ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA

ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA 1. DANE OGÓLNE... 4 2. OPIS DO P.W GOSPODARKI DRZEWOSTANEM... 4 2.1. Opis ogólny... 4 2.2. Sposób wykonania dokumentacji... 5 2.3. Opis do konserwacji drzewostanu... 5 2.4. Konserwacja krzewów oraz róŝaneczników i azalii... 11 2.5. Usuwanie jemioły... 11 2.6. Pielęgnacja pnączy na pniach drzew... 11 2.7. Wycinka drzew... 12 2.8. Usuwanie pni i brył korzeniowych wyciętych drzew oraz grup samosiewów.... 12 2.9. Warunki wykonania wycinek i konserwacji drzewostanu... 12 3. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI WRAZ Z ZESTAWIENIEM ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI W POSZCZEGÓLNYCH SEKTORACH... 13 3.1. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 1 str... 13 3.2. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 1... 13 3.3. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 2... 13 3.4. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 2... 13 3.5. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR... 13 3.6. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 3... 13 3.7. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI SEKTOR 4... 13 3.8. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 4... 13 3.9. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 5... 13 3.10. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 5... 13 3.11. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 6... 13 3.12. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 6... 13 3.13. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 7... 13 3.14. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 7... 13 3.15. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI SEKTOR 8... 13 3.16. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 8... 13 4. ZESTAWIENIE ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI DLA CAŁEGO OBSZARU PARKU... 13 5. OPRACOWANIE GRAFICZNE P.W. GOSPODARKI DRZEWOSTANEM... 13 3

1. DANE OGÓLNE Obiekt wpisany do rejestru zabytków: Nr 681 /63 z dnia 24.06.1963r Powierzchnia opracowania ~12,2 ha Materiały wyjściowe: Mapa do celów projektowych skali 1:500 Prace w terenie maj - czerwiec 2010r Szczegółowa inwentaryzacja dendrologiczna parku w Mosznej, oprac. Biuro InŜynierskie sp. z o.o. 45-819 Opole, ul. Domańskiego 40 Opole czerwiec 2010 r. Koncepcja rewitalizacji i rewaloryzacji parku w Mosznej oprac. Biuro InŜynierskie sp. z o.o. 45-819 Opole, ul. Domańskiego 40 Opole czerwiec 2010 r KURIER KONSERWATORSKI 8/2010 INSTRUKCJE: Cięcie drzew i krzewów ozdobnych w obiektach zabytkowych, Marek Siewniak 2. OPIS DO P.W GOSPODARKI DRZEWOSTANEM 2.1. Opis ogólny Park połoŝony jest na terenach podmokłych co związane jest z duŝą ilością sztucznych cieków i zbiorników na jego terenie oraz zniszczonym i źle funkcjonującym układem wodno-melioracyjnym. W składzie gatunkowym drzewostanu dominują lipy drobnolistne i dęby szypułkowe z domieszką grabu, buku, robinii, olchy. Zbiorowisko roślin to głównie drzewa liściaste. z niewielką domieszką sztucznych stanowisk sosny wejmutki, choin kanadyjskich i pojedynczych świerków. W róŝnych częściach parku wiek drzew i skład gatunkowy jest róŝny. ZaleŜy to warunków siedliskowych sektorów i okresu ich powstawania nasadzeń. Z analizy materiałów historycznych i prac terenowych oraz po ilości ściętych pni widać, Ŝe z drzewostanu usunięto wiele starodrzewia. Ogólny stan sanitarny drzewostanu jest mniej niŝ średni. Spowodowane jest to brakiem prac pielęgnacyjnych i nie wykonywaniem konserwacji roślin w parku oraz zmianą stosunków wodnych. Na podstawie wykonanej inwentaryzacji dendrologicznej zawierającej opis stanu sanitarnego drzewostanu i przeprowadzonych analiz stwierdzono, Ŝe około 60 % istniejącego drzewostanu wymaga interwencji. Są to działania polegające na wytypowaniu: a) roślin do usunięcia z powodów sanitarnych i bezpieczeństwa uŝytkowników parku drzewa których stan sanitarny stanowi zagroŝenie dla bezpieczeństwa uŝytkowników terenu rośliny obumarłe wśród których wytypowano do pozostawienia drzewa będące świadkami historycznej kompozycji parkowej rośliny, które z powodu zaatakowania chorobami i grzybami stanowią zagroŝenie dla stanu sanitarnego pozostałego drzewostanu pnie po ściętych drzewach - do usunięcia z bryłami korzeniowymi poprzez wyfrezowanie, aby umoŝliwić rekonstrukcję kompozycji poprzez nowe nasadzenia wszystkie pnie po wyciętych drzewach, które mogą stanowić zagroŝenie sanitarne dla pozostałego drzewostanu b) roślin do usunięcia z powodów kompozycyjnych odtworzenie widoków na elementy historycznej kompozycji parku odsłonięcie widoku na drzewa pomnikowe i starodrzew drzewa które nie mają moŝliwości prawidłowego rozwoju odrosty korzeniowe z usuniętych pni, rosnące w duŝym zagęszczeniu, wyrosłe pod koronami strych drzew itp. drzewa i krzewy posadzone przypadkowo niezgodne z historyczną kompozycją załoŝenia 4

samosiewy wyrosłe w wyniku braku pielęgnacji zacierające kompozycję parku i stanowiące konkurencję dla starodrzewia c) roślin do konserwacji i pielęgnacji rośliny do pozostawienia, które ze względu na stan sanitarny i bezpieczeństwo uŝytkowników parku wymagają konserwacji i zabiegów pielęgnacyjnych 2.2. Sposób wykonania dokumentacji Dokumentacja zawiera: Wykaz zinwentaryzowanych roślin z wytycznymi do gospodarki drzewostanem liczbę porządkową zgodna z nr na planszy graficznej, botaniczną nazwę polską; orientacyjną wysokość rośliny w m, orientacyjną rozpiętość korony w m, obwód pnia w cm mierzony na wysokości 130 cm w tzw. pierśnicy lub powierzchnie krzewów w m2. uwagi dotyczące stanu sanitarnego, szczegółowy opis wykonanych zabiegów konserwacyjnych, formy drzewa, wysokość od której rozpoczynają się gałęzie korony, forma korony, itp., wytyczne do pielęgnacji drzew i krzewów W wykazie wyróŝniono symbolami graficznymi rośliny do wycinki z powodów sanitarnych, do usunięcia z powodów kompozycyjnych i rośliny do konserwacji. Na planszach graficznych zlokalizowano zinwentaryzowane rośliny, naniesiono zasięg koron i oznaczono graficznie rośliny najstarsze, oznaczono symbolem graficznym pnie po wyciętych drzewach w tym pnie najstarsze, naniesiono zarys grup krzewów oraz oznaczono rośliny do wycinki. 2.3. Opis do konserwacji drzewostanu (wg. KURIER KONSERWATORSKI 8/2010 INSTRUKCJE - Cięcie drzew i krzewów ozdobnych w obiektach zabytkowych, Marek Siewniak) Obok zapewnienia lub/i poprawy warunków siedliskowych, cięcie jest jednym z głównych zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych. W ostatnich latach zmieniły się istotnie zasady cięcia drzew. WyróŜniamy główne zakresy cięcia drzew: 1. CIĘCIE PIELĘGNACYJNE wykonywane niejako "w interesie drzewa". Celem cięcia pielęgnacyjnego jest rozwój i utrzymanie zdrowych, bezpiecznych oraz właściwych pokrojowo koron. Cięcie pielęgnacyjne zastępuje naturalne procesy odrzucania gałęzi. 2. CIĘCIE BEZPIECZEŃSTWA, wykonywane dla ograniczenia zagroŝenia otoczenia przez drzewo. Podział ten jest istotny ze względu na skutki dla drzewa, pozytywne w pierwszym, a negatywne w drugim przypadku. Przy czym konieczność wykonywania cięcia bezpieczeństwa jest z reguły konsekwencją braku lub niewłaściwej pielęgnacji albo zdarzenia losowego. Zakres i cele cięcia pielęgnacyjnego uwzględnia aspekty fizjologii drzewa, biologii drewna i estetyki i obejmuje 5 czynności: usuwanie posuszu, chorych i obumierających gałęzi, prześwietlenie korony, korekcję korony, częściową redukcję korony i odtworzenie korony. 5

Przyjmuje się następujący podział gałęzi według grubości mierzonych u nasady: Pęd Cienka gałąź Drobna gałąź Średnia gałąź Gruba gałąź (konar) do1cm 1,0-3,0cm 3,0-5,0cm 5,0-10,0cm powyŝej Ad.1. CIĘCIE PIELĘGNACYJNE DRZEW Usuwanie posuszu. Ustawicznie muszą być usuwane suche i obumierające gałęzie, zwłaszcza wtedy, gdy ich opadanie stwarza zagroŝenie dla otoczenia. Przeciwnie, w ustronnych zakątkach parków czy zieleńców suche gałęzie mogą być ze względów ekologicznych pozostawiane. Prześwietlenie korony. Celem tego cięcia jest: zmniejszenie naporu oddziaływania wiatru, poprawa warunków świetlnych, zmniejszenie wilgotności wewnątrz korony, co sprzyja asymilacji i pogarsza warunki rozwojowe grzybów. Prześwietlenie wykonywane regularnie nie powinno przekraczać 5-10% maksymalnie do 15% masy asymilacyjnej drzewa. Prześwietlenie dokonywane jest równomiernie w całej koronie w obrębie gałęzi cienkich 0 1,0-3,0cm, drobnych gałęzi 0 3,0-5,0cm. Prześwietlenie nie moŝe wpłynąć na pokrój drzewa. Cięcie bezpieczeństwa. Zakres prac koniecznych dla ograniczenia zagroŝenia ludzi i mienia przez stare drzewa, które doznały zaniedbań pielęgnacyjnych lub z innych powodów stały się niebezpieczne ("drzewo uszkodzone"). Niektórych zaniedbanych zabiegów na młodym drzewie, np. usunięcia pędów konkurencyjnych, nie moŝna nadrobić zabiegami pielęgnacyjnymi. Konieczne zabiegi charakterze amputacji muszą być wykonane natychmiast; są alternatywą dla usunięcia drzewa. Amputowane są grube gałęzie lub konary. Cięcie grubych gałęzi, a nawet konarów, dokonywane jest przy konarach lub przy pniu. Dopuszczalna redukcja aparatu asymilacyjnego nie powinna przekroczyć 30% aparatu asymilacyjnego. Przy konieczności przekroczenia tej granicy redukcję naleŝy rozłoŝyć na kilka lat. Deformacja pokroju drzewa jest nie unikniona; nie mogą być uwzględnione względy estetyczne. Uwzględnianie względów fizjologicznych drzewa jest moŝliwe tylko częściowo. Aspekty biologii drewna są niemoŝliwe do przestrzegania. Efektem cięcia bezpieczeństwa są drzewa zniekształcone, osłabione, o duŝych ranach, naraŝone w nieograniczony sposób na szkodniki, choroby i biokorozje. Dalsza egzystencja drzew z amputowanymi konarami jest silnie skrócona. Drzewa takie stają się drzewami szczególnej troski i wymagają ustawicznej kontroli. Cięcie bezpieczeństwa wywołuje dwa przeciwstawne zjawiska. Z jednej strony poprawia naruszoną statykę, z drugiej przyspiesza biokorozję drewna. Pojawienie się reiteratów, jako próbę odbudowy korony, moŝna uznać za zjawisko korzystne. Szczególnym rodzajem cięcia bezpieczeństwa jest cięcie polegające na redukcji niebezpiecznych partii silnie uszkodzonego lub zdeformowanego drzewa, zagroŝonego "samozniszczeniem". W tym przypadku celem jest przywrócenie statyki pnia i korony. Mówimy więc o cięciu odciąŝającym (zwanym nieraz teŝ technicznym). 6

Zmniejszenie rozmiarów cięcia odciąŝającego jest często moŝliwe i celowe.poprzez równoczesne zastosowanie mechanicznego zabezpieczenia korony. Niedopuszczalne jest ogławianie drzew, polegające na całościowym usuwaniu górnych partii pnia lub konarów. MECHANIKA I FIZJOLOGIA GAŁĘZI Coroczne wzajemne obrastanie przyrostów na grubość gałęzi i pnia tworzy połączenie konstrukcyjne wewnątrz pnia i jest widoczne z zewnątrz, w postaci charakterystycznego zgrubienia zwanego obrączką, wokół nasady gałęzi. Wewnątrz pnia, wokół nasady gałęzi drzewo uruchamia mechanizm ochronny, polegający na tworzeniu chemicznej strefy ochronnej. Mechanizm ten uruchamiany jest wraz z procesem odrzucania gałęzi i trwa kilka, a czasem wiele lat. Odbywa się to w drewnie bielastym z Ŝywymi promieniami drzewnymi. Drewno w tych partiach jest wysycane chemicznymi związkami i wytwarzana jest bariera ochronna przeciw przenikaniu grzybów do wnętrza pnia. Podczas cięcia nie moŝe dojść do naruszenia albo zranienia tworzonej strefy ochronnej. Gatunki takie jak klony, graby, buki, dęby i lipy dobrze wykształcają bariery ochronne wokół pozostających nasad ciętych gałęzi (dobrze kompartymentalizują); natomiast kasztanowce, brzozy, jesiony, jabłonie, topole, wiśnie i wierzby - słabiej. W osłabionym stanie fizjologicznym róŝnice te zanikają. Cięcie drzew jest waŝnym i kreatywnym elementem uprawy drzew. Zarówno w swym aspekcie pielęgnacyjnym, jak i leczniczym musi być wykonywane w dostosowaniu do celu cięcia i stanu drzewa. Zakres i rozmiar cięcia w jego fizjologicznym wymiarze musi być dostosowany do stanu zdrowotnego, budŝetu energetycznego, fazy rozwojowej i specyficznej konstrukcji i metamorfozy drzewa. Jego przekroczenie powiększa deficyt energetyczny, prowadzi do obumierania drzewa, do przyspieszenia biokorozji drewna. NaleŜy zawsze rozwaŝyć etapowanie cięcia oraz rekompensatę poprzez poprawę warunków siedliskowych. KaŜde źle wykonane cięcie drzewa jest równoznaczne z jego uszkodzeniem lub zniszczeniem i powinno być traktowane jak naruszenie prawa. KaŜdy zabieg cięcia jest stresem i ingerencją w fizjologię rozumianą jako bilans asymilacji i pogłębia deficyt energetyczny drzewa. Cięcie korony oznacza redukcję masy asymilacyjnej, pociąga za sobą nie doŝywienie i samo dostosowującą się redukcję korzeni oraz innych organów i tkanek. Zakres cięcia jest pytaniem o moŝliwość regeneracji i czas jej trwania. Regeneracja jest rozumiana przede wszystkim jako odbudowa utraconych części i przywrócenie równowagi pomiędzy poszczególnymi organami. Proces regeneracji nie jest jednorazowy, tylko jest wieloletnim powtarzaniem i wzajemnym dostosowywaniem się wszystkich organów drzewa. Młode, witalne drzewa, rosnące w dobrych warunkach siedliskowych, regenerują łatwiej i szybciej. Odwrotnie drzewa stare, słabe, wegetujące w niekorzystnych warunkach miejskich, znoszą gorzej kaŝdy stres.poszczególne gatunki charakteryzują się zróŝnicowanymi moŝliwościami regeneracyjnymi po redukcji korony. Lepiej regenerują lipy, klony jesionolistne, dęby, topole, wierzby, jesiony i cisy. Gorzej regenerują kasztanowce, robinie, iglicznie, wiązy, klony(z wyjątkiem jesionolistnych), buki, brzozy, orzechy, skrzydłorzechy, orzeszniki. Bardzo słabo regenerują wszystkie drzewa iglaste (z wyjątkiem modrzewi, Ŝywotników i cisów). Drzewa egzotyczne zachowują się róŝnie, w zaleŝności od stopnia dostosowania się do nowych warunków." Ciecie gałęzi drzew zasiedlonych przez huby wpływa dodatkowo na ich "biologię drewna". Przyspieszane są procesy zgnilizny drewna pnia przez huby. Poprawa warunków siedliskowych, np. poprzez podlewanie w okresie letnim, poprawienie warunków glebowych, pomaga drzewu przeŝyć stres. 7

TECHNIKA CIĘCIA Skrócenie ciętej gałęzi Dla uniknięcia uszkodzenia pnia (tzw. "obrywu") cięta gałąź musi być wstępnie skrócona. Wykonuje się podcięcie 1, następnie nadcięcie 2. Dopiero pozostałą małą nasadę gałęzi usuwamy cięciem ostatecznym. Wykonuje się podcięcie 1, następnie nadcięcie 2.Dopiero pozostałą małą nasadę gałęzi usuwamy cięciem ostatecznym 3. Usuwanie gałęzi z widoczną obrączką Płaszczyzna cięcia powinna znajdować się poza obrączką, tak aby nie doszło do naruszenia/zranienia drewna pnia. Usuwanie gałęzi bez widocznej obrączki Płaszczyzna cięcia zaczyna się u góry na zewnątrz krawędzi kory i prowadzona jest jak najbliŝej pnia, ale bez jego naruszenia. W przypadku wątpliwości lepiej jest prowadzić ją bardziej na zewnątrz. 8

Usuwanie suchej lub obumierającej gałęzi Płaszczyzna cięcia powinna znajdować się jak najbliŝej wydatnej obrączki (zwanej w tym stadium juŝ "kołnierzem poŝegnalnym") i prowadzona bez jej naruszenia Usuwanie gałęzi z wrastającą krawędzią korowiny Płaszczyzna cięcia zaczyna się u góry, tam gdzie zaczyna się krawędź korowiny i jest prowadzona jak najbliŝej pnia, bez naruszania go. NaleŜy ciąć raczej pod niewielkim kątem od pnia. Usuwanie jednej części współdominującego rozwidlenia Pozostawiany element przyjmuje stopniowo funkcje dominującego przewodnika, a w rozwidleniu wytwarzana jest bariera ochronna. Korzystniejsze dla drzewa jest etapowane usuwanie grubej gałęzi lub konaru, rozłoŝone na tym więcej lat, im grubszy jest usuwany konar czy gałąź. RozróŜniamy dwa rodzaje rozwidlenia: "U" gdy korowina wypychana jest do góry i tworzy zewnętrzną krawędź I gdy korowina wrasta pomiędzy rozwidlające się drewno. Płaszczyzna cięcia zaczyna się u góry, tam gdzie zaczyna się krawędź korowiny, i jest prowadzona jak najbliŝej pnia, bez naruszenia go. NaleŜy ciąć raczej pod niewielkim kątem od pni. 9

Cięcie redukcyjne grubej gałęzi Miejsce dokonania redukcji na konarze lub grubych gałęziach musi przypaść za (licząc od pnia) gałęzią o grubości przynajmniej 1/3 usuwanego konara. Pozostawiana gałąź musi zastąpić fizjologicznie usuniętą masę asymilacyjną i staje się gałęzią "napędową" całej regeneracji. W miarę moŝliwości powinna się ona znajdować z górnej strony powstającej rany, co ułatwi spływ asymilatów. Cięcie redukcyjne konara moŝe lub powinno być rozłoŝone na kilka lat. Zaleca się wykonywanie cięcia drzew przy pomocy ręcznych pił. Bardzo przydatne są sekatory i piły ręczne na tyczkach. Powierzchnia cięcia powinna być gładka, a brzeg rany nieposzarpany. Zapewnić to mogą dobre, ostre brzeszczoty. Ewentualne nierówności powierzchni i brzegi cięcia powinny zostać wyrównane ostrym noŝem. Piły mechaniczne mogą być uŝyte wyłącznie do cięcia redukcyjnego konarów i ścinki drzew. Cięcie moŝe być wykonywane techniką linową lub z podnośnika (niedopuszczalne są ciągle stosowane w parkach tzw. polskie drzewołazy). Stres jest łatwiejszy dla drzewa do przeŝycia, gdy cięcia wykonywane są w mniejszym zakresie, a częściej. Zalecane turnusy cięcia wynoszą dla drzew najmłodszych dwa lata, dla drzew młodych 4-5 lat, dla drzew dojrzałych 5-10 lat, a drzew starych 5-8 lat. Formowane Ŝywopłoty i szpalery muszą być cięte corocznie, a figuralne topiary nawet dwukrotnie. Najwłaściwsza pora cięcia z powodów fizjologicznych przypada na okres lata, po pełnym rozwoju liści. Drzewa są wtedy aktywne i dzięki temu najlepiej indukowane są mechanizmy ochronne wokół nasad ciętych gałęzi. Dotyczy to szczególnie gatunków reagujących "płaczem wiosennym", m.in. klonów, brzóz, orzechów. Korzystna pora cięcia tych drzew, podobnie jak i bardzo słabych drzew-weteranów, przypada tuŝ po opadnięciu liści, kiedy gros materiałów zapasowych zostało juŝ przemieszczonych do gałęzi, pnia i korzeni. Niekorzystne jest teŝ wszelkie cięcie podczas opadania liści. Drzewa takie jak wiśnie i śliwy najłatwiej znoszą cięcie wykonane po przekwitnięciu. Tradycyjne cięcie zimą ma jedyną zaletę: uwidacznia wszelkiego rodzaju defekty strukturalne korony (aczkolwiek suche gałęzie "giną" w koronie). Usuwanie posuszu moŝe być wykonywane przez cały rok. Cięcia koron drzew i krzewów nie naleŝy wykonywać w okresie lęgowym ptaków, jeŝeli w koronach drzew i krzewów znajdują się ich gniazda. Zgodnie z art. 52 ustawy o ochronie przyrody okresem ochronnym ptaków jest czas pomiędzy 1 marca a 15 października. W tym czasie obowiązuje bezwzględny zakaz niszczenia gniazd, ostoi, siedlisk i jaj. Za zniszczenie miejsc lęgowych ptaków i lęgów ptasich dokonujący lub zlecający prace, w wyniku których naruszone zostaną powyŝsze nakazy, pociągnięty zostanie do odpowiedzialności karnej. Zabezpieczanie rany róŝnorodnymi dotychczasowymi środkami jest niepotrzebne, a nawet niewskazane. Przy cięciu letnim (od maja do września) moŝna całkowicie zaniechać malowania ran. Pokrywanie powierzchni rany Ŝadnym z dotychczas stosowanych środków nie zabezpiecza przed infekcją z zewnątrz, za to poprawia warunki rozwoju grzybów juŝ dokonujących rozkładu drewna w ciętej gałęzi. Odsłonięte drewno usuniętej gałęzi powinno jak najszybciej przesychać. BrzeŜne partie duŝych ran po cięciu grubych gałęzi mogą być malowane środkami ogrodniczymi. Zabezpiecza to odsłonięte Ŝywe tkanki, tzn. miazgę, łyko i promienie drzewne przed wyschnięciem i przyspiesza rozwój tkanki przyrannej (kalusa). 10

2.4. Konserwacja krzewów oraz róŝaneczników i azalii Krzewy nie posiadają pnia, nie osiągają większej wysokości i dzięki temu nie stwarzają zagroŝenia dla otoczenia. Krzewy teŝ wymagają cięcia. Cięcie dla zapewnienia funkcji, czyli podstawowe cięcie: Krzewy o liściach zimozielonych lub półzimozielonych tniemy pod koniec zimy (lepiej nie uŝywać noŝyc, zwłaszcza elektrycznych, uszkadzających liście). Cięcie odmładzające albo zachowawcze Wykonywane jest ciągle na starych krzewach zarówno soliterowych, jak i w powierzchniowych zakrzewieniach. Celem jest przedłuŝenie Ŝycia krzewów i zachowania ich właściwego stanu zdrowotnego oraz wyglądu i pokroju. Usuwa się pędy naj starsze, tzw. stare drewno. Krzewy pobudzane są w ten sposób do regeneracji i rozwijają nowe, młode pędy. Wybrane grube pędy wycinamy sekatorem na wysokości ok. 30cm nad ziemią. Wycinamy co roku ok. 30% najstarszych pędów. Usuwamy teŝ pędy obumierające, chore, pokładające się, krzyŝujące się itd. Przy duŝych zakrzewionych powierzchniach zabieg taki moŝe być przeprowadzany co dwa albo nawet co trzy lata, ale wtedy odpowiednio intensywniej. Zapewnia to zachowanie ciągłości zakrzewienia. Usunięcie wszystkich pędów krzewu jest niewłaściwe. Przez okres dwóch-trzech lat brakuje zakrzewienia. Regenerujący się krzew wytwarza duŝo odrostów, które wymagać będą zwiększonych nakładów dla ich kilkuletniego przerzedzania. W przypadku losowego zdarzenia, np. wymarznięcia krzewu soliterowego lub całego zakrzewienia, trzeba usunąć wszystkie wymarznięte pędy, licząc się z tym, Ŝe krzewy zregenerują. Odbudowa krzewu trwa kilka lat i polega na stopniowym usuwaniu nadmiernych pędów. 2.5. Usuwanie jemioły - porośnięte w duŝym stopniu jemiołą pnie i konary drzew wycinać z zachowaniem zasad cięcia pielęgnacyjnego - w wypadku zaatakowanych w więcej niŝ w 50% wierzchołków lip dopuszczalne jest usunięcie całych wierzchołków drzewa z jednoczesnym uformowaniem korony do formy naturalnej gatunku; - w wypadku stanowisk jemioły na pniach i grubych konarach drzew nie usuwać jemioły z fragmentem drewna; w miarę moŝliwości zastosować zabezpieczenie śladu poprzez cieniowanie. 2.6. Pielęgnacja pnączy na pniach drzew Pnącza -bluszcz i winobluszcz, porastające pnie drzew, rozrastające się nadmiernie w koronach, stanowią konkurencję dla prawidłowego rozwoju drzewa i powodują w dalszej perspektywie zasychanie i obumieranie konarów i gałęzi. W związku z powyŝszym konieczne jest ograniczenie wzrostu pnączy do wysokości poniŝej korony drzewa i stała ich pielęgnacja poprzez kontrolowane przycinanie. Dla wskazanych w opracowaniu drzew naleŝy wykonać cięcia pnączy poprzez odcięcie konarów i pędów na wysokości około 2-3m poniŝej pierwszych dolnych okółek gałęzi korony i przycięcie nadmiernie rozrośniętych pędów bocznych. Pędów powyŝej miejsca odcięcia nie odrywać od pni i pozostawić do obumarcia. Po jednym sezonie wegetacyjnym pędy pnącza same oczyszczą się z liści i poprawi się estetyka drzewa. KaŜde z drzew naleŝy traktować indywidualnie i prace wykonywać w sposób taki aby nie zniszczyć walorów estetycznych pnączy. 11

2.7. Wycinka drzew Wytypowane w dokumentacji drzewa do wycinki naleŝy usuwać w sposób gwarantujący bezpieczeństwo dla ludzi i tak aby nie uszkodzić rosnących wokół drzew i krzewów. Wycinki prowadzić poprzez stopniową redukcję koron i ścinanie pni po kawałku. W miejscach dostępnych prace wykonywać z podnośnika w niedostępnych metodami alpinistycznymi. Wycinki mogą być wykonywane tylko przez uprawnionych specjalistów. Drewno i gałęzie pozostałe po wycinkach naleŝy ze względów sanitarnych i porządkowych usunąć z terenu parku. 2.8. Usuwanie pni i brył korzeniowych wyciętych drzew oraz grup samosiewów. W związku z projektowaną rewaloryzacją parku konieczne jest usunięcie wszystkich brył korzeniowych po wyciętych drzewach, aby umoŝliwić rekonstrukcję kompozycji parku poprzez nasadzenie nowych drzew. Ze względu na rosnące obok karp korzeniowych drzewa, wycięte pnie naleŝy usuwać metodą frezowania a pozostałe prace wykonywać ręcznie tak aby nie uszkodzić korzeni sąsiadujących drzew. Pnie naleŝy usunąć równieŝ ze względu na bezpieczeństwo uŝytkowników parku i zgroŝenie sanitarne rozkładających się pni dla innych drzew. W razie barku moŝliwości usunięcia pni po okopaniu ścinać pnie poniŝej poziomu otaczającego je gruntu i powierzchnie posmarować ręcznie pędzlem środkiem chwastobójczym typu Randap w celu uniemoŝliwienia wyrastania odrośli. Następnie po okresie karencji środka chwastobójczego przykryć warstwą gruntu. Środek chemiczny stosować ostroŝnie, tylko na ścięte powierzchnie pni, tak Ŝeby nie przenikał do gruntu i nie zniszczył innych roślin. Grupy samosiewów drzew w miarę moŝliwości karczować, zachowując rosnące obok cenne runo parkowe lub gdy nie matackiej moŝliwości stosować metodę opisaną powyŝej. 2.9. Warunki wykonania wycinek i konserwacji drzewostanu Warunkiem przystąpienia do prac jest uzyskanie decyzji Pozwolenia konserwatorskiego na wycinkę drzew wydanego przez Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prace w drzewostanie powinny być wykonane przed rozpoczęciem prac budowlanych na terenie parku związanych z realizacją projektu rewaloryzacji i zagospodarowania. Prace w drzewostanie mogą być wykonywane przez uprawnionych specjalistów arborystów z udokumentowanym doświadczeniem w wykonywaniu prac w obiektach zabytkowych z zachowaniem obowiązujących przepisów BHP. 12

3. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI WRAZ Z ZESTAWIENIEM ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI W POSZCZEGÓLNYCH SEKTORACH 3.1. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 1 str. 14.1_48 3.2. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 1 str. 14.49 3.3. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 2 str. 15.1_52 3.4. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 2 str. 15.52 3.5. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 3 str. 16.1_35 3.6. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 3 str. 16.36 3.7. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI SEKTOR 4 str. 17.1_7 3.8. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 4 str. 17.8 3.9. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 5 str. 18.1_24 3.10. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 5 str. 18.25 3.11. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 6 str. 19.1_33 3.12. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 6 str. 19.34 3.13. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 7 str. 20.1_50 3.14. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 7 str. 20.51 3.15. WYKAZ ROŚLIN DO WYCINKI I PIELĘGNACJI SEKTOR 8 str. 21.1_21 3.16. ZEST. ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI SEKTOR 8 str. 21.22 4. ZESTAWIENIE ROŚLIN DO WYCINKI I KONSERWACJI DLA CAŁEGO OBSZARU PARKU str.22 5. OPRACOWANIE GRAFICZNE P.W. GOSPODARKI DRZEWOSTANEM RYS. 1/3 SEKTOR 1,2 RYS. 2/3 SEKTOR 1,2,3,7,8 RYS. 3/3 SEKTOR 3,4,5,6,7 13