Załącznik do Uchwały Nr XXIV/121/08 Rady Gminy Świętajno z dnia 11 grudnia 2008r. GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE ŚWIĘTAJNO NA 2009 ROK Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 147, poz. 1231 z późniejszymi zmianami ) art. 4 1 stanowi, Ŝe Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzaleŝnionych od alkoholu naleŝy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania te obejmują: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu, 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, 4) wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, 5) wspieranie zatrudnienia socjalnego, 6) podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów dotyczących reklamy napojów alkoholowych, zakazu sprzedaŝy alkoholu nieletnim, nietrzeźwym lub pod zastaw. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr179 poz.1485 z 2005r z późniejszymi zmianami ) Przeciwdziałanie narkomanii realizuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowo - wychowawczej i zdrowotnej, a w szczególności : 1) działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i zapobiegawczą, 2) leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzaleŝnionych, 3) ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych. Realizatorem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii jest Urząd Gminy Świętajno. I. Ocena aktualnej sytuacji i stanu zagroŝeń. NaduŜywanie wszelkiego rodzaju uŝywek stanowi jedno z najpowaŝniejszych zagroŝeń zdrowotnych, a jego skutki sięgają głęboko, róŝnych sfer Ŝycia, będąc przyczyną wielu problemów rodzinnych.
2 Szkody zdrowotne wywołane uzaleŝnieniami nie ograniczają się do szkód występujących u osób chorych, lecz dotyczą takŝe członków ich rodzin. Często rodziny osób uzaleŝnionych, Ŝyją w stanie ciągłego stresu, co staje się przyczyną wystąpienia u nich stałych zaburzeń, określanych mianem współuzaleŝnienia. Najczęstsze cechy współuzaleŝnienia to: nieświadome wspomaganie uzaleŝnienia członka rodziny, koncentracja myśli i działań na osobie uzaleŝnionej i jej nałogu, poczucie bezradności i godzenie się na ponoszenie wysokich kosztów spowodowanych uzaleŝnieniem, cierpienie i chaos w Ŝyciu uczuciowym, gwałtowne zmiany nastrojów, zaburzenia, nerwice, pustka duchowa. 1. Alkoholizm : Liczbę uzaleŝnionych od alkoholu i naduŝywających napoje alkoholowe w sposób szkodliwy dla siebie i swoich bliskich, od paru lat, szacuje się na około 150 osób. Problem związany z naduŝywaniem alkoholu dotyczy wraz z członkami rodzin, około 500 osób. W większości są to rodziny ubogie, korzystające z pomocy finansowej i rzeczowej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Podkreślić naleŝy, Ŝe problem ten dotyczy równieŝ osób i rodzin zamoŝnych. NaleŜy nadmienić, Ŝe wiele rodzin pomimo, iŝ borykają się z problemem alkoholowym fakt ten skrupulatnie ukrywa. Powodem tego stanu rzeczy jest nieuzasadniony wstyd przed otoczeniem, sąsiadami oraz presja jaką wywiera uzaleŝniony członek rodziny. Z osób podejmujących walkę z chorobą wygrywają tylko nieliczni, wg róŝnych badań, szacuje się, Ŝe udaje się to tylko około 5 %. Alkoholizm prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego, niekiedy nieodwracalnego. Jego objawem bywają lęki, depresje, zaburzenia pamięci, agresja. W chorobie tej bardzo często występują róŝnego rodzaju omamy i urojenia. W dalszym ciągu stwierdza się niski poziom wiedzy społeczeństwa dorosłego na temat szkodliwości picia alkoholu. Mimo trudnej sytuacji finansowej mieszkańców gminy, spoŝycie napojów alkoholowych na naszym terenie utrzymuje się nadal na wysokim poziomie. Liczba placówek prowadzących sprzedaŝ napojów alkoholowych na terenie gminy wynosi łącznie 25 punktów wg stanu na dzień 30 września 2008r.( 22 sklepy i 3 lokale gastronomiczne ) 2. Narkomania: Z ogólnopolskich badań ankietowych, przeprowadzonych w latach 1992-1999 wynika, Ŝe w ostatnich latach nastąpił kilkakrotny wzrost rozpowszechniania uŝywania narkotyków wśród młodzieŝy szkolnej: z około 5 % do 20%. Według uzyskanych informacji wynika, Ŝe na naszym terenie zamieszkują osoby, u których występował problem związany z uŝywaniem narkotyków. Obecnie brak informacji o występowaniu problemów związanych z narkomanią. Narkomania niesie za sobą powaŝne ryzyko dla zdrowia publicznego, szczególnie w kontekście chorób infekcyjnych (HIV, Ŝółtaczka, choroby weneryczne, gruźlica). Ryzyko zgonów wśród narkomanów jest kilkakrotnie wyŝsze niŝ w porównywalnej wiekowo populacji. Ponadto narkomania jest ściśle związana z wieloma innymi problemami społecznymi, takimi jak: ubóstwo, bezrobocie, przestępczość, bezdomność.
3 II. Główne kierunki działania na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii w 2008 roku. Bazując na dotychczasowych doświadczeniach oraz w oparciu o aktualne potrzeby w zakresie rozwiązywania problemów uzaleŝnień na terenie gminy, przyjmuje się trzy zasadnicze kierunki działań : a) profilaktyka dotycząca naduŝywania alkoholu oraz przeciwdziałania narkomanii, b) pomoc ludziom uzaleŝnionym oraz ich rodzinom, przeciwdziałanie ich marginalizacji, c) egzekwowanie przestrzegania ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, 1. Profilaktyka W dotychczasowych działaniach Gmina kładła nacisk na szeroko rozumianą profilaktykę, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieŝy, a poprzez nie na całą rodzinę. Działania profilaktyczne w 2009 roku skierowane będą w dalszym ciągu do róŝnych grup wiekowych i obejmować będą swym działaniem uzaleŝnienia od alkoholu oraz przeciwdziałanie narkomanii. Działania te realizowane będą poprzez : a) współfinansowanie utrzymania świetlicy socjoterapeutycznej w GiŜach, b) doposaŝenie, świetlic środowiskowych w sprzęt sportowo-rekreacyjny lub inny, który posłuŝy uatrakcyjnieniu form pracy świetlic w ramach prowadzonych tam zajęć profilaktycznych i profilaktyczno-sportowych (zakupy muszą nierozłącznie odnosić się do merytorycznych zadań profilaktycznych), c) współfinansowanie utrzymania Punktu Interwencji Kryzysowej, zatrudniającego psychologa, terapeutę ds. uzaleŝnień i prawnika, d) wspieranie instytucji działających w zakresie profilaktyki, lecznictwa uzaleŝnień, e) współpraca z organizacjami pozarządowymi i wolontariatem w zakresie rozwiązywania problemów uzaleŝnień od alkoholu i narkomanii,. f) pomoc w organizowaniu i finansowaniu róŝnorodnych programów i działań profilaktycznych w szkołach na terenie gminy, g) szkolenie osób pracujących w świetlicach, członków Komisji z zakresu profilaktyki uzaleŝnień oraz przeciwdziałaniu narkomanii, h) zakup i udostępnianie materiałów z zakresu profilaktyki, problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniu narkomanii. 2. Pomoc ludziom uzaleŝnionym oraz ich rodzinom. Pomoc ludziom borykającym się z problemem uzaleŝnień oraz ich rodzinom, realizowana będzie poprzez: a) edukację dotyczącą choroby alkoholowej oraz uzaleŝnienia od narkotyków, b) rozmowy interwencyjno-motywacyjne, c) wstępne motywowanie do podjęcia terapii, d) pomoc w uzyskaniu porady u psychologa lub terapeuty, e) udzielanie informacji o moŝliwościach leczenia osób uzaleŝnionych i członków ich rodzin, f) informowanie o ruchach samopomocowych ( grupach wzajemnego wsparcia).
4 Profesjonalna pomoc dla osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych prowadzona będzie poprzez wspieranie działalności instytucji działających w zakresie profilaktyki, lecznictwa uzaleŝnień oraz finansowanie kosztów dojazdu. 3. Egzekwowanie przestrzegania ustawy o wychowaniu w trzeźwości. W celu realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i Programu będą przeprowadzane przez podmioty do tego uprawnione, kontrole placówek prowadzących sprzedaŝ napojów alkoholowych. Kontrole będą przeprowadzane w miarę potrzeby. Przedmiotem kontroli będzie przede wszystkim : a/ przestrzeganie zasad i warunków korzystania z zezwoleń, b/ przestrzeganie zakazu sprzedaŝy alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym, c/ zachowanie porządku publicznego w miejscu sprzedaŝy alkoholu i jego najbliŝszej okolicy. Wnioski i uwagi z prowadzonych kontroli będą przekazywane Wójtowi. III. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Członkom Komisji za wykonywanie zadań określonych w ustawie przysługuje wynagrodzenie. a/ wynagrodzenie za udział w posiedzeniu Komisji wynosi 100 zł. b/ Sekretarzowi w związku z wykonywaniem czynności związanych z pracą Komisji wynagrodzenie wynosi 150 zł. c/ członkowi Komisji przygotowującemu dokumentację dowodową o osobie zagroŝonej uzaleŝnieniem wynagrodzenie wynosi 100 zł. Wynagrodzenie zostanie wypłacone na podstawie listy obecności i listy wynagrodzeń. IV. Źródła finansowania Programu. Podstawowym źródłem finansowania Programu są środki pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoholowych, uiszczane przez właścicieli punktów sprzedaŝy tych napojów alkoholowych. V. Harmonogram rocznych działań i wydatków związanych z realizacją Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2009.
5 Lp. NAZWA ZADANIA KWOTA 1. Działania Gminy 46.000,00 zł. - Przeciwdziałanie alkoholizmowi 44.500,00 zł. Dotacje wspieranie działalności placówek i instytucji działających w zakresie profilaktyki i lecznictwa uzaleŝnień a/ dofinansowanie do Poradni Leczenia UzaleŜnień w Olecku, b/ dofinansowanie utrzymania świetlicy socjoterapeutycznej, c/ dofinansowanie utrzymania Punktu Interwencji Kryzysowej, d/ utrzymanie punktu konsultacyjnego. RóŜne wydatki na rzecz osób fizycznych wynagrodzenia za odbyte posiedzenia, kontrole. Wynagrodzenie bezosobowe płace Pełnomocnika Wójta ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w tym prowadzenie punktu konsultacyjnego. Materiały i wyposaŝenie 13.300 zł. 4.800 zł. 4.000 zł. 4000 zł. 500 zł. 6.000 zł. 2.500 zł. 3.500 zł. a) zakup materiałów biurowych i literatury związanych z realizacją GPPiRPA oraz ZN, b) zakup sprzętu sportowo-rekreacyjnego do świetlic środowiskowych w celu urozmaicenia ich pracy. 500 zł. 3.000 zł. 2. a) realizacja programów z zakresu profilaktyki uzaleŝnień od alkoholu, b) udział w szkoleniach z zakresu profilaktyki uzaleŝnień. PodróŜe słuŝbowe wydatki związane z dojazdami, ryczałtami za dojazdy, delegacje. 1.000 zł. 500 zł 500 zł 700 zł - Przeciwdziałanie narkomanii 1.500,00 zł a) realizacja programów z zakresu profilaktyki uzaleŝnień od narkomanii 1.500,00 zł - zakup materiałów edukacyjnych, - organizacja konkursu na temat narkomanii. Organizacja zajęć profilaktyczno-sportowych oraz opłacanie kosztów postępowań w sprawie leczenia odwykowego. Materiały i wyposaŝenie a) zakup materiałów szkolnych i biurowych oraz nagród, biletów i wyŝywienia. 17.500,00 zł. 4.500 zł. a) organizacja koloni profilaktycznych podczas wakacji. b) opłacanie opinii biegłych oraz kosztów sądowych osób kierowanych na leczenie. R A Z E M 7.000 zł. 6.000 zł. 46.000,00 zł