówienia 6. Uzyskanie świadczenia o niskiej wartości niesie szczególne ryzyko przy realizacji projektów indywidualnych. Brak naleŝycie przygotowanych projektów moŝe być jednym z głównych powodów braku pełnego wykorzystania pomocy finansowej z funduszy Unii Europejskiej. Stosowanie ceny jako jedynego kryterium nie znajduje uzasadnienia w przypadku zamówień, których przedmiotem są usługi, zwłaszcza usługi projektowe, prawnicze, inŝyniera kontraktu czy opracowania studium wykonalności lub raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Kryterium najniŝszej ceny praktycznie uniemoŝliwia ocenę zróŝnicowanego podejścia i stosowania rozmaitych standardów przez poszczególnych wykonawców ubiegających się o zamówienie 7. 6 Zob. Z.Raczkiewicz, Oferta najtańsza czy najbardziej korzystna, Przetargi Publiczne 8/2009, s. 30. 7 Ibidem 4
Jakkolwiek niniejsze rekomendacje są przygotowane z myślą o zamawiających - beneficjentach realizujących projekty indywidualne, to jednak z powodzeniem mogą być stosowane równieŝ przez pozostałych beneficjentów funduszy europejskich. Reguły rządzące wyborem oferty najkorzystniejszej ekonomicznie mają charakter uniwersalny i dotyczą wszystkich zamówień, niezaleŝnie od ich wartości i źródła finansowania. Rekomendacje składają się trzech części. W pierwszym rozdziale zostały zamieszczone ogólne wskazówki, jak dobierać i opisywać kryteria oceny ofert, a takŝe jak na tej podstawie oceniać złoŝone oferty. Uwagi te odnoszą się do wszystkich rodzajów zamówień, niezaleŝnie od ich przedmiotu. Rozdział drugi zawiera uszczegółowienie i rozwinięcie zaleceń zawartych w rozdziale pierwszym. Odnieśliśmy się w nim wyłącznie do wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie na usługi i roboty budowlane. Bardzo waŝną częścią rekomendacji są załączniki, które zawierają przykłady zapisów specyfikacji istotnych warunków zamówień (siwz) odnoszące się do kryteriów oceny ofert. W załącznikach uwzględniliśmy takie przedmioty zamówień, jak wykonanie dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót (względnie programu funkcjonalno-uŝytkowego), wykonanie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko lub studium wykonalności, usługi inŝyniera kontraktu, usługi doradztwa prawnego w zakresie zamówień publicznych, a takŝe roboty drogowe. Dokument zawiera jedynie przykładowe kryteria oceny ofert. KaŜde kryterium/podkryterium musi być dokładnie opisane przez zamawiającego, w celu wyraźnego wskazania na jakiej zasadzie przyznawane będą punkty w ramach danego kryterium/podkryterium. Zaproponowane przykłady postanowień siwz mają jedynie charakter instrukcyjny i za kaŝdym razem muszą zostać dostosowane do konkretnego zamówienia. 5
Rozdział 1. Rekomendacje ogólne 1. Dobór kryteriów oceny ofert 1. Kryteria oceny ofert naleŝy podać w ogłoszeniu o zamówieniu. 2. Jednym z kryteriów oceny ofert musi być cena. Pozostałe kryteria naleŝy dobierać mając na względzie przedmiot i złoŝoność zamówienia. 3. Zamawiający dysponuje swobodą określenia kryteriów oceny ofert 8, z tym Ŝe kaŝde kryterium oceny ofert musi odnosić się do danego przedmiotu zamówienia (być z nim związane). Kryteria mogą być zarówno wymierne (mierzalne) jak i niewymierne (niemierzalne). JednakŜe kryteria niewymierne muszą poddawać się kwantyfikacji. Kryteriami mogą być w szczególności jakość, cena, wartość techniczna, właściwości estetyczne i funkcjonalne, aspekty środowiskowe, koszty uŝytkowania, rentowność, serwis oraz pomoc techniczna, termin dostarczenia lub realizacji 9, pewność i ciągłość dostaw 10. 4. Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. Nie wolno posługiwać się takimi kryteriami, jak np.: doświadczenie i rzetelność w realizacji podobnych zamówień, posiadanie certyfikatów, zgodność działań wykonawcy z normami jakościowymi, posiadany sprzęt, kwalifikacje personelu, odległość siedziby wykonawcy (jego punktu serwisowego) od siedziby zamawiającego itp. Jednak istnieje wyjątek od tej reguły. Zakaz stosowania kryteriów odnoszących się do właściwości wykonawcy nie dotyczy zamówień na usługi o charakterze niepriorytetowym. 8 Zob. np. wyrok ETS z 4.12.2003 r. w sprawie C 448/01. 9 Zob. art. 53 ust. 1 lit. a dyrektywy 2004/18/WE. 10 Zob. wyrok ETS z 28.3.1995 r. w sprawie C-324/93 ( Diamorfina ). 6
2. Opis kryteriów 1. W siwz naleŝy zamieścić opis kryteriów oceny ofert. 2. Kryteria muszą być jasne 11 i nie mogą stwarzać dowolności interpretacyjnej. KaŜde kryterium (i opis jego stosowania) musi być sformułowane jednoznacznie i precyzyjnie, tak Ŝeby kaŝdy przeciętnie profesjonalny oferent, który dołoŝy naleŝytej staranności mógł interpretować je w jednakowy sposób. Dlatego kryteria powinny być opisane w siwz w sposób czytelny i zrozumiały. 3. W szczególności kryteria moŝna opisać przy pomocy szczegółowych podkryteriów 12. JeŜeli kryterium jest opisane poprzez podanie podkryteriów, te ostatnie jeŝeli nie są jednoznaczne równieŝ powinny być opisane (np. przy pomocy uzupełniających haseł). Przykład: Kryterium: Koszty po zakupie produktu Podkryteria: - koszty eksploatacji (energia, obsługa, materiały eksploatacyjne) - serwis - wdroŝenie (przeszkolenie, instruktorzy, przerwy w pracy itp.) - konserwacja (budynek, elewacja itp.). 4. Opis kryteriów (oraz opis sposobu oceny ofert) moŝe pozostawiać zamawiającemu pewien zakres uznania. Nie moŝe jednak przyznawać zamawiającemu nieograniczonej swobody (arbitralnego) wyboru oferty 13. 3. Waga (znaczenie) kryteriów i podkryteriów 1. KaŜdemu z kryteriów naleŝy przypisać wagę, tak aby móc określić, jakie znaczenie przy ocenianiu będzie miało dane kryterium. Ustala się to liczbą procentową (wartość punktowa 11 Zob. wyrok ETS z 7.10.2004 r. w sprawie C-247/02. 12 Por. G.Wicik, w: G.Wicik, P.Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 253. 13 Zob. np. wyrok ETS z 17.09.2002 r. w sprawie C 513/99; por. M.Lemke, D.Piasta, Analiza orzecznictwa ETS dotyczącego zamówień publicznych w okresie od 1999 do 2005 r., Warszawa 2006, s. 49. 7
wagi w %) dla kaŝdego z kryteriów przy załoŝeniu, Ŝe wszystkie kryteria łącznie stanowią 100% 14. Zamawiający dysponuje swobodą określenia wagi kryteriów 15. Przykład: Kryterium: Wartość punktowa wagi w % Cena brutto 50 Jakość 30 Wartość techniczna 10 Termin realizacji 10 2. Waga kryteriów powinna być podana w ogłoszeniu o zamówieniu oraz w siwz. 3. JeŜeli kryteria zostały opisane przy pomocy podkryteriów, zamawiający moŝe przypisać równieŝ wagę podkryteriom (wartość punktowa wagi w %). Wagę podkryteriów podaje się w siwz; nie ma potrzeby zamieszczania jej w ogłoszeniu o zamówieniu. Nadawanie wagi poszczególnym podkryteriom moŝna zilustrować poniŝszym przykładem, odnoszącym się do usług: Przykład: Jakość: 30% Podkryterium Wartość punktowa wagi w % obsługa klienta (komunikacja z zamawiającym, helpdesk) 5 organizacja zespołu (czytelność podziału ról i zakresu 10 odpowiedzialności członków zespołu oraz jego adekwatność w stosunku do celu projektu, przypływ informacji pomiędzy członkami zespołu, koordynacja realizacji zamówienia przez kierownika) zastępowalność kluczowego personelu (choroba, urlop itp.) 5 organizacja kontroli jakości (plan zapewnienia i kontroli jakości, zasada 10 czterech oczu) 14 Por. G.Wicik, w: G.Wicik, P.Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 254. 15 Zob. np. wyrok ETS z 4.12.2003 r. w sprawie C 448/01. 8
Podany przykład ma charakter ogólny, a zamawiający powinien określić sposób oceny ofert w ramach poszczególnych podkryteriów, o czym w dalszej części dokumentu. 4. Określenie sposobu oceny wartościującej ofert 1. Obok opisu kryteriów i ich wagi (znaczenia) w siwz naleŝy podać sposób oceny ofert. 2. Sposób oceny ofert to sposób mierzenia stopnia spełnienia przez ofertę preferencji zamawiającego wyraŝonej w postaci kryterium 16. Sposób oceny ofert określa się ustalając zasady przyznawania punktów poszczególnym ofertom (punktacja). Zasady te obejmują zarówno reguły przyznawania punktacji łącznej (suma punktów uzyskana przez ofertę, stanowiąca o kolejności w rankingu ofert), jak i wartości punktowej oferty w ramach pojedynczych kryteriów oraz w ramach pojedynczych podkryteriów. JeŜeli zamawiający będzie przeprowadzał ocenę na podstawie dokumentów (w tym składanych przez wykonawcę wraz z ofertą), naleŝy wskazać te dokumenty. 3. Rekomendujemy przyjęcie ogólnej zasady, Ŝe ocena będzie dokonywana według skali punktowej, przy załoŝeniu, Ŝe maksymalna punktacja wynosi 500 punktów (wartość punktowa oferty x wartość punktowa wagi). 4. Zasady przyznawania punktów (wartości punktowej oferty) przedstawiają się inaczej w przypadku kryteriów (lub podkryteriów) wymiernych, inaczej zaś w odniesieniu do kryteriów (lub podkryteriów) niewymiernych. 5. Co do kryteriów wymiernych (np. cena, termin realizacji zamówienia, okres gwarancji, moc silnika, ścieralność nawierzchni, grubość podłoŝa itp.) to z reguły (choć nie wyłącznie) punkty przyznaje się stosując formuły arytmetyczne (wzory matematyczne). W zaleŝności od kryterium przedmiotem oceny moŝe być wielkość (kryteria ilościowe) lub jakość (kryteria jakościowe). 6. Co zaś się tyczy kryteriów niewymiernych (np. właściwości estetyczne, komfort, organizacja przedsięwzięcia itp.) to konieczna jest ich kwantyfikacja. Kryteria niewymierne z reguły 16 Por. G.Wicik, w: G.Wicik, P.Wiśniewski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007, s. 253. 9
podlegają kwantyfikacji przez stopniowanie spełnienia przez ofertę preferencji zamawiającego wyraŝonej w postaci danego kryterium. KaŜdy ze stopni spełnienia preferencji zamawiającego naleŝy opisać (np. za pomocą wyrazów wartościujących) i nadać mu określoną wartość w punktach. Przykład: 5 punktów (= max.) dla dobry/spełnia/kompletny/optymalny itp. 3 punkty dla dostateczny/częściowo spełnia/ zdatny/przeciętny itp. 1 punkt (= min.) dla niedostateczny/nie spełnia/wybrakowany/niezdatny itp. Celem zwiększenia zróŝnicowania oceny zamawiający moŝe zastrzec, Ŝe punktacja moŝe być wyraŝana w ułamkach punktów. MoŜna przy tym przyjąć zasadę, Ŝe oferta spełniająca w najwyŝszym stopniu preferencje zamawiającego będzie punktem odniesienia (tzw. benchmark) przy ocenie pozostałych ofert w ramach danego kryterium. Świadomie nie proponujemy wyodrębnienia stopnia bardzo dobry. W praktyce nie jest sprawą łatwą wykazać róŝnicę pomiędzy oceną bardzo dobry a dobry. Wedle tego samego schematu moŝna opisać sposób oceny ofert w ramach podkryteriów. 7. Odnośnie kaŝdego kryterium zamawiający musi określić (i podać do wiadomości oferentom w siwz) w jaki sposób będzie weryfikował prawdziwość informacji zawartych w ofercie i - jeŝeli jest to konieczne dla zapewnienia efektywnej kontroli - Ŝądać od wykonawców dostarczenia dokumentów (dowodów), które pozwolą na przejrzystą i obiektywną ocenę ofert 17. Inaczej mówiąc: odnośnie kaŝdego wprowadzonego kryterium zamawiający musi być w stanie i musi mieć zamiar sprawdzać, na ile poszczególne oferty rzeczywiście spełniają wymagania, do których odnosi się dane kryterium (na ile są wiarygodne pod tym względem) 18. 5. Ocena wartościująca ofert 1. Zamawiający dokonuje wartościującej oceny ofert stosując się do opisu kryteriów i ich znaczenia (wagi) oraz sposobu oceny ofert podanego w siwz. 17 Zob. wyrok ETS z 4.12.2003 r. w sprawie C-448/01, akapit 50-52; zob. M.Lemke, D.Piasta, Analiza orzecznictwa ETS dotyczącego zamówień publicznych w okresie od 1999 do 2005 r., Warszawa 2006, s. 143. 18 Zob. M.Lemke, D.Piasta, Analiza orzecznictwa ETS dotyczącego zamówień publicznych w okresie od 1999 do 2005 r., Warszawa 2006, s. 146. 10
2. Z przebiegu oceny wartościującej ofert zamawiający sporządza pisemny protokół, którego częścią są karty indywidualnej oceny ofert oraz streszczenie oceny i porównania złoŝonych ofert. Szczegółowe wytyczne dokumentowania przebiegu oceny wartościującej ofert zostały zamieszczone w załączniku V. 3. Niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty zawiadamia wykonawców, którzy złoŝyli oferty o wyborze najkorzystniejszej oferty. W zawiadomieniu podaje nazwę (firmę) albo imię i nazwisko, siedzibę albo miejsce zamieszkania i adres wykonawcy, którego ofertę wybrano, uzasadnienie jej wyboru oraz nazwy (firmy) albo imiona i nazwiska, siedziby albo miejsca zamieszkania i adresy wykonawców, którzy złoŝyli oferty, a takŝe punktację przyznaną ofertom w kaŝdym kryterium oceny ofert i łączną punktację; 4. Zamieszczone w ogłoszeniu o zamówieniu kryteria oceny ofert i ich waga nie mogą ulegać zmianie po upływie terminu składania ofert, a w przypadku przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem i dialogu konkurencyjnego po upływie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. RównieŜ sposób oceny ofert określony w siwz nie podlega zmianie po upływie terminu składania ofert. Ustalone we właściwym czasie kryteria oceny ofert i ich waga oraz sposób oceny ofert muszą być obowiązkowo przestrzegane i stosowane w sposób konsekwentny. Dlatego treść siwz, zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty i protokołu (karta indywidualnej oceny ofert oraz streszczenie oceny i porównania złoŝonych ofert) powinny być ze sobą spójne. Uzasadniając przyznaną punktację nie moŝna odwoływać się do innych, niŝ wymienione w opisie kryteriów, czynników (mierników). 11
Rozdział II. Rekomendacje szczegółowe 6. Usługi o charakterze priorytetowym 19. I. Kryteria wraz z opisem NiŜej wymienione propozycje 3 kryteriów oceny ofert wraz z opisem nie stanowią zamkniętej listy, lecz raczej winny być potraktowane jako źródło inspiracji. Zamawiający winni dobierać poniŝsze kryteria (w tym podkryteria) stosownie do właściwości przedmiotu zamówienia oraz własnych indywidualnych preferencji, pamiętając jednak, Ŝe cena jest kryterium obligatoryjnym. MoŜna przewidzieć równieŝ inne, indywidualnie dobrane do specyfiki zamówienia, kryteria. NaleŜy jednak przestrzegać zasady, aby dobrane kryteria (i podkryteria) odnosiły się do przedmiotu zamówienia (były związane z przedmiotem zamówienia i uzasadnione jego specyfiką) oraz słuŝyły wyborowi oferty najkorzystniejszej ekonomicznie. Cena: Ocenie podlega cena całkowita brutto Jakość: - dostępność kluczowego personelu (24 h na dobę, 365 dni w roku, czas reakcji itp.) - obsługa klienta (komunikacja z zamawiającym, helpdesk) - organizacja zespołu (czytelność podziału ról i zakresu odpowiedzialności członków zespołu, przypływ informacji pomiędzy członkami zespołu, koordynacja realizacji zamówienia przez kierownika) 19 Usługi o charakterze priorytetowym są wymienione w załączniku 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym (Dz.U. Nr 12, poz. 68). Zawarty tam katalog usług o charakterze priorytetowych ma charakter zamknięty i obejmuje: usługi konserwacyjne i naprawcze; usługi transportu lądowego, w tym usługi samochodów opancerzonych oraz usługi kurierskie z wyjątkiem transportu poczty; usługi transportu lotniczego pasaŝerów i towarów, z wyjątkiem transportu poczty; transport poczty drogą lądową i lotniczą; usługi telekomunikacyjne; usługi finansowe: a)usługi ubezpieczenioweb) usługi bankowe i inwestycyjne; usługi komputerowe i usługi z nimi związane; usługi badawcze i rozwojowe; usługi w zakresie księgowości, audytu oraz prowadzenia ksiąg rachunkowych; usługi badania rynku i opinii publicznej; usługi konsultacyjne w zakresie zarządzania i usługi z nimi związane; usługi architektoniczne, inŝynieryjne i zintegrowane usługi inŝynieryjne;usługi urbanistyczne, architektury krajobrazu, związane z nimi usługi konsultacji naukowych i technicznych; usługi badań i analiz technicznych; usługi reklamowe; usługi sprzątania budynków i usługi zarządzania mieniem; usługi w zakresie publikowania i drukowania wykonywane z tytułu wynagrodzenia lub umowy; usługi w zakresie odprowadzania ścieków i wywozu nieczystości; usługi sanitarne i podobne. 12
- zastępowalność kluczowego personelu (choroba, urlop itp.) - organizacja kontroli jakości (plan zapewnienia i kontroli jakości, zasada czterech oczu) - planowane zaangaŝowanie sił i środków (w tym ludzkich, finansowych) zamawiającego 20 - zastosowana metodyka prowadzenia projektu (realizacji zamówienia) 21 Wartość techniczna: - sposób realizacji zamówienia (analiza zamówienia ze wskazaniem problemów i zagroŝeń związanych z jego realizacją, propozycje rozwiązań problemów) - harmonogram realizacji zamówienia (kompletność i szczegółowość harmonogramu wynikająca z wykresu Gantta, zastosowane środki/procedury celem dotrzymania harmonogramu, spójność rozplanowania poszczególnych części składowych zamówienia w czasie z zaproponowanym sposobem realizacji przedmiotu zamówienia; adekwatność harmonogramu i zastosowanych środków/procedur celem dotrzymania harmonogramu względem przedmiotu zamówienia itp.). KaŜde z wyŝej wymienionych podkryteriów powinno zostać szczegółowo opisane przez zamawiającego. Przykład: Zamawiający powinien precyzyjnie określić co rozumie poprzez podkryterium organizacja zespołu i wskazać jaki podział ról i zakres odpowiedzialności czy koordynacja zespołu będą przez niego najwyŝej ocenione oraz jakie dokładnie elementy będą brane pod uwagę. II. Waga kryteriów i ewentualnych podkryteriów 1. Rekomenduje się stosowanie następujących wag kryteriów oceny ofert (wartość punktowa wagi w %): Cena Jakość Wartość techniczna Pozostałe 30-50 20-30 20-30 5-10 20 Premiowane będzie jak najmniejsze zaangaŝowanie sił i środków zamawiającego. 21 Premiowane mogą być rodzaje zastosowanych metodyk, takie jak PRINCE2, PCM itp., o ile sposób premiowania oddaje obiektywną wartość poszczególnych rodzajów metodyk. 13
2. Wagę podkryteriów naleŝy dobierać indywidualnie, mając na uwadze specyfikę oraz stopień skomplikowania przedmiotu zamówienia. W załącznikach I i II podane zostały przykładowe propozycje wag niektórych podkryteriów. III. Określenie sposobu oceny ofert 1. Rekomenduje się przeprowadzenie oceny punktowej w zakresie kryterium cena w jeden z dwóch alternatywnych sposobów: 1) - oferta z najniŝszą ceną otrzymuje 5 punktów - pozostałe oferty są punktowane liniowo wedle następującej formuły arytmetycznej: (X Y) 5 gdzie: X = najniŝsza cena Y = cena ocenianej oferty Stosując ten wzór róŝnice cenowe pomiędzy ofertami mają duŝo mniejsze znaczenie niŝ we wzorze nr 2. 2) - oferta z najniŝszą ceną otrzymuje 5 punktów - oferta z najwyŝszą ceną otrzymuje 1 punkt - pozostałe oferty są punktowane liniowo wedle następującej formuły arytmetycznej: 5 4 [(Y - X) / (Z - X)] gdzie: X = najniŝsza cena Y = cena ocenianej oferty Z = cena oferty, która otrzymała 1 punkt Ten wariant punktacji kładzie duŝy nacisk na róŝnice cenowe i eliminuje oferty o najwyŝszych cenach. 14
2. Celem uniknięcia ewentualnych sporów na tle kwestii, czy niezawarcie informacji wymaganych do oceny ofert na podstawie kryteriów jakość lub wartość techniczna powoduje niezgodność oferty z siwz i - wskutek tego - jej odrzucenie, czy teŝ jedynie skutkuje przyznaniem niŝszej punktacji, zalecamy przesądzenie tej sprawy w siwz. Zamawiający powinien określić, które z informacji są dla niego niezbędnym minimum oraz które z informacji są elementami dodatkowymi, za zamieszczenie których będzie przyznawana wyŝsza punktacja, natomiast ich brak nie spowoduje niezgodności oferty z siwz,, 3. W załącznikach I i II podane zostały przykłady opisów sposobu oceny ofert. 7. Usługi o charakterze niepriorytetowym 22. I. Kryteria wraz z opisem 1. Ustalając kryteria oceny ofert na świadczenie usług o charakterze niepriorytetowym dobrze jest pamiętać, Ŝe sprawa doboru kryteriów przedstawia się tu nieco inaczej, niŝ w przypadku usług priorytetowych. Tylko tu istnieje moŝliwość zastosowania kryteriów oceny ofert dotyczących właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. Warto z tej moŝliwości skorzystać. 2. PoniŜej zaproponowane 4 kryteria oceny ofert wraz z opisem nie stanowią zamkniętej listy, lecz raczej winny być potraktowane jako źródło inspiracji. Zamawiający winni dobierać poniŝsze kryteria (w tym podkryteria) stosownie do właściwości przedmiotu zamówienia oraz własnych indywidualnych preferencji pamiętając jednak, Ŝe cena jest kryterium obligatoryjnym. MoŜna przewidzieć równieŝ inne, indywidualnie dobrane do specyfiki zamówienia, kryteria. NaleŜy jednak przestrzegać zasady, aby dobrane kryteria (i podkryteria) odnosiły się do przedmiotu zamówienia (były związane z przedmiotem zamówienia i uzasadnione jego specyfiką) oraz słuŝyły wyborowi oferty najkorzystniejszej ekonomicznie nawet jeŝeli dotyczą 22 Usługi o charakterze niepriorytetowym to usługi wymienione w załączniku 2 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym (Dz.U. Nr 12, poz. 68). W grupie usług o charakterze niepriorytetowym mieszczą się usługi hotelarskie i restauracyjne, usługi transportu kolejowego, usługi transportu wodnego, dodatkowe i pomocnicze usługi transportowe, usługi prawnicze, usługi rekrutacji i pozyskiwania personelu, usługi detektywistyczne i bezpieczeństwa, z wyjątkiem usług samochodów opancerzonych, usługi edukacyjne i szkoleniowe, usługi społeczne i zdrowotne, usługi rekreacyje, kulturalne i sportowe, a takŝe inne usługi niewymienione w załączniku 1 ww. rozporządzenia. 15
właściwości wykonawcy. Właściwości wykonawcy, uwzględnione przy ustalaniu kryteriów (podkryteriów), powinny mieć wpływ na wykonanie zamówienia (np. na jakość). Cena: Ocenie podlega cena całkowita brutto Jakość: - dostępność kluczowego personelu (24 h na dobę, 365 dni w roku, czas reakcji itp.) - czas przebywania w siedzibie zamawiającego 23 - liczba członków zespołu, którzy będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia - liczba członków zespołu, którzy posiadają prawo wykonywania zawodu adwokata lub radcy prawnego i będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia - organizacja zespołu (czytelność podziału ról i zakresu odpowiedzialności członków zespołuprzypływ informacji pomiędzy członkami zespołu, koordynacja realizacji zamówienia przez kierownika) - zastępowalność kluczowego personelu (choroba, urlop itp.) - organizacja kontroli jakości (plan zapewnienia i kontroli jakości, zasada czterech oczu) Wartość techniczna: - sposób realizacji zamówienia (analiza zamówienia ze wskazaniem problemów i zagroŝeń związanych z jego realizacją, propozycje rozwiązań problemów, adekwatność sposobu realizacji zamówienia do jego przedmiotu) Doświadczenie: - doświadczenie osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, przy świadczeniu usług podobnych do przedmiotu zamówienia - dorobek naukowy osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia (autorstwo lub współautorstwo monografii 24 lub publikacji naukowych w czasopismach recenzowanych) - doświadczenie wykonawcy w realizacji usług podobnych do przedmiotu zamówienia. 23 W zaleŝności od potrzeb premiowana moŝe być największa ilość czasu przebywania w siedzibie zamawiającego, lub przeciwnie najmniejsza. 24 Przez "monografię" naleŝy rozumieć wielostronicowe opracowanie naukowe opublikowane jako ksiąŝka lub odrębny tom omawiający jakieś zagadnienie w sposób wyczerpujący, oryginalny i twórczy 16
KaŜde z wyŝej wymienionych podkryteriów powinno zostać szczegółowo opisane przez zamawiającego. Przykład: Zamawiający powinien precyzyjnie określić co rozumie poprzez podkryterium organizacja zespołu i wskazać jaki podział ról i zakres odpowiedzialności czy koordynacja zespołu będą przez niego najwyŝej ocenione oraz jakie dokładnie elementy będą brane pod uwagę. II. Waga kryteriów i ewentualnych podkryteriów 1. Rekomenduje się stosowanie następujących wag kryteriów (wartość punktowa wagi w %) oceny ofert: Cena Jakość Wartość Doświadczenie Pozostałe techniczna 30-50 20-40 10-30 10-30 10-20 2. Wagę podkryteriów naleŝy dobierać indywidualnie, mając na uwadze specyfikę oraz stopień skomplikowania przedmiotu zamówienia. W załączniku III podane zostały przykładowe propozycje wag niektórych podkryteriów. III. Określenie sposobu oceny ofert 1. Rekomenduje się przeprowadzenie oceny punktowej w zakresie kryterium cena w jeden z dwóch alternatywnych sposobów: 1) - oferta z najniŝszą ceną otrzymuje 5 punktów - pozostałe oferty są punktowane liniowo wedle następującej formuły arytmetycznej: (X Y) 5 gdzie: X = najniŝsza cena Y = cena ocenianej oferty 17
Stosując ten wzór róŝnice cenowe pomiędzy ofertami mają duŝo mniejsze znaczenie niŝ we wzorze nr 2. 2) - oferta z najniŝszą ceną otrzymuje 5 punktów - oferta z najwyŝszą ceną otrzymuje 1 punkt - pozostałe oferty są punktowane liniowo wedle następującej formuły arytmetycznej: 5 4 [(Y - X)/ (Z - X)] gdzie: X = najniŝsza cena Y = cena ocenianej oferty Z = cena ofert, która otrzymała 1 punkt Ten wariant punktacji kładzie duŝy nacisk na róŝnice cenowe i eliminuje oferty o najwyŝszych cenach. 2. Zamawiający ocenia oferty w ramach kryterium doświadczenie na podstawie następujących dokumentów, złoŝonych wraz z ofertą: 1) wykazu osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, w szczególności odpowiedzialnych za świadczenie usług, kontrolę jakości lub kierowanie robotami budowlanymi, wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych, doświadczenia i wykształcenia niezbędnych do wykonania zamówienia, a takŝe zakresu wykonywanych przez nie czynności, oraz informacją o podstawie do dysponowania tymi osobami; 2) wykazu osób, którymi dysponuje lub będzie dysponował wykonawca i które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych, doświadczenia, a takŝe zakresu wykonywanych przez nie czynności; 3) wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych równieŝ wykonywanych, usług w okresie ostatnich trzech lat przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, a jeŝeli okres prowadzenia działalności jest 18
krótszy w tym okresie, odpowiadających swoim rodzajem i wartością usługom stanowiącym przedmiot zamówienia, z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz dokumentów potwierdzających, Ŝe usługi zostały wykonane naleŝycie. Celem uniknięcia ewentualnych sporów na tle kwestii, czy niezawarcie informacji wymaganych do oceny ofert na podstawie kryteriów jakość, wartość techniczna lub doświadczenie powoduje niezgodność oferty z siwz i - wskutek tego - jej odrzucenie, czy teŝ jedynie skutkuje przyznaniem niŝszej punktacji, zalecamy przesądzenie tej sprawy w siwz. Zamawiający powinien określić, które z informacji są dla niego niezbędnym minimum oraz które z informacji są elementami dodatkowymi, za zamieszczenie których będzie przyznawana wyŝsza punktacja, natomiast ich brak nie spowoduje niezgodności oferty z siwz, 3. W załączniku III podane zostały przykłady opisów sposobu oceny ofert. 8. Roboty budowlane I. Kryteria wraz z opisem PoniŜsze propozycje 4 kryteriów oceny ofert wraz z opisem nie stanowią zamkniętej listy, lecz raczej winny być potraktowane jako źródło inspiracji. Zamawiający winni dobierać poniŝsze kryteria (w tym podkryteria) stosownie do właściwości przedmiotu zamówienia oraz własnych indywidualnych preferencji pamiętając jednak, Ŝe cena jest kryterium obligatoryjnym. Kryterium Właściwości estetyczne i funkcjonalne posługujemy się wyłącznie wtedy, gdy przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. Zamawiający moŝe przewidzieć równieŝ inne, indywidualnie dobrane do specyfiki zamówienia, kryteria. NaleŜy jednak przestrzegać zasady, aby dobrane kryteria (i podkryteria) odnosiły się do przedmiotu zamówienia (były związane z przedmiotem zamówienia i uzasadnione jego specyfiką) oraz słuŝyły wyborowi oferty najkorzystniejszej ekonomicznie. Cena: Ocenie podlega cena całkowita brutto Wartość techniczna: - sposób realizacji zamówienia (analiza zamówienia ze wskazaniem problemów i zagroŝeń związanych z jego realizacją, propozycje rozwiązań problemów, adekwatność sposobu realizacji 19
zamówienia do jego przedmiotu, zastosowanie najnowocześniejszych dostępnych technik i technologii, ograniczenie zakłóceń w działalności zamawiającego/utrudnień w ruchu) - długość okresu gwarancji jakości - harmonogram realizacji zamówienia (kompletność i szczegółowość wynikająca z wykresu Gantta, zastosowane środki/procedury celem dotrzymania harmonogramu, spójność rozplanowania poszczególnych części składowych zamówienia w czasie z zaproponowanym sposobem realizacji przedmiotu zamówienia) Aspekty środowiskowe - energochłonność (zsumowana moc poszczególnych urządzeń będących częściami składowymi obiektu budowlanego lub sieci) Właściwości estetyczne i funkcjonalne: - wygląd (harmonia, kolorystyka, zastosowanie materiałów wykończeniowych adekwatnych do funkcji i miejsca) - wkomponowanie w otoczenie (dostosowanie formy architektonicznej do sąsiedztwa istniejącego zagospodarowania terenu i układu zieleni) - nowatorstwo i oryginalność przyjętych rozwiązań architektonicznych - funkcjonalność rozwiązań (organizacja wewnętrznej funkcji budynku i komunikacji, czytelność głównej funkcji obiektu wyraŝona w formie architektonicznej projektowanego obiektu, jednoznaczność i czytelność funkcjonalna poszczególnych elementów funkcjonalnych obiektu, jednoznaczność i czytelność form kształtujących układ przestrzenny stref wejściowych i segregowanych przestrzeni wewnętrznych, rozwiązania zagospodarowania terenu z uwzględnieniem układu komunikacyjnego, połączenie nowego budynku z istniejącymi budynkami). KaŜde z wyŝej wymienionych podkryteriów powinno zostać szczegółowo opisane przez zamawiającego. Przykład: Zamawiający powinien precyzyjnie określić co rozumie poprzez podkryterium funkcjonalność rozwiązań m.in. jaka organizacja wewnętrznej funkcji budynku i komunikacji, czy teŝ rozwiązania zagospodarowania terenu będą przez niego najwyŝej ocenione oraz jakie dokładnie elementy będą brane pod uwagę podczas oceny ofert. 20