SQL język baz danych przegląd

SQL - historia SQL język baz danych przegląd SQL - "Structured Query Language" - język czwartej generacji (4GL) wymowa: "es-kju-ell" lub "sequel [si:kwl]" SQL język baz danych, strukturalny język zapytań, język kwerend. Język do definiowania, wyszukiwania i administrowania danymi w relacyjnej bazie danej. Tadeusz Pankowski www.put.poznan.pl/~tadeusz.pankowski (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 1 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 2 SQL - historia 1. 1970, E.F.Codd, "A relational model of data for large shared data banks", Communications of the ACM, Vol.13, No.6, 1970, podstawy relacyjnego modelu danych 2. 1974, SEQUEL "Structured English Query Language", D. Chamberlin i in., IBM San Jose Research Laboratory, implementacja: SEQUEL- XRM (1974-75) 3. 1976-77, SEQUEL/2, implementacja i rozwój w ramach projektu System R, IBM San Jose RL 4. 1980-83, główne implementacje: ORACLE, DB2 (SQL/DS), 5. 1986, SQL/86 - oficjalny standard ANSI (American National Stanmdards Institute) oraz ISO (International Organization for Standardization) 6. 1992, SQL2 (lub SQL/92) - "International Standard ISO/IEC 9075:1992, Database Language SQL" 7. dalszy rozwój: SQL3 (SQL:1999), włącza idee podejścia obiektowego, dane wielowymiarowe, heterogeniczne, XML,... Standaryzacja - zalety redukcja kosztów szkolenia przenośność aplikacji wydłużenie żywotności aplikacji komunikacja międzysystemowa, interoperacyjność wygoda dla użytkownika, co robi system, a nie w jaki sposób wspólny interfejs do bazy danych (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 3 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 4

Standaryzacja - wady Oprogramowanie klienta Warstwa oprogramowania klienta ograniczenie kreatywności SQL jest dość daleki od idealnego języka relacyjnego braki samego SQL wiele problemów pozostawiono jako zależnych od implementacji "implementation dependent", co utrudnia przenośność złudzenie istnienia standardu (?) ADO (ActiveX Data Objects) ODBC (Open Database Connectivity) Oprogramowanie standardowe zapewniające wymianę danych między serwerem i klientem: Architektura aplikacji baz danych Warstwa oprogramowania serwera MS SQL Server ORACLE Access (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 5 SQL przeznaczenie SQL = SQL2 = SQL/92 Uwaga: Używać będziemy notacji stosowanej w dialekcie języka SQL systemu MS SQL Server, a więc języka Transact-SQL. 1. Główne funkcje zarządzania danymi: definiowanie manipulowanie, administrowanie 2. Przeznaczony dla: interakcyjnych użytkowników końcowych, twórców programów użytkowych (aplikacji), administratorów baz danych, twórców oprogramowania specjalizowanego (narzędziowego, systemów współpracujących z bazami danych,...) SQL postać poleceń Zapytania w języku SQL mogą przybierać różną postać. Postać ta może zależeć od: 1. Miejsca wydawania polecenia: bezpośrednio w trybie interakcyjnym z terminala, w oprogramowaniu serwera, w oprogramowaniu kienta. 2. Kompletności posiadanej informacji w momencie formułowania polecenia: posiadamy pełną informację (w zapytaniu nie ma potrzeby używania zmiennych), używamy zmiennych do przekazywania i pobierania do/z zapytania pewnych parametrów, ale postać zapytania jest ustalona, używamy zmiennych do dynamicznego tworzenia postaci zapytania, a więc zmienne mogą być zarówno parametry zapytania, jak również jego struktura. 7 8

Pełne określenie zapytania Pracownik(IDPrac, Nazwisko, Placa, Stanowisko) Dochod(IDPrac, Rok, Kwota) Wtrybie interakcyjnym, bezpośrednio z terminala select Nazwisko, Placa from Pracownik where Placa >= 2000 Wynikiem jest tabela o dwóch kolumnach: Nazwisko i Placa. Do tabeli wynikowej należą wiersze, w których atrybut Placa ma wartość większą lub równą 2000. Z wykorzystaniem zmiennnych wierszowych (aliasów): select P.Nazwisko, D.Rok, D.Kwota from Pracownik P, Dochod D where P.IDPrac = D.IDPrac AND Rok > 1980 Zapytania sparametryzowane Pracownik(IDPrac, Nazwisko, Placa, Stanowisko) Dochod(IDPrac, Rok, Kwota) Wykorzystanie zmiennych wyjściowych w T-SQL (Transact-SQL): declare @zm_placa money select @zm_placa = Placa from Pracownik where IDPrac = '00123' W pierwszym wierszu deklarowana jest zmienna @zm_placa (nazwa każdej zmiennej w języku Transact-SQL rozpoczyna się od znaku @) typu money. W drugim wierszu pod zmienną @zm_placa podstawiana jest wartość kolumny Placa z ostatniego wiersza stanowiącego zbiór odpowiedzi na zapytanie. 9 10 Zapytania sparametryzowane (c.d.) Pracownik(IDPrac, Nazwisko, Placa, Stanowisko) Dochod(IDPrac, Rok, Kwota) Wykorzystanie zmiennych wejściowych i wyjściowych (T_SQL): declare @IDPrac varchar(30) declare @zm_placa money set @IDPrac='00123' select @zm_placa = Placa from Pracownik where IDPrac = @IDPrac Wartość zmienna @IDPrac określana jest przed wykonaniem zapytania. Zauważmy, że dzięki znakowi @ system rozróżnia czy chodzi o nazwę zmiennej @IDPrac, czy o nazwę kolumny IDPrac. W obydwu powyższych przypadkach struktura zapytania jest znana. 11 Zapytania dynamiczne (T-SQL) declare @zm_zapytanie varchar(100) declare @zm_tabela varchar(100) declare @zm_kolumny varchar(100) set @zm_tabela = 'Pracownik' set @zm_kolumny='nazwisko, Placa' set @zm_zapytanie='select ' + @zm_kolumny + execute sp_sqlexec @zm_zapytanie from '+@zm_tabela trzy pierwsze linie zawierają deklaracje zmiennych w trzech kolejnych liniach następuje określenie wartości zmiennych, tworzymy: select Nazwisko, Placa from Pracownik w ostatniej linii następuje wykonanie zapytania, procedury pamiętanej sp_sqlexec, ktrórej parametr @zm_zapytanie przekazuje tekst polecenia (zapytania, procedury) 12

Zapytania dynamiczne (T-SQL) Zapytania dynamiczne (VB - ADO) W przypadku zapytań dynamicznych postać zapytania nie jest znana na etapie kompilacji, w szczególności więc system nie jest w stanie ani sprawdzić poprawności składniowej zapytania, ani tym bardziej opracować optymalnej strategii jego wykonania. Czynności te realizowane są dopiero na etapie wykonania, co istotnie zmniejsza efektywność przetwarzania. 13 14 Zapytania dynamiczne (VB - ADO) Definiowanie tabel - przykład Podprogram tworzenia tabeli w bieżącej bazie danych nazwa tabeli podawana jest w polu tekstowym NazwaTabeli i jest wykorzystana do dynamicznego utworzenia polecenia SQL-owego CREATE TABLE ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- Private Sub TworzTabele_Click() Dim c As ADODB.Command On Error Resume Next Set c = New ADODB.Command Set c.activeconnection = db c.commandtext = "Create Table " & NazwaTabeli.Text & " (KolA Char (2),KolB Int)" c.commandtype = adcmdtext db.errors.clear c.execute If db.errors.count > 0 Then WriteError Else StatusBar1.SimpleText = "Tabela utworzona." End If End Sub 15

Definiowanie tabel - przykład Definiowanie tabel przykład (c.d.) create table Dostawca ( NrDcy char(3) primary key, Nazwa char(20), Adres char(20)) create table Magazyn ( NrMag INT primary key, Adres char(20)) create table Towar ( NrTow char(5) not null primary key, Nazwa char(20), GrupaTow char(3) not null, CenaZak money, CenaSprz money) 17 create table Dostawa ( IdDost int identity(1,1), NrDcy char(3), NrMag int, NrTow char(5), Data datetime, Ilosc decimal(5), constraint Kg_Dostawa primary key (IdDost), constraint Ko_Dostawa_Dostawca foreign key (NrDcy) references Dostawca, constraint Ko_Dostawa_Towar foreign key (NrTow) references Towar, constraint Ko_Dostawa_Magazyn foreign key (NrMag) references Magazyn) create table TowMag ( NrMag int, NrTow char(5), Stan decimal(5), primary key (NrMag, NrTow), foreign key (NrMag) references Magazyn, foreign key (NrTow) references Towar) 18 Definiowanie tabel przykład (c.d.) Operowanie danymi 1. W powyższych definicjach: klucz główny składa się z kilku kolumn dlatego jego definicja podana jest po definicji wszystkich kolumn, np: primary key (NrMag, NrTow); warunkom spójności bazy danych można nadać nazwy, umieszczamy je wtedy we frazie constraint, definiujemy zależności referencyjne przez określenie klucza obcego foreign key oraz tabeli, od której klucza głównego ten klucz obcy zależy, np: foreign key (NrMag) references Magazyn oznacza, że każda wartość wprowadzana do kolumny TowMag.NrMag musi występować jako wartość klucza głównego w tabeli Magazyn. 2. Za pomocą create table tworzone są tablice bazowe (ekstensjonalne), mające fizyczną reprezentację w bazie danych oraz określamy niektóre warunki spójności bazy dnaych. 3. Tablice wirtualne (intencjonalne), tzw. widoki lub perspektywy (ang. view) tworzone są za pomocą CREATE VIEW 19 Cztery podstawowe operacje: select insert update delete - wyszukiwanie, - dołączanie, - aktualizacja, - usuwanie. Przykłady operacji modyfikujących: insert into Dostawa values('10','100',1,'1996.11.26',3) update Towar set CenaSprz = 1.1 * CenaSprz where GrupaTow = 'AGD' delete from Towar wherecenasprz < CenaZak (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 20

SELECT * Problemy z SELECT *: 1. Wybiera wszystkie kolumny, ale w jakiej kolejności? Kolejność kolumn w modelu relacyjnym nie jest określona. Musimy się więc odwoływać do poziomu fizycznego określającego sposób pamiętania tabeli. 2. Jeśli za pomocą SELECT * został zdefiniowany widok, to co się stanie jeśli do bazowej tabeli dodam nową kolumnę? Ma być ona włączana do widoku czy nie? Co zadecydowało o sukcesie systemów relacyjnych baz danych? I think there are three elements of the System R prototype and its deployment in test environments that had an effect on the eventual adoption of relational data storage systems. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 21 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 22 1. The first one is the obvious one that everybody suggests: the invention of a nonprocedural query specification was a tremendous simplification that made it much easier to specify applications. No longer did you have to say which index to use and which join method to use to get the job done. This was a tremendous boon to application development. 2. But the real reasons that the relational system won have nothing to do with the relational model; they have to do with the fact that the early prototypes, both System R and Ingres, supported ad hoc queries and online data definition. You could try out a query right away, rather than typing it into your application, compiling the application, running it, and having a failure, usually a syntax error. Even if there were no syntax errors, you still had the advantage that you could look at the query answers and see if you had the right tuples. Ad hoc online query execution was something that was unheard of in the database community at that time, so this was a tremendous boon to application developers and to people who were browsing the data. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 23 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 24

Operowanie danymi 3. Maintaining the coherence between the metadata that the system uses at run time to figure out where things are and which way's up and which way's down and the actual use of the system. So a difficult and rather successful effort in the System R project was to figure out ways to synchronize the modification of metadata without impacting or interrupting the ongoing work involving other data objects. Operacja wyszukiwania: select distinct W.NrTow, W.NrMag from Dostawa W where NrDcy = '10' AND Ilosc > 2 distinct - usuwanie duplikatów select W.NrDcy, D.Nazwa, T.Nazwa, T.CenaSprz from Dostawa W, Dostawca D, Towar T where W.NrDcy = D.NrDcy AND W.NrTow = T.NrTow (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 25 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 26 Funkcje agregujące count, sum, avg, max, min, count(*) 1. Liczba wszystkich dostawców: select count(*) as Ld from Dostawca 2. Liczba dostawców realizujących dostawy select count(distinct W.NrDcy) as Ldd from Dostawa W Ldd bez distinct: select count(w.nrdcy) AS Ldd from Dostawa W Ld 4 3 Ldd Funkcje agregujące (c.d.) 3. Sumaryczny wartość towaru 100 w cenach zakupu: select sum(t.cenazak * TM.Stan) as W100 from Towar T, TowMag TM where T.NrTow = TM.NrTow AND T.NrTow = '100' W100 45 000 5 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 28

Funkcje agregujące (c.d.) 4. Wartości towarów w poszczególnych grupach towarowych: select from where group by having select * from Towar T, TowMag TM where T.NrTow = TM.NrTow T.GrupaTow, sum(t.cenazak * TM.Stan) as Wartość Towar T, TowMag TM GrupaTow Wartość T.NrTow = TM.NrTow ----------------- -------------- T.GrupaTow KOM 24 000.00 GrupaTow <> 'AGD' RTV 45 000.00 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 29 Operacje z wykorzystaniem kursora Kursor (ang. cursor) dostarcza mechanizmu dostępu do pojedynczych wierszy wg zasady "jeden po drugim". declare @zmnazwa char(20) declare @zmcenasprz Money declare kuragd cursor for select Nazwa, CenaSprz from Towar where GrupaTow = 'AGD' open kuragd fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz while @@FETCH_STATUS = 0 begin select @zmnazwa, @zmcenasprz fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz end close kuragd deallocate kuragd 30 Operacje z wykorzystaniem kursora Operacje pozycyjne: UPDATE i DELETE Aby przetwarzać dane za pomocą kursora należy: zadeklarować kursor DECLARE... CURSOR i zdefiniować jego zakres FOR SELECT, otworzyć kursor, OPEN - wykonywana jest operacja SELECT, kursor wskazuje na miejsce bezpośrednio przed pierwszym wierszem w utworzonym zbiorze wierszy (zakresie kursora), wykonać operację pobrania danych na kolejnym wierszu FETCH NEXT FROM, pobierane dane można zapamiętać pod podanymi zmiennymi, pobieranie danych może być realizowane w pętli, różna od zera wartość zmiennej (funkcji) globalnej @@FETCH_STATUS może kończyć wykonywanie operacji pobierania danych, zmienne mogą być wykorzystywane w dowolnych operacjach, wyrażenie SELECT @zmnazwa, @zmcenasprz oznacza wypisanie danych, w końcu kursor należy zamknąć CLOSE i dealokować DEALLOCATE. declare @zmnazwa char(20) declare @zmcenasprz money declare kuragd cursor for select Nazwa, CenaSprz from Towar where GrupaTow = 'AGD' open kuragd fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz while @@FETCH_STATUS = 0 begin select @zmnazwa, @zmcenasprz update Towar set CenaSprz = CenaSprz + 1 where current of kuragd fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz end close kuragd deallocate kuragd (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 31 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 32

Widoki (views( views) Widoki są tabelami wirtualnymi (intencjonalnymi), nie mającymi bezpośredniej reprezentacji w bazie danych. Zapamiętana jest jedynie ich definicja. Definicja widoku wykorzystywana jest w momencie odwoływania się do niego jak do każdej innej tabeli. Widoki (views( views) "Towary RTV w cenach sprzedaży " create view RTV (NrTow, Nazwa, CenaSprz) as select T.NrTow, T.Nazwa, T.CenaSprz from Towar T where T.GrupaTow = 'RTV Definicja widoku wykorzystywana jest w momencie odwoływania się do niego: select RTV.NrTow, RTV.Nazwa, RTV.CenaSprz from RTV where RTV.CenaSprz < 2000 Przekształcone jest do zapytania względem tabeli TOWAR: select RTV.NrTow, RTV.Nazwa, RTV.CenaSprz from (select T.NrTow, T.Nazwa, T.CenaSprz from Towar T where T.GrupaTow = 'RTV' ) RTV where RTV.CenaSprz < 2000 lub równoważnie: select T.NrTow, T.Nazwa, T.CenaSprz from Towar T where T.GrupaTow = 'RTV' and T.CenaSprz < 2000 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 33 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 34 Modyfikowalność widoków Modyfikowalność widoków w (c.d.) 1. Jeśli widok jest tak zdefiniowany, że można przetransformować operacje jego modyfikowania na modyfikację tabel bazowych, to można go aktualizować. 2. Sytuacja taka występuje na przykład wtedy, gdy w definicji kursora zawarto klucz główny tabel bazowych, nad którymi jest definiowany i nie zawiera funkcji agregujących ani słowa DISTINCT. W przypadku widoku RTV, jego definicja create view RTV (NrTow, Nazwa, CenaSprz) as select T.NrTow, T.Nazwa, T.CenaSprz from Towar T where T.GrupaTow = 'RTV' zawiera klucz główny tabeli Towar. Można go więc modyfikować. Wówczas polecenie: update RTV set CenaSprz = CenaSprz + 10 zostanie wykonane i spowoduje odpowiednią modyfikację tabeli Towar. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 35 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 36

Modyfikowalność widoków w (c.d.) Bardzo często widoki są niemodyfikowalne. Przykłady niemodyfikowalnych widoków: 1. Widok zawierający łączną ilość poszczególnych towarów we wszystkich dostawach: create view TD(NrTow, IlDost) as select W.NrTow, SUM(W.Ilosc) from Dostawa W group by W.NrTow Widok jest niemodyfikowalny, gdyż zawiera funkcję agregującą. Modyfikowalność widoków w (c.d.) 2. Widok Miasta definiuje pary (DAdres, MAdres), gdzie DAdres jest adresem dostawcy, a MAdres jest adresem magazynu, do którego dostawca dostarcza towary: create view Miasta (DAdres, MAdres) as select distinct D.Adres, M.Adres from Dostawca D, Magazyn M, Dostawa W where D.NrDcy = W.NrDcy and M.NrMag = W.NrMag Widok ten jest niemodyfikowalny, gdyż zawiera słowo distinct. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 37 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 38 Modyfikowalność widoków w (c.d.) Rozważmy widok jak poprzednio, ale bez słowa distinct: create view Miasta1 (DAdres, MAdres) as select D.Adres, M.Adres from Dostawca D, Magazyn M, Dostawa W where D.NrDcy = W.NrDcy and M.NrMag = W.NrMag Miasta1 Modyfikowalność widoków w (c.d.) update Miasta1 set DAdres = 'Kraków' where DAdres = 'Poznań' Dostawca 39 Widok Miasta1 jest modyfikowalny, gdyż zawarte w jego definicji warunki na kluczach głównych pozwalają dokonać odpowiednich modyfikacji na wyjściowych tabelach

Bezpieczeństwo baz danych 1. Mechanizmy zapewnienia bezpieczeństwa: uwierzytelnianie i autoryzacja: (nazwa logowania, hasło) użytkownik bazy danych uprawnienia operacje GRANT/REVOKE/DENY przyznawanie, odbieranie, odmawiane uprawnień, wykorzystanie widoków (selektywne udostępnianie danych), warunki spójności bazy danych archiwowanie i odtwarzanie (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 41 Bezpieczeństwo baz danych (c.d.) Przykład pokazuje, w jaki sposób tworzy się nowego użytkownika i nową rolę w systemie SQL Server oraz w jaki sposób dodaje się użytkownika do istniejącej roli. 1. Tworzenie nowego konta logowania do systemu MS SQL Server umożliwiającego użytkownikowi przyłączenie się do serwera: EXEC sp_addlogin 'Piotr', 'piotr', sklep' 'Piotr' jest nazwą użytkownika, 'piotr' jest hasłem, a sklep' bazą danych. 2. Tworzenie nowego użytkownika (w tym przypadku nazwa użytkownika jest identyczna z nazwą konta logowania): EXEC sp_adduser 'Piotr', 'Piotr' 3. Tworzenie nowej roli: EXEC sp_addrole 'Klient' 4. Dodanie użytkownika do roli: EXEC sp_addrolemember 'Klient', 'Piotr' 5. Zdefiniowanie uprawnień: grant SELECT on Pracownik to Klient deny SELECT on Pracownik to Piotr 6. Odczytanie informacji o kontach logowania, użytkownikach i rolach (dostępne po ponownym uruchomieniu SQL Servera): sp_helplogins sp_helpuser sp_helprole (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 42 Spójno jność bazy danych 1. Spójność, niesprzeczność, integralność (ang. consistency, integrity constraints). 2. Spójność oznacza poprawność, niesprzeczność danych w bazie danych. Standard SQL zawiera środki do definiowania warunków spójności (lub więzów integralności), np. w obrębie zdania CREATE TABLE. 3. Każda próba naruszenia zdefiniowanych warunków spójności (podczas modyfikacji bazy danych) zostaje udaremniona, operacja ją podejmująca jest odrzucana, a baza danych pozostaje nie zmieniona. 4. W systemie pamiętana jest więc baza danych (dane podstawowe) oraz wiedza o bazie danych (dane opisujące struktury i warunki spójności). Rodzaje warunków w spójno jności 1. Typ kolumny typ może być standardowy lub pochodny zdefiniowany przez użytkownika. 2. UNIQUE dla określenia, że kolumna lub zestaw kolumn ma mieć unikalną wartość w tabeli (jest kluczem potencjalnym - alternatywnym, kandydującym w tabeli), taki klucz może przyjmować wartości NULL. 3. PRIMARY KEY specjalny przypadek UNIQUE dla zdefiniowania klucza głównego nie może przyjmować wartości NULL. 4. FOREIGN KEY - dla zdefiniowania zależności referencyjnych (zależności odniesień). Wartość klucza obcego musi występować jako wartość klucza w powoływanej tabeli. 5. CHECK - dla określenia, że kolumna lub zestaw kolumn (z jednej krotki) mają mieć wartości spełniające określony warunek. Taka spójność może być zdefiniowane jako reguła w wyrażeniu CREATE RULE. 6. Bardziej złożone warunki spójności można definiować za pomocą procedur wyzwalanych w wyrażeniach CREATE TRIGGER. Procedury te są automatycznie wyzwalane przy aktualizacji tabeli. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 43 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 44

Programowanie SQL Servera Systemowe procedury pamiętane Dla wykonywania obliczeń, których nie można wyrazić za pomocą pojedynczego wyrażenia w języku Transact-SQL (T-SQL), stosuje się: systemowe procedury pamiętane (system stored procedures), paczki (wsady) (batches) i skrypty (scripts), funkcje (functions), procedury pamiętane (składowane) (stored procedures), procedury wyzwalane (trigery) (triggers), kursory (cursors). Nazwy wszystkich systemowych procedur pamiętanych rozpoczynają się od sp_ lub xp_. Systemowe procedury pamiętana są prekompilowanymi zbiorami wyrażeń SQL-owych ( sp_ ) lub języka programowanie ( xp_ ). Procedury typu xp_ (extended stored procedures) są to funkcje zdefiniowane w bibliotekach dołączanych dynamicznie (bibliotekach DLL) i służą do rozszerzenia funkcji SQL Servera. Aby zainstalować taką procedurę należy najpierw skopiować plik DLL do katalogu zawierającego SQL Server najczęścij jest to C:\Mssql\Binn, a następnie wykonać systemową procedurę pamiętaną sp_addextendedproc. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 45 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 46 Systemowe procedury pamiętane - przykłady Systemowe procedury pamiętane - przykłady Tworzenie typu PESEL opartego na standardowym typie danych varchar. Typ nie może przyjmować wartości NULL, varchar(11) jest ujęte w apostrofy, gdyż zawiera nawiasy: USE master EXEC sp_addtype PESEL, 'VARCHAR(11)', 'NOT NULL Odczytanie tekstu procedury wyzwalanej employee_insupd zawartej w bazie danych pubs: USE pubs EXEC sp_helptext 'employee_insupd' Wykonanie prostego wyrażenia SELECT zawierającego wbudowany parametr @level: execute sp_executesql N'select * from pubs.dbo.employee where job_lvl = @level', N'@level tinyint', @level = 35 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 47 Dodanie rozszerzonej procedury pamiętanej: USE master EXEC sp_addextendedproc xp_hello, 'xp_hello.dll' Wykonuje podaną komendę systemu operacyjnego i zwraca wyjście jako zbiór wierszy tekstowych: xp_cmdshell 'dir *.exe' Tworzenie wyrażenia INSERT: DECLARE @ret_string varchar (255) EXEC xp_sprintf @ret_string OUTPUT, 'INSERT INTO %s VALUES (%s, %s)', 'table1', '1', '2' PRINT @ret_string Wynik: INSERT INTO table1 VALUES (1, 2) 48

Paczki (batches( batches) Paczki i skrypty Paczka stanowi grupę złożoną z jednej lub z wielu wyrażeń Transact-SQLa. Standardowym końcem paczki jest polecenie GO lub koniec pliku. Paczkę może też stanowić grupa podświetlonych wyrażeń (przy korzystaniu z Query Analysera). SQL Server kompiluje paczkę w pojedynczą jednostkę wykonywalną zwaną planem wykonania (execution plan). Wyrażenia tworzące plan wykonania wykonywane są jednorazowo w jednym czasie. W przypadku wystąpienia błędu kompilacji, żadne z wyrażeń w paczce nie zostanie wykonane. Zmienna zdefiniowana w paczce nie jest dostępna poza nią zmienne są lokalne w paczce. Nie wszystkie wyrażenia mogą występować w jednej paczce (np. definiowanie i wywoływanie procedury). Przykład skryptu złożonego z dwóch paczek: USE sklep GO -- wykonanie paczki, wybór bazy danych sklep DECLARE @Powitanie VARCHAR(50) SET @Powitanie = 'Witaj w sklepie!' print @Powitanie GO -- wykonanie paczki, -- zmienna @Powitanie po GO nie jest już dostępna. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 49 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 50 Funkcje Funkcje skalarne Funkcja zwraca największy numer pracownika z podanego działu: Rodzaje funkcji: funkcje skalarne (scalar user-defined functions) zwracaną wartością jest pojedyncza liczba lub tekst, tj. wartość dowolnego typu z wyjątkiem typów: text, ntext i image; proste funkcje tablicowe (inline table-valued functions) zwracają wartość typu TABLE, przy czym zwracana tabela jest określona za pomocą pojedynczego wyrażenia SELECT (funkcje te nazywane są sparametryzowanymi widokami); złożone funkcje tablicowe (multi-statement table-valued functions) zwracają zmienną typu TABLE, przy czym zwracana tabela jest dowolną tabelą utworzoną w ciele funkcji. CREATE FUNCTION ostatni_prac_dzialu (@id int) RETURNS int BEGIN declare @nr int set @nr = (select max(idprac) from pracownik where IdDzialu=@id) RETURN @nr END Wykorzystanie funkcji: select * from pracownik where IdPrac = dbo.ostatni_prac_dzialu(1) (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 51 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 52

Proste funkcje tablicowe Złożone one funkcje tablicowe Funkcja zwraca zbiór pracowników z działu o podanym identyfikatorze: create function prac_dzialu(@id int) RETURNS TABLE as RETURN(select * from pracownik where IdDzialu=@id) go Wykorzystanie funkcji (wywołanie funkcji występuje w roli tabeli): select * from dbo.prac_dzialu(2) lub bez dbo select * from prac_dzialu(2) (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 53 Funkcja zwraca listę dobrze zarabiających pracowników: create function krezus(@z int) RETURNS @lista table (id int PRIMARY KEY, nazwisko varchar(22), dochod int) as begin if @z > 5000 insert @lista select id_prac,nazwisko,zarobki from pracownik1 where zarobki > @z RETURN end Wykorzystanie funkcji: select * from krezus(5500) select * from krezus(1000) - tabela pusta (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 54 Procedury pamiętane Procedura oblicza dochód w podanym okresie: CREATE PROC dochod @idprac int, @czas int, @wynik int OUTPUT -- parametr wyjsciowy as select @wynik = (pensja + premia)*@czas from pracownik where IdPrac = @idprac go Wywołanie: declare @c int, @w int select @c = 12 exec dochod 1,@c,@w output select cast(@c as varchar(4))+' miesiecy' as [dochod za okres], cast(@w as varchar(11))+' zl' as wynosi go Wynik: dochod za okres wynosi -------------------- -------- 12 miesiecy 14400 zl Procedury wyzwalane (trigery( trigery) Procedury wyzwalane (triggery): rozszerzają możliwości definiowania warunków spójności, wywoływane są automatycznie w wyniku wykonania operacji: INSERT, UPDATE lub DELETE, może specyfikować operację, która wykona się zamiast operacji głównej wariant INSTEAD OF, wykorzystują systemowe tabele INSERTED i/lub DELETED (INSERTED zawiera dołączane krotki lub nową wersję krotek zmienianych; DELETED zawiera usuwane krotki lub starą wersję krotek zmienianych), mogą być przypisane do tabeli lub widoku, mogą być wywoływane rekurencyjnie. (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 56

Procedury wyzwalane - przykład Procedury wyzwalane INSTEAD OF Trigger zaznacza w kolumnie del elementy przeznaczone do usunięcia: Zakaz dopisania pracownika, który zarabia więcej niż jego kierownik: create trigger maks on pracownik for insert as if (select zarobki from inserted) > (select k.zarobki from pracownik k, inserted i where k.idprac = i.idkier) begin rollback end (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 57 create trigger zaznacz on Pracownik INSTEAD OF delete as update Pracownik set del='*' where nazwisko in (select nazwisko from deleted) go delete from Pracownik where nazwisko like 'K% Wynik: nazwisko premia del -------------------- ----------- ---- Kowalski 200 * Lipski 200 NULL Kowal 200 * Pawlak 200 NULL 58 Kursory Kursory Składnia SQL-92: Kursor (ang. cursor) dostarcza mechanizmu dostępu do pojedynczych wierszy wg zasady "jeden po drugim". DECLARE nazwa_kursora [INSENSITIVE] [SCROLL] CURSOR FOR wyrażenie_select [FOR {READ ONLY UPDATE [OF nazwa_kolumny [,...n]]}] Składnia Transact-SQL: DECLARE nazwa_kursora CURSOR [LOCAL GLOBAL] [FORWARD_ONLY SCROLL] [STATIC KEYSET DYNAMIC FAST_FORWARD] [READ_ONLY SCROLL_LOCKS OPTIMISTIC] [TYPE_WARNING] FOR wyrażenie_select [FOR UPDATE [OF nazwa_kolumny [,...n]]] 59 declare @zmnazwa char(20) declare @zmcenasprz Money declare kuragd cursor for select Nazwa, CenaSprz from Towar where GrupaTow = 'AGD' open kuragd fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz while @@FETCH_STATUS = 0 begin select @zmnazwa, @zmcenasprz fetch next from kuragd into @zmnazwa, @zmcenasprz end close kuragd deallocate kuragd 60

Kursory (c.d.) Aby przetwarzać dane za pomocą kursora należy: zadeklarować kursor DECLARE... CURSOR i zdefiniować jego zakres FOR SELECT, otworzyć kursor, OPEN - wykonywana jest operacja SELECT, kursor wskazuje na miejsce bezpośrednio przed pierwszym wierszem w utworzonym zbiorze wierszy (zakresie kursora), wykonać operację pobrania danych na kolejnym wierszu FETCH NEXT FROM, pobierane dane można zapamiętać pod podanymi zmiennymi, pobieranie danych może być realizowane w pętli, różna od zera wartość zmiennej (funkcji) globalnej @@FETCH_STATUS może kończyć wykonywanie operacji pobierania danych, zmienne mogą być wykorzystywane w dowolnych operacjach, wyrażenie SELECT @zmnazwa, @zmcenasprz oznacza wypisanie danych, w końcu kursor należy zamknąć CLOSE i dealokować DEALLOCATE. Kursory a ADO Recordset Obiekt Recordset representuje zbiór rekordów z tabeli bazowej lub wynik wykonania polecenia. W każdej chwili czasu obiekt Recordset wskazuje jeden rekord w zbiorze zwany rekordem bieżącym. Tworzenie nowego obiektu Recordset: Set Klient = New ADODB.Recordset Set Klient.ActiveConnection = db If Len(StanUSA.Text) = 0 Then Klient.Source = "Select CustomerId, Name, State From Customers" Else Klient.Source = "Select CustomerId,Name,State From Customers Where State = '" _ & StanUSA.Text & "'" End If (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 61 (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 62 Kursory a ADO Recordset (c) T. Pankowski, SQL - przegląd 63