Finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii w ramach RPO na lata 2014-2020

Finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii w ramach RPO na lata 2014-2020 Autor: Anna Kucharczyk - Politolog, specjalista ds. funduszy europejskich, Kierownik Oddziału Zarządzania RPO, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ("Energetyka Wodna" - nr 1/2015) Europejska Polityka Spójności pozostaje nadal głównym źródłem finansowania wielu inwestycji w Unii Europejskiej, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Będzie ona realizowana poprzez wdrożenie celów Strategii Europa 2020, a co się z tym wiąże również poprzez wsparcie projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii. W perspektywie finansowej 2014-2020 Polska otrzymała 82,5 mld euro ze środków Polityki Spójności UE na realizację programów krajowych i regionalnych. W programach tych znalazły się zapisy podkreślające w większym niż dotychczas stopniu konieczność wspierania, m.in. wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, promowania efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach, wspierania efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym oraz rozwijania i wdrażania inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia. W Polsce inwestycje w odnawialne źródła energii będą finansowane z dwóch spośród pięciu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, tj. na poziomie krajowym z Funduszu Spójności (FS), w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), zaś na poziomie regionalnym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), w ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. Będą to podstawowe źródła pozyskiwania finansowania UE na inwestycje w OZE. Można jedynie zaznaczyć, iż np. w Europejskim Funduszu Rolnym na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), który służy realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (PROW) oraz Europejskim Funduszu Morskim i Rybackim (EFMR) nie ma działań ukierunkowanych na wsparcie OZE. W PROW dopuszczalne jest jedynie uzasadnione ekonomicznie wykorzystanie OZE jako elementu operacji zwiększających rentowność i konkurencyjności gospodarstw rolnych, co ma wykazywać komplementarność z programami operacyjnymi polityki spójności. OZE z funduszy UE co będzie możliwe do realizacji na poziomie regionalnym? Dla odpowiedniego ukierunkowania wsparcia środkami publicznymi inwestycji i projektów planowanych do realizacji w perspektywie 2014-2020 tworzona jest, tzw. Linia demarkacyjna..., tj. dokument zawierający podział interwencji funduszy Unii Europejskiej 1

pomiędzy poziom krajowy i regionalny. W zakresie OZE proponowany podział przedstawia się następująco: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Poziom krajowy (FS) Poziom regionalny (EFRR) 1) Wytwarzanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych wraz z podłączeniem źródła do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej podział w oparciu o moc instalowanej elektrowni/jednostki. - en. wodna (pow.5 MWe), - en. wiatru (pow. 5 MWe), - en. słoneczna (pow. 2 MWe/MWth), - en. geotermalna (pow. 2 MWth), - en. biogazu (pow. 1 MWe), - en. biomasy (pow. 5 MWth/MWe). - en. wodna (do 5 MWe), - en. wiatru (do 5 MWe), - en. słoneczna (do 2 MWe/MWth), - en. geotermalna (do 2 MWth), - en. biogazu (do 1 MWe), - en. biomasy (do 5 MWth/MWe). 2) Budowa oraz przebudowa sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. a) projekty realizowane przez OSP (operator systemu przesyłowego), b) projekty realizowane przez OSD (operatorów systemu dystrybucyjnego) w zakresie sieci dystrybucyjnej o napięciu od 110 kv. a) brak działań, b) projekty realizowane przez OSD (operatorów systemu dystrybucyjnego) dotyczące sieci dystrybucyjnej o napięciu SN i NN (poniżej 110 kv). Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach a) Efektywność energetyczna w dużych przedsiębiorstwach (np. zmniejszenie strat energii, ciepła). Wsparcie dla dużych przedsiębiorstw. Wykonanie audytu energetycznego budynków dużych przedsiębiorstw w ramach POIiŚ będzie stanowić wydatek niekwalifikowany. a) Projekty kompleksowe dotyczące poprawy efektywności energetycznej MŚP (np. zmniejszenie strat energii, ciepła) wraz z audytem energetycznym. Wsparcie dla MŚP. Możliwość wspierania w RPO przedsiębiorstw, które nie zaliczają się do MŚP, pod warunkiem, że ich większościowym udziałowcem jest JST lub ich związek. Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym 1) Głęboka kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych wielorodzinnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne w zakresie związanym m.in. z: instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE. 2

a) Projekty dotyczące budynków publicznych dla organów władzy publicznej, w tym państwowych jednostek budżetowych i administracji rządowej oraz podległych jej organów i jednostek organizacyjnych, państwowych osób prawnych, a także podmiotów będących dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE wymienione w ramach Strategii ZIT miast wojewódzkich i poza Strategiami ZIT miast wojewódzkich. b) Projekty dotyczące wielorodzinnych budynków mieszkaniowych inwestycje realizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe wymienione w ramach Strategii ZIT miast wojewódzkich. 2) Ogólnopolski system doradztwa w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. a) Projekty dotyczące budynków publicznych, których właścicielem jest samorząd terytorialny oraz podległe mu organy i jednostki organizacyjne, a także podmiotów będących dostawcami usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE wymienione w ramach Strategii ZIT miast wojewódzkich i poza Strategiami ZIT miast wojewódzkich. b) Projekty dotyczące budynków mieszkaniowych: - w ramach Strategii ZIT miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie: budynki mieszkalne wielorodzinne których właścicielem są podmioty inne niż spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe; - poza Strategią ZIT miast wojewódzkich: wszystkie kategorie budynków mieszkalnych wielorodzinnych, niezależnie od podmiotu, który jest ich właścicielem. Brak działań Najważniejsze zapisy RPO w kontekście wsparcia OZE, w tym energetyki wodnej Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014-2020, podobnie jak w latach 2007-2013, będą zarządzane przez Urzędy Marszałkowskie. Samorządy regionalne w swoich RPO zawarły odpowiednie zapisy, które ich zdaniem, w zakresie wsparcia energetyki w jak najlepszy sposób mają sprostać wymaganiom UE oraz regionalnym potrzebom i wyzwaniom. Na początku podkreślić należy, iż Komisja Europejska pozostawiła możliwość wspierania projektów z zakresu wytwarzania OZE ze wszystkich źródeł odnawialnych, nie wskazując preferencji dla żadnego z nich. Dlatego też to od decyzji Zarządów Województw zależeć będzie, jakiego typu projekty otrzymają dofinansowanie i czy preferencje zostaną skierowane do energetyki wodnej, wiatrowej, geotermii, itd. Po wtóre, inwestycje w OZE wpisują się w inteligentne specjalizacje regionalne. Energetyka, w tym OZE to specjalizacje 6 województw: lubelskiego, łódzkiego, małopolskiego, opolskiego, pomorskiego i śląskiego, co oznacza, iż projekty dotyczące OZE w województwach tych będą mogły liczyć na preferencje, np. w kryteriach wyboru i łatwiejszy dostęp do dofinansowania w ramach RPO. Działania polegające na budowie i przebudowie infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (w tym zakup niezbędnych urządzeń) wpisują się w priorytet inwestycyjny 4a, który został ujęty we wszystkich 16 RPO. 3

Projekty dotyczące wytwarzania energii z OZE oceniane będą głównie poprzez pryzmat kryterium efektywności kosztowej oraz osiągniętych efektów wpisujących się w cele osi priorytetowej. Jednym z czynników branych pod uwagę przy wyborze takich inwestycji do wsparcia, będzie koncepcja opłacalności, czyli najlepszego stosunku wielkości środków unijnych przeznaczonych na uzyskanie 1 MWh energii lub 1 MW mocy zainstalowanej wynikających z budowy danej instalacji. O wsparciu projektów decydować będą także inne osiągane rezultaty w stosunku do planowanych nakładów finansowych (np. wielkość redukcji CO 2 ). Ponadto w trakcie oceny będą brane pod uwagę aspekty dotyczące lokalizacji tych inwestycji względem obszarów Natura 2000 (w szczególności obszarów specjalnej ochrony ptaków) oraz szlaków migracyjnych zwierząt, a także zgodność tego typu instalacji z regionalnymi oraz miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Co więcej, w przypadku wsparcia projektów wykorzystujących energię wody współfinansowane będą tylko projekty nie mające negatywnego wpływu na stan lub potencjał jednolitych części wód, które znajdują się na listach nr 1 będących załącznikami do Masterplanów dla dorzeczy Odry i Wisły. Współfinansowanie projektów, które mają znaczący wpływ na stan lub potencjał jednolitych części wód i które mogą być zrealizowane tylko po spełnieniu warunków określonych w artykule 4.7 Ramowej Dyrektywy Wodnej, znajdujących się na listach nr 2 będących załącznikami do Masterplanów dla dorzeczy Odry i Wisły, nie będzie dozwolone do czasu przedstawienia wystarczających dowodów na spełnienie warunków określonych w artykule 4.7 Ramowej Dyrektywy Wodnej w drugim cyklu Planów Gospodarowania Wodami w Dorzeczach. Wypełnienie warunku będzie uzależnione od potwierdzenia zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną drugiego cyklu Planów Gospodarowania Wodami w Dorzeczach przez Komisję Europejską. Ponadto, projekty związane z małą retencją będą także musiały być zgodne z dokumentami związanymi z zagospodarowaniem przestrzennym z uwzględnieniem istniejących uwarunkowań. Pozostałe wybrane zapisy dotyczące zakresu wsparcia infrastruktury OZE, które zostały zawarte w RPO są następujące: 1. RPO województwa dolnośląskiego: Preferowane będą projekty partnerskie i zapewniające wysoki efekt ekologiczny oraz kompleksowe obejmujące istotny fragment gminy, czy powiatu, bądź cały ich obszar, np. w formie programów inicjowanych przez jst., obejmujących działania o charakterze prosumenckim, zmierzające do ograniczenia niskiej emisji oraz zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie energetycznym. Planuje się możliwość wykorzystania instrumentów finansowych oraz połączenia dotacji i wsparcia w postaci instrumentu finansowego w przypadku inwestycji, które są potencjalnie finansowo wykonalne. 4

2. RPO województwa kujawsko-pomorskiego: Wsparcie małych elektrowni wodnych realizowane będzie w sposób ograniczony, tj. wyłącznie na już istniejących budowlach piętrzących lub wyposażonych w hydroelektrownie, przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej drożności budowli dla przemieszczeń fauny wodnej. Jest brana pod uwagę możliwość zastosowania instrumentów finansowych. 3. RPO województwa lubelskiego: Priorytetowo traktowane będą projekty dotyczące wykorzystania energii słonecznej i biomasy. Natomiast projekty dotyczące wsparcia wykorzystania energii wodnej będą dotyczyły wyłącznie modernizacji małych elektrowni wodnych. Poza wsparciem bezzwrotnym, rozważana jest możliwość wsparcia również w formie instrumentów finansowych. 4. RPO województwa lubuskiego: Wsparciem objęte zostaną przede wszystkim przedsięwzięcia dotyczące budowy nowych źródeł wytwórczych cieplnych oraz wytwarzających energię elektryczną. Do tej grupy należy zaliczyć przede wszystkim źródła wykorzystujące energię geotermalną, wiatrową, wodną, słoneczną oraz energię pochodzącą z biomasy i biogazu. W przypadku energetyki wodnej wsparcie będzie przewidziane zarówno dla istniejących hydroelektrowni, jak i przy wykorzystaniu istniejących budowli piętrzących z jednoczesnym uwzględnieniem zakazu wznoszenia nowych budowli piętrzących na cele pozyskania energii. Projekty powinny być zgodne z zapisami Strategii Energetyki Województwa Lubuskiego. Wsparcie będzie udzielane w ramach dotacji. 5. RPO województwa łódzkiego: Rozwój energii z biomasy, biogazu, słońca, wody i wiatru jest możliwy w stosunkowo małych jednostkach wytwarzających energię. Budowa, przebudowa lub modernizacja infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii (sieci niskiego napięcia poniżej 110 kv), pochodzącej ze źródeł odnawialnych (ze szczególnym nastawieniem na produkcję energii elektrycznej), w oparciu o moc instalowanej jednostki: energia wodna (wyłącznie na już istniejących budowlach piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie, przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej drożności budowli dla przemieszczeń fauny wodnej), energia wiatru, energia słoneczna, energia geotermalna, energia biogazu, energia biomasy. Nie przewiduje się wykorzystania instrumentów finansowych. Planuje się wsparcie w formie bezzwrotnych dotacji. 6. RPO województwa małopolskiego: Interwencję w regionie planuje się skierować na projekty inwestycyjne dotyczące wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii. Realizacja założeń będzie opierała się na 5

generowaniu energii w szczególności w systemie rozproszonym, w oparciu o budowę małych źródeł energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby lokalne, które nie będą wymagały przesyłania jej na duże odległości. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii prowadzony będzie m.in. poprzez realizację inwestycji w zakresie budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania: energii elektrycznej wykorzystujących biomasę, biogaz, energię wiatru, słońca oraz wody, ciepła przy wykorzystaniu energii geotermalnej lub słonecznej oraz energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu spełniające wymogi wysokosprawnej kogeneracji (wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych). Planuje się wykorzystanie wsparcia zarówno w formie dotacji, jak i z wykorzystaniem instrumentów finansowych. 7. RPO województwa mazowieckiego: Wspierane będą przedsięwzięcia z zakresu budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych. Zgodnie z przedstawionym w diagnozie potencjałem regionu, objęta wsparciem zostanie w szczególności energetyka słoneczna, mała energetyka wiatrowa oraz biogaz. Priorytetyzacja przedmiotowych źródeł energii nie oznacza ograniczenia wsparcia dla pozostałych odnawialnych zasobów. Zasada dywersyfikacji źródeł oraz potrzeba generowania energii w systemie rozproszonym uzasadnia rozwój wszelkich zielonych zasobów mocy włącznie z budową instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw II i III generacji. Ponadto inwestycje w zakresie energetyki wodnej dotyczyć będą wyłącznie modernizacji istniejących obiektów. W przypadku wsparcia projektów dotyczących jednostek OZE wykorzystujących energię wody zastosowanie mają warunki dotyczące projektów mogących mieć wpływ na stan wód. Dopuszczalne jest zastosowanie instrumentów finansowych. 8. RPO województwa opolskiego: Wsparcie zostanie skierowane na inwestycje w infrastrukturę służącą do produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (wiatrowej, słonecznej, biomasy oraz pozostałych, w tym geotermalnej). Dla projektów z zakresu produkcji OZE planowane jest zastąpienie wsparcia dotacyjnego instrumentami finansowymi. Mając na uwadze pozytywny odbiór instrumentów finansowych wśród podmiotów gospodarczych i pozostające na wysokim poziomie zainteresowanie takimi formami finansowania inwestycji, IZRPO WO podjęła decyzję o rozszerzeniu zakresu stosowania instrumentów finansowych w perspektywie 2014-2020 m.in. o obszar odnawialnych źródeł energii. Ze względu na konieczność zwiększenia produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, zasadne jest utworzenie odrębnych instrumentów finansowych dla przedsiębiorstw zamierzających prowadzić lub prowadzących tego typu działalność. 6

9. RPO województwa podkarpackiego: Wspierane będzie wytwarzanie energii pochodzącej z OZE wraz z podłączeniem do sieci elektroenergetycznej, w oparciu o energię wody, wiatru, słońca, geotermii, biogazu i biomasy. Energetyka wodna rozwój małych elektrowni wodnych poprzez modernizację istniejących budowli piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie, przy zapewnieniu pełnej drożności budowli dla fauny wodnej, umożliwiającej ochronę zasobów i zrównoważone korzystanie z wód, zgodnie z zapisami Ramowej Dyrektywy Wodnej. Interwencja w zakresie energetyki solarnej: kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, w zakresie geotermii na cele produkcji ciepła. Instalowane jednostki wykorzystujące OZE, mogą mieć charakter mikroźródeł i systemów kogeneracyjnych. 10. RPO województwa podlaskiego: Przewiduje się wsparcie jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z biomasy, biogazu, energii wiatru, słońca, wody oraz ziemi (geotermia). Produkcja energii ze źródeł odnawialnych może odbywać się w modelu rozproszonym w małych zdecentralizowanych wytwórniach. Ewentualne projekty dotyczące małych elektrowni będą mogły być prowadzone wyłącznie na już istniejących budowlach piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie, przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej drożności budowli dla przemieszczeń fauny wodnej. Dopuszczono możliwość zastosowania instrumentów finansowych. 11. RPO województwa pomorskiego: Wspierane będą przedsięwzięcia polegające na wykorzystaniu źródeł energii odnawialnej (wiatru, słońca, wody, biomasy, biogazu, ziemi) w celu produkcji energii elektrycznej i/lub cieplnej, przy czym interwencja w zakresie energetyki wodnej dotyczyć będzie wyłącznie modernizacji istniejących obiektów. Wsparciem objęta będzie budowa lub modernizacja źródeł produkujących energię z OZE, w tym zakup niezbędnych urządzeń, jak również budowa infrastruktury służącej przyłączeniu źródła do sieci. Przewiduje się dotacje oraz instrumenty finansowe. 12. RPO województwa śląskiego: W ramach działań związanych z inwestycjami w odnawialne źródła energii planuje się skierowanie wsparcia na realizację projektów inwestycyjnych dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Wsparcie przewiduje w szczególności budowę i przebudowę infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, takich jak: biomasa, słońce, woda, geotermia, wiatr, w tym instalacji kogeneracyjnych. 7

13. RPO województwa świętokrzyskiego: Przewiduje się wsparcie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej pochodzącej ze wszystkich źródeł odnawialnych (energia wodna, wiatru, słoneczna, geotermalna, biogazu, biomasy) wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej, budowy instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw, budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokiej kogeneracji z OZE oraz budowy lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej, ciepła i chłodu w trigeneracji z OZE. Wsparcie wyłącznie dotacyjne. 14. RPO województwa warmińsko-mazurskiego: Wsparcie dotyczyć będzie jednostek o mniejszej mocy wytwarzania wykorzystujących energię pochodzącą z biomasy, biogazu, wiatru, wody (realizacja tego typu projektów będzie możliwa na już istniejących budowlach piętrzących lub wyposażonych w elektrownie wodne, przy jednoczesnym braku możliwości wznoszenia nowych budowli piętrzących na cele hydroenergetyczne) i słońca (systemy fotowoltaiczne) oraz ciepło przy wykorzystaniu energii geotermalnej lub słonecznej, w oparciu o moc zainstalowaną elektrowni (jednostki). Nie przewiduje się wykorzystania instrumentów finansowych. 15. RPO województwa wielkopolskiego: Wspierane będą działania polegające na budowie oraz rozbudowie instalacji służących do produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Przewiduje się również możliwość przyłączania instalacji służących do produkcji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych do sieci, a także realizacji inwestycji związanych z budową i modernizacją sieci elektroenergetycznych w pełni dedykowanych przyłączeniu nowych jednostek wytwórczych energii z OZE do sieci krajowej. Dla wsparcia pozyskiwania odnawialnych źródeł energii przewiduje się również możliwość realizacji inwestycji związanych z budową lub modernizacją instalacji służących magazynowaniu i przetwarzaniu energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii oraz związanych z dystrybucją ciepła z odnawialnych źródeł energii. W związku z rozwojem produkcji energii ze źródeł odnawialnych pojawia się zapotrzebowanie na firmy produkujące urządzenia do produkcji tego rodzaju energii. W związku z tym w ramach Priorytetu Inwestycyjnego przewiduje się wsparcie sektora produkcji urządzeń dla energetyki odnawialnej oraz produkcji biokomponentów i biopaliw. Brana jest pod uwagę możliwość zastosowania instrumentów zwrotnych. 16. RPO województwa zachodniopomorskiego: Wsparcie inwestycji zakładających zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi przede wszystkim z biomasy, biogazu i energii słonecznej oraz budowę, rozbudowę, modernizację jednostek wytwarzających energię elektryczną i/lub cieplną z odnawialnych źródeł energii, przede wszystkim w oparciu o biomasę, biogaz i energię słoneczną, w tym z niezbędną infrastrukturą przyłączeniową do sieci dystrybucyjnych. 8

Wsparcie dotyczące zwiększenia poziomu produkcji energii ze źródeł odnawialnych przewiduje budowę jednostek wytwarzania energii wykorzystujących energię wiatru, biomasę i biogaz, a także energię słońca, geotermii oraz wody wyłącznie na już istniejących budowlach piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie, przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej drożności budowli dla przemieszczeń fauny wodnej. Przewidywany poziom dofinansowania projektów W 15 RPO maksymalny poziom dofinansowania na poziomie osi priorytetowej wynosi 85% oraz 80% w przypadku Mazowsza). Nie oznacza to jednak automatycznie maksymalnych poziomów dofinansowania na poziomie projektów. Jak zapisano w Umowie Partnerstwa dofinansowanie na poziomie projektów ustalane jest z zachowaniem właściwych przepisów o projektach generujących dochód (zgodnie z art. 61 rozporządzenia ramowego) lub o pomocy publicznej. W przypadku projektów generujących dochód potencjał do generowania dochodu jest brany pod uwagę poprzez obniżenie kosztów kwalifikowanych projektu, w szczególności poprzez zastosowanie stawek ryczałtowych (...) Instytucja zarządzająca może zdecydować o stosowaniu zamiast stawek ryczałtowych indywidualnej kalkulacji luki w finansowaniu, musi jednak zastosować jednolite podejście do tego samego typu projektów. Natomiast w przypadku projektów, w których wystąpi pomoc publiczna maksymalne poziomy dofinansowań, zgodnie z tzw. mapą pomocy publicznej, będą wahały się w zależności od województwa od 50% (lubelskie, podlaskie, podkarpackie, warmińsko - mazurskie) do 20% (rejon warszawski zachodni) i 25% (dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie). W pozostałych województwach poziom ten wyniesie 35% (kujawsko-pomorskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, opolskie, pomorskie, świętokrzyskie, zachodniopomorskie). Maksymalne intensywności pomocy mają zastosowanie do inwestycji dużych przedsiębiorstw. Można je zwiększyć o 10 punktów procentowych w przypadku inwestycji średnich przedsiębiorstw i o 20 punktów procentowych w przypadku inwestycji małych przedsiębiorstw. Jeśli zaś projekt zostanie objęty reżimem pomocy publicznej z zakresu sektora energetyki i ochrony środowiska, a beneficjent zastosuje procedurę przetargową, to możliwe jest uzyskanie nawet 100% dofinansowania. Zależeć to jednak będzie od rozwiązań przyjętych przez samorządy wojewódzkie w poszczególnych RPO. Ponadto niektóre samorządy planują w RPO w zakresie energetyki, w tym energetyki odnawialnej, wsparcie projektów poprzez tzw. instrumenty zwrotne (tj. np. kredyty, poręczenia), które będą dostępne dla beneficjentów jako alternatywa dla wciąż podstawowego, dotacyjnego wsparcia. 9

Kiedy pierwsze konkursy? Pierwszy kwartał 2015 roku mamy już za sobą. Jednak dopiero teraz możemy powiedzieć, iż Komisja Europejska dała zielone światło dla rozpoczęcia wdrażania polityki spójności UE na lata 2014-2020 w Polsce. Ostatni program krajowy (PO Inteligentny Rozwój) oraz aż 9 RPO (zachodniopomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, świętokrzyskie, lubelskie, podkarpackie, małopolskie oraz podlaskie) zostały zaakceptowane przez KE 12 lutego br. Co więcej, w poszczególnych województwach wciąż trwają prace nad dokumentami niezbędnymi do wdrażania RPO. W samych programach znajdziemy zapisy dotyczące wsparcia projektów z zakresu OZE, jednak wyznaczają one jedynie ramy, w które wstępnie mogą wpasować się potencjalni projektodawcy. Bardziej szczegółowe wytyczne dotyczące realizacji poszczególnych inwestycji, tj. uszczegółowienia programów, podręczniki dla beneficjentów, kryteria wyboru projektów, wzory formularzy, w tym wniosków aplikacyjnych, itd. potencjalni projektodawcy będą niestety musieli jeszcze poczekać. Tym bardziej, że Wytyczne w zakresie szczegółowego opisu osi priorytetowych krajowych i regionalnych programów operacyjnych na lata 2014-2020. Minister Infrastruktury i Rozwoju podpisała dopiero 30 stycznia br. SZOOP jest o tyle ważny, iż to właśnie ten dokument uszczegóławia zapisy programu operacyjnego w podziale na działania/poddziałania, przedstawiając m.in.: cele i oczekiwane rezultaty planowanej interwencji, typy projektów, typy potencjalnych beneficjentów, system instytucjonalny realizacji programu, rozkład alokacji finansowej, maksymalny poziom dofinansowania, formy wsparcia, tryby i kryteria wyboru projektów, kwestie dotyczące pomocy publicznej i pomocy de minimis, zestawienie projektów pozakonkursowych. Obecnie w Urzędach Marszałkowskich opracowywane są harmonogramy konkursów na 2015 rok. To z nich dowiemy się czy jeszcze w tym roku można będzie startować do naborów z projektami z zakresu OZE, czy jednak będzie to zadanie dopiero na rok 2016. To, co dziś wiadomo, to fakt, iż KE zobligowała Polskę do przeznaczenia na cel 4. dotyczący m.in. inwestycji w OZE minimum 15% przyznanej alokacji UE na lata 2014-2020 (Rząd Polski podwyższył ten cel do 23,1%) i aby rozliczyć (certyfikować te środki w KE) Polska musi dofinansować i zrealizować inwestycje w energetykę odnawialną. Literatura: 1. Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 Umowa Partnerstwa, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 23 maja 2014 r. 10

2. Linia demarkacyjna - projektowany podział interwencji ze środków unijnych na poziom krajowy i regionalny w perspektywie 2014-2020, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (dokument w uzgodnieniach międzyinstytucjonalnych). 3. Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014-2020 przyjęte przez Komisję Europejską. Komentarz TRMEW Przegląd regionalnych programów operacyjnych ujawnia, że w wielu województwach wsparcie energetyki wodnej ograniczono wyłącznie do modernizacji istniejących elektrowni. Fakt ten prawdopodobnie wynika z odniesienia się do treści Umowy Partnerstwa z dnia 21 maja 2014 mówiącej o realizacji projektów w zakresie energetyki wodnej wyłącznie na już istniejących budowlach piętrzących, wyposażonych w hydroelektrownie. W związku z tym niefortunnym sformułowaniem Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w piśmie z dnia 30 września 2014 roku skierowanym do pana Jerzego Pietrewicza, Pełnomocnika Rządu ds. Deregulacji Gospodarczych w Ministerstwie Gospodarki (znak sprawy DKS-IX-82613-65-MJ/14 NK 256955/14) dokonało interpretacji zapisu, wyjaśniając, że należy czytać go rozłącznie, tj. realizacja tego rodzaju projektów będzie możliwa na już istniejących budowlach piętrzących lub wyposażonych w elektrownie wodne, przy jednoczesnym braku możliwości wznoszenia nowych budowli piętrzących na cele hydroenergetyczne. Ministerstwo Infrastruktury podkreśliło w piśmie, że Taka interpretacja jest zgodna z diagnozą sektora odnawialnych źródeł energii przedstawioną w Umowie Partnerstwa, jak również z Polityką energetyczną Polski do 2030 roku. Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych powiadomiło o tej interpretacji marszałków województw, w których wstępne wersje RPO zawierały niekorzystne zapisy, informując jednocześnie, że ograniczenie wsparcia wyłącznie do modernizacji obiektów hydroenergetycznych jest niezgodne z wymienionymi dokumentami. Niestety w kilku programach takie ograniczenie pozostawiono, a w niektórych dodano, choć nie zawierały ich projekty RPO. Pozytywywny jest natomiast fakt, że w kilku województwach (warmińskomazurskim, kujawsko-pomorskim i małopolskim) wnioskowane przez TRMEW zmiany zostały wprowadzone. Niestety wydaje się, że wobec zapisów RPO mówiących o tym, że w przypadku wsparcia projektów wykorzystujących energię wody współfinansowane będą tylko projekty, które znalazły się na listach nr 1 będących załącznikami do Masterplanów dla dorzecza Odry i Wisły, liczba małych elektrowni wodnych, które będą mogły skorzystać ze wsparcia będzie znikoma. Autor: Ewa Malicka - Wiceprezeska Zarządu TRMEW 11